آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : آلودگي

بایگانی/آرشیو برچسب ها : آلودگي

اشتراک به خبردهی

موتورسيکلت مرکب مرگ و آلودگي

هر سال روی زندگی حدود 5000 نفر خط می‌کشند، آلودگی‌شان که هشت برابر خودروهاست ابری می‌شود سیاه و آرام آرام نفس کشیدن را برای شهروندان مشکل می‌کند، آلودگی صوتی‌شان نیز آرامش را از شهر می‌دزدد و خواب و خوراک را برای شهروندان حرام می‌کند؛ این بخشی از خسارت‌ هایی است که موتورسیلکت‌های غیراستاندارد به آن دامن می‌زنند.

به همین دلیل کارشناسان ازاین می‌گویند که با اصلاح قوانین و بالا بردن سطح استانداردها و تسهیل استفاده از وسایل نقلیه پاک باید از بار خسارتی که این وسایل روی دست جامعه می‌گذارند کم کرد.

منواکسیـدکربــن تنها آلودگی موتورسیکلت‌های غیر استاندارد نیست، چراکه به گفته کارشناسان این مرکب نامناسب سهم قابل توجهی نیز در تولید ذرات معلق دارد، در واقع احتراق نامناسبی که در موتورسیکلت‌ها اتفاق می‌افتد سبب ایجاد ذرات معلقی می‌شود که تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌هاست. آلودگی صوتی موتورسیکلت‌ها را نیز نباید از یاد برد، چراکه این وسایل به تجهیزاتی که برای کنترل صدایی که از اگزوزشان خارج می‌شود مجهز نیستند و با توجه به این که حدود 90 دسی‌بل صدا تولید می‌کنند سهم قابل توجهی در آلودگی صوتی کلانشهرها دارند.

مستقیم

موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت فقط با دامن زدن به آلودگی هوا و صوت جان شهروندان را نمی‌گیرند، چراکه آنها سهم زیادی نیز در سوانح ترافیکی دارند و براساس آمار‌های منتشر شده از سوی پلیس راهور هر سال به شکل میانگین حدود 5000 موتورسوار جانشان را از دست می‌دهند، البته این آمار در کلانشهری مانند تهران بالاتراست تا آنجا که آنها 35 درصد تصادفاتی را که به مرگ ختم می‌شود به خود اختصاص داده و افزون بر این موتورسیکلت‌سواران در تهران باعث 55درصد حوادث رانندگی منجر به جرح هستند.

این درحالی است که براساس گزارش‌های پزشکی قانونی 75 درصد آنهایی که به‌دلیل استفاده از موتورسیکلت جان خود را از دست می‌دهند کمتر از 40 سال دارند و به‌دلیل آن که بدرستی از کلاه ایمنی نیز استفاده نمی‌کنند حدود 60 درصد شان به دلیل ضربه مغزی جان می‌دهند.

نواب حسینی‌منش، دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور نیز آماری را فاش می‌کند که با توجه به آن می‌توان به سهم قابل توجه موتورسیکلت‌ها در آلودگی هوای کلانشهرها پی برد.

آن‌طور که او می‌گوید حدود 70 درصد موتورسیکلت‌هایی که در کشور تردد می‌کنند بیش از هفت سال از زمان ساخت‌شان می‌گذرد.

این در حالی است که به گفته او، موتورسیکلت‌های صفر کیلومتر نیز تا هشت برابر خودرو‌ها آلودگی ایجاد می‌کنند.بنابر این از این آمار می‌توان به میزان خسارتی که موتورسیکلت‌ها به جامعه تحمیل می‌کنند پی برد.

افزون بر این حسینی‌منش از این می‌گوید که راکبان موتورسیکلت تمایلی به گرفتن معاینه فنی ندارند و به نظر او برای برطرف کردن این مشکل باید فرهنگ‌سازی کرد.

در واقع اگر افراد بدانند با بر طرف کردن ایرادهای وسیله نقلیه خود می‌توانند در کاهش آلودگی هوا نقش داشته باشند، می‌توان به حل مشکل آلودگی کلانشهرها امیدوار بود.

اتفاقی مناسب در مهر

تصمیم‌های مناسبی تاکنون برای مدیریت آشفته بازار موتورسیکلت‌های غیراستاندارد گرفته شده است؛ برای نمونه قرار است براساس تصمیم دولت از مهر امسال پلاک‌گذاری موتورسیکلت‌های کاربراتوری ممنوع شود. سعید متصدی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این خبر از این می‌گوید که بر این اساس سازمان‌های دولتی و نیمه‌دولتی نیز از خرید این موتورسیکلت‌ها منع شده‌اند.

وحید حسینی، عضو کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا نیز توضیح می‌دهد که موتورسیکلت‌های کاربراتوری از آلاینده ترین وسایل نقلیه است، چراکه آزمایش‌های انجام شده تائید می‌کند که هر موتورسیکلت کاربراتوری در هر یک کیلومتر پیمایش حدود 15 میلی‌گرم آلایندگی تولید می‌کند، که براساس استاندارد یورو 3 این میزان آلایندگی باید به ازای هر کیلومتر پیمایش دوگرم باشد.

حسینی از این می‌گوید که دولت باید برای کاهش آلایندگی کلانشهرها شرایطی ایجاد کند که شهروندان تشویق شوند از موتورسیکلت‌های برقی استفاده کنند.

این درحالی است که به نظر می‌رسد قیمت بالای موتورسیکلت‌های برقی و آماده نبودن بستر برای استفاده از آنها سبب شده شهروندان تمایلی برای استفاده از آنها نداشته باشند، به همین خاطر دولت باید تسهیلات ویژه‌ای را برای خریداران آن در نظر بگیرد.

کارشناسان اعتقاد دارند موتورسیکلت‌های برقی باید از باتری‌های مناسبی برخوردار باشند، زیرا این موتورسیکلت‌ها برای تردد مناسب در کلانشهری مانند تهران باید توانایی حرکت در شیب 5 درصد را داشته باشند.

موتورسیکلت نامناسب و انحصار صنایع

درباره دلایل استفاده از موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت در کشور دلایل زیادی مطرح می‌شود، اما کارشناسان از رانت پرسودی که در این بین جود دارد به‌عنوان دلیل اصلی این آشفته بازار یاد می‌کنند.

احمدعلی کیخا، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز تاکید می‌کند: برای کاهش آسیب‌هایی که موتورسیکلت‌های نامناسب به جامعه تحمیل می‌کند باید صنایع از حالت انحصاری خارج شوند تا به این شکل با رقابتی سالم بتوان تولیداتی در اختیار شهروندان قرار داد که سلامت آنها را تهدید نکنند.

کیخا از این می‌گوید که برای تشویق کردن شهروندان به استفاده از موتورسیکلت‌های مناسب باید قانون و تشریفاتی مانند استاندارد بهبود پیدا کنند.

اظهار نظر کارشناسان گواهی است بر این که برای کاهش خسارتی که موتورسیکلت‌های نامناسب به جامعه تحمیل می‌کند نیاز به عزمی ملی وجود دارد؛ زیرا تا زمانی که صنایع برای بهبود محصولات خود الزامی احساس نکنند، در این راه قدم بر نمی‌دارند. علاوه براین دولت نیز باید با در نظر گرفتن تسهیلات مناسب و کاهش عوارض گمرکی وسایل نقلیه پاک مانند موتورسیکلت‌های برقی، شهروندان را به استفاده از این وسایل تشویق کنند.

مهدی آیینی

نفس تنگي شهرها با صنايع آلاينده

آمارشان از دست در رفته، اما آلودگي شان پا برجاست و هر روز بيشتر از ديروز خون شهروندان را در شيشه مي کنند و نفس شان را تنگتر؛ اين حکايت آشفته بازار صنايع غيرمجاز است که اين روزها مانند قارچ در حاشيه کلانشهرها رشد مي کنند و آلودگي و اجناس نامرغوب شان جان و سلامت آدم ها را به بازي مي گيرند؛ متاسفانه آمار دقيقي از صنايع غيرمجاز در دست نيست و برخي کارشناسان تعداد آنها را بيش از 90 هزار واحد برآورد مي کنند. اين در حالي است که فعاليت صنايع مجاز نيز چنگي به دل نمي زند، چون معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست ديروز از اين خبر داد که 3100 صنايع آلاينده مجاز در کشور فعالند که براساس قانون سالانه يک درصد از فروششان به عنوان جريمه در اختيار شهرداري ها قرار مي گيرد، اما نظارت مناسبي بر عملکرد شهرداري ها صورت نمي گيرد تا بتوان متوجه شد شهرداران چقدر از اين درآمد را براي بهبود شرايط زيست محيطي کشور هزينه مي کنند.
صنايع با محيطزيست بيگانه اند، اين را مي توان از آمار صنايعي که در ازاي رونق دادن به اقتصاد کشور کمر به نابودي محيط زيست کشور بسته اند، نتيجه گرفت.ديروز محور نشست خبري سعيد متصدي، معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست نيز حول و حوش اين موضوع بود. او در اين نشست از فعاليت 3100صنعت آلاينده در کشور پرده برداشت و با صنايع غيرآلاينده به نوعي اتمام حجت کرد، چون به گفته او تاکنون 4درصد از اين صنايع اخطار گرفته يا پلمب شده اند و اگر روند فعاليت آنها به اين شکل ادامه يابد به طور حتم با آنها برخورد خواهد شد. متصدي ديروز هشدار داد که براساس بررسي هاي سازمان حفاظت محيط زيست، صنايع از منابع عمده آلودگي شهرهاي کشور هستند و در اين بين نقش اساسي دارند، چون علاوه بر آلودگي هوا سبب ايجاد مزاحمت براي شهروندان نيز مي شوند.

    جريمه هاي الکي!
براساس تبصره ماده 38 قانون ارزش افزوده بايد يک درصد از درآمد صنايع آلاينده به عنوان عوارض آلايندگي در اختيار شهرداري ها قرار بگيرد تا به اين شکل بتوان محيط زيستي سالم تر داشت، اما کارشناسان معتقدند اين قانون که از سال 88 اجرايي شده، مشکلات زيادي دارد. براي نمونه بهتر اين بود که با توجه به مقدار آلايندگي هر صنعت ميزان جريمه متفاوتي در نظر گرفته شود.
معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست نيز به اين مساله اشاره و تصريح کرد: بايد پرسيد چرا اين عوارض بايد در اختيار شهرداري ها قرار گيرد يا شهرداري ها چقدر از اين درآمد خود براي حل معضلات زيست محيطي بهره مي برند.
اين درحالي است که با توجه به تعداد زياد صنايع آلاينده مي توان حدس زد که سالانه بيش از 3000 ميليارد تومان عوارض آلايندگي در اختيار شهرداري ها قرار مي گيرد و اگر از آن بدرستي استفاده شود، مي توان بر بسياري از زخم هاي محيط زيست کشور مرهم گذاشت.
متصدي با اشاره به اين که براي بهبود قوانين در اين حوزه تلاش هايي صورت گرفته است، خاطرنشان کرد: سازمان حفاظت محيط زيست اين مساله را پيگيري مي کند تا در برنامه ششم توسعه به آن توجه ويژه شود، علاوه براين از طريق مجلس نيز اين مساله را دنبال خواهيم کرد.

