آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : خودروی فرسوده

بایگانی/آرشیو برچسب ها : خودروی فرسوده

اشتراک به خبردهی

 وزارت سمت آلودگی هوا | تصمیم‌های آلوده یک وزارتخانه

 گزارشگران سبز در روز حمل و نقل از نقش وزارت صمت در افزایش آلودگی هوا گزارش می‌دهد

وزارت صمت در مبارزه با آلودگی‌هوا پشت شهروندان را خالی کرده و سمت آسمان خاکستری ایستاده است، این واقعیت تلخی است که دو اقدام اخیر مدیران وزارت صمت بخوبی از آن پرده بر می‌دارد، چراکه کارشناسان معتقدند‌ رویکرد پرداخت پول به جای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده ‌و کاهش استاندارد آلایندگی خودروهای وارداتی از یورو۶ به یورو ۵ همدستی با آلودگی هواست.

‌آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور برای سلامتی شهروندان شمشیرش را از رو بسته است. امروز نیز مانند هفته گذشته مدارس در بیشتر شهرهای استان تهران به صورت غیر حضوری برگزار می‌شود. این درحالی است که اقدامات مسئولان برای کاهش آلودگی هوا نه فقط از روی کاغذ فراتر نمی‌رود، بلکه در برخی موارد به افزایش آلودگی هوا نیز دامن می‌زند.

برای نمونه امروز که در تقویم ‌روز حمل و نقل نامیده شده‌ می‌توان به تصمیم‌های اخیری که از سوی مدیران وزارت صمت گرفته شده است، اشاره کرد، اقداماتی که می‌توان آنها را به نوعی شلیک به آسمان آبی به حساب آورد.

دود از فرسوده‌ها بلند می‌شود

عوامل زیادی در افزایش آلودگی هوای کلانشهرهای کشور نقش دارد. در این بین اما کارشناسان معتقدند نقش منابع متحرک یعنی خودروها بیش از دیگر منابع قابل توجه است. به همین دلیل مدیریت منابع متحرک آلودگی هوا باید در اولویت برنامه‌های مسئولان قرار گیرد.

‌دکتر محمد صادق حسنوند، عضو هیات علمی دانشکده بهداشت و رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز چنین نظری دارد. او در گفت‌وگو با ما تاکید می‌کند که معابر کلانشهری مانند تهران ظرفیت تردد حدود ۷۰۰هزار خودرو با استاندارد یورو۴ را دارد. اما این روزها شاهد هستیم که حدود ۸ میلیون خودرو و موتورسیلکت در معابر تهران تردد می‌کنند که بخش قابل توجهی از آنها فرسوده هستند و به افزایش آلودگی هوا دامن می‌زنند.

این درحالی است که آمارهای مختلفی نیز در خصوص خودروهای فرسوده مطرح می‌شود. برای نمونه رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا مدتی پیش از این گفت که حدود ۳۲ درصد از  ۳۷میلیون وسیله نقلیه سبک و سنگین کشور فرسوده هستند‌.

آن طور که او توضیح داد ۸۰ درصد از‌  ۱۲میلیون ‌موتورسیکلتی که در کشور شماره گذاری شده نیز فرسوده است‌.

شرایط در ناوگان حمل و نقل  عمومی نیز نگران کننده‌ است، زیرا برخی مسئولان نسبت به فرسودگی ۸۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی کشور هشدار می‌دهند.

این شرایط ناوگان حمل و نقل عمومی سبب شده که شهروندان از تردد با اتوبوس و مترو استقبال نکنند و ترجیح بدهند از خودروی شخصی استفاده کنند.

آن طور که رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر توضیح داده است به طور میانگین هر روز حدود ۲۳ میلیون سفر شهری در تهران انجام می‌شود.

نگران کننده اینکه از این میزان سفر فقط حدود ۱۳درصد از طریق حمل و نقل عمومی انجام می‌شود.‌ در این بین سهم ناوگان ریلی حدود ۹ درصد ‌و سهم اتوبوسرانی حدود ۴ درصد‌ برآورد شده است.

این درحالی است که براساس مصوبات حدود ۱۵ سال پیش مجلس باید سهم مترو از سفرهای شهری به ۳۰ درصد و سهم اتوبوسرانی به ۲۵ درصد می‌رسید.‌

وزارت صمت، ‌سمت ‌آلودگی هوا

خودروهای فرسوده‌ درحالی به افزایش آلودگی هوای کلانشهرهای کشور دامن می‌زنند که برنامه‌های مسئولان برای از رده  خارج کردن آنها از مقام وعده فراتر نمی‌رود و بتازگی نیز وزارت صمت تصمیمی در این خصوص گرفته که سبب نگرانی بیشتر کارشناسان محیط زیست شده است.

