گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
شکارچیان غیر مجاز و تجهیزات نامناسب جان و سلامت محیطبانان را تهدید می‌کند
خطرات زیادی محیطبانان را تهدید می‌کند از شکارچیان غیرمجاز و مسیرهای صعب‌العبور گرفته تا شرایط نامناسب آب و‌هوا و تجهیزات نامناسب. در تازه‌ترین اتفاق یک محیطبان به دلیل آتش سوزی در اتاقک محیطبانی منطقه خانگرمز جان خود را از دست داده و یک محیطبان دیگر نیز دچار سوختگی شدید شده است. اتفاقی که از بی‌توجهی به شرایط محیطبانان کشور حکایت دارد.
محیطبانان آسان کشته می‌شوند، چون قانون هوای آنها را ندارد و تجهیزات و امکانات مناسبی نیز در اختیارشان قرار نمی‌گیرد. حوادث زیادی این بی‌توجهی‌ها را تایید می‌کند.
در آخرین اتفاق که شامگاه یکشنبه گذشته در اتاقک محیطبانی منطقه حفاظت شده خانگرمز همدان رقم خورد این بی‌توجهی بار دیگر خبرساز شد. اتفاقی که هنوز جزییات دقیق آن مشخص نیست. اما با توجه به گفته‌های برخی از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست می‌توان چنین روایتی از آن ارائه کرد.
آتش در اتاقک محیطبانی
یکشنبه گذشته بود که حشمت‌الله ملکی، محیطبان با تجربه و ۵۲ ساله همدانی به همراه حامد مومیوند، محیطبان جوان و ۳۴ساله منطقه حفاظت شده خانگرمز پس از حدود ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه کوه‌پیمایی به اتاقک محیطبانی منطقه رسیدند. اتاقی حدودا چهار متری که در ارتفاعات خانگرمز ساخته شده تا محیطبانان، منطقه را دقیق‌تر زیر نظر داشته باشند.
محیطبان ملکی ۲۹ سال سابقه فعالیت داشت و به گفته دوستانش خودش را برای بازنشستگی در سال آینده آماده می‌کرد. به نظر می‌رسد آن شب حدود ساعت ۹ ملکی مشغول آماده کردن غذا بود که ناگهان انفجاری رخ می‌دهد و اتاقک محیطبانی را شعله‌های آتش در بر می‌گیرد.
محیط مومیوند که فاصله بیشتری با پیک نیک داشت پس از انفجار آسیب کمتری می‌بیند به همین دلیل پس از اینکه به خودش مسلط می‌شود به وسیله تلفن‌همراهش با پاسگاه محیطبانی و خانواده‌اش تماس می‌گیرد و آنها را در جریان حادثه آتش سوزی قرار می‌دهد .
به این ترتیب تلاش‌ها برای نجات این دو محیطبان آغاز می‌شود.
عملیات نجات بدون بالگرد
حدود ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه یکشنبه گذشته بود که تلاش‌ها برای نجات محیطبانان حادثه دیده آغاز شد. با توجه به صعب‌العبور بودن منطقه برای نجات سریع محیطبانان باید از بالگرد استفاده می‌شد، اما به نظر می‌رسد اجازه پرواز بالگرد در آن شب صادر نشده است.
مریم محمدی، مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان در این باره به ما می‌گوید: با توجه به تاریکی هوا امکان استفاده از بالگرد نبود.
جمشید محبت‌خانی، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست نیز در گفت‌وگو با ما درباره چرایی استفاده نکردن از بالگرد برای انتقال مجروحان حادثه عنوان می‌کند: بعد از اینکه از حادثه با خبر شدم برای استفاده از بالگرد چند تماس گرفتم. اما گفتند بالگرد شب‌ها اجازه پرواز ندارد.
به همین دلیل هماهنگی‌های لازم با هلال احمر و اورژانس لازم انجام شد و آنها با برانکارد برای انتقال مجروحان اقدام کردند.
مرگ در خانگرمز
پس از اینکه مشخص شد نمی‌توان برای نجات محیطبانان از بالگرد استفاده کرد، نیروهای اورژانس و هلال احمر به قول معروف پای پیاده روانه اتاقک نگهبانی شدند.
این درحالی است که به دلیل صعب‌العبور بودن منطقه زمان زیادی سپری شد تا اینکه آنها به اتاقک محیطبانی رسیدند.
آن طور که مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان می‌گوید برای رسیدن به اتاقک نگهبانی از محل پاسگاه محیطبانی خانگرمز حدود ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه باید پیاده‌روی کرد.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست نیز که تجربه حضور در این اتاقک نگهبانی را دارد، تاکید می‌کند: رسیدن به این اتاقک نگهبانی برای افرادی که آمادگی جسمی مناسبی دارند حدود ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه زمان می‌برد.
به این ترتیب با توجه به گفته‌های مدیران سازمان حفاظت محیط زیست می‌توان گفت دست کم عملیات نجات محیط بانان حدود ۵ ساعت زمان برده است.
