گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

سود خرید و فروش حیوانات وحشی سرسام‌آور است؛ آنقدر که بعد از قاچاق اسلحه و موادمخدر از آن به عنوان سومین تجارت پرسود غیرقانونی دنیا یاد می‌شود. شرایط محیط‌زیستی کشورمان نیز سبب شده خیلی‌ها به آسانی در این زمینه فعالیت کنند، زیرا نظارت جدی و قوانین بازدارنده‌ای در این باره وجود ندارد.

برای نمونه 17 میلیون هکتار منطقه حفاظت شده کشور را فقط 2617 محیط بان پوشش می دهند که تجهیزات مناسبی نیز در اختیار ندارند، افزون بر این، قوانین بازدارنده ای نیز در این زمینه وجود ندارد. به عنوان مثال می توان به حکم دادگاه متهمان کشتار خرس های سمیرم اشاره کرد که به اعتقاد فعالان حقوق حیوانات، اصلا مناسب نبود.

همه این شرایط سبب شده سودجوها در کشور حاشیه امنی احساس کرده و از هر فرصتی برای تجارت گونه های جانوری و اعضای آنها استفاده کنند.

این در حالی است که زنده گیری نوزادان وحوش هر سال در فصل بهار در کشورمان رنگ و بوی جدی تری به خود می گیرد؛ زیرا نوزادان بیشتر گونه های جانوری این روزها به دنیا می آیند و به علت این که قدرت دفاع از خود را نداشته یا نمی توانند براحتی بگریزند، طعمه برخی افراد سودجو می شوند.

این افراد که متاسفانه تعدادشان کم نیست دو گروه هستند؛ عده ای با زنده گیری نوزادان حیات وحش به دنبال کسب درآمدند و گروه دیگر را نیز اشخاص خودخواهی تشکیل می دهند که حیوانات را خریده و نگهداری می کنند.

نکته اینجاست که چنانچه این افراد بهترین شرایط ممکن را هم برای نگهداری این گونه های جانوری فراهم بیاورند، باز هم سبب آسیب زدن به آنها و محیط زیست کشور می شوند، زیرا اگر نوزادان حیات وحش برای مدتی حتی کوتاه در خارج از محل طبیعی زندگی خود نگهداری شوند، دیگر قادر به زندگی در طبیعت نخواهند بود.

برای نمونه روز گذشته ماموران یگان محیط زیست گلستان، بره آهویی را از انباری خانه یکی از اهالی استان گلستان کشف کردند که شرایط نگهداری و تغذیه نامناسب سبب رشد غیرعادی شاخ و سم دست و پای بره آهو شده بود.

نکته اینجاست که این حیوان به دلیل خودخواهی انسان باید بقیه عمر خود را با تحمل مشکلات جسمی در اسارت سپری کند. این در حالی است که باید یادآور شد مادر این بره آهو نیز دیر یا زود دچار آسیب خواهد شد، زیرا شیر باقیمانده در پستان جاندار مادر تخلیه نشده در نتیجه بتدریج عفونت و بیماری حیوان را از پا درمی آورد.

مهدی آیینی – گروه جامعه

روز گذشته پروین فرشچی، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در نشستی خبری در این باره تصریح کرد: این یکی از چالش های ما در حوزه خلیج فارس است و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک دستگاه نظارتی به تنهایی نمی تواند مانع این مساله شود. البته استانداران در این خصوص مسئولیت سنگین تری دارند.

این در حالی است که از پیوستن جزیره هندورابی به کیش به عنوان منطقه آزاد تجاری نیز می توان جزو یکی دیگر از چالش های زیست محیطی در خلیج فارس نام برد؛ زیرا ساخت و سازهایی که در این منطقه بدون ارزیابی زیست محیطی انجام می شود، تهدیدی برای زندگی آبزیان و مرجان های این جزیره است.

فرشچی در این باره بیان کرد: ما با ساخت و سازهایی که بدون ارزیابی زیست محیطی انجام می شود، مخالف هستیم.

افزون بر این، وی بروز چنین مشکل هایی را نتیجه دوگانگی مسئولیت ها میان مناطق آزاد و سازمان حفاظت محیط زیست دانست و ادامه داد: مدیریت یکپارچه ای در این مناطق وجود ندارد، اما قرار شده در جلسه ای که بزودی بین سازمان حفاظت محیط زیست و مدیریت مناطق آزاد تشکیل خواهد شد، دراین باره تصمیم هایی گرفته شود.

تعداد محیط بانان دریایی مشخص نیست

فرشچی با بیان این که کمبود محیط بان در سواحل کشور یکی از مشکلات اصلی دراین مناطق است، ابراز کرد: باید محیط بانان بیشتری در این مناطق داشته باشیم البته ارائه آموزش های لازم به این افراد ضروری است. اکنون یگان حفاظتی در مناطق ساحلی وجود دارد، اما این مناطق باید گارد ساحلی داشته باشند.

