گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

این نظر برخی کارشناسان است، اما در این شرایط دیروز آیین‌نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار در هیات دولت تصویب و برای اجرا به دستگاه‌های مختلف ابلاغ شد.

با این حال برخی کارشناسان معتقدند آنچه گره از کار گرد و غبار باز می‌کند داشتن برنامه‌ای بلندمدت و اختصاص اعتباری مناسب است؛ چراکه با گذشت حدود چهار ماه از سال 95هنوز اعتبار مقابله با گرد و غبار به دستگاه‌ها ابلاغ نشده است.

گرد و غبار در کشورمان حریف ندارد، روزی نیست که صدای کمک خواستن و گلایه از شرایط نامناسب مردمی که درگیر این پدیده شده‌اند در دنیای حقیقی و مجازی نپیچد.

آنها انتظار دارند مسئولان هرچه زودتر برنامه‌های کوتاه و بلندمدت را برای حل مسائل‌شان اجرا کنند، اما به نظر می‌رسد این مشکل لابه‌لای مشکلات دیگر دولت به‌فراموشی سپرده شده و در اولویت برنامه‌های آنها قرار ندارد.

ابلاغ یک آیین‌نامه

دیروز آیین‌نامه اجرایی آمادگی مقابله با پدیده گرد و غبار در 19 ماده به دستگاه‌های مسئول در این حوزه ابلاغ شد.

به این شکل ستاد مقابله با پدیده گرد و غبار به مسئولیت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و با عضویت معاونان وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، نیرو، نفت، راه و شهرسازی، بهداشت، امور خارجه، آموزش و پرورش، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقیقات و فناوری، کشور، دفاع و نماینده سازمان‌هایی مانند صدا و سیما، مدیریت و برنامه‌ریزی، حفاظت محیط زیست و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور تشکیل شود.

براساس برخی از بند‌های این آیین‌نامه به این شکل وزارت بهداشت مکلف به برنامه‌ریزی برای تجهیز مراکز درمانی‌اش شد تا در استان‌هایی که شهروندان از پدیده گرد و غبار رنج می‌برند خدمات بهتری ارائه کند. افزون بر این وزارت نیرو موظف شد با توجه به وضعیت بارش در هر سال، حقابه تالاب‌های جنوب و غرب کشور و نیاز آبی طرح‌های مقابله با منشأ گرد و غبار را تامین کند. شهرداری‌های شهرهای واقع در مناطق تحت تاثیر پدیده گرد و غبار کشور نیز موظف شدند برای اجرای طرح کمربند فضای سبز اقدام کنند.

جای خالی برنامه‌ریزی مدون

کارشناسان اعتقاد دارند با توجه به شرایط کشورهای همسایه نمی‌توان طرح موفقیت‌آمیزی برای کنترل ریزگردهایی که منبع خارجی دارند ارائه کرد، اما به‌نظر می‌رسد برای مدیریت منابع داخلی ریزگردها بتوان با برنامه‌ریزی مناسب راهکاری در پیش گرفت. علی‌محمد طهماسبی، رئیس گروه مطالعات و دبیر کمیته فنی دفتر امور بیابان، سازمان جنگل‌ها درباره علت مدیریت نشدن مساله ریزگردهایی که منبع داخلی دارد، تصریح می‌کند: نبود برنامه‌ریزی مدون و تخصیص نیافتن اعتبار مناسب از دلایل اصلی است.

آن طور که او توضیح می‌دهد، ابعاد پدیده ریزگردها در کشورمان بسیار گسترده‌تر از آن است که بتوان از طریق آیین‌نامه آن را حل و فصل کرد، چراکه راهکارها برای مهار گرد و غبار بلندمدت است.

به نظر می‌رسد دستگاه‌ها و نهادهای مسئول در این حوزه نیز تمایلی به کار فرابخشی ندارند به همین خاطر این پدیده کماکان به قوت خود باقی است.

اعتباری در دست نیست

برخی کارشناسان نیز انتقاد می‌کنند که سازمان حفاظت محیط زیست انتخاب مناسبی به عنوان رئیس کارگروه مقابله با پدیده گرد و غبار نیست چراکه قدرت اجرایی نداشته و از اقتدار لازم برخوردار نیست و وزارتخانه و دستگاه‌ها نسبت به تصمیمات آن بی‌تفاوت هستند.

نبود اعتبار مناسب دلیل دیگری است برای حل نشدن مساله گرد و غبار در کشور چراکه دستگاه‌های مسئول در این زمینه همواره از این بی‌توجهی گله داشته‌اند، برای نمونه باید یادآور شد سال گذشته قرار بود 113.7 میلیارد تومان برای مقابله با گرد و‌غبار در اختیار سازمان جنگل‌ها قرار گیرد، اما از این مقدار فقط 15.1 درصد محقق شد.

این درحالی است که به گفته رئیس گروه مطالعات و دبیر کمیته فنی دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها اعتبار دستگاه‌ها در سال 95 در این خصوص هنوز ابلاغ نشده است.

بنابراین طبیعی است که به نظر برسد دولت برای مقابله با این پدیده که زندگی ساکنان بسیاری از استان‌ها را به چالش کشیده است، جدی نیست.

مهدی آیینی

ده‌ها نفر در محدوده‌ای خارج از شهر دور هم جمع شده‌اند تا نبرد سگ‌ها را ببینند. از خودروهایی که در اطراف پارک شده‌اند و هر لحظه به تعداد آنها اضافه می‌شود می‌توان فهمید میان آنها افرادی که وضع مالی مناسبی دارند نیز حضور دارند.

صدای واق‌واق سگ‌ها با هیاهوی افراد حاضر قاطی شده و برخی‌ها را هیجان‌زده کرده است، مردم کم کم دور هم جمع می‌شوند و حلقه‌ای را تشکیل ‌می‌دهند. چند لحظه بعد مرد میانسالی از دو نفر می‌خواهد سگ‌هایشان را برای مبارزه آماده کنند.

آن‌طور که پیداست آنها بر سر مبلغ شرط‌بندی به توافق رسیده‌اند و هر کدام مبلغی را نزد فردی که هر دو به او اعتماد دارند، می‌گذارند تا پس از پایان مبارزه در اختیار صاحب سگ پیروز قرار بگیرد.

مردان جوان، سگ‌هایشان را از خودرو خارج می‌کنند. قلاده‌های محکمی به آنها بسته شده است. به نظر می‌رسد حضور جمعیت و هیاهوی حاکم بر فضا، استرس سگ‌ها را بیشتر کرده است.