‌آنها معتقدند تصمیم اخیر وزارت صمت‌ سبب به حاشیه رفتن ‌ بحث از رده خارج کردن خودروهای فرسوده شده است، چراکه ‌اجازه می‌دهد به جای اسقاط خودرو ۱٫۵ درصد ارزش خودرو پرداخت شود.

‌البته چراغ سبزهای وزارت صمت به آلودگی هوا به این مورد محدود نمی‌شود و بتازگی مدیران این وزارتخانه تصمیم‌ حاشیه ساز دیگری نیز گرفته‌اند.

‌سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در این باره می‌گوید: در حالی که مدت زیادی از تصمیم وزارت صمت برای گرفتن پول در مقابل از رده خارج کردن خودروهای فرسوده نمی‌گذرد. مدیران این وزارتخانه‌ مصوبه دیگری برای افزایش آلودگی هوا در نظر گرفته‌اند.

ماجرا از این قرار است که وزارت صمت پیشنهادی را مطرح کرده که در واقع‌ عقبگرد در استانداردهای در نظر گرفته برای خودروهای وارداتی است.

آن طور که رفیعی در این باره توضیح می‌دهد حدود دو هفته پیش وزارت صمت بدون انجام مراحل قانونی پیشنهادی را در هیات وزیران مطرح و تصویب کرد که بر اساس آن استاندارد آلایندگی خودروهای وارداتی از یورو۶ به یورو ۵ کاهش یافته است.

‌جالب اینجاست که بهانه وزارت صمت برای گرفتن این تصمیم نبود بنزین با استاندارد یورو۶ در کشور است. این درحالی است که ‌ خودروهای اروپایی با استاندارد یورو۶ سال‌هاست که در معابر کشور تردد می‌کنند. اما برای استفاده از سوخت دچار مشکل نشده‌اند.

رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس تاکید می‌کند: وزارت صمت درحالی چنین تصمیم‌هایی می‌گیرد که بخش قابل توجهی از ۳۴ماده قانون هوای پاک به حمل و نقل مرتبط می‌شود و متولی اصلی این مهم وزارت صمت است.

مهدی آیینی

پاک،‌وعده بود

گزارشی درباره «روز هوای پاک» که برای آن وعده‌های زیادی داده شده است
امروز روزهوای پاک است؛ روزی که اگر باد و باران کمک نمی‌کرد، مثل چند سال پیش باید دست‌کم برای گروه‌های حساس ناسالم اعلام می‌شد، چراکه هنوز کاهش آلودگی هوا و محیط‌زیست برای بسیاری از مدیران اولویت ندارد. آنها ترجیح می‌دهند مسائل را در کوتاه مدت بررسی کنند. به همین دلیل بیشتر مواقع طرح‌های کاهش آلودگی هوا به فصل‌های سرد محدود شده یا به دلایل مشکلات اقتصادی کنار گذاشته می‌شود؛ برای نمونه می‌توان به از رده خارج کردن خودروهای فرسوده اشاره کرد یا از این نوشت که سن فرسودگی خودروها را افزایش داده‌اند.

بخشی‭ ‬آلودگی‭ ‬هوا‭ ‬را‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬پای‭ ‬شرایط‭ ‬طبیعی‭ ‬گذاشت؛‭ ‬شرایطی‭ ‬مانند‭ ‬تغییر‭ ‬اقلیم‭ ‬که‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬ریزگرد‌ها‭ ‬می‌شود،‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬میان‭ ‬انسان‌ها‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬طبیعت‭ ‬به‭ ‬آلودگی‭ ‬هوا‭ ‬دامن‭ ‬می‌زنند‭. ‬به‭ ‬همین‭ ‬دلیل‭ ‬عامل‭ ‬انسانی‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬منوکسید‭ ‬کربن،‭ ‬ازن،‭ ‬دی‌اکسید‭ ‬نیتروژن،‭ ‬دی‌اکسید‭ ‬کربن‭ ‬و‭ ‬ذرات‭ ‬معلق‭ ‬کمتر‭ ‬از‭ ‬۵/۲‭ ‬میکرون‭ ‬است‭.‬

