آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : مشاوره

بایگانی/آرشیو برچسب ها : مشاوره

اشتراک به خبردهی

صداي شکستن خانواده مي آيد

25هزار تماس در ماه، میانگین تعداد تماس‌هایی است که با خط ملی اعتیاد گرفته می‌شود؛ سامانه‌ای با شماره09628 که حدود هشت سال است پلی شده میان مشاوران سازمان بهزیستی و آنها که از اعتیاد آسیب دیده‌اند یا احساس می‌کنند در معرض خطر این آسیب اجتماعی قرار دارند. به همین دلیل به دنبال اطلاعات درست می‌گردند. بیشتر افرادی که با این سامانه تماس می‌گیرند زنانی هستند که نگران همسرشان هستند یا می‌ترسند کودک‌شان گرفتار اعتیاد شود.

در این گفت‌وگو ماریت قازاریان، رئیس گروه پیشگیری از اعتیاد معاونت پیشگیری بهزیستی و مسئول خط ملی اعتیاد از تماس‌هایی می‌گوید که با این سامانه گرفته می‌شود؛ تماس‌هایی که می‌شود آنها را صدای شکستن خانواده دانست.

موضوع بیشترین تماس‌هایی که با خط ملی اعتیاد گرفته می‌شود چیست؟

تماس‌هایی که با این خط گرفته می‌شود کلکسیونی از مشکلات حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد است. تماس‌های متنوعی از تمام روستاها، شهرها و استان‌های کشور به این مرکز وصل می‌شود، چون متمرکز است.

افرادی که تماس می‌گیرند بیشتر درباره چه نوع مواد مخدری کنجکاوند؟

می‌شود گفت درباره همه نوع مواد مخدری می‌پرسند. اما براساس آنچه در جامعه اتفاق می‌افتد سوال‌ها نیز تغییر می‌کند، مثلا اگر رسانه‌ها مدتی درباره نوع بخصوصی از مخدر هشدار بدهند مردم نیز درباره آن تماس می‌گیرند.

دغدغه این روزهای تماس‌گیرندگان با خط ملی اعتیاد از چه جنسی است‌؟

خیلی دقیق نمی‌توان گفت، چون متعدد و متنوع است، اما درباره مواد محرک مثل شیشه یا ماری جوانا و حشیش تماس‌های بیشتری با ما گرفته می‌شود، اما از این نمی‌شود نتیجه گرفت که درباره مواد دیگری نمی‌پرسند. اما اگر نام مواد جدیدی شایع شود شاید حدود 700 تماس در روز درباره این مواد با خط ملی اعتیاد گرفته شود.

روزانه چند نفر با خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند؟

به شکل میانگین در طول ماه بین 20 تا 25 هزار تماس با خط ملی اعتیاد گرفته می‌شود.

بالا رفتن تماس با خط ملی اعتیاد به چه چیزهایی بستگی دارد؟

شاید به مطرح شدن مسائل در رسانه‌ها مربوط است، برای نمونه اگر کارشناس یا مسئولان درباره نوعی از مواد مخدر و اثرات سوء آن صحبت کنند، تماس‌ها با خط ملی اعتیاد نیز بیشتر می‌شود.

آنها که دغدغه درمان دارند به چه چیزی نیاز دارند؟

می‌پرسند برای درمان کجا برویم یا یکی از سوال‌هایی که زیاد مطرح می‌شود این است فردی که به درمان نیاز دارد را چطور می‌توان تشویق به درمان کرد. علاوه بر این درباره اتفاقات خشونت‌آمیزی که در خانواده اتفاق می‌افتد نیز از ما می‌پرسند، مثلا پدر و مادرانی که جوانان پرخاشگر دارند.

اما رسیدگی به این موارد وظیفه خط ملی اعتیاد نیست.

درست است. به همین علت ما از آنها می‌خواهیم با 110 تماس بگیرند.

افرادی که با خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند بیشتر در چه گروه سنی قرار دارند؟

میانگین سن تماس‌گیرندگان حدود 30 تا 35 سال است،اما افرادی با سن‌های کمتر و بیشتر نیز داریم. کم سن و سال‌ها معمولا بین 20 تا 30 سال دارند.

نوع سوال‌های آنها چقدر با یکدیگر متفاوت است؟ جوانان بیشتر درباره چه سوال می‌کنند؟

جوانان درباره خود مواد، عوارض، عواقب و نشانه‌های مصرف می‌پرسند.

میانسال‌ها چطور؟

آنها درباره همسرشان می‌پرسند.

آنها گروهی هستند که بیشترین تماس را با خط ملی اعتیاد برقرار می‌کنند؟

بیشترین افرادی که تماس می‌گیرند خانم‌هایی هستند که نگران همسر یا کودک و خانواده‌‌هایشان هستند. این نشان می‌دهد خانواده بیشتر درگیر مشکل اعتیاد است به همین علت باید به ساختار خانواده توجه بیشتری کرد.

افراد سالخورده چه پرسش‌هایی دارند؟

سالمند زیاد نداریم، یعنی آمارشان زیاد قابل توجه نیست؛ برای نمونه آنها می‌پرسند آیا مصرف برخی مواد برای درمان فشار خون یا کمردرد خوب است؟ درواقع آنها بیشتر به دنبال تایید برخی ادعاها هستند.