    نگاه شهرداري ها سبز نيست
مشکل ديگري که سبب شده به مسائل زيست محيطي شهرهاي کشور پرداخته نشود، اين است که شهرداري ها پرداختن به مسائل زيست محيطي را اولويت خود نمي دانند؛ در واقع آنها از اين نکته غافلند که داشتن شهروند و شهري سالم درگرو توجه به محيط زيست است.
محمد حقاني، رئيس کميته محيط زيست شوراي اسلامي شهر تهران نيز در گفت وگو با جام جم از بي توجهي شهرداري ها نسبت به مسائل زيست محيطي گله مي کند و مي افزايد: با توجه به شرايط شکننده محيط زيست کشور، شهرداري هاي کشور بايد توجه به مسائل محيط زيستي را در اولويت برنامه هاي خود بگذارند.
آن طورکه حقاني توضيح مي دهد، متاسفانه شهرداري ها به اين مهم توجه نکرده و هنگام اختصاص بودجه کمتر مسائل زيست محيطي يا توسعه زيرساخت هاي حمل و نقل عمومي را که سبب بهبود شرايط محيط زيست کشور مي شود، مورد توجه قرار مي دهند.
او ادامه مي دهد: براساس قانون تجميع عوارض بايد خاطر نشان کرد همه اين عوارض در اختيار شهرداري تهران قرار نمي گيرد؛ زيرا وزارت کشور بخشي از اين درآمد را در اختيار مناطق محروم قرار مي دهد.
افزون بر اين، کارشناسان ادعا مي کنند شهرداري ها در ساماندهي و برخورد با صنايع آلاينده اي که در شهرها فعال هستند موفق نبوده اند.
محمد رستگاري، معاون نظارت و پايش محيط زيست تهران نيز در گفت وگو با جام جم تصريح مي کند: قانون اين اجازه را به محيط زيست نداده تا بر نحوه هزينه کرد درآمدي که شهرداري ها از محل عوارضي که از صنايع آلاينده مي گيرند، نظارت کند.
اين درحالي است که کارشناسان معتقدند بخش عمده اي از مسائل زيست محيطي کلانشهرهاي کشور به دليل آشفته بازار صنايع است، براي نمونه فقط در استان تهران 17 هزار صنعت شناسنامه دار ثبت شده، اما تعداد صنايع غيرمجاز که به قول معروف زير پله اي نيز فعاليت مي کنند، چند برابر اين آمار است.
به گفته رستگاري، دست کم 50 هزار واحد صنعتي غيرمجاز در استان تهران فعال هستند.
به نظر مي رسد فعاليت اين واحدهاي غيرمجاز بيشترين آسيب را به محيط زيست کشور تحميل مي کند؛ زيرا هيچ نظارتي بر عملکرد چنين واحد هايي وجود ندارد و آنها از هر مواد اوليه و سوختي که بخواهند استفاده کرده و براي دفع پسماندهاي خود نيز نکات لازم را رعايت نمي کنند.

    جانمايي اشتباه
به گفته متصدي، بيشترين صنايع آلاينده کشور در اصفهان، خوزستان، تهران، مرکزي و خراسان رضوي قرار گرفته اند به همين دليل براي ساماندهي آنها بايد براساس يک برنامه ريزي مناسب عمل کرد، زيرا جانمايي اشتباه صنايع سبب ايجاد مشکلات زيست محيطي زيادي در کلانشهرها شده است، به همين منظور مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست خبر مي دهند که قرار است ساماندهي مناسبي در اين حوزه صورت گرفته و براساس آن در کلانشهري مانند تهران براي صنايع محدوديت شعاع 120 کيلومتري، اصفهان شعاع 50 کيلومتري و ديگر شهرهاي کشور نيز شعاع 30 کيلومتري در نظر گرفته شود.
مريم نادري، مدير واحد پايش و پيش بيني شرکت کنترل کيفيت هواي تهران نيز دراين باره به جام جم مي گويد: براساس بررسي هايي که سال 92 انجام شد، سهم منابع متحرک در آلودگي هوا 85 درصد است و صنايع 10 درصد و منازل مسکوني و ديگر منابع 5 درصد است.
او تاکيد مي کند: اشتباه صورت گرفته در اين زمينه مربوط به جانمايي صنايع است؛ زيرا در کلانشهري مانند تهران که باد بيشتر از غرب مي وزد، اغلب صنايع در غرب اين کلانشهر قرار گرفته اند به همين دليل با وزش باد، آلايندگي آنها وارد شهر مي شود.
با توجه به اظهار نظر کارشناسان و مسئولان بايد تاکيد کرد، بهبود کيفيت هواي کلانشهرها کاري بين بخشي است و زماني مي توان نسبت به بر طرف شدن آن اميدوار بود که تمامي ارگان، سازمان و وزارتخانه ها با يکديگر همکاري کنند؛ يعني تا زماني که اولويت وزارت صنايع، نيرو، نفت و شهرداري ها همسو با سياست هاي حفظ محيط زيست نباشد، آلودگي از کلانشهرها رخت برنمي بندد.

موتورسيکلت؛مرکب مرگ و آلودگي

سالانه حدود 5000 موتورسيکلت سوار در حوادث ترافيکي جان خود را از دست مي دهند؛ هر موتورسيکلت تا هشت برابر خودرويي با استاندارد يورو 2 آلودگي توليد مي کند؛ بخش زيادي از آلودگي صوتي کلانشهرها نيز دليلي جز تردد موتورسيکلت هاي غيراستاندارد ندارد. اينها فقط بخشي از مشکلاتي است که موتورسيکلت هاي غيراستاندارد به کلانشهرها و شهروندان تحميل مي کند. به همين دليل، کارشناسان تاکيد مي کنند مسئولان بايد براي نجات جان شهروندان و کنترل آشفته بازار موتورسيکلت ها راهکار مناسبي پيدا کنند.
آمارهايي که از موتورسيکلت و راکبان آن منتشر مي شود تلخ است؛ آن قدر تلخ که مي توان آن را به قاتل جوانان و هواي پاک تشبيه کرد. براساس گزارش پزشکي قانوني، 75 درصد افرادي که به خاطر رانندگي با موتورسيکلت جان خود را از دست مي دهند، زير 40 سال دارند و حدود 61 درصد شان به دليل ضربه به سر جان مي دهند. اين درحالي است که بايد ياد آور شد، بيشتر افرادي که از موتورسيکلت استفاده مي کنند، جزو افراد ضعيف جامعه هستند، زيرا قادر به خريد خودرو نيستند و ناچار از اين وسيله براي امرار معاش يا تردد بهره مي برند. اين ماجرا سبب شده توليد کنندگان براي پايين آوردن هزينه ساخت موتورسيکلت از قطعات بي کيفيت استفاده کنند در نتيجه محصولي روانه بازار مي شود که جان و مال شهروندان را تهديد مي کند.

موتور، ارابه مرگ
سال گذشته 16 هزار و872 نفر در حوادث ترافيکي کشور، جان خود را از دست دادند. در اين ميان3767 نفر به دليل استفاده از موتورسيکلت جانشان را از دست دادند که از اين تعداد 1485 حادثه داخل شهرها و 2256 نيز بيرون شهرها رقم خورد.
سرهنگ عليرضا جهانگيري، رئيس پليس ترافيک شهري پليس راهور در گفت وگو با جام جم درباره آمار شش ماه اول امسال عنوان مي کند: در شش ماهه امسال حدود 8000 نفر در حوادث ترافيکي جان باختند که 3212 نفر آنها موتورسوار بوده اند. به گفته وي در شش ماه اول سال، مرگ 1374 موتور سوار بيرون شهر و مرگ824 نفر نيز داخل شهرها اتفاق افتاده است. با توجه به اطلاعاتي که جهانگيري ارائه مي کند، مي توان گفت امسال مرگ و مير موتورسواران افزايش قابل توجهي داشته است.

موتور فراري از استاندارد
موتورسيکلت هايي که اکنون در کشور عرضه مي شوند، ملزم به رعايت استاندارد يورو 3 هستند، اما به اعتقاد کارشناسان اين استاندارد با توجه به تعداد زياد موتورسيکلت هايي در کشور وجود دارد، نمي تواند تاثير مثبتي بر کاهش آلودگي هاي صوتي و هوا و کاهش تصادفات داشته باشد. به نظر مي رسد استاندارد يورو3 استاندارد سختگيرانه اي نيست، چون بيشتر توليد کننده ها با اندکي تغيير در کاربراتور محصولاتشان آن را به دست مي آورند.
اغلب موتورسيکلت هايي که در بازار کشور عرضه مي شوند، کاربراتوري هستند و در آنها نسبت هوا به سوخت درست تنظيم نمي شود در نتيجه حجم زيادي منواکسيدکربن و ذرات معلق ايجاد مي شود. به اعتقاد کارشناسان به شکل ميانگين اين موتورسيکلت ها به ازاي هر کيلومتر پيمايش حدود 15 گرم آلودگي توليد مي کنند. به عبارت ديگر موتورسيکلت هايي که در کشورمان توليد مي شوند، در هر کيلومتر بين 12 تا 22 گرم آلودگي ايجاد مي کنند. اين در حالي است که خودروهايي که استاندارد يورو 2 را به دست آورده اند، در هرکيلومتر 7/2 گرم آلودگي توليد مي کنند. بنابراين مي توان نتيجه گرفت، موتورسيکلت هاي بنزيني تا هشت برابر خودروهايي با استاندارد يورو2 آلودگي به وجود مي آورند.
اين روزها نقش موتورسيکلت ها در دامن زدن به آلودگي هوا نيز بيش از پيش خودنمايي مي کند، چون آنها سهم عمده اي در توليد ذرات معلق دارند. در نگاه اول به نظر مي رسد عمده آلايندگي موتورسيکلت ها به توليد منواکسيدکربن مربوط مي شود،اما احتراقي که منواکسيدکربن توليد مي کند، ذرات معلق را نيز به همراه دارد، نگران کننده تر اين که موتورسيکلت هاي غيراستاندارد ذرات معلق ريزي توليد مي کنند که به راحتي مي توانند در عمق ريه شهروندان جا خوش کنند.
اين درحالي است که بايد آلودگي صوتي را نيز به مشکلاتي که موتورسيکلت ها براي شهروندان ايجاد مي کنند اضافه کرد، زيرا براساس مطالعاتي که صورت گرفته، اين وسايل حدود 90 دسي بل صدا توليد مي کنند.