انسان می‌جنگد

سگ‌ها خیال جنگیدن ندارند. سرکج می‌کنند تا میدان مبارزه را ترک کنند، اما صاحبانشان مدام قلاده آنها را می‌کشند و سگ‌ها را به جان یکدیگر می‌اندازند. این اتفاق چند بار تکرار می‌شود تا بالاخره سگ‌ها ناچار با یکدیگر گلاویز می‌شوند.

صاحبان سگ‌ها پشت آنها حرکت می‌کنند و مدام با سگ‌ها این طرف و آن طرف می‌روند. آنها با فریاد زدن تلاش می‌کنند سگ‌هایشان را به مبارزه بیشتر تشویق کنند.

تماشاچیان نیز غافل از این که سگ‌ها بشدت درحال آسیب رساندن به یکدیگر هستند هیجان‌زده این رقابت خونین را تعقیب می‌کنند و با حرکت آنها جا به جا می‌شوند تا این جدال را از نزدیک ببینند و هیچ صحنه‌ای از چشم‌شان پنهان نماند.

خیلی طول نمی‌کشد که یکی از سگ‌ها از مبارزه خسته می‌شود. به نظر می‌رسد می‌خواهد میدان مبارزه را ترک کند، اما صاحبش مانع او می‌شود و حیوان را به میدان مبارزه بر می‌گرداند.

این کار با اعتراض طرف دیگر مبارزه رو‌به‌رو می‌شود، اما با جدال دوباره سگ‌ها این موضوع به فراموشی سپرده می‌شود.

حالا دیگر موهای سفید سگ‌ها به سرخی می‌زند و واق واق آنها بیشتر شبیه زوزه‌های حیوانی است که از درد به خود می‌پیچد و نفس‌نفس می‌زند.

در این گیر و دار به نظر می‌رسد یکی از سگ‌ها توانش را از دست داده است. سر کج می‌کند تا از حلقه‌ای که جمعیت دور آنها ایجاد کرده، خارج شود. جمعیت همزمان با حرکت او جا‌به‌جا می‌شود. تلاش‌های صاحب سگ نیز برای بازگردان او به میدان مبارزه راه به جایی نمی‌برد. سگ بیچاره جراحت زیادی برداشته و به زحمت قدم برمی‌دارد و از میدان جنگ فاصله می‌گیرد. به این ترتیب فردی که نقش داور مسابقه را به عهده دارد نیز پایان مسابقه را اعلام می‌کند.

شخصی که پیروز شده سگش را بغل می‌کند و با افتخار نژاد و نام سگش را فریاد می‌زند، اما در مقابل شخص بازنده درحالی که زمین و زمان را دشنام می‌دهد چند مشت و لگد حواله سگ زخمی‌اش می‌کند و فریاد می‌زند سگش باید بمیرد، چون شکست خورده است.

هرچند این مبارزه آخرین مبارزه‌ای نیست که دراین میدان برگزار می‌شود، اما پس از پایان آن شخص پیروز به پولش می‌رسد و سگش را سوار خودرویش می‌کند تا پس از مداوای جراحت‌هایش تمرینات سخت را دوباره در پیش بگیرد و با نسل کشی از سگ برنده و فروش توله‌هایش پول بیشتری به جیب بزند؛ چراکه اکنون سگش به عنوان قهرمان شناخته شده و توله‌هایش قیمتی دو چندان پیدا کرده‌اند. اما در مقابل سگ شکست‌خورده اگر شانس بیاورد و از دست بدرفتاری‌های صاحبش جان سالم به در ببرد با جراحت‌هایی که دارد در بیابان رها می‌شود.

حیوان‌آزاری در تلگرام

این ماجرا که کمتر از شش دقیقه زمان برد روایت گوشه‌ای از زندگی سگ‌هایی است که فقط با نیت جنگ و شرط‌بندی پرورش داده می‌شوند و به نظر نمی‌رسد به این زودی گرهی از کارشان باز شود، چراکه بتازگی پای آنها به شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرام نیز باز شده و سودجویان با به اشتراک گذاشتن تصاویر و فیلم‌هایی از نبرد سگ‌هایشان، سعی دارند حیواناتی را بفروشند که فقط با نیت پیروزی در میدان جنگ و شرط‌بندی پرورش داده می‌شوند.

افراد سودجوی زیادی در شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام فعال هستند. اگر به کانال‌های آنها سر بزنید تصاویر و فیلم‌های زیادی از نبرد حیوانات مانند سگ، خروس و گاو می‌بینید. متاسفانه تعداد افرادی که عضو این کانال‌ها شده‌اند نیز کم نیست. به همین علت می‌توان گفت تا کنون در کشورمان برنامه فرهنگی مناسبی برای مدیریت این مساله طراحی و اجرا نشده است.

جاوید آل‌داود، رئیس انجمن حمایت از حقوق حیوانات نیز این مساله را تائید می‌کند. او از جنگ سگ‌ها و شرط‌بندی بر سر آنها به عنوان مساله‌ای فراتر از حیوان‌آزاری یاد می‌کند؛ چراکه به نظر او این اتفاق از پیش تعیین شده و بنگاه‌های قوی مالی از این اتفاقات حمایت می‌کنند.

شرط‌های میلیاردی

اغلب کارشناسان معتقدند گردش مالی بالا یکی از دلایلی است که سبب شده شرط‌بندی روی جدال سگ‌ها و حیوانات گسترش یابد و شبکه‌های مجازی نیز به آتش آن دامن بزنند.

آن‌طور که آل‌داود می‌گوید، هستند افرادی که روی نبرد سگ‌ها شرط‌های میلیاردی می‌بندند. به نظر او، افرادی که در بیابان‌های خارج از شهر‌ها برای چنین کارهایی دور هم جمع می‌شوند گروه خرده پاهای این ماجرا به‌حساب می‌آیند؛ چراکه گروه‌های اصلی، افراد متمولی هستند که در باغ‌های شخصی‌شان جدال حیوانات را به شکل منظم برگزار می‌کنند.

رئیس انجمن حمایت از حقوق حیوانات ازاین مساله پرده بر می‌دارد که رد پای باندهای قاچاق مواد مخدر را نیز می‌توان دراین اتفاق دید، چون پول کلانی در شرط‌بندی روی جدال سگ‌ها رد و بدل می‌شود.