این مساله به رواج باورهای نادرست درباره مصرف مواد مخدر در جامعه مربوط می‌شود. افرادی که با خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند درباره چه باورهای اشتباه دیگری سوال می‌کنند؟

مثلا هستند افرادی که می‌پرسند مصرف مواد مخدر برای درمان ناتوانی جنسی مناسب است یا نه. اما نمی‌شود گفت اینها اولویت ماست. کلکسیونی از سوال‌ها مطرح می‌شود. علاوه بر این مردم مطرح می‌کنند مصرف تفننی در آخر هفته خطرناک است یا نه. برخی نیز اطلاع درستی از خدماتی که برای درمان اعتیاد ارائه می‌شود ندارند؛ مثلا می‌پرسند چرا نتیجه نمی‌گیرند‌. در واقع می‌شود گفت اطلاعات مردم دراین حوزه مناسب نیست.

به تماس قابل توجه بانوان اشاره کردید. آیا از این مساله می‌توان نتیجه گرفت اعتیاد جدی‌تر از گذشته زنان را تهدید می‌کند؟

بیشتر خانم‌ها نگران اعتیاد اعضای خانواده خود هستند و می‌خواهند مانع اعتیاد فرزندان‌شان شوند. در واقع میان تماس‌گیرندگانی که مصرف‌کننده هستند تعداد آقایان بیشتر است. تعداد خانم‌هایی که اعتیاد دارند و با ما تماس می‌گیرند در چند سال گذشته تغییر قابل توجهی نکرده است، اما باید توجه داشت خط ملی اعتیاد یکی از خدماتی است که در حوزه درمان و پیشگیری از اعتیاد در کشور ارائه می‌شود.

سوال درباره شیشه هنوز جزو بیشترین سوال‌های تماس‌گیرندگان است؟

سوال‌های زیادی درباره شیشه مطرح می‌شود، اما نمی‌توان گفت همه تماس‌گیرندگان مصرف‌کننده شیشه هستند. شاید خیلی‌ها درباره شیشه اطلاعاتی به دست آورده‌اند و نگران هستند.

در مدت حدود هشت سالی که از افتتاح خط ملی اعتیاد می‌گذرد چه تغییراتی در تماس احساس می‌کنید؟

تعداد تماس‌ها زیاد شده و پشت خطی‌های ما کاهش یافته است.

این موارد به تجهیزات و تلاش‌های شما و همکارانتان مربوط می‌شود. سوال اینجاست که چه تغییراتی در مشکلات تماس‌گیرندگان اتفاق افتاده؟

تا مدتی پیش سوال‌ها درباره حوزه پیشگیری کمتر بود، یعنی آدم‌های سالمی که نگران اعتیاد بودند کمتر تماس می‌گرفتند. الان سوال‌های پیشگیری بیشتر شده مثلا قبلا افراد از کارشناسان ما می‌خواستند مرکز درمان معرفی کنند، اما اکنون مردم با مقوله پیشگیری آشناتر شده‌اند.

برای نمونه برخی مدیران مدارس تماس می‌گیرند و به دنبال اطلاعات مناسبی از اعتیاد و مواد مخدر و محرک هستند و از ما می‌خواهند به آنها کتاب معرفی کنیم. اما چند سال قبل چنین کمبود‌هایی احساس نمی‌شد، چون این مسائل دغدغه مردم نبود.

آیا دانش‌آموزان نیز با خط ملی اعتیاد تماس می‌گیرند؟

آمار تماس آنها قابل ملاحظه نیست، یعنی می‌شود گفت تماس دانش‌آموزی نداریم.

کم سن و سال‌ترین تماس گیرنده خط ملی اعتیاد که بوده است؟

در یک سال اخیر فقط یک مورد داشته‌ایم که پسر 14 ساله‌ای تماس گرفته و نگران اعتیاد پدرش بود.

آمار تماس دانشجویان با خط ملی اعتیاد زیاد است؟

تماس دانشجویی داریم، اما به این معنی نیست که سن همه آنها حدود 20 سال است، چون دانشجویان میانسال نیز داریم.

آنها چه دغدغه‌هایی دارند؟

دانشجویان نیز بیشتر درباره عوارض مصرف مواد مخدر می‌پرسند. برخی می‌خواهند بدانند اگر برای شب امتحان ریتالین بخورند تمرکزشان زیاد می‌شود یا نه؟ در چنین مواقعی مشاوران ما به آنها توضیح می‌دهند مصرف چنین داروهایی چه عواقبی برای آنها دارد.

آیا در فصل امتحانات چنین پرسش‌هایی بیشتر مطرح می‌شود؟

درست است در زمان نزدیک امتحانات بیشتر از ما در این باره می‌پرسند، آنها چیزهایی شنیده‌اند و می‌خواهند مطمئن شوند، اما ما اطلاعات درست را در اختیار آنها می‌گذاریم.

باور نادرست دیگری وجود دارد که شیشه باعث لاغری می‌شود. آیا دراین باره نیز از خط ملی اعتیاد سوال می‌کنند؟

به شکل مستقیم نمی‌پرسند.

شایع‌ترین باور اشتباهی که میان مردم وجود دارد، چیست؟

اثرات مصرف تفننی بیشترین چیزی است که تماس‌گیرندگان می‌پرسند؛ اما خیلی از سوال‌هایی که افراد مطرح می‌کنند به دلیل باور نادرست اطلاعات کم آنهاست.