رانت پرسود موتورسيکلت
هجوم موتورسيکلت هاي بي کيفيت چيني به بازار ايران به آشفته بازار موتورسيکلت ها در کشور دامن زده، زيرا به دليل کيفيت پايين اين وسايل، قيمت آنها نيز پايين است و در بازار، تسهيلات و شرايطي خاص براي فروش آنها در نظر گرفته مي شود.
هادي هاشمي، رئيس پليس پيشين راهور پايتخت نيز در گفت وگو با جام جم مي گويد: موتورسيکلت هاي بي کيفيت و غير ايمن در کشور بازار داغي دارند، چون با توجه به رانتي که از آن سود مي برند،​ آلودگي هوا و حوادث ترافيکي برايشان مهم نيست و به رغم مرگ بسياري از راکبان موتورسيکلت، هنوز به فعاليت خود ادامه مي دهند. به گفته وي براي بهبود شرايط، موسسه استاندارد و وزارت صنايع نيز بايد در رويکردشان بازنگري کنند.
برخي کارشناسان معتقدند، اين رانت براي به دست آوردن سود بيشتر به ايمني سرنشين و کيفيت موتورسيکلت کمتر توجه مي کند. به همين دليل، در کنار مرگ و مير مستقيم شهروندان در حوادث ترافيکي، آلودگي هوا را نيز بايد به مشکلات شهروندان اضافه کرد که در بلند مدت سبب مرگ يا بيماري آنها مي شود. هاشمي ياد آور مي شود: موتورسيکلت ها سهم زيادي در آلودگي هوا و حوادث ترافيکي دارند. افزون براين بيشترين تصادفات جرحي تهران را نيز موتورسيکلت سواران به خود اختصاص داده اند.

زور قانون به موتور نمي رسد
عامل ديگري که سبب شده آشفته بازار موتورسيکلت ها در کشور کنترل نشود، نبود قوانين بازدارنده و کار آمد است. بنابراين براي کاهش آمار مرگ و مير و آلودگي هوا، قانونگذاران نيز بايد قوانين را بازنگري کنند.
رئيس پليس پيشين راهور پايتخت دراين باره توضيح مي دهد: قدرت مانور موتورسيکلت بالاو قوانين ما ضعيف است. اين شرايط سبب شده بسياري از موتورسيکلت ها هويت نداشته باشند و به راحتي قانون را زير پا بگذارند. براي نمونه، اکنون بسياري از پارکينگ هاي پليس پر است از موتورسيکلت هايي که به علت قانون شکني توقيف شده اند، اما مالکان آنها ترجيح مي دهند ديگر سراغ موتورسيکلت توقيف شده را نگيرند، چون با مبلغي کمتر از جريمه اي که برايشان در نظر گرفته شده، به راحتي مي توانند موتورسيکلت جديد تهيه کنند. اين شرايط گواهي است بر اين که قوانين و مقررات کنوني کشور نمي تواند جوابگوي بازار نابسامان موتورسيکلت ها باشد. بنابراين بازنگري در قانون ضروري به نظر مي رسد. براي کاهش آمار تلفات حوادث ترافيکي و آلودگي هوا که موتورسيکلت ها در آن نقش قابل توجهي دارند، مسئولان بايد تدبيري بينديشند تا از جذابيت استفاده از اين مرکب هاي نامناسب کاسته شود. برخي کارشناسان معتقدند علت آشفته بودن بازار موتورسيکلت ها نبود سيستم نظارت مناسب بر توليد اين وسيله است، چون آمار دقيقي از موتورسيکلت هايي که در معابر کشور تردد مي کنند، وجود ندارد و تاکنون آمارهايي از 800 هزار تا سه ميليون دستگاه موتورسيکلت مطرح شده است.

موتور و موتورسوار بدون ايمني
به اعتقاد کارشناسان در کشورمان آمار مرگ و مير موتورسيکلت سواران بالاست، چون موتورسيکلت ها ايمن نيستند و تجهيزات مناسبي همراه آنها عرضه نمي شود، يعني کمتر موتورسواري پيدا مي شود که از کلاه و لباس مناسب استفاده کند. افزون بر اين، موتورسيکلت هايي که در کشورمان توليد مي شوند براي ساختار شهري مناسب نيستند. به همين دليل، بيشتر افرادي که از آنها استفاده مي کنند، دستخوش شتاب و هيجان کاذب مي شوند و به پيشواز حادثه مي روند.

زندگي در خزر غرق مي شود

امروز، روز دریای خزر است؛ دریایی که این روزها آلودگی به جای حیات درآن موج می‌زند

 پنج کشور از منابع اقتصادی خزر نفع می‌برند، اما در ازای آن، آلودگی‌هایشان را به این پهنه آبی هدیه می‌دهند؛ فاضلاب‌های شهری، آلودگی‌های نفتی و پساب‌های صنعتی و کشاورزی تنها آلاینده‌هایی نیستند که ایستگاه آخرشان، خزر است.به این موارد باید انواع زباله های شهری و بیمارستانی را نیز اضافه کرد که قدم زدن در ساحل را برای گردشگران مشکل کرده اند، چه برسد به آبتنی. این روزها برای ایران، روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان، مسائل زیست محیطی این دریا در اولویت قرار ندارد. به همین دلیل هیچ بعید نیست تا چند سال آینده حیات در این پهنه آبی بمیرد و فقط از آن پیکره ای آبی، اما بی جان باقی بماند که کشورها از آن به عنوان محلی برای تخلیه پسماندهایشان استفاده کنند.

نوار ساحلی دریای خزر ـ که در کشورمان حدود 800 کیلومتر طول دارد ـ برای ایرانیان، مناطق خاطره انگیزی است که برای رسیدن به آن، بسیاری حاضرند رنج و تحمل ترافیک سنگین 20 ساعته را تحمل کنند، اما کمتر شخصی پیدا می شود که برای حفظ محیط زیست این منطقه تلاش کند.

گواه این ادعا نیز شرایط اسفبار سواحل کشور است، اغراق نکرده ایم، اگر بگوییم در زباله غرق شده اند. بخش زیادی از این شرایط بغرنج را باید به حساب شهروندانی گذاشت که نخواسته اند شرایط بهبود پیدا کند، زیرا هرچند برخی مسئولان و مدیران در ایجاد این شرایط نقش دارند، اما اگر رفع این مشکل دغدغه اصلی شهروندان بود، آلودگی میکروبی در برخی شناگاه ها از خط قرمز عبور نمی کرد.

سختی نجات خزر

در کشورمان، خزر بیش از همه چیز از ورود فاضلاب های تصفیه نشده خانگی آسیب می بیند، زیرا در میان 5 کشوری که اطراف خزر قرار گرفته اند، ایران بیشترین جمعیت ساحل نشین را دارد؛ جمعیتی که می توان گفت 90 درصد فاضلاب هایشان به شکل خام وارد دریای خزر می شود.

محمدرضا فاطمی، کارشناس اکوبیولوژی آب و دریا و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، درباره راهکار حل این مساله به جام جم می گوید: مبارزه با این مساله تقریبا غیرممکن است، چون بودجه و اراده ای برای رفع آن وجود ندارد. این بی توجهی سبب شده است، بخش عمده منابع زیستی دریای خزر نابود شود. برای نمونه جمعیت گونه هایی مانند ماهی خاویار یا کیلکا بشدت کاهش پیدا کرده است، زیرا تا مدتی قبل آمار صید کیلکا سالانه به حدود 90 هزار تن می رسید، اما اکنون به 10 تا 15 هزار تن رسیده است.

فاضلاب به خزر می رسد

فاطمی با بیان این که یک میلیون سال از جدا شدن دریای خزر از آب های آزاد می گذرد، ادامه می دهد: 40 درصد گونه های جانوری خزر بومی هستند؛ گونه هایی مانند ماهی خاویار، آزاد و کیلکا. جالب اینجاست که از حدود یکصد گونه ماهی دریای خزر، بیشترشان اقتصادی هستند. اما این ذخایر به دلیل صید بی رویه و دخالت های انسانی و از بین رفتن زیستگاه ها آسیب جدی دیده اند و یکی از دلایل اصلی تهدید این گونه ها، ورود فاضلاب به این دریاست.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد یادآور می شود: از سمت ایران، 200 رودخانه وارد این دریا می شود، اما به دلیل سدسازی، آب این رودخانه ها کم شده و بیشتر آنها حاوی فاضلاب های خام خانگی، صنعتی و سموم کشاورزی است. پیش بینی این که در آینده ذخایر زیستی دریای خزر حالت تجاری نداشته باشد کار دشواری نیست، زیرا اگر شرایط بهبود پیدا نکند، بخش عمده آبزیان این پهنه آبی از بین خواهند رفت.

دغدغه خزر را نداریم

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد ادعا می کند، شرایط به قدری بحرانی است که دیگر راهکاری برای نجات خزر نمی توان ارائه کرد. به اعتقاد او سیستم مدیریتی کشور به شکلی است که نمی تواند کار دیگری انجام دهد، زیرا بیشتر مسئولان به اجرای طرح های زود بازده علاقه دارند، نه منافع جامعه در بلندمدت. برای نمونه، می توان به احداث بی رویه سد اشاره کرد که سبب شده آب کمتری از طریق رودخانه ها به دریا برسد. این در حالی است که می توان با صرفه جویی و بازچرخانی آب، دست کم آب مورد نیاز کشور را تامین کرد. علاوه بر این، برداشت بی رویه شن و ماسه از رودخانه ها نیز حیات خزر را تهدید می کند، زیرا رودخانه ها محل تخم ریزی ماهیان هستند، اما برداشت بی رویه شن و ماسه و ساخت و ساز در حریم رودخانه ها سبب نابودی بستر مناسب زندگی آنها شده است.

بودجه هست، اراده نیست

بیشتر مدیران، علت رفع نشدن مشکلات زیست محیطی خزر را نبود بودجه می دانند؛ دلیلی که عضو هیات علمی دانشگاه آزاد آن را رد می کند، زیرا به نظر فاطمی مشکل ما این است که اراده ای برای حل شدن مشکلات وجود ندارد. فاطمی به ایجاد تصفیه فاضلاب شهر رشت اشاره می کند و می افزاید: حدود هشت سال پیش، ایران از بانک جهانی وام گرفت تا برای این شهر تصفیه خانه فاضلاب احداث کند، اما این پول خرج شد و تصفیه خانه ای ایجاد نشد. این اتفاق برای اهواز رقم خورد. بنابراین مشکل ما فقط کمبود اعتبار نیست.