محبت‌خانی ادامه می‌دهد: پس از حادثه با هر دو محیط بان به شکل تلفنی صحبت‌کردم و امیدوار بودیم بتوانیم جان هر دوی آنها را نجات دهیم. اما متاسفانه محیطبان حشمت‌الله ملکی جان خود را از دست داد .
به گفته او محیطبان حامد مومیوند نیز برای ادامه درمان به بیمارستان مطهری تهران منتقل شده است.
به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان نیز مومیوند با پای خود اتاقک حادثه دیده را ترک کرده است.
علت حادثه هنوز مشخص نیست
چنانچه از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست درباره علت دقیق وقوع حادثه بپرسید، پاسخ خواهید شنید که بررسی‌ها هنوز در این خصوص ادامه دارد.
آن طور که محمدی می‌گوید علت دقیق حادثه هنوز مشخص نشده، چراکه با توجه به صعب‌العبور بودن منطقه گروه‌های بررسی هنوز تحقیقات خود را کامل نکرده‌اند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست نیز در این باره می‌گوید: چنین حادثه‌ای حداقل در پنج سال گذشته بی‌سابقه بوده و با توجه به اینکه بخشی از غذای محیطبانان روی دیوارهای اتاق پاشیده شده مشخص است که آنها در حال پخت غذا روی یک پیک‌نیک بوده‌اند که شیر پیک‌نیک جدا شده و به دلیل خروج سریع گاز این حادثه رقم خورده است.
اتاقک‌های خالی از امکانات
اتاقک‌های محیطبانی معمولا در دل مناطق حفاظت شده ساخته می‌شوند و با توجه به دور بودن از پاسگاه‌های محیطبانی امکانات مناسبی ندارند. البته تعداد پاسگاه‌های محیطبانی نیز که حداقل امکانات را دارند، کم نیست.
مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان درباره اینکه آیا نبود امکانات و تجهیزات مناسب سبب وقوع این حادثه شده است؟ عنوان می‌کند: قطعا در پس هر حادثه‌ای کمبود‌هایی وجود دارد که در روزهای آینده بیشتر از آنها صحبت خواهیم کرد.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست نیز درپاسخ به این پرسش که چرا برای تامین انرژی اتاقک‌های محیطبانی از انرژی خورشیدی استفاده نمی‌شود، عنوان می‌کند: ۲۳ اتاقک محیطبانی در کشور وجود دارد و محیطبانان از این اتاقک‌ها به شکل فصلی استفاده می‌کنند به همین دلیل در نبود محیطبانان سارقان این تجهیزات را می‌دزدند.
به گفته او اما امکان استفاده از انرژی خورشیدی در تمامی ۶۰۰ پاسگاه محیطبانی کشور فراهم شده است.
این درحالی است که کم نیستند محیط‌بانانی که می‌گویند می‌توان با تهیه تجهیزات مناسب و با کیفیت احتمال چنین آسیب‌هایی را به حداقل رساند.
محبت‌خانی در پاسخ به این پرسش که آیا این محیطبانان به عنوان شهید یا جانباز شناخته خواهند شد؟ می‌گوید: محیط‌بانانی که در درگیری با متخلفان آسیب ببینند یا جان‌شان را از دست بدهند به عنوان جانباز و شهید شناخته می‌شوند و این دو محیطبان حین خدمت فوت کرده‌اند.
محیطبانان مشکلات زیادی دارند از حقوق پایین گرفته تا تجهیزات و امکانات نامناسبی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد. فراموش نکنیم که برخی از آنها برای رسیدن به اتاقک‌های محیطبانی باید حدود ۱۲ ساعت در مسیرهای صعب العبور پیاده روی کنند و روزهای خود را با جیره غذایی ناچیزی به شب برسانند.
آنچه کار را برای ۳۵۰۰ محیطبانی که در کشورمان فعالیت می‌کنند، سخت‌تر می‌کند تعداد اندک آنهاست، چراکه برای مراقبت از هر ۱۲هزار هکتار از مناطق محیط زیست فقط یک محیطبان مشغول به کار است.
به عبارت دیگر تعداد محیطبانان در کشورمان یک‌دوازدهم استاندارد جهانی است. به همین دلیل شکارچیان غیر مجاز نیز از هر فرصتی برای تهدید آنها استفاده می‌کنند. با توجه به چنین شرایطی مسؤولان سازمان حفاظت محیط زیست دست‌کم باید شرایطی ایجاد کنند تا تجهیزات و امکانات غیر استاندارد نیز مانند شکارچیان جان و سلامت محیطبانان را تهدید نکند.
مهدی آیینی
محیطبان هستند، محیطبان نیستند؛ این بحثی است که با مرگ جوانی ۲۹ ساله در پاسگاه محیط بانی “مکرش” این روزها دوباره داغ شده . چهارشنبه گذشته خبر فوت میلاد عباس‌زاده در منطقه حفاظت شده کویر رسانه‌ای شد و خیلی ها را به تعجب وا داشت که مگر می شود پاسگاهی محیط بانی پیدا شود که فقط یک محیط بان در انجام وظیفه کند! اما از این پاسگاه های تک نفره در کشور بسیار است برای نمونه فقط ۴پاسگاه محیط بانی درمنطقه کویر‌با یک محیطبان اداره می شوند.