سیر تحول مصرف مواد از سنتی به محرک نیز در تماس‌های شما مشهود است؟

این که بتازگی سوال‌ها بیشتر درباره مواد محرک است، این ماجرا را تایید می‌کند، چون تا چندسال پیش اصلا سوالی درباره شیشه مطرح نمی‌شد. قبلا سوال درباره مصرف تریاک زیاد بود، اما اکنون درباره محرک و داروهایی مانند ترامادول بیشتر شده است.

برخی شهروندان ازاین گلایه دارند که هنگام تماس با خط ملی اعتیاد، زمان زیادی پشت خط می‌مانند.

خیلی این انتقاد را نشنیده‌ایم. ما باید به مشکلات افراد توجه کنیم. اکنون در مطب پزشکان نیز افراد معطل می‌شوند.

به نظرشما آیا تعداد خطوط تلفن یا تعداد مشاوران شما با نیاز جامعه تناسب دارد؟

خدمات ما باید گسترش پیدا کند، هرچند اکنون نیز درحال گسترش زیرساخت‌های خود هستیم، اما این روند زمانبراست و به اعتبار و تجهیزات مناسبی نیاز است. اما تلاش می‌کنیم مردم کمتر پشت خط بمانند.

به شکل میانگین، افراد چقدر پشت خط منتظر می‌مانند؟

میانگین صف انتظار در خط ملی اعتیاد در طول ماه یک تا دو دقیقه است.

مشاوران شما برای هر تماس‌گیرنده چقدر زمان می‌گذارند؟

میانگین تماس تلفنی حدود هفت دقیقه است. اما اگر تماس‌گیرنده در معرض خطر باشد تا یک ساعت نیز برای مشاوره با او وقت داده می‌شود.

از کدام استان‌ها بیشتر با این سامانه تماس گرفته می‌شود؟

از همه استان‌ها با خط ملی اعتیاد تماس گرفته می‌شود و نمی‌توان آمار دقیقی دراین باره داد، چون هر ماه تغییر می‌کند.

با شماره 09628 مشاوره رایگان بگیرید

مشاوران و مددکاران خط ملی اعتیاد هر روز از ساعت 8 صبح تا 8 شب آماده‌اند به افرادی که در خصوص اعتیاد نیاز به مشاوره دارند، خدمات رایگان ارائه کنند. پس چنانچه نیاز به مشاوره داشتید می‌توانید براحتی مشکلاتتان را با مشاوران بهزیستی درمیان بگذارید. فقط به یاد داشته باشید بیشترین تماس‌ها با خط ملی اعتیاد بین ساعات 10 تا 11 صبح و 16 تا 20 گرفته می‌شود؛ بنابراین اگر در ساعات غیر پیک تماس بگیرید می‌توانید راحت‌تر از نظرات مشاوران این سامانه بهره ببرید.

مهدی آیینی

طلاق ازدواج را مي خورد

روند ثبت طلاق در کشورمان سرعت گرفته، آنقدر که به نظر مي رسد راهکارهاي ارائه شده ديگر قادر به کنترل آن نيست و نياز است براي مقابله با آن راهکار تازه اي را اجرايي کرد، چون براساس آخرين آمار در هر ساعت حدود 18 طلاق و در هر 3 دقيقه يک طلاق به ثبت مي رسد، روند نگران کننده اي که کارشناسان معتقدند ناديده گرفتن مشکلات اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي زمينه را براي رشد آن فراهم کرده است.
به طور ميانگين در چند سال اخير حدود 720 هزار واقعه ازدواج و 160 هزار واقعه طلاق هر سال به ثبت مي رسد، براين اساس مي توان گفت شرايط طلاق در کشورمان در مقايسه با کشورهايي مانند روسيه، آمريکا و اکراين هنوز آنقدر بحراني نشده، اما به اعتقاد کارشناسان چنانچه شرايط اجتماعي، اقتصادي و اجتماعي کشور بهبود پيدا نکند آينده بحراني تري در انتظار شهروندان خواهد بود. اين در حالي است که گروه ديگري از کارشناسان با تاکيد بر مسائلي مانند ثبت 18 طلاق در هر ساعت شرايط کنوني جامعه را نيز بحراني مي دانند و معتقدند تاکنون برنامه مشخصي براي کاهش طلاق در کشور اجرايي نشده است.
علي اکبر محزون، مديرکل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور در گفت وگو با جام جم مي افزايد: براساس گزارش هاي 9 ماهه اول سال در هر ساعت حدود 18 طلاق در کشور به ثبت رسيده و در همين مدت 520 هزار و 240 واقعه ازدواج و 122 هزار و 340 واقعه طلاق در کشور ثبت شده است.
بنابراين با توجه به اين اطلاعات مي توان گفت در 9 ماهه امسال نسبت ازدواج به طلاق 4.3 بوده يعني در مقابل هر 4.3 ازدواج يک طلاق در کشور ثبت شده است.
بايد نگران آينده بود به نظر مي رسد دولت تاکنون برنامه جامع و مدوني براي کنترل آشفته بازار طلاق تهيه نکرده به همين خاطر کارشناسان هشدار مي دهند چنانچه اين غفلت ادامه پيدا کند بايد شرايط بحراني تري را براي کشور پيش بيني کرد.
دکتر مجيد صفاري نيا، روان شناس اجتماعي نيز در گفت وگو با جام جم اظهار مي کند: اکنون بسياري از کشورها مانند روسيه، آمريکا، پاناما و اوکراين از لحاظ آمار طلاق شرايط بدتري از کشورمان دارند در منطقه نيز کشورهايي مانند بحرين و کويت وضع نامناسب تري دارند، اما چنانچه در کشورمان نيز برنامه مشخصي براي کنترل اين آسيب اجرايي نشود، در آينده با مشکلات جدي تري رو به رو خواهيم بود.