معاون سازمان محیط زیست با بیان این که برخی کارشناسان محیط زیست داوطلبانه به عنوان محیط بان نیز عمل می کنند، عنوان کرد: به همین دلیل نمی توان آمار دقیقی از محیط بانان دریایی کشور داد.

به گفته وی، تفاهم نامه ای با نیروی دریایی در حال تنظیم است که بر اساس آن تعداد نیروهای محیط بان در مناطق ساحلی افزایش می یابد.

آلودگی و قاچاق سوخت

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این که معضلات زیست میحطی در خلیج فارس و دریای عمان طی دو سال اخیر افزایش یافته است، گفت: آلودگی هایی که قاچاق سوخت به وجود می آورد، یکی از چالش های اصلی در این حوزه است؛ زیرا بر اساس آماری که نیروی دریایی کشور منتشر کرده قاچاقچیان سوخت فقط هنگام تعقیب و گریز با ماموران پنج میلیون لیتر سوخت را در آب رها کرده اند.

فرشچی با اشاره به این که این میزان سوخت قاچاق فقط از عهده باندهای حرفه ای قاچاق بر می آید، اظهار کرد: برای مهار این معضل باید تعامل و هماهنگی میان دستگاه ها، نهادهای دولتی و اجرایی ایجاد شود.

به گفته وی، امسال معاونت دریایی سازمان حفاظت محیط زیست توجه ویژه ای به این موضوع دارد به همین دلیل کمیته ای ملی دراین باره تشکیل شده که سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان های دریایی، نیروی انتظامی و استانداری ها برخی از اعضای آن هستند.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به این که اکتشاف و استخراج نفت خلیج فارس و دریای عمان از سوی کشورهای منطقه با آسیب های زیست میحطی زیادی همراه است، عنوان کرد: رفع این مشکل نیز در قالب همکاری های ملی و منطقه ای باید پیگیری شود.

مشکل گونه های غیربومی

یکی دیگر از مشکلاتی که در حوزه محیط زیستی خلیج فارس با آن روبه رو هستیم، ورود گونه های غیربومی به آب های منطقه است که بیشتر از طریق آب توازن کشتی ها (آبی که برای حفظ ثبات کشتی در مخازن کشتی نگه داشته می شود) است.

این در حالی است که ایران تنها کشور عضو کنوانسیون کنترل و مدیریت آب توازن کشتی ها در منطقه است، به همین دلیل سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مرجع این کنوانسیون در ایران تلاش می کند تا نظر دیگر کشورهای منطقه را جلب و آنها را به عضو شدن در این کنوانسیون تشویق کند.

به گفته فرشچی، بررسی و مقابله با کشند قرمز و برنامه ریزی حفاظت از گونه های جانوری خلیج فارس مانند دلفین ها، لاک پشت ها، مرجان ها و دیگر گونه های دارای اهمیت اقتصادی و غیراقتصادی، یکی دیگر از برنامه های آینده معاونت محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست است.

علاوه بر این، وی با اشاره به این که هر پنج نوع ماهی خاویاری ایران در خطر انقراض هستند، عنوان کرد: آلودگی دریای خزر، صید قاچاق و سدسازی، از دلایل اصلی انقراض ماهیان خاویاری است.

وی ادامه داد: برای نمونه در دهه 90 هر سال 3000 تن خاویار از خزر به دست می آمد، اما در سال 2011 با این که مجوز برداشت 250 تن ماهی خاویار از سوی پنج کشور حاشیه دریای خزر داده شد، اما هیچ وقت برداشت این مقدار ماهی خاویاری ممکن نشد.

بگذارید رافائل آرام بگیرد

در این نشست خبری، معاون سازمان حفاظت محیط زیست درباره برنامه سازمان برای خارج کردن کشتی رافائل که حدود 30 سال پیش در بوشهر غرق شد، عنوان کرد: این کشتی اکنون به زیستگاهی مصنوعی برای آبزیان منطقه تبدیل شده است، از طرفی خارج کردن این کشتی از آب، سبب ایجاد کدورت در آب و نابود شدن زیستگاه آبزیان می شود بنابراین عواقب زیست محیطی خارج کردن این کشتی از آب، بیشتر از ماندن آن در آب است.

به گفته فرشچی، با توجه به این دلایل، سازمان حفاظت محیط زیست از نیروی دریایی خواسته فعالیت های تحقیقاتی و غواصی خود را در این باره متوقف کند.

فاجعه ای به نام انتقال آب خزر

انتقال آب خزر به سمنان طرحی است که براساس مصوبه دور سوم سفرهای استانی رییس دولت دهم در اواخر فروردین 91 کلید خورد و تاکنون کارشناسان محیط زیست نسبت به عواقب اجرایی شدن این طرح هشدارهای زیادی داده اند.

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این که به نظرم این طرح «گریه آور» است، یادآور شد: این طرح تبعات زیادی روی اکوسیستم خزر خواهد داشت، به همین دلیل با آن مخالف هستم، این در حالی است که ضمانتی نیز برای پایدار ماندن آب انتقالی در مقصد وجود ندارد. افزون بر این باید تاکید کرد که اجرایی شدن این طرح با تعهدات بین المللی کشورمان نیز همخوانی ندارد.