به نظر می‌رسد مافیایی که پشت جدال سگ‌ها و شرط‌بندی روی آنها وجود دارد، از طریق پرورش سگ‌های جنگی نیز سود می‌برد، زیرا با برد هر نژاد از سگ‌ها قیمت آن نژاد افزایش قابل توجهی می‌یابد و به این شکل پرورش دهندگان نیز پول زیادی به‌جیب می‌زنند.

مجوزهای الکی

کارشناسان معتقدند یکی از مسائلی که سبب شده فرصت طلبان به پرورش سگ‌های جنگی روی بیاورند نبود نظارت بر عملکرد آنهاست. در واقع جهاد کشاورزی نباید به آسانی به افراد، مجوز پرورش حیوانات بدهد.

امیر سبزی، عضو هیات‌مدیره دید‌بان حقوق حیوانات نیز معتقد است جدال حیوانات و شرط‌بندی روی آنها گستره وسیعی دارد، چراکه تامدتی پیش مساله سنتی بود و به نبرد گاو و خروس محدود می‌شد،اما این روزها جنگ سگ‌ها و شترها نیز به آن اضافه شده و بازار گرم‌تری پیدا کرده است. آن‌طور که او می‌گوید برخورد جدی با این افراد صورت نمی‌گیرد تا آنجا که تاکنون چند جلد کتاب درباره پرورش خروس جنگی نیز منتشر شده است.

تمرینات مرگبار

سودجویان برای درآمد بیشتر، حیوانات را مدام شکنجه می‌کنند تا بتوانند از میدان مسابقه پیروز خارج شوند.

عضو هیات مدیره دید‌بان حقوق حیوانات درباره شیوه پرورش حیوانات و آماده کردن آنها برای جنگ تصریح می‌کند: از صفر تا صد این پروسه حیوان‌آزاری است؛ برای نمونه گاو و سگ‌ها را کتک می‌زنند و مجبورشان می‌کنند بارهای سنگین را روی زمین بکشند و جا‌به‌جا کنند تا عضله‌هایشان قوی شود. این در حالی است که فرصت طلبان چنین رفتاری را با خروس‌ها نیز انجام می‌دهند و برای این که حیوانات بتوانند پرش‌های بلندتری داشته باشند آنها را روی صفحه‌های فلزی داغ قرار می‌دهند. بعلاوه کار گذاشتن پروتز، تزریق هورمون و بریدن قسمت‌هایی مانند گوش سگ‌ها را نیز باید به رفتار‌های بیرحمانه و غیر‌انسانی پرورش‌دهندگان حیوان‌های جنگی اضافه کرد. او ادامه می‌دهد: در شمال کشور که بازار نبرد گاو‌ها گرم است، حیوان شکست‌خورده را به قیمت گوشت می‌فروشند و در میدان نبرد، دلال‌هایی هستند که آنها را می‌خرند‌. شیوع حیوان‌آزاری و گسترش شبکه‌های شرط‌بندی روی جدال حیوانات گواهی است بر نبود نظارت بر این حوزه. به همین علت باید از مسئولان خواست با تلاش برای قانونی شدن حمایت از حقوق حیوانات، مانع فعالیت عده‌ای سود جو شد که با آزار و اذیت حیوانات برای خود منبع درآمد قابل توجهی ایجاد کرده‌اند.

دامپزشکی که تهدید شد

برخی دامپزشکان نیز که تجربه رویارویی با باند‌های شرط‌بندی روی جدال سگ‌ها را دارند به مافیایی عمل‌کردن آنها اعتراف می‌کنند. یکی از آنها که تمایل به درج شدن نامش ندارد خاطره‌ای تلخ را در این باره تعریف می‌کند. آن‌طور که او توضیح می‌دهد شخصی با او تماس می‌گیرد و می‌گوید سگش زخمی شده و برای درمانش به کمک دامپزشک نیاز دارد. دامپزشک جوان ادامه می‌دهد:وقتی به نشانی‌ای که گرفته بودم رفتم، متوجه شدم آنجا سگ‌ها را بایکدیگر جنگ می‌اندازند و سگ آن شخص نیز بر اثر نبرد زخمی شده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم آنجا را ترک کنم. هنوز مسافت زیادی را پشت سر نگذاشته بودم که متوجه شدم چند نفر با خودرو تعقیبم می‌کنند. آنها مرا متوقف و تهدیدم کردند که اگر ازاین ماجرا به پلیس چیزی بگویم از عمل خود پشیمان خواهم شد.

مهدی آیینی

تن جنگل از این آمار می‌لرزد؛ حدود 95 درصد آتش‌سوزی‌های جنگل عامل انسانی دارد و حدود 30 درصد نیز عمدی است.

این واقعیت تلخی است که دیروز در نشست خبری علی تیموری، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست به آن پرداخته شد و از این سخن به میان آمد که قانون برای آنها که جنگل را می‌سوزانند، مجازات در نظر گرفته است.

روز گذشته تیموری از این گفت که بر اساس ماده 675 قانون مجازات اسلامی، کسانی که مرتکب آتش‌ سوزی عمدی جنگل‌ها شوند به دو تا پنج سال حبس محکوم خواهند شد.

افزون بر این، اگر این افراد حین شروع به ارتکاب جرم دستگیر شوند نیز قانون برایشان شش ماه تا دو سال حبس در نظر گرفته است.

سوته‌دلی به نام زاگرس

آتش‌ سوزی‌ های عمدی در مناطق مختلف کشور آمار متفاوتی دارد؛ چراکه به گفته تیموری استان‌های زاگرس نشین بیشتر با پدیده آتش‌سوزی عمدی مواجه هستند. این در حالی است که آتش‌سوزی در جنگل‌های شمالی بیشتر به عوامل طبیعی، یا انسانی غیرعمد مرتبط است.

برخی جامعه‌شناسان نیز در تحلیل این اتفاق از این می‌گویند که در چنین مناطقی افراد فرصت شغلی کمی در اختیار دارند، شاید به همین دلیل با تخریب جنگل سعی در ایجاد درآمد برای خود دارند. برای نمونه آنها با تخریب جنگل، زمین کشاورزی بیشتری فراهم می‌کنند یا با آتش زدن درختان و فروش زغال سعی در درآمدزایی دارند. فریبرز غیبی، رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها نیز  آمار 30 درصدی آتش‌سوزی‌های عمدی را تائید می‌کند.

آن طور که او توضیح می‌دهد، در این بین زیاده‌خواهی انسان‌ها بیشترین آسیب را به منابع طبیعی می‌زند؛ چراکه برخی با آتش زدن جنگل به دنبال افزایش زمین‌های کشاورزی، تغییر کاربری یا انتقام گرفتن هستند.