    مسئولان به فکر نيستند
کم نيستند کارشناساني که معتقدند بي توجهي دولت به اين حوزه سبب افزايش طلاق شده، آنها تاکيد دارند سال هاست که دوره کشاورزي و دامداري به سر آمده و دولت ها ادعاي مدرن شدن دارند، اما آن طور که بايد به وظيفه خود عمل نمي کنند، به عبارت ديگر در دوره هاي کشاورزي و دامداري خانواده ها بيشترين نفع را از فرزندان خود مي بردند چون کمک حال آنها بودند، اما اکنون والدين براي پرورش کودکانشان هزينه مي کنند، اما بيشتر منفعت آموزش فرزندان به جامعه مي رسد به همين دليل دولت هاي مدرن بايد براي حل مشکلات جوانان بيشتر از خانواده ها تلاش و سرمايه گذاري کنند، اين نکته اي است که در کشورمان ناديده گرفته مي شود، چون ازدواج و يافتن شغل براي جوانان به بخشي از وظايف والدين بدل شده است.
صفاري نيا عنوان مي کند: مسائلي مانند شيوع مصرف مواد مخدر و کاهش روابط خويشاوندي و انساني نيز در بالارفتن آمار طلاق بي تاثير نيست، زيرا بالارفتن هزينه ها سبب شده افراد مجبور باشند چند شيفت کار کرده و از نيازهاي عاطفي خانواده خود غفلت کنند.
افزون براين بايد يادآور شد: وضع سلامت اجتماعي نيز در کشورمان مناسب نيست و مشکلات اقتصادي و بيکاري تاثير منفي زيادي بر خانواده ها و زندگي زناشويي افراد گذاشته است.

    روابط فرا زناشويي
اين درحالي است که برخي کارشناسان سست شدن کانون خانواده ها را دليل ديگري براي رشد آمار طلاق عنوان مي کنند و معتقدند ضريب نفوذ اينترنت و ماهواره در کشورمان بيشتر شده، اما فرهنگ استفاده از اين فناوري ها آنطور که بايد وجود ندارد. به همين خاطر ارزش ها براي برخي از زوج ها تغيير کرده و خيلي آسان به يکديگر خيانت مي کنند.
صفاري نيا اظهار مي کند: بالارفتن ضريب نفود اينترنت و ماهواره سبب کاهش حيا شده و به مسائلي مانند روابط فرازناشويي دامن زده علاوه بر اين در کلانشهري مانند تهران برآورد شده که 40 درصد افراد مشکل سازگاري دارند و براي حل مشکل شان نيز خبري از سيستم هاي حمايتي نيست، به همين دليل اين مسائل حل نشده باقي مانده و پس از ازدواج براي خانواده مشکل ايجاد مي کند.
نبايد فراموش کرد که طلاق مقوله اي است که عوامل زيادي در بروز آن نقش دارد، بنابراين بايد از تمامي زوايا اين مساله را بررسي کرد و براي آن راهکاري در نظر گرفت که در کوتاه مدت و بلند مدت باري از دوش جامعه بردارد.

    طلاق جزيره نيست
حسن موسوي چلک، رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران نيز در گفت وگو با جام جم مي افزايد: تا زماني که ديدگاه ها نسبت به طلاق جزيره اي باشد و براي کنترل آن مديريت خاصي در حوزه پيشگيري نداشته باشيم، نمي توان به کاهش آمارها در اين حوزه اميدوار بود.
وي يادآور مي شود: آمار طلاق تحت تاثير عواملي مانند اعتياد، ضعف در مهارت هاي زندگي، روابط اجتماعي، روان شناسي جنس مخالف و استفاده نادرست از فضاي مجازي رشد مي کند؛ اما به نظر مي رسد براي بهبود هيچ کدام از اين عوامل برنامه مشخصي در نظر گرفته نشده است. کارشناسان حوزه خانواده معتقدند نپرداختن دولت ها به خانواده به شيوع طلاق در بين خانواده دامن زده؛ زيرا کمتر برنامه اي بر مبناي حمايت از خانواده تاکنون اجرايي شده است.
چلک عنوان مي کند: بايد به اين باور برسيم که تصميمات ما در تمامي حوزه ها روي خانواده تاثيرگذار است، به همين خاطر قبل از اجرايي کردن آنها بهتر است آثار اجتماعي و فرهنگي شان را بررسي کنيم تا روي خانواده تاثير منفي نگذارد. براي رسيدن به اين هدف نيز برنامه هاي مسئولان بايد خانواده محور شود تا خانواده کارکرد گذشته خود را به دست بياورد. رئيس انجمن مددکاران اجتماعي ايران تاکيد مي کند: نبايد توقع داشته باشيم که مشکلي مانند طلاق به شکل ضربتي حل و فصل شود براي بهبود شرايط در فاز اول بايد به دنبال کنترل روند رشد اين مساله باشيم و در مرحله بعدي نيز بايد در حوزه اجتماعي سياستگذاري هاي مناسبي انجام شود؛ زيرا تازماني که سلامت اجتماعي محور اصلي برنامه هاي حاکميت نشود، اين مسائل حل نشده باقي مي ماند.