انتقال آب خزر

مصرف بی رویه آب در ایران سبب شده است، منابع آب کافی در کشور وجود نداشته باشد و برخی کارشناسان و مسئولان، راهکارهایی مانند انتقال آب خزر را مطرح کنند.

تعدادی از کارشناسان، این راهکار را مناسب نمی دانند و هشدار می دهند که چنین اتفاقی، سبب آسیب دیدن بیشتر دریای خزر می شود. مشخص است که این اتفاق به عنوان آخرین راهکار باید اجرایی شود، زیرا اگر آب خزر با هزینه بالا شیرین و منتقل شود، اما از طریق شهروندان برای مواردی مانند شست وشوی خودرو به کار گرفته شود، مشکل حل نخواهد شد.

فاطمی در این باره توضیح می دهد: من با انتقال آب خزر با رعایت مسائل زیست محیطی موافقم، زیرا دربرابر افرادی که ادعا می کنند با این کار، ماهیان خزر از بین می روند، باید گفت در این دریاچه دیگر ماهی باقی نمانده و ما همه منابع با ارزش را از دست داده ایم. کار به جایی رسیده که اکنون صیادان به جای ماهیگیری به شغل هایی مانند مسافرکشی روی آورده اند.

برای انتقال آب خزر، پروژه های زیادی روی میز کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست وجود دارد، اما هیچ کدام به مرحله اجرا نرسیده و این طرح ها معایب و مزایایی دارد. بنابراین برای گرفتن تصمیم نهایی، نیاز به مطالعه و تحقیق دقیق است.

همیشه از برنامه عقب هستیم

عملکرد ها در دریای خزر به دو دسته داخلی و بین المللی تقسیم می شود. در بحث های داخلی، سازمان حفاظت محیط زیست براساس وظیفه ای که دارد، باید به اجرای طرح ها و قوانین نظارت کند، زیرا در برنامه چهارم و پنجم توسعه قوانین خوبی برای بهبود شرایط دریای خزر در نظر گرفته شده بود، اما بدرستی اجرا نشدند. برای نمونه، ارتقای سطح کیفی لوله کشی فاضلاب و تصفیه خانه در شهرهای شمالی کشور اجرا نشد یا قرار بود دفن پسماند در سه استان شمالی کشور به صفر برسد، اما این روزها گزارش های زیادی از دفن زباله در مناطق ساحلی و جنگلی منتشر می شود. برنامه های توسعه، بین بخشی است و فقط با همکاری همه جانبه همه سازمان ها به نتیجه می رسد، اما نبود تعامل در میان آنها سبب شده است، همیشه از برنامه های در نظر گرفته شده عقب باشند.

فریبرز جمال زاد، مدیرکل دفتر سواحل و تالاب های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با جام جم می افزاید: قوانین برنامه های چهارم و پنجم بخوبی اجرا نشد، اما در برنامه ششم پیش بینی لازم صورت گرفته است.

اهمیت تعامل و بودجه مناسب

حتی اگر در برنامه ششم به مسائل زیست محیطی دریای خزر بخوبی پرداخته شده باشد، نباید به رفع این مشکلات امیدوار بود چون اجرا شدن این قوانین مساله دیگری است که به تعامل بین بخشی و اختصاص یافتن بودجه مناسب نیاز دارد. حذف آلودگی در منابع آبی این روزها هزینه مشخصی دارد. برای نمونه وقتی صحبت از حذف فاضلاب خانگی در دریا می شود، یعنی فسفات ازت را باید از بین برد و مشخص است برای حذف یک کیلوگرم فسفات از منابع آبی چقدر باید هزینه کرد. بنابراین می توان با اختصاص بودجه مناسب، این مشکلات را رفع کرد.

پدیده ای به نام ساحل خواری

در کنار انبوه زباله در سواحل کشور گردشگران با مشکلات دیگری نیز روبه رو هستند به عنوان مثال، این روزها شهروندانی که به شمال کشور می روند، گله دارند که ساخت و ساز بدون برنامه در نوار ساحلی کشور سبب شده، به آسانی نتوان به ساحل دسترسی پیدا کرد. هرچند براساس قانون در فاصله یکصد متر از خط آغاز دریا نباید ساخت و سازی صورت گیرد، اما این مساله هیچ وقت جدی گرفته نمی شود.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، یاد آور می شود: بخش قابل توجهی از ساحل در اختیار ارگان ها و نهاد های دولتی است. بنابراین نمی توان امیدوار بود این مشکل برطرف شود. در کنار ارگان های دولتی بومیان این مناطق نیز به ویلاسازی روی آورده و از این طریق امرار معاش می کنند. متاسفانه شرایط اقتصادی کشور به شکلی است که اگر دولت مانع فعالیت این افراد شود، مشکلات دیگری به وجود میآید.

این در حالی است که دست کم شهرداری ها در مناطق ساحلی می توانند رستوران ها، مغازه ها و دکه ها را مجبور کنند پسماندهایی را که تولید می کنند، جمع آوری کنند، اما برای این راهکار نیز تلاشی صورت نمی گیرد.

سازمان حفاظت محیط زیست، مسائلی را دنبال می کند که می توان از آنها به عنوان ساحل خواری و دریاخواری یاد کرد. بحث استحصال دریا و خارج کردن ساحل از دسترس، از این موارد است.

مدیرکل دفتر سواحل و تالاب های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره خاطرنشان می کند: براساس قوانین پیشین،متولی رسیدگی به چنین تخلف هایی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست است، اما چندگانگی قوا کار را بغرنج کرده است.

وی ادامه می دهد: سازمان حفاظت محیط زیست با تمام پروژه هایی که قرار است استحصال (خشک کردن دریا برای تصرف زمین) دریا را به همراه داشته باشد، مخالفت می کند.

کنوانسیونی به نام خزر

سیزدهم آبان 1382، کنوانسیون حفاظت محیط زیست دریایی خزر ـ که به کنوانسیون تهران معروف است ـ به امضای نماینده های پنج کشور ایران، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان و روسیه رسید و بیست و یکم مرداد 1385، لازم الاجرا شد و همه ساله در این روز، به نام دریای خزر در تمام کشورهای عضو، مراسمی برگزار می شود.

به اساس قوانین این کنوانسیون کشورها توافق کردند که برای حفاظت، احیا و نگهداری از منابع زنده دریایی، کاهش و کنترل آلودگی، جلوگیری از ورود، کنترل و از بین بردن گونه های مهاجم، مدیریت مناطق ساحلی، ارزیابی زیست محیطی، پایش، تحقیق و توسعه این پهنه آبی بایکدیگر تعامل داشته و همکاری کنند هرچند نمایندگان عضو این کنوانسیون روی این نکات به توافق رسیده اند، اما به آنها احترام نمی گذارند.

شناگاه های آلوده

در خزر، سواحل آلوده زیادی وجود دارد که چنانچه شهروندان در این مناطق آبتنی کنند، دچار بیماری خواهند شد، بنابراین بهتر است شهروندان هنگام استفاده از این مناطق، نکات بهداشتی را رعایت کنند. کار به جایی رسیده که سازمان حفاظت محیط زیست، مناطق آلوده را مشخص کرده و به وزارت کشور پیشنهاد داده برخی شناگاه ها را تعطیل کند؛ سواحل قوی انزلی، رادیو دریای چالوس و نوکنده گلستان، برخی سواحل آلوده در سه استان شمالی کشور است که شرایط بسیار نامناسبی دارند. بیشتر آلودگی های میکروبی این مناطق به دلیل وارد شدن فاضلاب های خانگی به دریاست.

آلودگي هوا سوار بر امواج ايده هاي خام

تاکنون صدها نسخه برای رفع آلودگی هوای کلانشهرهای کشور پیچیده شده، اما کمتر راهکاری را می‌توان برشمرد که کارگر افتاده باشد؛ به عبارتی ایده‌های خوب که هرگز به طرح‌های قابل ا جرا نمی‌رسد. برای نمونه می‌توان به بارورکردن ابرها، آب‌پاشی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، تعیین محدوده زوج فرد و طرح ترافیک، ایجاد مسیر اختصاصی برای دوچرخه‌سواران، افزایش قیمت بنزین، گازسوز کردن خودرو‌ها و رواج استفاده از موتورسیکلت‌های برقی اشاره کرد که براساس آخرین خبرها از 40 هزار ظرفیت در نظر گرفته شده تاکنون کمتر از یکهزار نفر برای خرید یکی از آنها پیش قدم شده‌اند .در تاز ه ترین اظهار نظر نیز دیروز معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت با هماهنگی های صورت گرفته با وزارت صنایع و معادن قرار است از مهر سال آینده دیگر موتورسیکلت های کاربراتوری در کشور تولید نشود، اما نکته اینجاست که زیرساخت ها برای اجرای چنین طرحی در کشور فراهم نیست و می توان پیش بینی کرد این طرح نیز نتیجه ای جز افزایش تردید مردم نسبت به تصمیم های مسئولان نخواهد داشت.

در کشورمان برای حذف آلودگی ها و ارتقای استاندارد موتورسیکلت ها، استاندارد یورو3 و استفاده از کاتالیزور برای موتورسیکلت در نظر گرفته شد، اما نکته اینجاست که این روزها هر موتورسیکلتی که در ایران تولید می شود، از نوع موتورسیکلت کاربراتوری است و هنوز در ایران، موتورسیکلت انژکتوری تولید نشده، درواقع فقط موتورسیکلت های وارداتی انژکتوری هستند.

علاوه بر این باید یادآور شد موتور موتورسیکلت هایی که در کشور تردد می کنند بیشتر از چین به کشور وارد می شود آن هم با استانداردهایی که با محیط زیست غریبه اند.

روز گذشته سعید متصدی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر این که موتورسیکلت ها نقش اساسی در آلودگی هوا دارند، تاکید کرد: از مهر سال آینده برای کاهش آلودگی هوا و ارتقای فناوری سیستم تولید موتورسیکلت در کشور، تولید تمام موتورسیکلت های کاربراتوری متوقف و موتورسیکلت انژکتوری تولید می شود.