نامه نگاری با وزارت نیرو

معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این که وزارت نیرو برای ایجاد سیستم تصفیه فاضلاب در شهرهایی با جمعیت بالای 30 هزار نفر به تعهدات خود عمل نکرده است، یادآور شد: رییس سازمان حفاظت محیط زیست با ارسال سومین نامه تذکر به وزارت نیرو، خواستار مسئولیت پذیری بیشتر این وزارتخانه شد.

فرشچی درباره برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست در روز جهانی زمین پاک عنوان کرد: فاز دوم مسیر سبز، ساحل پاک در سواحل استان های جنوبی کشور اجرا خواهد شد.

مهدی آیینی – گروه جامعه

بررسی کارشناسان سازمان مخابرات نشان داده که مزاحمت های تلفنی بیشتر خانوادگی است و اغلب از سوی افرادی اتفاق می افتد که خواستگاری ناموفقی را تجربه کرده اند. در این بین می توان گفت بیشتر مزاحمان تلفنی کم حرف هستند، زیرا آمار ها نشان می دهد اغلب این مزاحمان ترجیح می دهند پشت خط تلفن سکوت کنند.

گذشت زمان نشان داده که پیشرفت تکنولوژی توانسته تا حد زیادی از تعداد مزاحمان تلفنی کم کند، زیرا با آمدن آیدی کالر یا همان شماره انداز به بازار و مجهز شدن تلفن ها به این تکنولوژی دیگر کمتر شخصی جرات ایجاد مزاحمت تلفنی دارد ، چون وجهه مشترک این افراد ترسو بودن است و آنها همیشه از شناسایی شدن واهمه دارند. به همین دلیل این روزها بیشتر مزاحمت های تلفنی از طریق تلفن های همگانی یا اعتباری صورت می گیرد. جالب است بدانید از حدود ده سال پیش که تلفن ها به شماره انداز مجهز شده، مزاحمت های تلفنی حدود صد درصد کاهش داشته است.

مصطفی کاظم ستوده، مدیر کل بازرسی و ارزشیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات مخابرات استان تهران درباره مزاحمان تلفنی به جام جم می گوید: مزاحمان تلفنی کماکان وجود دارند، اما نسبت به گذشته خیلی کمتر شده اند، بیشتر مزاحمت ها از تلفن های همگانی یا تلفن افراد دیگری غیر از مالک اتفاق می افتد. برای نمونه سال 91 درخواست کشف مزاحم های تلفن ثابت در استان تهران و البرز 4440 مورد بود و سال گذشته این آمار به 3900 درخواست رسیده است.

به گفته ستوده، آمار مزاحمت های تلفنی قبل از آمدن تلفن های شماره انداز صدبرابر آمار های ا مروزی بوده است.

هرچند امروزه بیشتر مزاحمت های تلفنی از طریق تلفن های همگانی انجام می شود، اما آمار چنین تماس هایی نیز کاهش داشته. ستوده اظهار می کند: اکنون تلفن های همگانی را نیز می توان ردیابی کرد، به همین دلیل تعداد مزاحمت های تلفنی که از طریق این تلفن ها انجام شده سال 91 برابر 566 مورد بوده و سال گذشته به 240 مورد رسیده است.

قطع تلفن مزاحمان

چنانچه از یک خط تلفن برای شخصی ایجاد مزاحمت شود، آن شخص می تواند با مراجعه به دفتر امور مشترکین محل زندگی خود یا مراجعه به دفتر بازرسی شرکت مخابرات برای برخورد با شخص مزاحم اقدام کند، اما در این بین با توجه به سابقه مزاحمت های ایجاد شده برای مالک خط تلفن تصمیم گیری می شود. مدیر کل بازرسی و ارزشیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات مخابرات استان تهران عنوان می کند:اگر از یک خط تلفن برای اولین، دومین یا سومین بار تماس مزاحمتی گرفته شود، براساس قانون برخورد های متفاوتی با مالک تلفن خواهد شد، به این شکل که چنانچه بار اول باشد خط تلفن تا یک هفته قطع و از مالک خط تعهد گرفته می شود، برای بار دوم سه ماه تلفن قطع و تعهد کتبی تهیه می شود، ولی اگر از یک خط تلفن سه بار تماس مزاحمت آمیز برقرار شود، امتیاز خط تلفن از مشترک گرفته می شود.

بر اساس آمارهای شرکت مخابرات استان تهران، تعداد مزاحمت هایی که سال 91 برای اولین بار به ثبت رسید ه، 342 و سال گذشته 166 مورد بوده است، به همین دلیل کارشناسان می گویند آمار مزاحمت های تلفنی رو به کاهش است.