غیبی یادآور می‌شود: هستند افرادی که به دلیل اختلاف با دیگران یا به خاطر این که دولت مانع فعالیت خلاف قانون آنها شده، دست به آتش زدن منابع طبیعی می‌زنند.

این درحالی است که برخی پا را از این فراتر نهاده و برای ایجاد معدن و کسب سود بیشتر، مقدمات نابودی جنگل را با آتش‌سوزی یا تخریب درختان فراهم می‌کنند.

مشارکت برای حفظ جنگل

عامل انسانی دلیل حدود 95 درصد آتش‌ سوزی‌ های جنگل است؛ اما در این بین کارشناسان حدود 30 درصد آتش‌سوزی‌ها را عمدی می‌دانند. به نظر برخی از آنها برای کاهش آتش‌سوزی‌های عمدی جنگل باید جوامع محلی را در برنامه‌های بهره‌برداری و حفاظتی سهیم کرد تا به این شکل هرکدام از آنها مانند جنگلبان عمل کرده و مانع تخریب منابع طبیعی از سوی فرصت‌طلبان شوند.

قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز بر این باور است که برای حفظ جنگل باید چنین رویکردی را در پیش گرفت.

او   تاکید می‌کند: مدیران ارشد سازمان جنگل‌ها نیز اعتقاد دارند برای حفظ بهتر منابع طبیعی باید مردم را در حفاظت و بهره‌برداری از آن سهیم کرد؛ به همین خاطر برنامه‌های مناسبی در این زمینه طراحی شده است.

آن طور که او می‌گوید ماموران یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها نیز بجد با متخلفانی که سبب تخریب منابع طبیعی کشور می‌شوند، برخورد خواهند کرد؛ زیرا قانون با توجه به میزان خسارتی که این افراد به منابع طبیعی کشور وارد می‌کنند برای آنها جریمه ریالی و حبس درنظر‌گرفته است.

با توجه به این که بخش قابل توجهی از منابع طبیعی کشور عمدا طعمه حریق می‌شود، باید از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و جنگل‌ها خواست با مشارکت دادن واقعی جوامع محلی در حفاظت و بهره‌برداری از جنگل، این میزان را به‌حداقل برسانند؛ زیرا مشارکت جوامع محلی به این شکل نیست که به آنها به چشم نیروی کار نگاه کرد درواقع مشارکت زمانی معنی پیدا می‌کند که مسئولان جوامع محلی را در برنامه‌ریزی‌های کلان نیز ببینند.

مهدی آیینی

دایه‌های بی‌حامی طبیعت به فراموشی سپرده شده‌اند و هرازگاه که حادثه‌ای رخ می‌دهد آنها اندکی از حاشیه به متن نزدیک می‌شوند. در واقع مظلومیت محیط‌بانان زمانی به چشم می‌آید که شهید یا جانباز شدنشان خبرساز شده باشد.

به اعتقاد کارشناسان، مسائل و مشکلات محیط‌بانان حل و فصل نمی‌شود، چراکه هنوز جامعه آنها را به عنوان نگهبانان طبیعت نمی‌شناسند. به همین دلیل نیازهای محیط‌بانان بدرستی تامین نمی‌شود و آنها همواره هنگام انجام ماموریت دچار حادثه می‌شوند.

شلیک به رویای محیط‌بان

اگر پای درددل محیط‌بانان نشسته باشید، می‌دانید این که شکارچی غیرمجاز زودتر از محیط‌بان ساختمان دادگاه را ترک کند، چه حالی دارد و این که نتیجه تلاش آنها نادیده گرفته شود، چه غمی دارد. خیلی از محیط‌بانان گله دارند که برخی قضات به شکارچیان غیرمجاز بیش از حد ترحم می‌کنند.

این روزها که خبر شهادت سه محیط‌بان در کشور، سر و صدای زیادی به راه انداخته، شاید به همین خاطر است که به محیط‌بانان سفارش شده بدون هماهنگی با مدیران ارشد خود با خبرنگاران حرف نزنند. برای همین محیط‌بانان ترجیح می‌دهند نامی از آنها برده نشود تا به این شکل مشکل تازه‌ای به مشکلاتشان اضافه نشود.

یکی از آنها که در منطقه‌ای حفاظت شده در جنوب کشور فعالیت میکند، می‌گوید تا به حال چندین بار پیش آمده که شکارچی غیرمجازی را به دادگاه برده، اما متهم خیلی زودتر از او از دادگاه خارج شده است. او می‌افزاید: برخی قاضی‌ها نسبت به مسائل زیست‌محیطی بی‌توجه هستند. به همین دلیل، کشتن تعداد زیادی ماهی با سم یا مولد برق، دلیل مناسب در نظر گرفتن مجازات حبس برای مجرم نیست.

آن طور که این محیط‌بان توضیح می‌دهد، در چنین مواقعی برخی قاضی‌ها فقط از متهم می‌خواهند شخصی را که فیش حقوقی دارد، به عنوان ضامن معرفی کند. به همین خاطر شکارچیان غیر مجاز از عملکرد اشتباه خود درس نمی‌گیرند.

کارشناسان معتقدند، چنین رفتارهایی سبب مرگ انگیزه در محیط‌بانان نیز می‌شود، زیرا آنها وقتی ببینند با متخلفان بدرستی برخورد نمی‌شود، انگیزه‌شان را از دست می‌دهند.

افزون براین باید یادآور شد این گونه برخورد با شکارچیان غیرمجاز سبب می‌شود جایگاه و شان محیط‌بانان نیز لطمه ببیند. طبیعی است در چنین شرایطی، شکارچی غیرمجاز ترسی از درگیری با محیط‌بانان نداشته باشد.

محیط‌بان و فقر امکانات

محیط‌بانان از سوی شکارچیان غیرمجاز، آن طور که باید جدی گرفته نمی‌شوند، چون تجهیزات و امکانات ضعیف آنها گواهی است بر این که مسئولان نیز آنها را جدی نمی‌گیرند. برای نمونه بسیاری از محیط‌بانان حتی به دوربین‌های چشمی مناسب دسترسی ندارند. درباره کیفیت خودرو، تجهیزات دفاع شخصی و جیره غذایی نیز شرایط بغرنج‌تر است.

محیط‌بان یکی از مناطق حفاظت شده غرب کشور در این باره می‌گوید: جیره غذایی دو محیط‌بان برای دو هفته شامل دو کیلوگرم برنج، یک کنسرو لوبیا، چهار بسته نان، شش عدد کنسرو ماهی و یک قوطی مربا و مقداری روغن است.