ایده های خام، آفتی برای کشور

بنابراین آنچه آمد از مهر 95 تولید موتورسیکلت های کاربراتوری ممنوع خواهد شد، اما نکته اینجاست که هرچند چنین محدودیتی سبب بهبود وضع زیست محیطی کشور می شود، ولی با توجه به شرایط و زیر ساخت های کشور، دم زدن از چنین طرح و محدودیت هایی فقط سبب لوث شدن چنین ایده هایی شده و می تواند شهروندان را نسبت به تصمیم های دولت دچار شک و تردید کند.

برای نمونه می توان به طرح از رده خارج کردن خودروهای فرسوده اشاره کرد، زیرا اکنون بسیاری از شهروندان برای از رده خارج کردن خودروی خود با مشکل روبه رو شده اند؛ یعنی شرایط گرفتن خودروی مناسب برای آنها وجود ندارد و این افراد از خودروی از رده خارج شده خود نیز نمی توانند استفاده کنند.

علاوه بر این، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داده با هماهنگی هایی که با وزارت صنایع شده، سعی داریم در مناطق آلوده همچون کلانشهرها از موتورسیکلت برقی استفاده کنیم و در روستاها که کمتر بحث آلودگی مطرح است، از موتورسیکلت بنزینی انژکتوری استفاده شود.

طرح موتورهای برقی نزدیک به شکست

از موتورسیکلت های برقی می توان به عنوان طرح دیگری یاد کرد که مسئولان ایده خام آن را مطرح کردند و سبب شدند اکنون این طرح در چند قدمی شکست قرار بگیرد.

اقبال شاکری، عضو شورای شهر تهران در این باره به جام جم گفت: پیش بینی شده بود 40 هزار نفر برای خرید موتورسیکلت برقی اقدام کنند؛ اما کمتر از یکهزار نفر برای گرفتن این موتورسیکلت ها دست به کار شدند.

نکته اینجاست که قبل از ارائه این طرح و امضای قرارداد با شرکت های تولید موتورهای برقی، مسئولان باید بیشتر به نیازهای کلانشهر تهران توجه می کردند، زیرا بیشتر افرادی که در تهران از موتورسیکلت استفاده می کنند به نوعی با این وسیله امرار معاش می کنند؛ از مسافرکشی بگیرید تا پیک های موتوری که در ترافیک سرسام آور تهران حکم فرشته نجات را برای شهروندان دارند. در کنار این افراد، دیگر شهروندان نیز که توان خرید خودرو را ندارند از موتورسیکلت برای رفت و آمد استفاده می کنند.

این در حالی است که موتورسیکلت های ارائه شده در تهران قیمت بالایی دارند (بین 9 تا 17 میلیون تومان) بنابراین طبیعی است که بیشتر موتورسیکلت سواران تمایلی به آن نداشته باشند. هرچند تسهیلاتی نیز برای تشویق افراد به تهیه موتور برقی در نظر گرفته شده، اما باید تاکید کرد این تسهیلات به میزان کافی نتوانسته نظر شهروندان را جلب کند.افزون بر این، موتورسیکلت های برقی از قدرت و کشش لازم برخوردار نیستند به همین دلیل عبور و مرور آنها در معابر کلانشهرهای تهران که به طور میانگین 5درصد شیب دارد، شهروندان را با مشکل روبه رو می کند.

مشوق ها بیشتر شود

محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست استان تهران نیز در گفت وگو با جام جم گفت: اکنون برآورد می شود حدود چهار میلیون موتورسیکلت در شهر وجود داشته باشد، اما شخصی که با حداقل قیمت می تواند موتورسیکلت بنزینی بخرد، هیچ وقت برای خرید موتورسیکلت های برقی چند میلیون تومانی دست به جیب نمی شود. برای حل این مشکل باید مشوق های بیشتری برای خریداران موتورسیکلت های برقی در نظر گرفت؛ برای نمونه فقط این نوع موتورسیکلت باید بتواند وارد طرح ترافیک شده و از پرداخت بسیاری از عوارض نیز معاف شود.

افزون بر این باید تاکید کرد برای جلب نظر شهروندان باید اقدامات فرهنگی مناسبی نیز صورت بگیرد.

محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر نیز در گفت وگو با جام جم اظهار کرد: باید قبل از عملی کردن این طرح شرایط اقتصادی افرادی که موتورسیکلت در زندگی آنها نقش دارد در نظر گرفته می شد، چون آنها از اقشار ضعیف جامعه هستند.

وی یادآور شد: رواج استفاده از موتورسیکلت های برقی در شهر می تواند تا حد زیادی از مشکل آلودگی صوتی و هوای تهران کم کند؛ زیرا موتورسیکلت ها تا هفت برابر خودروها آلودگی تولید می کنند.

در حال حاضر عنوان می شود که موتورسیکلت های برقی در تهران به دلیل شیب دار بودن سطح خیابان ها مناسب نیست، در حالی که شیب خیابان های تهران مساله روز نیست و بافت این شهر همیشه به همین شکل بوده است یا در بحثی دیگر ممنوعیت تولید موتورسیکلت های کاربراتوری با ضرب الاجل یک سال و نیمه مطرح می شود در حالی که هنوز زیرساخت ها و ابزارهای لازم برای این امر اصلا فراهم نشده است.با این تفاسیر باید بر ضرورت کار کارشناسی از ایده پردازی تا اجرا در حوزه های مختلف تاکید کرد.

باید یادآور شد آلودگی هوای تهران مساله غیرقابل حلی نیست؛ زیرا بسیاری از کلانشهرهای دنیا با چنین مشکلی روبه رو بوده و آن را سرانجام برطرف کرده اند. نکته اینجاست که در کشورمان مسئولان قصد الگوبرداری از راهکارهایی را که در دیگر کشورها نتیجه بخش بوده، دارند که امر نسنجیده ای نیست؛ اما به نظر می رسد آنها فراموش کرده اند استفاده از تجریبات کشورهای موفق نتیجه بخش است به این شرط که آن را قبل از اجرایی کردن، با نیازها و شرایط بومی کشور تطبیق دهند.

ایده خوب، اجرای بد، نتایج فاجعه بار

در بحث عام محیط زیست معمولا ایده های خوب، بدون مطالعه لازم و کافی، بد اجرا می شوند و لاجرم نتایج فاجعه باری دارند، به گونه ای که هیچ کس، نه صاحب ایده، نه مجری و نه محیط زیست مسئولیت آن را برعهده نمی گیرد.منظور از مطالعه لازم و کافی یک ایده ، آن است که هنگام اجرا، طرح اجرایی باید پیوست مالی، بوروکراتیک، فنی و صنعتی و توان عینی نهادهای ذی ربط را داشته باشد، مضافا این که پیوست فرهنگی هم داشته باشد.

منظور از پیوست فرهنگی هم آن نیست که به قول معروف فرهنگ سازی کنیم، بلکه منظور صبوری و تداوم است. یعنی ابتدا مسئولان و مجریان باید طرح های مبتنی بر ایده های خوب را طوری تدوین کنند که طرح ها به مثابه یک پروسه و جریان دیده شوند، نه این که به صورت پروژه و کارنامه ای با عجله و خام اجرا شوند. مساله محیط زیست یک مساله میان بخشی و میان نسلی است. صبوری و تداوم اجرای آنها یک ضرورت فرهنگی اجتناب ناپذیر است.

تهران؛پایتختی میان دود و فاضلاب

آلودگی با نام پایتخت گره خورده؛ این روزها بحث‌هایی مانند آلودگی هوا، آب، سبزیجات و محصولات کشاورزی آلوده، امواج و دکل‌های مخابراتی غیراستاندارد، آلودگی صوتی، زباله‌های بیمارستانی و نبود شبکه فاضلاب از مسائلی است که زندگی پایتخت‌نشینان را با چالش رو‌به‌رو کرده، ولی تاکنون برای رفع این مشکلات قدم‌های جدی برداشته نشده و سازمان‌های مسئول به بهانه‌های مختلف از زیر بار رسیدگی به آنها شانه خالی می‌کنند، در این میان آلودگی هوای پایتخت یکی از مسائلی است که هرسال با نزدیک شدن به فصل‌های سرد سال، رنگ و بوی جدی‌تری به خود می‌گیرد در حالی که کمتر از یک ماه به آغاز فصل پاییز و بازگشت روزهایی که در آن آلودگی هوا به مرحله هشدار می‌رسد باقی نمانده به سراغ محمدهادی حیدرزاده، مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست استان تهران رفتیم و با او درباره آلودگی‌های پایتخت حرف زدیم.

 

با توجه به نزدیک شدن به فصل‌های سرد سال که معمولا با اوج آلودگی هوا در کلانشهرها همراه است، وضع آلودگی هوای پایتخت را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟

در این رابطه اخیرا دولت مصوبه خوبی داشته زیرا این مصوبه اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست را خیلی افزایش داده و ایراد‌های برنامه اول و دوم برنامه آلودگی هوا را نیز برطرف کرده است، افزون بر این لایحه هوای پاک نیز قرار است به مجلس فرستاده شود.

در لایحه هوای پاک چه نکاتی گنجانده شده است؟

چنانچه این لایحه به قانون تبدیل شود اختیارات سازمان حفاظت محیط زیست بیشتر خواهد شد به این شکل برخورد با مشکلات و تخلفات راحت‌تر می‌شود، برای نمونه اگر صنایع یا وزارت نفت استاندارد‌ها را رعایت نکنند، سازمان حفاظت محیط زیست اختیارات لازم برای برخورد با آنها را ندارد، اما در لایحه هوای پاک پیش‌بینی شده اختیارات سازمان افزایش پیدا کند،این لایحه حکم بارقه امیدی برای کاهش آلودگی هوا را دارد.

به نظر می‌رسد اکنون آلودگی‌های ناشی از بنزین بی‌کیفیت و ریزگردها، علت اصلی آلودگی هوای کلانشهرهاست.

با توجه به بحث بهبود کیفیت سوخت و توزیع سوخت یورو 4 در تهران، البرز و اراک به نوعی آلاینده‌های گازی و ذرات معلق کاهش پیدا کرده، زیرا یکی از دلایل آلودگی هوا وجود ذرات معلق بنزین پتروشیمی است، افزون بر این پدیده گرد و غبار نیز مشکل جدی تهران است؛ برای نمونه توفان اخیر امنیت اکولوژیک را در تهران به حداقل رساند، زیرا این توفان بافت خاک بیابان‌های اطراف تهران را تخریب کرده، به همین دلیل با حداقل وزش باد نیز گرد و خاک به هوا بلند می‌شود، بافت خاک به دلیل خشکسالی سست شده بود، اما اکنون تخریب نیز شده است.