برخورد قضایی با مزاحمان تلفنی

علاوه بر سازمان مخابرات، شهروندان از طریق قوه قضاییه و دادسرا ها نیز می توانند برای برخورد با مزاحمان تلفنی اقدام کنند. زیرا قانون برای مزاحمان تلفنی جریمه زندان در نظر گرفته است. ستوده ادامه می دهد: جریمه مزاحمان تلفنی براساس قانون شش ماه تا دو سال حبس است. وقتی شهروندی برای پیگیری مزاحم تلفنی به مخابرات مراجعه می کند، ما براساس رویه خودمان با مالک خط تلفن برخورد می کنیم و هیچ وقت شخص مزاحم را به شاکی معرفی نمی کنیم، اما اگر قاضی مشخصات مزاحم را بخواهد ما کتبا مشخصات فرد خاطی را اعلام می کنیم.

این در حالی است که مزاحمان تلفنی بیشتر از سیمکارت های اعتباری و تلفن های همگانی استفاده می کنند. به همین دلیل به نظر می آید راهی وجود ندارد تا تمامی دسترسی های شخص مزاحم را محدود کرد، زیرا اگر سیمکارت او غیرفعال شود، مزاحم تلفنی می تواند براحتی از یک اپراتور دیگر سیمکارت تهیه کند. ستوده درباره راهکار موجود برای رفع این مشکل عنوان می کند: اکنون چارچوب هایی برای تمامی اپراتور ها تهیه شده که براساس آن می توانند با یکدیگر همکاری و مزاحم گیری کنند، اما نمی توان گفت با چنین طرح هایی این معضل صد درصد از بین می رود، زیرا این مشکل نیاز به کار فرهنگی و اجتماعی دارد.

اختلافات خانوادگی و سکوت

بیشترین مزاحمت های تلفنی در شب و زمانی اتفاق می افتد که همه اعضای خانواده دور هم جمع هستند. با تعطیل شدن مدارس و دانشگاه ها در تابستان نیز تعداد مزاحمان تلفنی بیشتر از هر زمانی می شود. ستوده دراین باره توضیح می دهد: معمولا در جامعه امروزی بیشتر مزاحمت های تلفنی به دلیل اختلافات خانوادگی است. البته جوانانی که به خواستگاری رفته و جواب منفی می گیرند در این میان بیشتر به چشم می آیند.

به گفته وی، روزهای تعطیل چون جمع خانواده جمع است، تعداد مزاحمت های تلفنی بیشتر می شود.

ستوده با اشاره به این که بیشتر مزاحمان تلفنی را جوانان و میانسالان تشکیل می دهند، درباره جنسیت و نحوه مزاحمت مزاحمان تلفنی اظهار می کند: مزاحمان از نظر جنسیت باهم برابر هستند، اما اگر عمده مزاحمت ها را بررسی کنید متوجه می شوید بیشتر مزاحمان تلفنی پشت خط تلفن سکوت می کنند.

نکته دیگری که می توان به آن اشاره کرد، هزینه ای است که برای شناسایی مزاحمان تلفنی و برخورد با آنها در کشور می شود، زیرا بخشی از پرونده های دادسراها به مزاحمان تلفنی اختصاص دارد و در سازمان مخابرات نیز برای رفع این معضل چارت سازمانی وجود دارد. طبیعی است اگر این مشکل از بین برود، هزینه ها کاهش پیدا می کند و می توان این بودجه را برای سرویس دادن بهتر به شهروندان به کار گرفت.

این در حالی است که مزاحمان تلفنی برای سایر سازمان ها نیز مشکل ایجاد می کنند. برای نمونه اورژانس، آتش نشانی و پلیس همیشه از تماس های مزاحمان تلفنی با سامانه تلفنی سازمان خود گله داشته و دارند.

 

داستان ریزگردها در کشور ماجرای تازه‌ای نیست، از حدود 15 سال پیش پدیده گرد و خاک برای شهروندان کشورمان مشکل ایجاد کرده و می‌کند.

این ریزگردها که منشأ آن بیشتر کشورهای عراق، سوریه و اردن است همراه با باد به کشورمان سفر کرده و مهمان ناخوانده غرب و جنوب غرب کشورمان می شود، البته مدتی است ریزگردها پا را فراتر از رشته کوه های زاگرس و البرز گذاشته و به پایتخت نیز رسیده است، نکته اینجاست که با گذشت این همه سال هنوز راهکار مناسبی برای برخورد با این پدیده اجرایی نشده و مسئولان کماکان از راهکارهای بلندمدتی حرف می زنند که با اجرایی شدن فاصله زیادی دارد.

درست مانند آلودگی هوای کلانشهرها که در دست باد و باران است، ریزگردها را نیز باد و باران مدیریت می کند، چون مدیر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست ادعا کرده شدت بروز ریزگردها امسال نسبت به سال گذشته به علت افزایش 70 تا 73 درصدی بارش در کشور عراق کمتر خواهد شد.

ضیاالدین شعاعی با بیان این که نمی توان با پدیده های طبیعی جنگید، درباره ریزگردها می گوید: پدیده گرد و غبار پدیده ای جهانی است و دنیا با آن مانند یکی از حوادث طبیعی مانند زلزله و توفان برخورد می کند، به همین دلیل به نظر می رسد مناسب ترین راه، کاهش اثرات این معضل است.