    طلاق و چند علت
نادر صادقيان، جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعي- فرهنگي نيز در گفت وگو با جام جم خاطرنشان مي کند: طلاق چند علتي است و بايد به شکل کلان به آن پرداخت تا بتوان کنترلش کرد.
به گفته وي، نبود توجه به اين مساله سبب شده رشد طلاق در چند سال اخير شتاب بگيرد. به اعتقاد کارشناسان، تغييرات اجتماعي مانند رشد شهرنشيني، بحران اشتغال و بيکاري، مهاجرت سبب ايجاد تعارض هاي فرهنگي زيادي شده که روي افزايش آمار طلاق تاثيرگذار بوده است. صادقيان ابراز مي کند: از عوامل ديگر رشد طلاق مي توان به بحران هويتي و افول ارزش هاي اخلاقي اشاره کرد که تحت تاثير الگوهاي بيگانه ايجاد شده است. افزون براين، ريختن قبح طلاق نيز در افزايش آن بي تاثير نيست؛ زيرا هرچه آمار طلاق بالاتر برود افراد خيلي آسان تر از يکديگر جدا مي شوند، براي نمونه اين مساله سبب شده در کلانشهرهايي مانند تهران برخي افراد جشن طلاق برگزار کنند.
وي يادآور مي شود: بالارفتن سطح تحصيلات و آمار اشتغال زنان نيز سبب شده برخي از آنها راحت تر از گذشته براي گرفتن طلاق تصميم گيري کنند.
اين در حالي است که کاهش مسئوليت پذيري افراد را نيز بايد يکي از عوامل تاثيرگذار در طلاق به حساب آورد، صادقيان در اين باره توضيح مي دهد: مصرف گرا و رفاه طلب شدن افراد نيز در اين بين بي تاثير نيست؛ زيرا شيوه تربيت نامناسب سبب شده افراد حس مسئوليت پذيري کمي داشته باشند و نتوانند در برابر مشکلات از خود مقاومت نشان دهند.

سلامت روان مردم بازیچه بیمه‌ها

34 درصد از افراد 19 تا 60 سال در کشور دچار مشکلات روانی‌اند.این آمار، نه سیاه نمایی است، نه قصد داریم نگران‌تان کنیم، بلکه نقل بی‌کم و کاست هشدار دیروز رئیس سازمان بهزیستی است، اما بخش نگران‌کننده ماجرا این است که اگر بیماران این آمار قصد داشته باشند برای درمان به روان‌شناس یا مشاور مراجعه کنند باید هزینه‌ای کلان بپردازند چون خدمات روان‌شناسی و مشاوره هنوز در کشورمان تحت پوشش بیمه نیست و به‌همین علت است که بسیاری از این بیماران ترجیح می‌دهند به متخصص مراجعه نکنندتا روزی که دست آخر، اختلال روانی‌شان برای خودشان و دیگران دردسری بزرگ مثل خودکشی یا قتل یا از هم گسسته شدن بنیان خانواده را رقم بزند.

دیروز در دومین اجلاس علمی و کاربردی مدیران ارشد سازمان بهزیستی کشور که در ساری برگزارشد مسائلی مطرح شد که به‌یکی از جدی‌ترین نیاز‌های جامعه که تحت پوشش قرار گرفتن خدمات مشاوره و روان‌درمانی است، اشاره می‌کند. دیروز وقتی رئیس سازمان بهزیستی پشت تریبون رفت از مسائلی پرده برداشت که این روزها دغدغه بسیاری از کارشناسان حوزه اجتماعی است، انوشیروان محسنی‌بندپی با بیان این‌که آسیب‌های اجتماعی در کشور عمیق شده با صراحت اظهار کرد که از هر 10 نفر، 4/3نفر (بیش از 3 نفر) از افراد بزرگسال دچار اختلالات روانی اند و نیاز به درمان تخصصی دارند.

روان‌شناسان و روانپزشکان اصطلاحی دارند به نام « duration of untreated psychosis » که در ایران به آن « تاخیر زمانی در درمان بیماران مبتلا به سایکوز» می‌گویند؛ منظور از سایکوز اختلالات روانی پیچیده است و متخصص‌ها معتقدند هرچقدر این تاخیر زمانی بیشتر باشد احتمال آسیب دیدن بیمار و خانواده‌اش یا حتی اعضای جامعه به واسطه بیماری یک عضو آن بیشتر است و هرچقدر این فاصله کوتاه‌تر شود سطح آسیب‌ها کمتر می‌شود.

برای مثال اگر فردی در سال اولی که احساس می‌کند درگیر مبتلابه شک بیمارگونه شدید (پارانویا) شده است به متخصص مراجعه کند یعنی به روان‌شناسی مراجعه کند و از او کمک بخواهد تا خودش او را معالجه کند یا او را به روانپزشک ارجاع بدهد، خطر آسیب رساندن بیمار به خود یا دیگران به‌شدت کاهش پیدا می‌کند در حالی که اگر تاخیر زمانی مراجعه او به متخصص به چندین سال برسد بسیار احتمال دارد به خودش یا دیگران آسیبی جدی برساند و حتی به علت شک شدید به دیگران بنیان خانوادگی‌اش از هم بپاشد یا مرتکب قتل شود. جالب است بدانید یکی از دلایلی که در کشور ما «تاخیر زمانی در درمان بیماران مبتلا به سایکوز» بسیار طولانی می‌شود، عدم پوشش بیمه‌ای خدمات روان‌شناسی و مشاوره است یعنی بیماران می‌ترسند به مراکز روان درمانی مراجعه کنند چون می‌دانند بیمه از آنها حمایتی نمی‌کند.

حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم هشدار می‌دهد براساس مطالعه‌ای که سال 90 در این باره انجام شد 6/23 درصد افراد بالاتر از 15 سال یک اختلال روان‌شناختی دارند که به مداخله نیاز دارد. افزون بر این 50 درصد اختلالات روانی زیر 14 سال و 75 درصد اختلالات نیز زیر سن 24 سال شروع می‌شود.

این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان غربالگری اختلالات روان را باید از سنین دبستان شروع کرد، زیرا براساس بررسی‌هایی که سازمان بهزیستی در مهدهای کودک انجام داده 15 تا 18 درصد از کودکان درجاتی از اضطراب دارند.

خبـری از بیمه نیست

نظر وزارت بهداشت درباره تحت پوشش بیمه قرار دادن خدمات روان‌شناسی و مشاوره، چیست؟ اگر قبول کنیم که دکتر حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، در راس هرم قدرت این وزارتخانه قرار دارد،‌ باید نتیجه بگیریم که این وزارتخانه کاملا با تحت پوشش بیمه رفتن خدمات روان درمانی موافق است به طوری که وزیر بهداشت امسال در نمایشگاه مطبوعات در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار جام‌جم از این طرح استقبال کرد و علتش را فشار شدید مالی به بیماران روانی و خانواده‌هایشان مطرح کرد.

دکتر عباسعلی الهیاری، رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره درباره بیمه نبودن خدمات مشاوره و روان‌درمانی به جام‌جم می‌گوید: در حوزه پیشگیری و مداخله به دلیل نبود بیمه با مشکل روبه‌رو هستیم برای بیمه شدن این خدمات نیز حدود 5 سال است تلاش‌هایی صورت می‌گیرد و با دولت مکاتبه و رایزنی می‌شود، اما هنوز به نتیجه نرسیده است. الهیاری با انتقاد از بودجه اندک سلامت روانی جامعه توضیح می‌دهد: حدود 3 درصد بودجه سلامت به سلامت روان اختصاص پیدا می‌کند.

به گفته او سلامت شهروندان را از چهار بعد می‌توان بررسی کرد سلامت روان، اجتماعی، معنوی و جسمانی نکته اینجاست که براساس تحقیقات 15 درصد از سلامت انسان‌ها به سلامت جسمی آنها بستگی دارد. در واقع حدود 85 درصد باقی مانده به سلامت روان، اجتماعی و معنوی شهروندان مربوط می‌شود. به اعتقاد کارشناسان در نظام سلامت کشورمان متاسفانه به سلامت روان، اجتماعی و معنوی شهروندان پرداخته نمی‌شود و این بی‌توجهی سبب می‌شود سلامت جسمانی آنها نیز تحت سلامت روان آسیب ببیند.

هزینه‌های بالا و آشفته بازار

به نظر می‌رسد بی‌توجهی مسئولان به سلامت روان شهروندان آثار سوء خود را در سال‌های پیش رو بیش از پیش نشان دهد، زیرا هزینه‌های بالای دریافت خدمات مشاوره و روان‌درمانی همچون سدی است که راه را بر سلامت شهروندان بسته کرده است، این در حالی است که رشد افسار گسیخته آسیب‌های اجتماعی دیگری نظیر طلاق و اعتیاد را نیز می‌توان به پای نبود خدمات روان‌شناسی و مشاوره کارآمد گذاشت، چون مسئولان معاونت ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نیز تاکنون نتوانسته‌اند خدمات مشاوره مناسبی به جوانانی که قصد ازدواج دارند ارائه کنند. رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره درباره تعرفه‌های سازمان روان‌شناسی یادآور می‌شود: با توجه به شرایط ما سعی کرده‌ایم حداقل‌ها را در تعیین تعرفه‌ها در نظر بگیریم.

این تعرفه‌ها با توجه به مدرک تحصیلی، تجربه، هیات علمی بودن یا نبود، ساکن بودن در شهرستان یا پایتخت متفاوت است و برای هر 45 دقیقه از 17 هزار تومان شروع شده و به 60 هزار تومان می‌رسد.

اما با آن که رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره همه مشکلات را زیر سر کسانی می‌داند که بدون مجوز یا با جعل مدرک مردم را سرکیسه می‌کنند بررسی‌های میدانی جام‌جم نشان می‌دهد بسیاری از سودجویان هم برخی روان‌شناسان و مشاوران قانون‌شکن هستند که اعتقادی به تعرفه‌های سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره ندارند.

بیمه روان درمانی، نیاز امروز کشور

کارشناسان معتقدند ارائه خدمات مشاوره مناسب نیاز همه انسانهاست و می‌تواند برای افراد سالم نیز حکم پیشگیری از بیماری را داشته باشد.

الهیاری خاطرنشان می‌کند: کم‌توجهی به این نیاز جامعه سبب شده این روزها افراد فرصت‌طلب با برگزاری کلاس‌های انرژی‌درمانی به کلاهبرداری از مردم بپردازند یا با تبلیغ عرفان‌های کاذب برای شهروندان مشکلات بیشتری ایجاد کنند.