این وضع ناشی از مدیریت بد منابع آب در کشور است؟

بله، تمام این مشکل به همین دلیل است. ایران اولین کشور دنیا در سرعت بیابانی شدن است، تا مدتی دیگر اکوسیستم ما بیابانی شده و با بحران جدی آب مواجه خواهیم شد که تبعات اجتماعی و امنیتی به همراه دارد. مهم‌ترین علت آن نیز ضعف مدیریت منابع آب در چند دهه گذشته است، چاه‌های غیرقانونی و سدهایی که زده شد سبب این مشکلات شده، این بحران بیشتر از آن که زیست‌محیطی است می‌تواند امنیتی باشد.

بحران اجتماعی این مساله اکنون در کدام شهرها دیده شده است؟

اکنون مردم اصفهان از خشک شدن زاینده‌رود بشدت ناراحت و مردم اهواز از انتقال آب کارون نگران هستند و بتازگی نیز جنبش اجتماعی در کرج ایجاد شده و برخی می‌پرسند چرا آب رودخانه کرج باید به تهران برود، چون کرج مشکل قطعی آب دارد، به همین دلیل این محدودیت در منابع آب ممکن است امنیت داخلی کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

شما سابقه فعالیت در شهرداری تهران را دارید، اکنون مسائل زیست‌محیطی یا مدیریت آب در شهر درست صورت نمی‌گیرد، برای نمونه به ساخت دریاچه خلیج فارس می‌توان اشاره کرد که در آن سالانه دو میلیون مترمکعب آب تبخیر می‌شود، آیا سازمان محیط زیست، برای برخورد با چنین عملکردهایی اهرم‌های لازم را در اختیار دارد؟

ساخت دریاچه خلیج فارس ارزیابی محیط زیستی داشته است و این ارزیابی نیز جواب داده بوده، این دریاچه یک بار در سال آبگیری می‌شود، نکته اینجاست که خشکسالی و کمبود آب باعث شده پیش‌بینی‌های گذشته تحت تاثیر قرار بگیرد.

بنابراین ساخت دریاچه را تائید می‌کنید.

از لحاظ ارزیابی زیست‌محیطی توجیه داشته، طرح نیز قبل از پیروزی انقلاب مطرح شده، افزون بر این اکنون نمی‌توان با دریاچه کار دیگری کرد.

بیشترین مقدار آب در کشورمان در کدام بخش هدر می‌رود؟

بیشترین هدررفت آب در کشور با 92 درصد در کشاورزی، 6 درصد آب آشامیدنی و حدود 2 درصد نیز در بخش صنعت است. ما باید بخش کشاورزی را مدیریت کنیم که بیشتر به علت روش‌های نامناسب آبیاری و الگوی کشت اشتباه مشکل‌ساز شده، کشاورزی اکنون آب کشور را هدر می‌دهد. برای نمونه گوجه فرنگی یا سیب جزو محصولات پرمصرف آب هستند، بیشتر کشورهای دنیا به علت میزان مصرف آب بالای این دو محصول، کاشت آنها را ممنوع کرده‌اند و چنانچه کشاورزی این محصولات را پرورش دهد، کارش تخلف محسوب می‌شود، اما در کشور ما مرتب گلخانه‌های گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی ساخته می‌شود، بنابراین باید به سمت کاشت محصولات کم مصرف آب و دیم برویم، علاوه بر این سیستم آبیاری کشور نیز باید مکانیزه و قطره‌ای شود تا هدررفت آب به حداقل برسد.

علاوه بر مدیریت نادرست منابع آب در شهر تهران، مدتی است تغییر کاربری‌ها سبب شده درختان کهنسال را نیز قطع کنند. در این باره چه کارهایی انجام داده‌اید؟

این موضوع به کمیسیون ماده 5 در تغییر کاربری‌ها مربوط می‌شود که سازمان حفاظت محیط زیست نیز در آن عضو است، اما متاسفانه ما فقط یک حق رای داریم، ولی شورای عالی شهرسازی نیز ورود جدی به مصوبات کمیسیون ماده 5 شهرداری تهران کرده و سعی دارد عبور از طرح جامع تفضیلی متوقف شود، نگاه جدید نیز در دولت این است که با ساخت و سازهای جدید و تغییر کاربری که مغایر با طرح جامع تفضیلی است به طور جدی برخورد شود.

مساله زیست‌محیطی دیگری که در شهر تهران با آن روبه‌رو هستیم، خرید و فروش گونه‌های حیات وحش است. برای این مساله چه راهکاری دارید؟

فروش غیرقانونی و قاچاق حیات وحش در تهران بشدت توسعه پیدا کرده و انرژی زیادی از یگان حفاظت محیط زیست گرفته است، اکنون در فضای مجازی نیز بحث قاچاق و خرید و فروش حیات وحش مشکل‌ساز شده، دلیل آن این است که جریمه با تخلف همخوانی ندارد، اکنون مجرمان با پرداخت جریمه دوباره کارشان را شروع می‌کنند، بنابراین باید قوانین سختگیرانه‌تری وضع شود.

مراکز نگهداری حیوانات نیز در استان وضع مناسبی ندارد.

نگهداری از حیوانات در برخی نقاط مخصوصا سیرک‌ها بشدت غیراخلاقی است، بنابراین سازمان حفاظت محیط‌زیست در اعطای مجوز نگهداری از حیوانات حساسیت بیشتری نشان خواهد داد، در برهه‌ای از زمان مجوز نگهداری از حیوانات خیلی راحت داده می‌شد، اما سازمان حفاظت محیط زیست دستورالعمل جدیدی تدارک دیده که در آن شیوه‌نامه نظارت روی این مراکز و نحوه کار آنها بررسی شده است.

برنامه‌ای برای توقف فعالیت سیرک‌ها در تهران دارید؟

ما چنین برنامه‌ای در سازمان حفاظت محیط زیست نداریم، هیچ جای دنیا سیرک متوقف نمی‌شود، بلکه سیرک‌ها باید براساس استاندارد‌ها عمل کنند. نکته اینجاست که کاربری سیرک در ایران صرفا آزار حیوان است، اما دربسیاری از کشورها سیرک جنبه آموزشی دارد. هرچند سیرک کلا نمی‌تواند موضوع زیست‌محیطی باشد، اما سازمان نیز این اختیار را ندارد که مانع فعالیت آنها شود.

برای تفکیک زباله از مبدأ در تهران چه برنامه‌ای دارید؟

تفکیک زباله وظیفه شهرداری است.

درباره استفاده از کیسه‌های نایلونی تجزیه‌پذیر چه؟

در همه جای دنیا قوانین سختگیرانه برای توزیع کیسه‌های پلاستیکی وجود دارد، اما در کشورمان کیسه‌های پلاستیک در فروشگاه‌ها رایگان توزیع می‌شود. سیستم خرید باید به سمت زنبیل برود و محدودیت‌هایی برای فروشگاه‌ها ایجاد کر،د نکته اینجاست که مدیریت فروشگاه‌های خرد سخت است.

پرونده شلیک به گوزن زرد ایرانی در پارک پردیسان هنوز در جریان است؟

پلیس آگاهی از چند نفر در این باره بازجویی کرد، اما هنوز به شواهد کافی برای شناخت مجرم اصلی دست پیدا نکرده‌اند، ولی پرونده هنوز در جریان است.

امکانات یگان حفاظت محیط زیست برای برخورد با چنین مسائلی مناسب نیست، برای نمونه مدتی پیش محیط‌بانان استان تهران از نبود سلاح بیهوشی گلایه داشتند؟

محیط‌بانان درباره به‌کارگیری سلاح بیهوشی آموزش ندیده بودند، اما آموزش‌های لازم به آنها داده شد.

برنامه‌ای برای افزایش تعداد محیط‌بان استان تهران دارید؟

بتازگی قرارداد 48 نفر از محیط‌بانان ما که قراردادی بودند، پیمانی شد و تلاش می‌کنیم به همین تعداد نیز دوباره نیروی قراردای استخدام کنیم.

پای موتورسیکلت‌های برقی چه زمانی به تهران باز می‌شود؟

برای اجرایی شدن این طرح دو مشکل وجود دارد؛ اول عمر کوتاه باتری‌های موتورسیکلت‌های برقی است، بنابراین باید شارژر‌هایی در سطح شهر برای شارژ دوباره آنها ساخته شود، مساله دیگر شیب تهران است که محدودیت ایجا کرده، اما قرار است ورود موتورسیکلت‌های بنزینی به محدوده طرح ترافیک ممنوع و ورود موتورسیکلت‌های برقی به این محدوده آزاد شود.

امحای درست زباله‌های بیمارستانی هنوز یکی از مشکلات تهران است. برای رفع این مشکل چه کارهایی انجام شده؟

براساس قانون، وزارت بهداشت متولی رسیدگی به این موضوع است، اما به نظر ما باید به جای اتوکلاو از زباله‌سوز برای امحای زباله‌های بیمارستانی استفاده کرد، به همین دلیل برای واردات چند زباله سوز با دولت ژاپن مذاکراتی شده که اکنون کارهای کارشناسی این طرح در حال پیگیری است.

قدردانی از آندرانیک تیموریان برای نجات جان سنجاقک در بازی فوتبال کار زیبایی بود، آیا برای گسترش کارهایی از این دست و مسائل فرهنگی برنامه‌ای دارید؟

مدتی قبل نیز از بازیکنان فولاد خوزستان به دلیل جمع‌آوری زباله‌های استادیوم قدردانی شد. این در حالی است که می‌خواهیم باشگاهی به نام ورزش و محیط زیست تاسیس کنیم تا ورزشکارانی که به محیط زیست علاقه‌مند هستند در آن عضو شوند و ارتباطی بین ورزش و محیط زیست ایجاد شود. یکی از محورهای کمیته بین‌المللی المپیک نیز موضوع محیط زیست است. اکنون هنگام اعطای میزبانی جام‌های جهانی یا المپیک‌ها به موضوع محیط زیست نیز توجه می‌شود بنابراین باید به این مساله بیشتر توجه شود.

وضع حیات وحش استان تهران چگونه است؟

محدویت‌های حیات وحش زیاده شده اکنون به دلیل ساخت و ساز در محل گذار حیات وحش گونه‌های جانوری برای حیات با مشکل روبه‌رو شده‌اند؛ برای نمونه طرح مسکن مهر پردیس سبب شده گله‌های کل، بز و قوچ دیگر نتوانند با یکدیگر قاطی شوند، به همین علت درون‌آمیزی در گله‌ها زیاد شده به این شکل مشکلات ژنتیکی در گله‌ها به وجود آمده و آمار حیات وحش کاهش پیدا می‌کند. این در حالی است که آمار تخلفات زیست‌محیطی در تهران نیز بیشتر از شهرهای دیگر است، زیرا مناطق مسکونی فاصله کمی با زیستگاه‌ها دارند.