به گفته وی باید با اطلاع رسانی مردم را برای حفظ سلامتی شان در برابر ریزگردها آماده کرد.

محمدطالب حیدری، مدیر هواشناسی کردستان نیز در این باره به جام جم می گوید: بادی که تا مدتی قبل از سمت عراق به کشور می وزید با خود باران به همراه می آورد، اما اکنون ریزگردها را می آورد، برخی ها ادعا می کنند امسال به دلیل بارش هایی که داشته ایم بحران ریزگردها کمتر می شود، اما من مخالفم چون مشکلی که در عراق ایجاد شده هنوز حل نشده باقی مانده است. به گفته حیدری در عراق بارندگی زیاد نبوده، افزون بر این، نکته اینجاست که رطوبت عراق به دلیل بارش نیست بلکه به دلیل رودهای دجله و فرات است.

وی عنوان می کند: شرایط جوی در روزهای اخیر نشان داد چشمه های گرد و غبار فعلا فعال هستند. در این مواقع چون وزش باد در عراق و کشور ما زیاد است این گرد و غبار زیاد مشکل ساز نمی شود، اما در فصل هایی که در کشورمان باد کمی می وزد این غبار روی استان های مختلف ته نشین شده و مشکلات زیادی را برای شهروندان ایجاد می کند.

به نظر می رسد برخی از مسئولان هنوز آن طور که باید و شاید از مشکلاتی که ریزگردها ایجاد می کنند باخبر نیستند، چون منشأ ریزگردها در عراق هنوز وجود دارد و باید گفت بیشتر از قبل هم شده است. نکته اینجاست که گرد و غبار فقط در برخی مواقع به دلیل شرایط جوی فروکش می کند.

حیدری اظهار می کند: هنوز تهدید جدی در غرب و جنوب غرب کشور پابرجاست، این مشکل در کوتاه مدت قابل حل نیست، مسئولان کشورمان باید با ترکیه، سوریه و عراق برای برطرف شدن مشکلات مذاکره کنند تا حقابه دشت عراق تامین شود و زمین های رها شده دوباره زیرکشت قرار گیرند.

ریزگردهای خارجی

در این مدتی که بحث ریزگردها در کشور مطرح بوده مسئولان همیشه انگشت اتهام را به سوی کشورهای همسایه نشانه رفته و تاکید کرده و دارند که ریزگردها منشأ خارجی دارند، اما نباید فراموش کرد بخشی از ریزگرد ها نیز منشأ داخلی دارند.

مدیر ملی مقابله با پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست با بیان این که بررسی عکس های ماهواره ای از این حکایت دارد که منشأ اصلی ریزگردها خارجی است و از کشورهای اردن، سوریه و عراق وارد کشور می شود، عنوان می کند: بین 15 تا 20 درصد گرد و غبار منشأ داخلی دارد، مدیریت غلط منابع آب از جمله کنترل آب در دجله و فرات از سوی ترکیه باعث خشک شدن تالاب های بین النهرین شده و در نتیجه کانون هایی برای ایجاد ریزگرد به وجود آمده است.

این در حالی است که باید نبود امنیت در عراق، رها شدن زمین های کشاورزی و خشک شدن سدهای این کشور را نیز از دلایل ایجاد ریزگرد ها به حساب آورد.

قاسم حقانی، رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها درباره منشأ داخلی ریزگردها نیز به جام جم می گوید: برآورد دقیقی در این باره نشده است، منشأ عمده ریزگردها کشور عراق است، درباره منشأ داخلی نیز باید بگویم هنوز برآورد مساحتی نشده، اما مناطقی مانند هامون در سیستان و بلوچستان جزو منشأ های داخلی ریزگردها به حساب می آید.

این در حالی است که در کشورمان اراضی بیابانی زیادی وجود دارد تا آنجا که مساحت این اراضی به 32 میلیون هکتار می رسد. در این میان بیش از 20 میلیون هکتار ازاین اراضی تحت تاثیر فرسایش بادی است و 7.6 میلیون هکتار را نیز باید جزو کانون های بحرانی فرسایش بادی دانست.

راهکاری دیپلماتیک

کارشناسان بر این باورند که فقط از طریق برقراری دیپلماسی قوی می توان مشکل ریزگردها را برطرف کرد، زیرا کشورهای درگیر در این مشکل باید هماهنگ قدم بردارند. شعاعی عنوان می کند: باید پیگیر تفاهم نامه و توافقات بین المللی بین کشورمان با عراق، سوریه، عربستان، اردن و قطر باشیم، هر چه بیشتر این کشورها را برای رفع مشکل بایکدیگر همراه کنیم موفقیت بیشتری به دست می آوریم. برای نمونه تفاهم نامه ای با کشور ترکیه در این رابطه امضا شده چون مهار حدود 30 میلیارد مترمکعب آب دجله و فرات از سوی ترکیه سبب خشک شدن بین النهرین و تشکیل کانون های گرد و غبار شده است.

رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها ابراز می کند: دو سال پیش برای کارشناسان عراقی برنامه آموزشی برگزار کردیم، اما در بین آنها عملا اراده ای وجود ندارد، زیرا دغدغه اصلی آنها برقراری امنیت در کشورشان است. افزون بر این کشور عراق برای تامین زیرساخت های خود نیز با مشکل روبه روست، به همین دلیل وزارت خارجه کشورمان باید قوی تر از گذشته عمل کرده و با هماهنگ کردن کشورهای درگیر در این حوزه از بار مشکلاتی که ریزگردها به کشور تحمیل می کند، کم کند.

به گفته مدیر هواشناسی کردستان، عراقی ها آنقدر مشکل دارند که گرد و غبار را مشکل نمی دانند به همین دلیل باید ابتدا کاری کرد که آنها ریزگرد ها را به عنوان مشکل بشناسند.

مالچ پاشی و بادشکن

تا مدتی قبل در کشورمان برای مقابله با کانون های گرد و غبار، مالچ پاشی صورت می گرفت تا آنجا که حدود 50 سال گذشته حدود 240 هزار هکتار از اراضی بیابانی کشور مالچ پاشی شده است. حقانی در این باره می گوید: اکنون با توجه به قیمت مالچ این کار مقرون به صرفه نیست. تا مدتی قبل مالچ پاشی رایگان بود، اما اکنون قیمت آن لیتری حدود 1440 تومان است. به همین دلیل اکنون کارشناسان راهکار ایجاد بادشکن های زنده و غیرزنده را در پیش گرفته اند و با کاشت نهال برای کاهش فرسایش بادی اراضی تلاش می کنند. وی یادآور می شود: تاثیر آنی مالچ پاشی بیشتر است، اما بادشکن زمانبر بوده و حدود دو سال زمان می برد تا نتیجه بدهد.

حیدری درباره مالچ پاشی خاطرنشان می کند: نمی توان با مالچ پاشی مشکل را حل کرد، زیرا برای چنین وسعتی جوابگو نیست، افزون بر این مالچ نیز به مرور زمان تجزیه شده و در هوا پخش می شود.

هر چند شرایط جوی مانند بارندگی و وزش باد روی بحران گرد و غبار تاثیرگذار است، اما نباید به امید باد و باران دست روی دست گذاشت تا ریزگردها زندگی شهروندان را در غرب، جنوب غرب و حتی مرکز کشور فلج کند، نکته اینجاست که با فعال تر کردن روابط خارجی کشور یا حداقل با کاشت درخت می توان تا حدی از بار مشکلات ریزگردها کاست، زیرا هر هکتار از جنگل به طور متوسط سالانه حدود60 تن ریزگرد را در خود رسوب می کند، اما مسئولان از این نکته غافلند، چون اگر غیر از این بود دستور قطع 19 میلیون اصله از درختان بلوط زاگرس به دلیل شیوع آفت زغالی بلوط هرگز صادر نمی شد.

 

افزون بر این در کشورمان همه طرفدار گردشگری هستند، از مردم گرفته تا مسئولان، اما هیچ گروه از این افراد از شرایط صنعت گردشگری رضایت ندارد؛ دست اندرکاران صنعت گردشگری به همخوانی نداشتن درآمدها با خدماتی که ارائه می شود اشاره و ادعا می کنند حاکمیت باید زیرساخت ها را برای رونق گرفتن این صنعت آماده کند.

نکته اینجاست که فرهنگ سفر نیز در کشورمان آن طور که باید و شاید مناسب نیست، زیرا بیشتر مردم بی برنامه سفر می کنند و به جای بازدید از اماکن دیدنی به محیط زیست کشور آسیب می زنند، به همین دلیل کارشناسان تاکید می کنند تا زمانی که زیرساخت های ذهنی در کشور اصلاح و آماده نشود نباید انتظار داشت گردشگری داخلی و خارجی در کشور رونق بگیرد.

اولین برنامه مناظره در سال 93، روز گذشته با موضوع گردشگری روی آنتن رفت. مسئولان این برنامه پرسش نظرسنجی برنامه را به گونه ای طرح کرده بودند تا شرکت کنندگان مهم ترین وظیفه دولت در صنعت گردشگری را از بین دو گزینه «توسعه زیرساخت ها و شفاف سازی نرخ ها» و «قیمت گذاری و نظارت بر نرخ خدمات گردشگری» انتخاب کنند. در پایان برنامه نیز بیش از 70 درصد شرکت کنندگان به توسعه زیرساخت ها و شفاف سازی نرخ ها رای دادند.