این در حالی است که محیط‌بانان باید مسافت‌های زیادی را پیاده پشت سر بگذارند و از مناطق صعب‌العبور عبور کنند، اما با چنین جیره غذایی نمی‌توان برای چند روز دوام آورد. به همین خاطر برخی محیط‌بانان ناچار می‌شوند از جیب‌شان برای خرید مایحتاج هنگام ماموریت هزینه کنند.

یکی از محیط‌بان در این باره می‌گوید: خیلی از همکارانم به خاطر این که به خانواده‌شان کمک بیشتری کنند، ترجیح می‌دهند با همین جیره اندک بسازند و بسوزند. به همین دلیل، آنها دچار مشکلات جسمی بیشتری
می‌شوند.

آن طور که او توضیح می‌دهد، به دلیل‌ کمبود تجهیزاتی مانند خودرو و موتورسیکلت محیط‌بانان بدرستی نمی‌توانند در مناطق حفاظت شده گشت بزنند، چراکه آنها باید در مصرف سوخت نیز صرفه‌جویی کنند.

جمعیت محدود محیط‌بانان

مساله دیگری که محیط‌بانان کشور را آسیب‌پذیر کرده، تعداد اندک آنهاست، زیرا برای پوشش 17 میلیون هکتار از اراضی کشور، فقط 2700 محیط‌بان وجود دارد. این در حالی است که میانگین سن خدمتی محیط‌بانان نیز بیشتر از 17 سال برآورد می‌شود. بنابراین واضح است برای حفظ محیط زیست باید تحولی اساسی در یگان حفاظت محیط زیست کشور رقم بخورد، چراکه به گفته فرمانده این یگان، دست‌کم برای ایجاد شرایط مناسب به 5000 محیط‌بان جدید نیاز است.

هوشنگ ضیایی، کارشناس محیط زیست نیز درباره شرایطی که سبب آسیب‌پذیر بودن محیط‌بانان شده، می‌گوید: در کشورمان فرهنگسازی مناسبی در این باره نشده یعنی بسیاری نمی‌دانند محیط‌بانان نیز مانند ماموران پلیس مامور شده‌اند تا از دارایی‌های این مرز و بوم حفاظت کنند.

ضیایی گله می‌کند این ناآگاهی در برخی مسئولان نیز وجود دارد. به خاطر همین مشکلات محیط‌بانان حل نشده باقی مانده است.

برخی کارشناسان اعتقاد دارند، بتازگی برای آموزش محیط‌بانان تلاش مناسبی صورت گرفته چراکه آنها برای حضور در دوره‌های آموزشی به خارج از کشور نیز اعزام شده‌اند.

اما نبود اعتبار مناسب برای این دوره‌های آموزشی و فشرده برگزار شدن آنها از عواملی است که کیفیت برنامه‌های آموزشی را کاهش داده است.

آن طور که ضیایی می‌گوید، این برنامه‌های آموزشی باید از کیفیت و کمیت بیشتری برخوردار شوند تا به این شکل، دست‌کم ضعف‌های آموزشی سبب گرفتار شدن آنها نشود.

برای نمونه اگر محیط‌بانان قوانین به‌کارگیری سلاح را بدانند و مرتب در کلاس‌هایی مانند تیراندازی شرکت کنند،‌ هنگام رویارویی با شکارچیان غیرمجاز قادر خواهند بود با هزینه کمتری ماموریت خود را به پایان برسانند.

بازار گرم سلاح شکاری

شلیک مستقیم سهم محیط‌بانان است چراکه تعداد زیادی سلاح شکاری در کشور و در اختیار افرادی وجود دارد که اطلاع مناسبی درباره نحوه استفاده از آن ندارند.هوشنگ ضیایی،‌ تعداد سلاح‌ها را حدود یک میلیون قبضه برآورد می‌کند و می‌گوید، برای کنترل این حجم سلاح باید راهکار مناسبی در پیش گرفت، زیرا خیلی‌ها هنوز فکر می‌کنند، چون سلاح خریده‌اند، می‌توانند در مناطق حفاظت شده به شکار بپردازند.

این در حالی است که به گفته حمیدرضا خیلدار، فرمانده یگان حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست بیش از 80 درصد تخلفات صید و شکار در کشور با سلاح‌های مجاز انجام می‌شود. بررسی آمار‌ها نیز این مساله را تایید می‌کند. برای نمونه سال 90، حدود 82 درصد، سال 91 حدود 89 درصد، سال 92 حدود 85 درصد و سال 93 نیز حدود 84 درصد تخلفات حوزه صید و شکار با سلاح مجاز انجام شده است.

بنابراین برای حمایت از محیط‌بانان و کاهش تخلفات صید و شکار، مسئولان باید ساماندهی سلاح‌های شکاری را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند تا به این شکل،‌ دست‌کم افراد با خرید سلاح شکاری تصور نکنند مجوز شکار گرفته‌اند. در واقع خیلدار پیشنهاد می‌کند مجوز حمل سلاح شکاری ‌به مجوز نگهداری از سلاح شکاری در منزل تغییر کند تا افراد فقط زمانی بتوانند سلاحشان را از خانه خارج کنند که از سازمان حفاظت محیط زیست مجوز شکار گرفته باشند.

باید یادآور شد برخی کارشناسان نیز معتقدند مدیران محیط زیست کشور مسائل اصلی خود را به فراموشی سپرده‌اند و بیشتر به مسائلی می‌پردازند که سایر سازمان و نهاد‌ها نیز می‌توانند آنها را انجام دهند.

ضیایی دراین باره توضیح می‌دهد: وظیفه اصلی سازمان حفاظت محیط زیست حفظ طبیعت است، اما این روزها مدیران بیشتر دغدغه آلودگی هوا و ریزگردها را دارند. این در حالی است که شهرداری‌ها می‌توانند بحث آلودگی هوا را مدیریت کنند و مساله ریزگرد‌ها نیز از سوی سازمان جنگل‌ها و منابع طبیعی دنبال شود.

با توجه به اظهارنظر کارشناسان می‌توان گفت،‌ مسائل عمده‌ای که سبب آسیب‌پذیر شدن محیط‌بانان شده ضعف در برنامه‌های آموزشی، نامناسب بودن امکانات و تجهیزات، تناسب نداشتن تعداد محیط‌بانان با اراضی حفاظت شده کشور و پایین بودن دستمزد آنهاست به همین دلیل باید از مسئولان خواست پرداختن به این مسائل را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند. افزون براین باید از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست خواست برای بالا بردن روحیه محیط‌بانان و آگاه شدن از نیاز‌های آنها به محل خدمت آنها بروند و از نزدیک با دغدغه‌های آنها آشنا شوند.