با چه کمبود‌هایی در استان تهران روبه‌رو هستید؟

استان تهران معادل چند استان است، برای نمونه اسلامشهر حدود 700 هزار نفر، شهر تهران حدود 9 میلیون و شهر ملارد 400 هزار نفر جمعیت دارد، اما ادارات استان تهران زیر سایه وزارتخانه و سازمان‌ها قرار گرفته و در توزیع امکانات مشکل دارند، برای نمونه اکنون بودجه کلان استان تهران با حدود 13 میلیون جمعیت در رده استان‌های هفتم و هشتم کشور است، زیرا توزیع اعتبار با توجه به وسعت جغرافیایی استان‌ها انجام می‌شود، به همین دلیل اعتبار استان‌هایی مانند کرمان و یزد از تهران بیشتر است، نکته اینجاست در توزیع اعتبار باید به پارامتر‌هایی مانند ظرفیت‌های اکولوژیک منطقه و مقدار تخریب زیست‌محیطی به ازای هر نفر توجه کرد.

آبیاری مزارع اطراف تهران با فاضلاب نیز مساله دیگری است که تاکنون برطرف نشده، چرا؟

مهم‌ترین بحران شهر تهران نبود شبکه فاضلاب است که باید هر چه سریع‌تر برطرف شود. تهران جزو ده کلانشهر آخر دنیاست که شبکه فاضلاب ندارد، ابتدا باید این مشکل برطرف شود تا این آلودگی‌ها که عمده آنها از مصارف خانگی است وارد کانال و مسیل‌ها نشود. هنوز بسیاری از جاها از گرفتن انشعاب فاضلاب قصور می‌کنند.

برای حل این مشکل چه تصمیم‌هایی گرفته شده؟

کارگروهی در استانداری تشکیل شده که آبیاری زمین‌های کشاورزی به وسیله فاضلاب را ممنوع کرده، سازمان حفاظت محیط زیست نیز عضو این کارگروه است. وظیفه ما برخورد با آلاینده‌های صنعتی مانند قالیشویی و کارواش هاست، زیرا پساب‌های این کارگاه‌ها حاوی فلزات سنگین است و با وارد شدن به رودها و کانال‌ها مشکل‌ساز می‌شود، ریشه اصلی همه مشکلات نبود شبکه کامل فاضلاب در شهر تهران است.

سلامت آب تهران را تائید می‌کنید؟ آیا شهروندان راحت می‌توانند آب لوله‌کشی را به عنوان آب شرب مصرف کنند؟

در جلسه‌ای که شورای عالی امنیت ملی داشت، وجود نیترات در آب تهران تائید شد، اما نمی‌توان گفت آب صددرصد آلوده است. به دلیل این که آب‌های سطحی ما کاهش پیدا کرده و نمی‌تواند به طور کامل مصرف آب شرب را پوشش دهد، بنابراین باید از منابع زیرزمینی استفاده کرد، این در حالی است که تهران روی دریاچه فاضلاب قرار دارد، به همین علت قطعا سفره‌های آب زیر زمینی به نیترات آلوده شده است.

در این شرایط می‌توان نسبت به سلامت آب‌های بسته‌بندی اطمینان داشت؟

این پرسش را باید وزارت بهداشت پاسخ دهد.

 

هواي پاك ساختني است

نفس کشيدن در هواي پاک حق طبيعي هر انساني است که اين روزها براي کلانشهرنشين هاي کشور به رويايي دست نيافتني بدل شده تا آنجا که سال گذشته تهران فقط سه روز هواي پاک داشت به همين دليل شهروندان از اين گلايه دارند که مسئولان آن طور که بايد و شايد براي رفع اين مشکل قدم برنمي دارند، چون شانه خالي کردن خودروسازان از زير بار استانداردها سبب شده خودروهاي بي کيفيت زيادي در شهرها تردد کرده و به آلودگي هوا دامن بزنند. از اين گذشته مي توان به کيفيت پايين سوخت نيز اشاره کرد که سهم عمده اي در آلودگي کلانشهر ها دارد.
در اين ميان منابع متحرک مانند خودروها و موتورسيکلت ها عامل حدود 70 درصد از آلودگي ها هستند و 30 درصد باقيمانده نيز سهم منابعي مانند کارخانه، پمپ بنزين، پايانه و فرودگاه هاست. نکته اينجاست که مسئولان با تسهيل شرايط خروج خودروي فرسوده نيز مي توانند تا مقدار زيادي از منابع آلودگي کلانشهرها کم کنند، زيرا خودرو هاي فرسوده تا 30 برابر خودروهاي سالم آلودگي توليد مي کنند.
نبايد فراموش کرد که اين روزها بخش عمده آلودگي هواي تهران به دليل وجود ريزگردهاست، به اين شکل ذرات با اندازه حدود 5/2 ميکرون از مهم ترين فاکتورهاي آلاينده هواي کلانشهرهاست که بخشي از آن به دليل ساخت و ساز و تخريب هايي است که در شهرهاي بزرگ انجام مي شود، بنابراين مسئولان شهرداري در کنار برنامه ريزي براي تقويت و گسترش حمل و نقل عمومي بايد برنامه هايي براي کاهش چنين منابع آلايندگي نيز داشته باشند.
اين در حالي است که مسئولان با سياستگذاري هاي مناسب مي توانند تا حد قابل توجهي اين مشکلات را برطرف کنند، بايد تاکيد کرد که مسئولان تاکنون نتوانسته اند سياست هاي موفقي را در اين باره به کار بگيرند، اما دراين ميان بايد به نقش شهروندان نيز براي کاهش آلودگي هوا اشاره کرد.
براي نمونه عمر کاتاليست هاي (قطعه اي که در اگزوز خودرو نصب مي شود تا ميزان آلايندگي خودرو را کاهش دهد) کار گذاشته شده در خودروها در خوشبينانه ترين حالت يکصد هزار کيلومتر است، بنابراين شهروندان بايد براي داشتن هوايي پاک نسبت به تعويض بموقع کاتاليست خودروهاي هاي خود احساس مسئوليت کنند. افزون بر اين بخشي از آلودگي هوا به دليل منابع خانگي مانند موتورخانه هاست که با به روز کردن تجهيزات مي توان آن را کاهش داد.
علاوه براين بايد به اهميت صرفه جويي در مصرف انژري در منازل مسکوني نيز تاکيد کرد، براي نمونه فقط با حدود 15 درصد صرفه جويي در مصرف سوخت گاز در خانه ها مي توان گاز مورد نياز تمام نيروگاه هاي کشور را فراهم کرد و به ميزان قابل توجهي از آلودگي هواي کلانشهرها کاست، زيرا کمبود گاز در فصل هاي سرد سال سبب مي شود نيروگاه ها سوخت مازوت بيشتري مصرف کنند.

حال هواي تهران دوباره بد شد

هوا در شرايط ناسالم است، اما کارشناسان مي گويند باز هم تعطيلي به داد تهراني ها رسيد و باعث شد حداقل نفس در سينه شان حبس نشود، زيرا اگر تعطيلي ديروز نبود امروز هواي پايتخت در شرايط هشدار قرار مي گرفت. با اين حال نمي توان اميدوار بود که امروز وضع هوا در شرايط ناسالم بماند و به هشدار نزديک نشود، چون با شروع به کار اداره ها و هجوم سيل خودرو ها به خيابان هاي پايتخت شاخص ها نيز با سرعت بيشتري به سمت بحراني شدن وضع هوا حرکت مي کنند. با اين حال امروز ساعت 11 صبح کارشناسان بعد از بررسي گزارش ايستگاه هاي سنجش آلودگي براي فردا و پس فرداي شهروندان تصميم گيري مي کنند.
ديروز منطقه ري آلوده ترين نقطه پايتخت بود و براي امروز هم کارشناسان پيش بيني مي کنند در بيشتر مناطق تهران آلودگي به مرز هشدار برسد.
هادي حيدرزاده، مديرکل محيط زيست استان تهران درباره آخرين وضع آلودگي هواي پايتخت به جام جم مي گويد: براساس آخرين گزارش ايستگاه هاي سنجش آلودگي هوا ديروز وضع آلودگي هوا، در شرايط ناسالم بود، زيرا حجم ذرات معلق کمتر از 5/2 ميکرون از 156 به 134 واحد کاهش پيدا کرد.
روز گذشته شهروندان تهراني در شرايط ناسالم نفس کشيدند، اين در حالي است که به گفته کارشناسان، آلودگي هوا فقط به دليل وجود ذرات معلق کمتر از 5/2 ميکرون بوده و در زمينه ديگر آلاينده ها مانند منواکسيد کربن، دي اکسيد گوگرد و ذرات معلق کمتر از ده ميکرون هواي تهران در وضع سالم قرار داشته است.
اما نکته اينجاست دليل اين که هواي پايتخت به شرايط هشدار نرسيد، فقط تعطيل بودن روز گذشته بوده است، به همين دليل کارشناسان پيش بيني مي کنند شرايط هواي پايتخت امروز به دليل انباشت آلودگي به شرايط هشدار برسد.
حشمت الله بسطامي، کارشناس شرکت کنترل کيفيت هواي تهران در اين باره به جام جم مي گويد: به احتمال قوي ميزان آلودگي براي فردا بيشتر خواهد شد و وضع در شرايط هشدار قرار خواهد گرفت، به همين دليل پيش بيني مي کنيم هواي پايتخت در روز هاي چهارشنبه و پنجشنبه در شرايط هشدار قرار گيرد.

زنگ ورزش و مسابقات، تعطيل
مسئولان محيط زيست استان تهران جهت مديريت وضع هوا از يکشنبه گذشته براي صنايع آلاينده محدوديت هايي ايجاد کرده اند. حيدرزاده اظهار مي کند: از مهم ترين اقدا مات ما مي توان به فعاليت 11 واحد سيار پايش آلودگي هوا براي صنايع آلاينده اشاره کرد.
واحد هاي سيار پايش آلودگي هوا فعاليت صنايع مختلف را رصد کرده و به اين شکل در صورت آلاينده بودن دستور پلمب واحد آلاينده با هماهنگي مقام قضايي صادر مي شود.
افزون بر اين، فعاليت همه کارخانه هاي شن، ماسه، آسفالت و سيمان نيز در استان تهران تا اطلاع ثانوي ممنوع اعلام شده است.
مسئولان پيش بيني مي کنند که وضع هوا در امروز و فردا به شرايط هشدار برسد، به همين دليل با هماهنگي وزارت آموزش و پرورش زنگ ورزش همه مقاطع تحصيلي امروز و فردا برگزار نمي شود. اين درحالي است که همه مسابقات ورزشي نيز که قرار بود در سطح تهران در فضاي باز برگزار شود تا اطلاع ثانوي برگزار نمي شود.