نواب‭ ‬حسینی‭ ‬منش،‭ ‬مدیرعامل‭ ‬ستاد‭ ‬معاینه‭ ‬فنی‭ ‬خودروهای‭ ‬تهران‭ ‬درباره‭ ‬علت‭ ‬اصلی‭ ‬آلودگی‭ ‬هوای‭ ‬کلانشهرها‭ ‬به‭ ‬جام‌جم‭ ‬می‌گوید‭: ‬خودروهایی‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬سوخت‭ ‬فسیلی‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کنند،‭ ‬بیشترین‭ ‬سهم-حدود۷۰درصد-‭ ‬را‌ ‬دارند‭. ‬آن‌طور‭ ‬که‭ ‬او‭ ‬می‌گوید‭ ‬خودروها‭ ‬بزرگ‌ترین‭ ‬تولید‌کننده‭ ‬منوکسید‭ ‬کربن‭ ‬هستند‭ ‬و‭ ‬خودروهای‭ ‬دیزلی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬شهرها‭ ‬تردد‭ ‬می‌کنند‭ ‬بیشترین‭ ‬سهم‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬ذرات‭ ‬معلق‭ ‬دارند‭ ‬که‭ ‬حدود‭ ‬۵۵درصد‭ ‬برآورد‭ ‬می‌شود‭.‬‌

بیشتر‭ ‬کارشناسان‭ ‬تاکید‭ ‬می‌کنند‭ ‬سوخت‭ ‬نامناسب‭ ‬سبب‭ ‬افزایش‭ ‬آلایندگی‭ ‬خودروهای‭ ‬دیزلی‭ ‬می‌شود‭ ‬و‭ ‬هرچه‭ ‬میزان‭ ‬گوگرد‭ ‬در‭ ‬سوخت‭ ‬بیشتر‭ ‬باشد‭ ‬آنها‭ ‬هوا‭ ‬را‭ ‬بیشتر‭ ‬آلوده‭ ‬می‌کنند‭.‬

وعده‭ ‬سوخت‭ ‬پاک

سوخت‭ ‬پاک،‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬وعده‌هایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬دولت‌ها‭ ‬همواره‭ ‬با‭ ‬آلوده‭ ‬شدن‭ ‬هوا‭ ‬مطرح‭ ‬می‌کنند‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬مواقع‭ ‬مدیران‭ ‬تاکید‭ ‬می‌کنند‭ ‬کیفیت‭ ‬سوخت‭ ‬را‭ ‬بهبود‭ ‬می‌بخشند‭ ‬و‭ ‬مانع‭ ‬می‌شوند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬روزهای‭ ‬سرد‭ ‬سال،‭ ‬نیروگاه‌ها‭ ‬از‭ ‬سوخت‭ ‬مازوت‭ ‬استفاده‭ ‬کنند‭. ‬درحالی‭ ‬که‭ ‬مدیرکل‭ ‬دفتر‭ ‬پایش‭ ‬فراگیر‭ ‬سازمان‭ ‬حفاظت‭ ‬محیط‌زیست‭ ‬از‭ ‬افت‭ ‬کیفیت‭ ‬سوخت‭ ‬گلایه‭ ‬دارد،‭ ‬شینا‭ ‬انصاری‭ ‬با‭ ‬انتقاد‭ ‬از‭ ‬عملکرد‭ ‬وزارت‭ ‬نفت‭ ‬در‭ ‬پایش‌های‭ ‬مشترک‭ ‬از‭ ‬کیفیت‭ ‬گازوئیل‭ ‬به‭ ‬ایسنا‭ ‬می‌گوید‭: ‬آنالیز‭ ‬نمونه‌های‭ ‬گازوئیل‭ ‬در‭ ‬پاییز‭ ‬امسال‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬محتوای‭ ‬گوگرد‭ ‬تنها‭ ‬در‭ ‬۳۹‭ ‬درصد‭ ‬نمونه‌ها‭ ‬در‭ ‬حد‭ ‬مجاز‭ ‬و‭ ‬۶۱درصد‭ ‬باقی‭ ‬نمونه‌ها‭ ‬بالاتر‭ ‬از‭ ‬حد‭ ‬مجاز‭ ‬استاندارد‭ ‬یورو‭ ‬۴‭ ‬بوده‭ ‬است‭.‬