مهدی آیینی

به همین دلیل کارشناسان ازاین می‌گویند که با اصلاح قوانین و بالا بردن سطح استانداردها و تسهیل استفاده از وسایل نقلیه پاک باید از بار خسارتی که این وسایل روی دست جامعه می‌گذارند کم کرد.

منواکسیـدکربــن تنها آلودگی موتورسیکلت‌های غیر استاندارد نیست، چراکه به گفته کارشناسان این مرکب نامناسب سهم قابل توجهی نیز در تولید ذرات معلق دارد، در واقع احتراق نامناسبی که در موتورسیکلت‌ها اتفاق می‌افتد سبب ایجاد ذرات معلقی می‌شود که تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌هاست. آلودگی صوتی موتورسیکلت‌ها را نیز نباید از یاد برد، چراکه این وسایل به تجهیزاتی که برای کنترل صدایی که از اگزوزشان خارج می‌شود مجهز نیستند و با توجه به این که حدود 90 دسی‌بل صدا تولید می‌کنند سهم قابل توجهی در آلودگی صوتی کلانشهرها دارند.

مستقیم

موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت فقط با دامن زدن به آلودگی هوا و صوت جان شهروندان را نمی‌گیرند، چراکه آنها سهم زیادی نیز در سوانح ترافیکی دارند و براساس آمار‌های منتشر شده از سوی پلیس راهور هر سال به شکل میانگین حدود 5000 موتورسوار جانشان را از دست می‌دهند، البته این آمار در کلانشهری مانند تهران بالاتراست تا آنجا که آنها 35 درصد تصادفاتی را که به مرگ ختم می‌شود به خود اختصاص داده و افزون بر این موتورسیکلت‌سواران در تهران باعث 55درصد حوادث رانندگی منجر به جرح هستند.

این درحالی است که براساس گزارش‌های پزشکی قانونی 75 درصد آنهایی که به‌دلیل استفاده از موتورسیکلت جان خود را از دست می‌دهند کمتر از 40 سال دارند و به‌دلیل آن که بدرستی از کلاه ایمنی نیز استفاده نمی‌کنند حدود 60 درصد شان به دلیل ضربه مغزی جان می‌دهند.

نواب حسینی‌منش، دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور نیز آماری را فاش می‌کند که با توجه به آن می‌توان به سهم قابل توجه موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوای کلانشهرها پی برد.

آن‌طور که او می‌گوید حدود 70 درصد موتورسیکلت‌هایی که در کشور تردد می‌کنند بیش از هفت سال از زمان ساخت‌شان می‌گذرد.

این در حالی است که به گفته او، موتورسیکلت‌های صفر کیلومتر نیز تا هشت برابر خودرو‌ها آلودگی ایجاد می‌کنند.بنابر این از این آمار می‌توان به میزان خسارتی که موتورسیکلت‌ها به جامعه تحمیل می‌کنند پی برد.

افزون بر این حسینی‌منش از این می‌گوید که راکبان موتورسیکلت تمایلی به گرفتن معاینه فنی ندارند و به نظر او برای برطرف کردن این مشکل باید فرهنگ‌سازی کرد.

در واقع اگر افراد بدانند با بر طرف کردن ایرادهای وسیله نقلیه خود می‌توانند در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشند، می‌توان به حل مشکل آلودگی کلانشهرها امیدوار بود.

اتفاقی مناسب در مهر

تصمیم‌های مناسبی تاکنون برای مدیریت آشفته بازار موتورسیکلت‌های غیراستاندارد گرفته شده است؛ برای نمونه قرار است براساس تصمیم دولت از مهر امسال پلاک‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری ممنوع شود. سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این خبر از این می‌گوید که بر این اساس سازمان‌های دولتی و نیمه‌دولتی نیز از خرید این موتورسیکلت‌ها منع شده‌اند.

وحید حسینی، عضو کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا نیز توضیح می‌دهد که موتورسیکلت‌های کاربراتوری از آلاینده ترین وسایل نقلیه است، چراکه آزمایش‌های انجام شده تائید می‌کند که هر موتورسیکلت کاربراتوری در هر یک کیلومتر پیمایش حدود 15 میلی‌گرم آلایندگی تولید می‌کند، که براساس استاندارد یورو 3 این میزان آلایندگی باید به ازای هر کیلومتر پیمایش دوگرم باشد.

حسینی از این می‌گوید که دولت باید برای کاهش آلایندگی کلانشهرها شرایطی ایجاد کند که شهروندان تشویق شوند از موتورسیکلت‌های برقی استفاده کنند.

این درحالی است که به نظر می‌رسد قیمت بالای موتورسیکلت‌های برقی و آماده نبودن بستر برای استفاده از آنها سبب شده شهروندان تمایلی برای استفاده از آنها نداشته باشند، به همین خاطر دولت باید تسهیلات ویژه‌ای را برای خریداران آن در نظر بگیرد.

کارشناسان اعتقاد دارند موتورسیکلت‌های برقی باید از باتری‌های مناسبی برخوردار باشند، زیرا این موتورسیکلت‌ها برای تردد مناسب در کلانشهری مانند تهران باید توانایی حرکت در شیب 5 درصد را داشته باشند.

موتورسیکلت نامناسب و انحصار صنایع

درباره دلایل استفاده از موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت در کشور دلایل زیادی مطرح می‌شود، اما کارشناسان از رانت پرسودی که در این بین جود دارد به‌عنوان دلیل اصلی این آشفته بازار یاد می‌کنند.

احمدعلی کیخا، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز تاکید می‌کند: برای کاهش آسیب‌هایی که موتورسیکلت‌های نامناسب به جامعه تحمیل می‌کند باید صنایع از حالت انحصاری خارج شوند تا به این شکل با رقابتی سالم بتوان تولیداتی در اختیار شهروندان قرار داد که سلامت آنها را تهدید نکنند.

کیخا از این می‌گوید که برای تشویق کردن شهروندان به استفاده از موتورسیکلت‌های مناسب باید قانون و تشریفاتی مانند استاندارد بهبود پیدا کنند.