حمیدرضا عزیزی‌فارسانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: با توجه به صنعتی شدن و افزایش استفاده از فناوری‌های جدید دغدغه واسترس‌های محیطی شهروندان افزایش پیدا کرده به همین خاطر نیاز بیشتری به خدمات مشاوره پیدا می‌کنند. او یادآور می‌شود: با توجه به استفاده نامناسب از فناوری مانند فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ارتباط اعضای خانواده‌ها با یکدیگر کم شده و برطرف کردن آنها نیز به خدمات مشاوره و روان‌درمانی دارد، اما با توجه به هزینه‌های بالای این خدمات کمتر شهروندی می‌تواند از آن استفاده کند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تاکید می‌کند: کمبود منابع مالی بیمه‌هاو دولت مشکل ساز شده و مسئولان باید به سلامت روان شهروندان توجه بیشتری کرده برای تحت پوشش قرار گرفتن آنها از سوی بیمه‌ها تلاش کند.

به هر حال به نظر می‌رسد برای کاستن از آسیب‌های اجتماعی بسیار خطرناک مثل انواع بزه و مسائلی مانند مشکلات خانوادگی، طلاق، اعتیاد و مشکلات تربیتی و روانی کودکان که هزینه جبران‌ناپذیری به جامعه تحمیل می‌کند خانواده‌ها باید دسترسی راحت‌تری به خدمات مشاوره پیدا کنند و این مهم فقط با حمایت دولت از خانواده‌ها محقق می‌شود.

آموزش هاي پيش از ازدواج جدي گرفته نمي شود

يکي از مشکلات اصلي حوزه ازدواج همسرگزيني است، زيرا ضعف در اين مساله سبب شده 50 درصد طلاق هاي کشور در سال اول زندگي مشترک ثبت شود، افزون بر اين از هر سه ازدواج در تهران و البرز يکي به طلاق ختم مي شود و کارشناسان بارها هشدار داده اند که 60 درصد از طلاق ها به دليل انتخاب نادرست اتفاق مي افتد.
بنابراين بايد تاکيد کرد جوانان روش زندگي کردن را بدرستي ياد نمي گيرند، اين مساله سبب گسترش طلاق در کشور و ترس برخي جوانان از ازدواج شده، زيرا آنها وقتي مي بينند زندگي مشترک دوستان يا اقوامشان خيلي زود به بن بست مي رسد، نسبت به ازدواج و تشکيل خانواده دلسرد مي شوند.
با توجه به اين که 60 درصد طلاق ها به دليل انتخاب نادرست در کشور ثبت شده مي توان نتيجه گرفت​ شرايط در کشور به شکلي است که جوانان نمي توانند بخوبي شناخت کاملي از يکديگر پيدا کنند.
با تغيير يافتن سبک زندگي اکنون روابط درون خانواده و برون خانواده دستخوش تغيير و آسيب شده است به همين علت جوانان قادر نيستند اطلاعاتي از يکديگر به دست بياورند تا مدتي قبل خانواده ها قبل از ازدواج درباره يکديگر براحتي تحقيق کرده و از خصوصيات رفتاري يکديگر باخبر مي شدند، ولي اکنون با رواج آپارتمان نشيني و بي خبري همسايه ها نسبت به هم نمي توان با تحقيق از همسايه ها اطلاعات مناسبي به دست آورد.
اين شرايط سبب شد زوج هاي جوان بيشتر در محل تحصيل يا کار با يکديگر برخورد داشته و آشنا شوند، ولي نکته اينجاست ​ در چنين محل هايي نمي توان به شناخت کامل از فرد دست پيدا کرد، چون اشخاص در اين محيط ها شخصيت واقعي خود را معمولاپنهان کرده و ظاهرسازي مي کنند.
بايد تاکيد کرد ​ براي رسيدن به شناخت کافي بايد معدل رفتار فرد در خانواده بررسي شود، چون به اعتقاد کارشناسان حوزه ازدواج خانواده رفتار فرد با اعضاي خانواده برخلاف دوستان و همکاران واقعي است.
بنابراين براي به دست آوردن چنين شناختي خانواده ها پيش از ازدواج بايد رفت و آمد بيشتري با يکديگر داشته باشند، کارشناسان در چنين مواردي توصيه مي کنند ​ چنانچه شرايط آن مهيا باشد خانواده ها قبل از ازدواج با يکديگر رفت و آمد کرده و حتي به مسافرت بروند.
نکته ديگري که مي توان به آن اشاره کرد، مراجعه جوانان به مشاوره و انجام آزمون هاي روان شناسي است، زيرا به اين شکل زوج هاي جوان مي توانند شناخت بهتري از يکديگر پيدا کنند، اين در حالي است که بزرگان فاميل نيز با تجربه اي که دارند قادرند راهنماي زوج هاي جوان باشند.

مشاوره قبل از طلاق یا پیش از ازدواج

جوانان برای مشاوره‌های پیش از ازدواج با هزار و یک مشکل روبه‌رو هستند و اهمیت مسائلی مانند تحت پوشش بیمه قرار گرفتن این خدمات فراموش شده  است  این درحالی است که بتازگی موضوع اجباری شدن مشاوره‌های پیش از طلاق مطرح شده،دیروز رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی دراین باره به ایسنا گفته، تمام متقاضیان طلاق که به دادگاه مراجعه می کنند حتما باید دوره های مشاوره را گذرانده و از سازمان بهزیستی نامه بگیرند، البته او بیان کرده که این طرح برای اجرایی شدن باید از سوی قوه قضاییه ابلاغ شود تا به این شکل 1200 مرکز مشاوره طلاق دولتی و غیردولتی و 120 مرکز تخصصی مشاوره طلاقی که اکنون آماده ارائه خدمات هستند، بتوانند به زوج هایی که کارشان به جدایی رسیده مشاوره بدهند.