زوج و فرد، شايد از فردا
روز گذشته ري آلوده ترين منطقه تهران بود و اگر امروز آلودگي در نقاط ديگر شهر نيز به نقطه هشدار برسد مسئولان کمتيه کاهش آلودگي هوا تشکيل جلسه خواهند داد.
کارشناسان امروز ساعت 11 صبح گزارش ايستگاه هاي سنجش آلودگي هوا را بررسي کرده و بر اساس آن براي فردا محدوديت هايي در نظر خواهند گرفت.

در خانه بمانيد
اين بار اول و آخري نيست که شرايط هواي تهران به نقطه هشدار مي رسد، به همين دليل افراد بيمار يا سالخورده بايد بيشتر از قبل مراقب خود باشند. براساس توصيه پزشکان، با توجه به تعطيل بودن پنجشنبه و جمعه بهتر است بيماران قلبي و ريوي از تهران خارج شوند يا حداقل از تردد در شهر خودداري کنند. افزون بر اين ساير شهروندان نيز در صورت بروز مشکل مي توانند از 143 واحد ثابت و ده واحد سيار اورژانس کمک بگيرند؛ زيرا اين واحدها براي کمک به شهروندان تا جمعه در حالت آماده باش خواهند بود.

مرگ بيش از 200 شهروند
رحمت الله حافظي، رئيس کميسيون سلامت، محيط زيست و خدمات شهري شوراي اسلامي شهر تهران نيز با اشاره به اين که رسيدگي به معضل آلودگي هوا همواره يکي از اولويت هاي کاري در شورا بوده، مي گويد: آمارها نشان مي دهد تعداد 227 شهروند تهراني جانشان را به اين دليل از دست داده اند.
به گزارش ايسنا، وي ادامه مي دهد: بستري شدن تعداد 2500 نفر از شهروندان تهراني در مراکز درماني نيز از ديگر معضلات ناشي از آلودگي هوا و تخريب محيط زيست بوده که مي بايد بخش حاکميتي کشور، يعني قواي سه گانه (مجريه، مقننه و قضاييه) وارد عمل شده تا براي رفع اين دغدغه، تدبيري اساسي انديشيده شود.
رئيس کميسيون سلامت، محيط زيست و خدمات شهري شوراي اسلامي شهر تهران اظهار کرد: براي رفع آلودگي هاي زيست محيطي و حفاظت از آن، فقط يک سازمان نمي تواند تمام بار مسئوليت ها را به دوش بکشد.

صرفه جويي کنيم
سعيد متصدي، معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست ابراز کرد: اگر بتوانيم مصرف خانگي گاز را 15 تا 20 درصد کاهش دهيم، گاز مورد نياز نيروگاه ها نيز تامين خواهد شد.
وي ادامه داد: ميزان مصرف گاز در بخش خانگي چند برابر نيروگاه هاست که با صرفه جويي 15 تا 20 درصدي گاز در بخش خانگي کمبود سوخت نيروگاه ها جبران خواهد شد.
وي با بيان اين که هميشه تامين سوخت بخش خانگي اولويت اول است، خاطرنشان کرد: در ايران به ازاي هر مترمربع منازل مسکوني 500 کيلووات ساعت انرژي مصرف مي شود که در ديگر کشورهاي دنيا در بدترين شرايط اين رقم صد تا 120 کيلووات ساعت است؛ يعني 400 کيلووات ساعت بيشتر از دنيا انرژي مصرف مي کنيم.
معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست تصريح کرد: با خاموش کردن شومينه ها در منازل، پوشيدن لباس بيشتر، پايين نگه داشتن دماي خانه، استفاده از موتورخانه هاي هوشمند و عايق بندي ساختمان ها مي توان از هدررفت انرژي جلوگيري کرد و موجب کاهش مصرف سوخت شد. متصدي بيان کرد: استفاده از سوخت مازوت در نيروگاه ها در شرايطي که فشار گاز کاهش مي يابد، موجب افزايش ميزان آلاينده دي اکسيد گوگرد در هوا مي شود، در صورتي که سوخت گاز ميزان گوگردش صفر است.
وي يادآور شد: اين يک واقعيت است که در فصل زمستان، امکان تامين گاز براي نيروگاه ها وجود ندارد و آن هم به دليل افزايش ميزان مصرف گاز در بخش خانگي، کاهش ميزان فشار گاز و نبود برنامه ريزي مناسب طي سال هاي گذشته است که الزام استفاده از مازوت در نيروگاه ها و صنايع بزرگ کشور را دوچندان نموده است.
معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اين که اکنون تقريبا تمام نيروگاه هاي کشور توان استفاده از سوخت گاز را دارند، خاطرنشان کرد: نيروگاه هاي کشور همگي دوگانه سوزند و علاوه بر آنها صنايع بزرگ نيز تقريبا دوگانه سوز است که در نتيجه با استفاده از سوخت مناسب ديگر آلودگي هواي ناشي از صنايع و نيروگاه ها را نخواهيم داشت.
جلسه کميته مواقع اضطرار آلودگي هوا که ديشب تشکيل شد، مهد کودک ها، مراکز پيش دبستاني و دبستان هاي شهر تهران و ري را امروز تعطيل کرد.

مازوت بلاي جان هواي کلانشهرها
هر سال در فصل هاي سرد سال مصرف گاز در کشور افزايش پيدا کرده و در نتيجه منابع گازي کشور با محدوديت روبه رو مي شود. در اين مواقع بيشتر نيروگاه ها براي جبران کمبود گاز به استفاده از سوخت مازوت رو مي آورند، اما مصرف سوخت مازوت سبب آلودگي بيشتر هوا مي شود.
به گفته رئيس سازمان حفاظت محيط زيست استفاده نيروگاه ها از سوخت مازوت هواي بسياري از شهرهاي بزرگ مانند اراک، اصفهان و تهران را آلوده کرده است، اين در حالي است که نيروگاه ها نيز در اين بين مقصر اصلي نيستند، زيرا مشکلات زيرساختي سبب مي شود که آنها براي جبران کمبودهاي خود از مازوت استفاده کنند، تا جايي که آلودگي هواي اراک و مصرف مازوت از سوي نيروگاه شازند سبب شد، اواخر هفته گذشته سه چهارم از ظرفيت نيروگاه شازند اراک به دليل استفاده بيش از اندازه از سوخت مازوت تعطيل شود.
اين تصميم در جلسه اي با حضور معاون توسعه، حقوقي و امور مجلس سازمان حفاظت محيط زيست، رئيس کميسيون کشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس و مسئولان محلي گرفته شد.
اين مسئولان در اين جلسه به اين نتيجه رسيدند که نيروگاه شازند اراک بايد مصرف گاز خود را افزايش دهد يا تعطيل شود. بنابر اين نيروگاه شازند سه واحد توليد برق خود را از مدار خارج کرد.

تابلوها ميانگين آلودگي ها را نشان مي دهد

امسال آلودگي هوا خيلي زودتر و در سطحي بالاتر از سال هاي گذشته نفس کشيدن را براي کلانشهرنشينان مشکل کرده است، هرچند که آلودگي هوا مشکل جديدي نيست و حداقل براي پايتخت به 40 سال پيش برمي گردد، اما در اين مدت مسئولان آن طور که بايد و شايد نتوانسته اند اين مشکل را برطرف کنند، اين درحالي است که ديگر کشورهايي که با اين مشکل روبه رو بوده اند با مديريت و برنامه ريزي مشکل آلودگي هوا را برطرف کرده اند.
در کشورمان هر سال با سرد شدن هوا و تشديد آلودگي، مسئولان شروع به ارائه آمارهاي تکراري کرده و نشان مي دهند که قصد برطرف کردن اين مشکل را دارند، براي نمونه، آنها از مرگ سالانه بيش از چند هزار نفر درکشور به دليل آلودگي هوا و خسارت هاي ميلياردي اين مشکل حرف مي زنند، اما واقعيت اينجاست که به دليل اين که تعامل سازمان هاي درگير در اين باره خوب نيست، جلسات و سخنراني مقام هاي مسئول تاکنون از حد وعده فراتر نرفته است. به همين دليل بايد تاکيد کرد، براي رفع مشکل آلودگي بيش از هر چيز به عمل نياز است تا سخنراني پر آب و تاب.

دست کم درست اطلاع رساني کنيد
حداقل وظيفه اي که مسئولان درقبال شهروندان و بحث آلودگي هوا دارند اطلاع رساني صحيح و بموقع در اين زمينه است، زيرا به اين شکل شهروندان مي توانند از خطراتي که آنها را تهديد مي کند، پيشگيري کنند. براي نمونه تابلوهايي که در سطح شهر تهران نصب شده و ميزان آلودگي هواي تهران را نشان مي دهد به صورت منطقه اي اطلاعات را نشان نداده و داده هاي آن ميانگيني از ميزان آلودگي هوا در کل شهر است.
به همين دليل سالمندان،کودکان، زنان باردار و بيماران قلبي و عروقي با توجه به اطلاعات اين تابلوها و محل زندگي خود نمي توانند عمل پيشگيرانه مناسبي داشته باشند. زيرا آلودگي هوا با توجه به ميزان ترافيک، ازدحام جمعيت و ميزان مصرف سوخت در هر منطقه اي از شهر تهران به طور قطع متفاوت است.
سعيد متصدي، معاون انساني سازمان حفاظت محيط زيست درباره درستي اطلاعاتي که در خصوص آلودگي هوا در اختيار شهروندان قرار مي گيرد به جام جم مي گويد: اين اطلاعات تا مدتي قبل سانسور مي شد اما ما اطلاع رساني شفاف و درست را در دستور کار داريم زيرا مردم بايد بدانند چه روزي آلوده و چه روزي پاک است.
به گفته متصدي، اطلاع رساني درست سبب مي شود مردم مشارکت بهتري با سازمان هاي درگير در اين حوزه داشته باشند.
بنابراين اطلاعات در زمينه آلودگي هوا بايد به وسيله بانک هاي اطلاعاتي در اختيار مردم قرار بگيرد و همه شهروندان به آن دسترسي داشته باشند، اما متاسفانه تاکنون اين اتفاق در کشورمان نيفتاده و بانک اطلاعاتي در اين خصوص وجود ندارد تا شهروندان حداقل بتوانند در برابر آلودگي هوا پيشگيرانه عمل کنند.براي رفع اين مشکل نياز است که سازمان هايي نظير شهرداري ها، سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت کشور به وظايف خود بدرستي عمل کنند.

بالا