اظهار نظر کارشناسان گواهی است بر این که برای کاهش خسارتی که موتورسیکلت‌های نامناسب به جامعه تحمیل می‌کند نیاز به عزمی ملی وجود دارد؛ زیرا تا زمانی که صنایع برای بهبود محصولات خود الزامی احساس نکنند، در این راه قدم بر نمی‌دارند. علاوه براین دولت نیز باید با در نظر گرفتن تسهیلات مناسب و کاهش عوارض گمرکی وسایل نقلیه پاک مانند موتورسیکلت‌های برقی، شهروندان را به استفاده از این وسایل تشویق کنند.

مهدی آیینی

ریزگردهای بي​امان جولان می‌دهند، ‌براساس آخرین خبرها امیدی به کاهش آنها تا آخر تابستان نیست، اما از جلسه اضطراری که برای برسی وضع گرد و غبار برگزار شد خبر رسیده که وزارت امور خارجه برای کنترل پدیده گرد و غبار که بخش قابل توجهی از آن منشا خارجی دارد، ماموریت یافته است.

 ریزگردها ریز ریز جان می‌گیرند؛ براساس آمارهایی که برخی استان‌ها منتشر کرده‌اند آمار مراجعه به مراکز درمانی افزایش قابل‌توجهی داشته است. برای نمونه فقط جمعه و شنبه گذشته 325 نفر به دلیل طغیان ریزگرد‌ها به بیمارستان‌های استان کرمانشاه مراجعه کرده‌اند و ده نفر به دلیل شرایط بد تنفسی بستری شده‌اند. البته این آمار به کرمانشاه محدود نمی‌شود، زیرا در همدان نیز ریزگرد‌ها زمینه بستری شدن 150 نفر را فراهم کرد.

با توجه به این شرایط و تلاش برای مدیریت آن، یکشنبه گذشته جلسه‌ای در وزارت کشور برگزار شد. آن طور که ایرنا از این جلسه گزارش داده اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در این جلسه با بیان این که منشأ حداقل 80 درصد ریزگردها در خارج از کشور است، از تاکید رئیس‌جمهور بر حل این موضوع و پیگیری آن از سوی وزارت امور خارجه خبر داد.

به گفته نجار، استان‌های ایلام، کردستان، خوزستان، کرمانشاه، همدان، لرستان، قم و تهران درگیر موضوع ریزگردها هستند. در این جلسه روی ورود سازمان‌های بین‌المللی برای مهار ریزگردها پافشاری شد و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور یادآور شد، سه کشور عراق، سوریه و عربستان منشأ ریزگردهایی هستند که وارد کشور ما می‌شود که هرکدام از این کشورها مشکلات خاص خود را دارند و کشور عربستان نیز اهتمام جدی در مقابله با ریزگردها ندارد.

بنابراین تصمیم بر این شد که با پیگیری‌های وزارت امور خارجه و همراهی سازمان‌های بین‌المللی برای مهار ریزگردها تلاش شود.

ریزگردها، داخلی و خارجی

این درحالی است که از سازمان هواشناسی کشور نیز خبر می‌رسد که براساس اطلاعات و بررسی‌های انجام شده پدیده ریزگردها دست‌کم تا پایان تابستان برای شهروندان دردسرساز می‌شود.

آن طور که ایسنا از سازمان هواشناسی گزارش داده تولید گرد و غبار و انتقال آن به کشور ما در فصول گرم سال و معمولا از اردیبهشت تا پایان تابستان به علت خشک شدن سطح زمین و بادهای شمالی تداوم دارد و از اوایل پاییز رو به کاهش می‌گذارد.

علی عابدینی، معاون سازمان هواشناسی در این باره گفته توده‌های گرد و غبار در این مقطع زمانی استان‌هایی مثل بوشهر، خوزستان، ایلام، کردستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی تا حدی استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری، فارس و کهگیلویه و بویراحمد و حتی برخی اوقات تهران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

معاون سازمان هواشناسی درباره منشأ ریزگردها نیز یادآور شده همه گرد و غبارهای کشور منشأ خارجی ندارد، برای مثال گرد وغبار هفته جاری در استان‌هایی مثل قم و اصفهان منشا داخلی داشت و علت آن مناطق بیابانی اطراف بود، بنابراین باید کانون‌های داخلی و خارجی به طور همزمان پیگیری شود.

پیشنهاد 10 هزار میلیارد ریالی

یکی از موانع کنترل پدیده ریزگردها مساله نبود اعتبار است؛ زیرا سازمانی مانند جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور همواره برای نهال‌کاری و مقابله با پدیده بیابانزایی از نبود اعتبار و نیروی متخصص رنج برده است، دیروز ضیاء‌الدین شعاعی، مدیر طرح مقابله با پدیده گرد و غبار نیز درباره اعتبار مورد نیاز برای مقابله با ریزگردها اظهار نظر کرد و گفت: مبلغ ده هزار میلیارد ریال برای مقابله با پدیده گرد و غبار را به دولت پیشنهاد داده‌ایم که در قالب اعتباری یکساله است.

آن طور که ایرنا روایت کرده سازمان حفاظت محیط زیست پس از دریافت و جمع‌بندی پیشنهادهای تمام دستگاه‌ها برای مقابله با پدیده گرد و غبار، در نهایت پیشنهاد تخصیص ده هزار میلیارد ریال را به دولت ارائه کرد. مدیر طرح مقابله با پدیده گرد و غبار یادآور شد: بعد از تصویب، این بودجه از محل اعتبارات تخصصی تهیه می‌شود و براساس آن هر دستگاهی با اولویت‌بندی اقدامات خود برای مقابله با گرد و غبار، کارهای اجرایی را آغاز می‌کند.

با توجه به این که پدیده ریزگردها سال‌هاست در کشور بحران‌ساز می‌شود باید از مسئولان خواست رسیدگی به این مشکل را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و پرداختن به این پدیده را محدود به زمان‌های طغیان آن نکنند. افزون براین چون بخشی از پدیده ریزگرد‌ها خاستگاهی فرامرزی دارد، راهکار حل و فصل آن نیز به اراده‌ای بین‌المللی نیاز دارد که فقط از عهده دستگاه دیپلماسی کشور برمی‌آید، البته نباید از منشأهای داخلی گرد و غبار نیز غافل شد، چراکه مدیریت اشتباه منابع آب سبب شده بسیاری از تلاب‌های کشور خشک شده و به کانونی برای ریزگردها بدل شود؛ بنابراین باید با در نظر گرفتن اعتبار مناسب، برای کنترل پدیده بیابانزایی در کشور نیز تلاش کرد.