این در حالی است که باید تاکید کرد، چرا نباید شرایط برای جوانان به شکلی تسهیل شود تا آنها قبل از ازدواج بتوانند از خدمات این مراکز استفاده کنند، زیرا مشاوره های قبل از طلاق شاید بتواند زندگی تعداد کمی از زوج ها را نجات دهد، اما نکته اینجاست که نباید گذاشت به دلیل در دسترس نبودن و گران، نامناسب و بی کیفیت بودن مشاوره های قبل از ازدواج، پای زوج های جوان به دادگاه های خانواده باز شود، چون اکنون در برخی از شهرها چنین مراکزی وجود ندارد یا در مراکز خصوصی قیمت یک ساعت مشاوره به بیش صد هزار تومان رسیده و کیفیت پایین و شلوغی مراکز مشاوره دولتی نیز جوانان را نسبت به بهره بردن از نظر مشاوران خانواده دلسرد کرده است.

این شرایط سبب شده بسیاری از جوانان نتوانند قبل از تشکیل خانواده درک درستی از ازدواج به دست آورده و برنامه ای برای آینده زندگی مشترکشان ارائه کنند، به همین دلیل اکنون 30 درصد ازدواج ها در شهرهای بزرگ و 20 درصد در میانگین کشوری در کمتر از چهارسال به طلاق ختم می شود.

این در حالی است که مدت هاست بحث تحت پوشش قرار گرفتن خدمات مشاوره پیش از ازدواج مطرح شده، ولی به دلیل اولویت نداشتن و جابه جایی مدیران به فراموشی سپرده شده تا آنجا که هیچ کدام از مسئولانی که ادعای رسیدگی به مشکلات جوانان را داشته و دارند تاکنون نتوانسته اند قدم های موثری در این باره بردارند. بنابراین می توان گفت عده ای هنوز در کشور به اهمیت پیشگیری پی نبرده اند و تا زمانی که نظر این افراد تغییر نکند، نباید به کاهش آمار طلاق در کشور امیدوار بود.

مهدی آیینی – گروه جامعه

مشاوره قبل از ازدواج در انتظار بیمه

مهدی آیینی

مهدی آیینی

آمارهای تلخی درباره طلاق منتشر شده و می شود آمارهایی که از درصد بالای جدایی زوج های جوان در کشور حکایت دارد و با توجه به آنها می توان گفت از هر هفت پیوند زناشویی در کشور یکی به طلاق ختم می شود.هرچند آمار این آسیب اجتماعی هر ازگاهی در کشور منتشر می شود، اما این اطلاعات همیشه روی کاغذ باقی می ماند و آن طور که باید و شاید نهاد یا مقام مسئولی از آنها در راستای بهبود شرایط استفاده نمی کند.

انگار آمارها فقط منتشر می شوند تا جدول ها و نمودار ها  خلق شده و مسئولان آنها را مواقع بحران به عنوان گزارش کار ارائه دهند.این درحالی است که با توجه به این آمارها می توان برای آینده جوانان کشور برنامه ریزی کرد و راهکارهای مختلفی را برای حل مشکلات اجتماعی مانند طلاق و کاهش آن ارائه کرد.برای نمونه یکی از دلایلی که سبب بالا رفتن طلاق در کشور شده استقبال کم جوانان و خانواده ها از خدمات مشاوره قبل از ازدواج است در این میان یکی از دلایل موجود بالا بودن هزینه های مشاوره قبل از ازدواج است که در برخی از مراکز  خصوصی به صد هزارتومان برای یک ساعت مشاوره می رسد. درخصوص مراکز دولتی نیز باید یادآور شد کیفیت پایین مشاوره و شلوغی این مراکز سبب شده جوانان تمایل کمی برای بهره بردن از این خدمات  از خود نشان دهند. با توجه به این مسئله می توان گفت یکی از راهکارهایی که مسئولان می توانند به کمک آن آمار طلاق را در کشور پایین بیاورند بیمه کردن خدمات مشاوره قبل از ازدواج است.روز گذشته معاون امور فرهنگی و تربیتی وزارت ورزش و جوانان دراین باره به ایسنا گفت: با توافقاتی که با بیمه مرکزی شده امیدواریم این خدمات به زودی مشمول بیمه شوند. البته باید یاد آور شد که تحت پوشش بیمه قرار گرفتن این خدمات سبب توسعه خدمات مراکز مشاوره ازدواج نیز خواهد شد بنابراین باید مسئولان در این زمینه پیگیری های بیشتری انجام داده و و این خبر در حد وعده باقی نمانده یا با تغییر و جابجایی  مدیران به فراموشی سپرده نشود زیرا با عملی شدن این راهکار جوانان می توانند بدون دغدغه هزینه های سنگین از خدمات مشاوره قبل از ازدواج استفاده کرده و با آگاهی بیشتر زیر بنای اولین نهاد جامعه را بنا کنند.

مهدی آیینی

بالا