او‭ ‬با‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬این‌که‭ ‬بر‭ ‬اساس‭ ‬ماده‭ ‬۱۸‭ ‬اقانون‭ ‬هوای‭ ‬پاکب،‭ ‬وزارت‭ ‬نفت‭ ‬مکلف‭ ‬است‭ ‬تا‭ ‬سه‭ ‬سال‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬لازم‌الاجرا‭ ‬شدن‭ ‬این‭ ‬قانون،‭ ‬سوخت‭ ‬تولیدی‭ ‬کشور‭ ‬شامل‭ ‬بنزین،‭ ‬نفت‭ ‬گاز،‭ ‬نفت‭ ‬کوره‭ ‬و‭ ‬نفت‭ ‬سفید‭ ‬را‭ ‬مطابق‭ ‬با‭ ‬استاندارد‭ ‬ملی‭ ‬عرضه‭ ‬کند،‭ ‬می‌افزاید‭: ‬بر‭ ‬اساس‭ ‬این‭ ‬ماده‭ ‬از‭ ‬قانون‭ ‬هوای‭ ‬پاک،‭ ‬سازمان‭ ‬حفاظت‭ ‬محیط‌زیست‭ ‬نیز‭ ‬موظف‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬تولید‭ ‬سوخت‭ ‬غیراستاندارد‭ ‬جلوگیری‭ ‬کند‭. ‬همچنین‭ ‬برای‭ ‬سازمان‭ ‬ملی‭ ‬استاندارد‭ ‬نیز‭ ‬تکلیف‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬واردات‭ ‬سوخت‭ ‬فاقد‭ ‬استاندارد‭ ‬ملی‭ ‬جلوگیری‭ ‬به‭ ‬عمل‭ ‬آورد‭. ‬وزارت‭ ‬نفت،‭ ‬سازمان‭ ‬ملی‭ ‬استاندارد‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬سازمان‭ ‬حفاظت‭ ‬محیط‌زیست‭ ‬مکلف‭ ‬هستند‭ ‬گزارش‭ ‬عملکرد‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬سوخت‭ ‬استاندارد‭ ‬و‭ ‬اجرای‭ ‬ماده‭ ‬۱۸‭ ‬قانون‭ ‬هوای‭ ‬پاک‭ ‬هر‭ ‬شش‭ ‬ماه‭ ‬یک‭ ‬بار‭ ‬منتشر‭ ‬کنند‭.‬

وعده‭ ‬خودروی‭ ‬پاک

مساله‭ ‬دیگری‭ ‬که‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬آن‭ ‬توجه‭ ‬داشت‭ ‬کیفیت‭ ‬خودروهایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬کشور‭ ‬تولید‭ ‬می‌شود‭. ‬سوانح‭ ‬ترافیکی‭ ‬هرسال‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬میانگین‭ ‬جان‭ ‬۱۷هزارنفر‭ ‬را‭ ‬درجاده‌های‭ ‬کشور‭ ‬می‌گیرد‭. ‬دراین‭ ‬میان‭ ‬ایمن‭ ‬نبودن‭ ‬خودروها‭ ‬سهم‭ ‬عمده‌ای‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬قتل‭ ‬عام‭ ‬دارد‭. ‬نباید‭ ‬فراموش‭ ‬کرد‭ ‬کیفیت‭ ‬پایین‭ ‬خودروها‭ ‬نیز‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬شهروندان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬تدریجی‭ ‬دچار‭ ‬می‌کند‭.‬

مدیرعامل‭ ‬ستاد‭ ‬معاینه‭ ‬فنی‭ ‬خودروهای‭ ‬تهران‭ ‬با‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬کیفیت‭ ‬نامناسب‭ ‬خودروها‭ ‬می‌گوید‭: ‬کیفیت‭ ‬نامناسب‭ ‬خودروها‭ ‬سبب‭ ‬شده‭ ‬هرچه‭ ‬استاندارد‭ ‬سوخت‭ ‬نیز‭ ‬افزایش‭ ‬یابد،‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬کاهش‭ ‬آلودگی‭ ‬هوا‭ ‬نقش‭ ‬زیادی‭ ‬نداشته‭ ‬باشد،‭ ‬هیدروکربن‭ ‬یا‭ ‬بنزین‭ ‬نسوخته‭ ‬خارج‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬اگزوز‭ ‬خودروها‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬ذرات‭ ‬معلق‭ ‬کمتر‭ ‬از۵/۲‭ ‬میکرون‭ ‬دامن‭ ‬می‌زند‭.‬