مهدی آیینی

استان به استان می‌گردد، حریف می‌طلبد، عربده مي کشد، اما کسی در برابرش تاب مقاومت ندارد؛ چراکه غفلتی که سالیان سال نسبت به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی در ایران و کشورهای منطقه صورت گرفته، ادامه دارد و سرزمین‌ها را تخریب می‌کند به همین دلیل این روزها ساکنان خوزستان، کرمانشاه، لرستان، کردستان، ایلام، اصفهان و مرکزی و چندین استان و شهر دیگر که با ریزگردها دست و پنجه نرم می‌کنند، توقع دارند مشکلاتشان جدی گرفته شود تا دست کم طاقتشان دربرابر ریزگرد‌ها طاق نشود.

 ریزگردها آسمان را تیره و تار کرده‌اند، آلودگی هوا در برخی شهرها مانند خرم‌آباد تا 29 برابر حد مجاز گزارش شده، روزی نیست که فرودگاه‌ها از لغو شدن پرواز‌ها خبر ندهند و تصاویر ماسک‌زده شهروندان در شبکه‌های اجتماعی دست به دست نشود، شهروندانی که تمام هم و غم‌شان این روزها راحت نفس کشیدن است، صدای درخواست‌های کمکشان همه جا شنیده می‌شود؛ از فضای مجازی بگیرید تا ارتباط‌هایی که با رسانه‌های مختلف برقرار می‌شود.

برای نمونه کم نبوده‌اند افرادی که از برنامه‌های تلویزیونی مانند ماه عسل خواسته‌اند به این موضوع بپردازد یا افرادی که با ایجاد کمپین تلاش می‌کنند مظلومیت‌شان را فریاد بزنند یا آنهایی که با برخی کارشناسان برنامه‌های زیست‌محیطی همذات‌پنداری می‌کنند و پای برنامه‌هایی مانند «تیتر امشب» تلویزیون می‌نشینند؛ برنامه‌ای که شنبه شب با حضور سعید متصدی، معاون محیط‌زیست و پرویز کردوانی، جغرافیدان و کارشناس پیشکسوت محیط‌زیست برگزار شد، اما وقتی بحث درباره نقش سیاستگذاری‌های دولت‌های مختلف بر ایجاد، استمرار و گسترش جریان ریزگردها بالا گرفت، کردوانی برنامه را به نشانه اعتراض ترک کرد.

تصمیمات تازه

هرچند ریزگردها هر سال جدی‌تر از گذشته زندگی مردم را تهدید می‌کند، اما مسئولان ادعا می‌کنند تلاش‌های زیادی برای کنترل شرایط انجام می‌دهند. برای نمونه دیروز ایرنا گزارش داد که نشست اضطراری به منظور بررسی وضع پدیده ریزگردها در استان‌های کشور با حضور وزرای کشور،‌ بهداشت، جهاد کشاورزی، دفاع، راه و شهرسازی، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست،‌ معاون سازمان علمی و فناوری، رئیس امور کشاورزی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و استانداران کرمانشاه،‌ خوزستان،‌ فارس، ‌ایلام و گلستان تشکیل شد.

این در حالی است که کارشناسان معتقدند مساله ریزگردها داستان تازه‌ای نیست و از قدیم برای مهار آن در کشور برنامه‌هایی در دستور کار قرار داشته، اما به دلیل غفلت از این روزها ریزگردها از کنترل خارج شده است، شاید به این دلیل است که فارس از قول مدیر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان محیط زیست نوشته با توجه به این که منشأ گرد و غبار روزهای اخیر در کشور، خارج از مرزها قرار دارد، مردم امیدی به حل مشکل ریزگردها تا 50 سال آینده نداشته باشند.

منابع طبیعی اولویت نیست

مساله ریزگردها در کشورمان داستان تازه‌ای نیست، اما نپرداختن به آن چند سالی است خبرساز شده، زیرا شهروندان زیادی تحت تاثیر شرایط ایجاد شده سلامت و زندگی‌شان تهدید می‌شود و صدایشان نیز آن طور که باید شنیده نمی‌شود.

دکتر هادی کیادلیری، رئیس دانشکده منابع طبیعی در گفت‌وگو با جام‌جم درباره دلایل مهار نشدن مساله ریزگردها در کشور می‌گوید: منشا بخشی از گرد و غبار در خارج از کشور قرار دارد بنابراین در دسترس نیست، افزون بر این اعتبار ناچیزی برای مقابله با پدیده ریزگردها اختصاص می‌یابد.

به نظر او، منابع مالی در این بین حرف اول را می‌زند، اما وزارت خارجه نیز باید برای کنترل این مشکل با کشورهای منطقه تعامل خوبی برقرار کند؛ زیرا به لحاظ فنی ایران تجربه خوبی در مدیریت این مساله دارد.

این درحالی است که باید از تخریب جنگل‌های زاگرس نیز به عنوان دلیلی برای طغیان ریزگرد‌ها نام برد؛ چراکه هر هکتار جنگل سالانه 60 تن ریزگرد را در خود رسوب می‌دهد.

اما آن طور که کیا دلیری می‌گوید، برخی روستاییان نیز به دلیل فقر یا نداشتن اطلاعات دست به تخریب جنگل می‌زنند تا بتوانند زراعت کنند به همین دلیل زمینه برای افزایش ریزگردها مهیا می‌شود.

رئیس دانشکده منابع طبیعی معتقد است در کشورمان حفظ منابع طبیعی اولویت مسئولان نیست به همین دلیل مشکلات در این حوزه حل نشده باقی می‌ماند.

او تصریح می‌کند: اکنون بازار کاری برای کارشناسان منابع طبیعی وجود ندارد به همین دلیل تمام دانشگاه‌های منابع طبیعی در شرف تعطیل شدن هستند.

با توجه به اظهار نظر کارشناسان، برای کنترل ریزگرد‌ها باید بستر قانونی و فرهنگی مناسبی در کشور فراهم شود، افزون براین مسئولان با در نظر گرفتن راهکارهای کوتاه مدت مانند تلاش برای مقاوم کردن شهروندان در برابر این پدیده مثل توزیع ماسک‌های مناسب، گسترش خدمات بهداشت و درمان، ارائه تسهیلات ویژه برای استفاده از سیستم‌های تهویه هوای مناسب و بالابردن سطح خدمات الکترونیک برای کاهش رفت و آمد در سطح شهر شرایطی ایجاد کنند تا شهروندان کمتر آسیب ببینند.

مهدی آیینی