شاخص های گردشگری یکی از شاخصه های توسعه یافتگی در هر کشور است، اما نکته مهم کیفیت و چگونگی سفر است، زیرا سفر و گردشگری در ایران گران است و مردم ناچار باید از کیفیت آن کم کنند. شرکت هایی که در این زمینه خدمات می دهند می گویند با هزینه های موجود امکان کاهش قیمت ها وجود ندارد. این شرایط سبب شد تا در تعطیلات نوروزی امسال از 55 میلیون شب اقامت در کشور، کمتر از 5 درصد آنها در هتل ها ثبت شود، یعنی بیش از 95 درصد مسافران ترجیح دادند در کمپ ها، منازل استیجاری و مدارس ساکن شوند. این در حالی است که مسئولان از یک هفته قبل از تعطیلات اعلام کرده بودند چادر زدن ممنوع است، اما این تصمیم مسئولان با اعتراض مردم تغییر کرد.

برخی از کارشناسان بر این باورند که راهکار حل این مشکل، نظارت و قیمت گذاری از سوی دولت است، اما برخی دیگر ادعا می کنند قیمت گذاری از سوی دولت، انگیزه ساخت مراکز اقامتی را کاهش می دهد. آنها معتقدند دولت باید به جای نرخ گذاری در زمینه کیفیت خدمات و قیمت ها شفاف سازی کند تا در این بخش رقابت ایجاد شود. علاوه بر این به نظر می رسد یکی از مشکلات دیگر در این میان بی ثباتی شدید در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور است، زیرا در پنج سال گذشته این سازمان هفت و در یک سال اخیر سه تغییر ریاست را تجربه کرده است.

مهمان برنامه مناظره روز گذشته را محمد بهشتی مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، امیرحسین جعفری استاد دانشگاه جهانگردی، جمشید حمزه زاده رییس جامعه هتلداران ایران، احمدرضا عامری مدیرعامل اتحادیه شرکت های تعاونی مسافربری کشور و محمدحسن کرمانی رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی تشکیل می دادند.

سفرهای ماجراجویانه

در ابتدای این برنامه، محمد بهشتی، مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با این که در این عرصه در هیچ زمینه ای وضع مطلوب نداریم، گفت: در آسیب شناسی نظری باید گفت مشکل اصلی ما مشکلات زیرساخت های ذهنی است؛ زیرا ما فراموش کردیم که چرا سفر می کنیم؛ به همین دلیل دچار مشکل می شویم و کار به جایی رسیده که بیشتر سفرهای ما ماجراجویانه است.

به گفته وی، مسافران ما از قبل برنامه ای برای محل اقامت و نحوه سفر خود ندارند، به همین دلیل با آرامش خاطر سفر نمی کنند.

بهشتی تاکید کرد: حاکمیت باید مشکلات زیرساخت های ذهنی را برطرف کند. گردشگر خارجی در کشور به این دلیل رونق نمی گیرد که برخی ها تصور می کنند امنیت ملی و اخلاقیت به خطر می افتد. این سوءتفاهم بزرگی است که باید برطرف شود و تا زمانی که این مشکل برطرف نشود، ما هرچه آژانس یا هتل بسازیم، کاری درست نمی شود.

او ادامه داد: سفرهای نوروزی کیفیت مطلوبی در کشور ندارد، برای نمونه خیلی ها برای سفر به شمال می روند، اما آنها هدف مشخصی از سفر ندارند تا آنجا که می توان گفت، این مسافران به دیدار جوجه کباب می روند. چنین سفرهایی فقط برای استان های مقصد مشکل ایجاد می کند و نمی توان از چنین سفرهایی توقع اشتغالزایی یا درآمد داشت. به عنوان مثال کلاردشت قطعه ای از بهشت بود، اما به دلیل رفتارهای نامناسب برخی از مسافران اکنون دارد به جهنم تبدیل می شود. به همین دلیل چنانچه چنین سفرهایی در کشور رونق بگیرد، جز زیان چیزی برای کشور به همراه ندارد.

مشاور رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره هزینه های بالای سفر در ایران یادآور شد: معدل هزینه های سفر در کشورمان خیلی بالا نیست، البته کشورهایی هستندکه از ما ارزان تر یا گران تر است.

گردشگری در تمام طول سال

امیرحسین جعفری، استاد دانشگاه جهانگردی نیز در این برنامه اظهار کرد: نمی توان شرایط کشورمان را با دیگر کشورها مقایسه کرد، زیرا با توجه به نوع درآمد شهروندان باید بین آنها تفاوت قائل شد. بیشتر سفرهای ما در نوروز و تعطیلات تابستانی اتفاق می افتد به همین دلیل در مواقع دیگر صنعت گردشگری رونقی ندارد، بنابراین نمی توان توقع داشت سرمایه گذار ها در ایام شلوغ قیمت را پایین نگه دارند. نکته دیگر این است که تورها در زمان غیر از تعطیلات قیمت کمتری دارند، اما از آنها استقبال نمی شود.

جعفری تصریح کرد: زیرساخت ها در کشور باید آماده شود، برای نمونه باید با ایجاد جشنواره در دیگر فصل ها نیز گردشگری را رونق داد.

جمشید حمزه زاده، رییس جامعه هتلداران ایران یکی دیگر از مهمانان برنامه مناظره بود. وی با بیان این که وضع گردشگری در ایران از استراتژی و برنامه کاملی برخوردار نیست، ابراز کرد: نگاه های سلیقه ای و جزیره ای سبب شده، تلاش مدیران متحمل سختی زیادی شود.

به گفته وی چنانچه بخواهیم نرخ سفر در کشور واقعی شود باید ابتدا برنامه جامع کاربردی و بلندمدتی تهیه کنیم.

حمزه زاده یادآور شد: دخالت های غیرکارشناسی برخی از ارگان های دولت سبب شده قیمت تمام شده در این حوزه به صورت میانگین 35 درصد افزایش پیدا کند، اما در این میان دولت می تواند با معاف کردن هتلداران از مالیات و گمرگ، زمینه را برای فعالیت سرمایه گذاران آماده کند. به گفته وی دولت باید تسهیلاتی برای سفر قائل شود.

سفر جایی در سبد خانوار ندارد

احمدرضا عامری، مدیرعامل اتحادیه شرکت های تعاونی مسافربری کشور نیز با اشاره به این که یکی از شاخص های کشور رشد حمل و نقل است، خاطرنشان کرد: در کشور 2000 شرکت حمل و نقل داریم که سال گذشته 450 میلیون مسافر از خدمات آنها استفاده کردند. خوشبختانه در حوادث جاده ای نیز کاهش زیادی داشتیم تا آنجا که نسبت به سال گذشته بیش از 50 درصد کاهش داشته ایم.وی عنوان کرد: سفر و تفریح جزو هزینه های اضافه خانواده است، یعنی در سبد خانواده چنین هزینه ای نیست، بخشی از آن به این دلیل است که زیرساخت ها در کشور جوابگوی نیاز ها نیست.

به گفته وی، سفرهای تفریحی در کشورمان کم است و بیشتر سفرها اجباری است تا آنجا که اگر دانشگاه آزاد تعطیل شود، روی کار ما اثر می گذارد.

محمدحسن کرمانی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی هوایی و جهانگردی نیز با تاکید بر این که مشکل عمده این است که دولت برای حل مشکلات این حوزه برنامه ای ندارد، تصریح کرد: در ایام خاصی مانند نوروز نباید به این موضوع پرداخت، چون سفر باید برنامه ریزی داشته و در طول سال توزیع شود. در برخی فصول بلیت ها با قمیت های خیلی پایین تر به فروش می رود. دولت باید آمادگی بالانس کردن این ماجرا را داشته باشد تا در دوره ارزانی سرمایه گذار ها را حمایت کند.کرمانی ابراز کرد: اشتغال موجود در این صنعت نیز خوب نیست، دولت باید صنعت گردشگری را نیز مانند دیگر صنایع جدی بگیرد.

به گفته وی، استراتژی و تاکتیک دولت برای ورود گردشگر خارجی باید مشخص باشد.

 

دهقان فداکار هشتاد وچهار ساله بخوبی از این موضوع باخبر است و می داند وضع بحرانی محیط زیست کشور فقط زمانی حل می شود که همه ایرانی ها دست به دست هم داده و برای بهبود آن تلاش کنند، چون خطری که حدود 75 میلیون ایرانی را تهدید می کند فقط به دست خودشان برطرف می شود، زیرا ایرانی ها 3.6 برابر ظرفیت منابع طبیعی کشور خود از منابع طبیعی سرزمین شان بهره برداری می کنند؛ به عنوان مثال در کشورمان هر سال حدود 10 میلیارد مترمکعب از آب های زیرزمینی کشور برداشت می شود، کار به جایی رسیده که در 10 سال گذشته سطح آب های زیرزمینی کشور 50 درصد کاهش پیدا کرده و 290 سفره زیرزمینی کشور که به مراتب از دریاچه ارومیه وسیع تر هستند شرایط شان بحرانی شده این درحالی است که بحران آب فقط یکی از چالش های اصلی کشور است، زیرا وضع جنگل ها، حیات وحش، آلودگی هوا و فرسایش خاک نیز در کشور آن قدر وخیم است که مسئولان به تنهایی نمی توانند برای برطرف کردن آنها کاری از پیش ببرند. به همین دلیل عبور از این شرایط نامناسب فقط با آماده کردن بسترها برای فعالیت سازمان های مردم نهاد و مشارکت های مردمی امکان پذیر خواهد شد.

ریزعلی سالخورده نیز که این روز ها در استان البرز زندگی می کند با این هدف به جمع همیاران طبیعت این استان پیوسته و قرار است در کنار دیگر همیاران طبیعت به صورت داوطلبانه برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست با سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی همکاری کند تا با گذشت 52 سال از ماجرای فداکاری اش که به کتاب های درسی راه پیدا کرد، همچنان الگوی مناسبی باشد.

این در حالی است که می توان به چهره های سرشناس کشور مانند ستاره های تلویزیون، سینما و ورزش نیز پیشنهاد کرد که با انجام چنین حرکت های نمادینی برای تشویق مردم به همراه شدن با محیط زیست کشور قدم بردارند.

مهدی آیینی – گروه جامعه