فرسوده‭ ‬بمان

‭ ‬کیفیت‭ ‬پایین‭ ‬خودرو‌ها‭ ‬به‭ ‬آلودگی‭ ‬هوای‭ ‬کلانشهرهای‭ ‬کشور‭ ‬دامن‭ ‬می‌زند،‭ ‬اما‭ ‬تلاش‭ ‬مسؤولان‭ ‬تاکنون‭ ‬برای‭ ‬بهبود‭ ‬کیفیت‭ ‬خودروها‭ ‬از‭ ‬وعده‭ ‬فراتر‭ ‬نرفته‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬درحالی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تصمیم‭ ‬نامناسب‭ ‬به‭ ‬بدتر‭ ‬شدن‭ ‬شرایط‭ ‬نیز‭ ‬منجر‭ ‬شده،‭ ‬برای‭ ‬نمونه‭ ‬می‌توان‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬سن‭ ‬فرسودگی‭ ‬خودروها‭ ‬اشاره‭ ‬کرد‭. ‬سن‭ ‬فرسودگی‭ ‬خودروهای‭ ‬سنگین‭ ‬هشت‭ ‬سال‭ ‬بود،‭ ‬اما‭ ‬به‭ ‬ده‭ ‬سال‭ ‬افزایش‭ ‬یافته‭ ‬و‭ ‬جالب‭ ‬این‌که‭ ‬اگر‭ ‬این‭ ‬خودرو‭ ‬گاز‭ ‬سوز‭ ‬باشد‭ ‬تا‭ ‬۱۲‭ ‬سال‭ ‬نیز‭ ‬می‌تواند‭ ‬در‭ ‬شهر‭ ‬تردد‭ ‬کند‭.‬

برخی‭ ‬مدیران‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬بهانه‭ ‬که‭ ‬اعتبارات‭ ‬لازم‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬ا‭ ‬ختیار‭ ‬ندارند‭ ‬چنین‭ ‬تصمیماتی‭ ‬می‌گیرند‭. ‬نمونه‭ ‬دیگر‭ ‬این‭ ‬تصمیم‌های‭ ‬خاکستری،‭ ‬واردات‭ ‬اتوبوس‭ ‬دسته‭ ‬دوم‭ ‬برای‭ ‬کلانشهر‭ ‬تهران‭ ‬است؛‭ ‬درحالی‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬مدیریت‭ ‬مناسب‭ ‬و‭ ‬تغییر‭ ‬در‭ ‬اولویت‌ها‭ ‬می‌توان‭ ‬برای‭ ‬کلانشهری‭ ‬مانند‭ ‬تهران‭ ‬اتوبوس‭ ‬نو‭ ‬تهیه‭ ‬کرد‭.‬

افزودن‭ ‬به‭ ‬خودروهای‭ ‬فرسوده‭ ‬پایتخت‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬روزها‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬۱۵۰هزار‭ ‬خودروی‭ ‬فرسوده‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬تردد‭ ‬می‌کنند،‭ ‬چیزی‭ ‬جز‭ ‬دامن‌زدن‭ ‬به‭ ‬مرگ‭ ‬تدریجی‭ ‬شهروندان‭ ‬نیست‭.‬

نوسازی‭ ‬ناوگان‌حمل‭ ‬و‭ ‬نقل‭ ‬جاده‌ای

‭ ‬یکی‌‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬طرح‌هایی‭ ‬که‭ ‬حسن‭ ‬روحانی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬رونمایی‭ ‬کرد‭ ‬اجرای‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬ناوگان‭ ‬جاده‌ای‭ ‬بود‭. ‬طرحی‭ ‬که‭ ‬آن‭ ‬زمان‭ ‬اشاه‭ ‬کلیدب‭ ‬روحانی‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬معضلات‭ ‬آلودگی‭ ‬هوای‭ ‬ایران‭ ‬نامیده‭ ‬شد‭.‬‌‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬او‭ ‬اعلام‭ ‬کردامید‭ ‬ما‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تا‭ ‬سه‭ ‬سال‭ ‬آینده‭ ‬کل‭ ‬اتوبوس‌ها،‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬و‭ ‬کامیونت‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬جاده‌های‭ ‬کشور‭ ‬حذف‭ ‬و‭ ‬ناوگان‭ ‬جدیدی‭ ‬را‭ ‬جایگزین‭ ‬کنیم‭. ‬براساس‭ ‬این‭ ‬طرح،‭ ‬قرار‭ ‬بود‭ ‬هر‭ ‬سال،‭ ‬۷۰‭ ‬هزار‭ ‬کامیون‭ ‬جایگزین‭ ‬۲۳۰‭ ‬تا‭ ‬۲۴۰‭ ‬هزار‭ ‬کامیون‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬کشور‭ ‬شود‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب،‭ ‬شرکت‌های‭ ‬خودروسازی‭ ‬ثبت‌نام‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬را‭ ‬شروع‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬صاحبان‭ ‬کامیون‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬هم‭ ‬ثبت‌نام‭ ‬کردند‭. ‬طرح‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬همان‭ ‬ماه‌های‭ ‬اول‭ ‬شروع،‭ ‬به‭ ‬مشکل‭ ‬برخورد‭. ‬افزایش‭ ‬نرخ‭ ‬ارز،‭ ‬اعمال‭ ‬تحریم‌های‭ ‬بین‌المللی‭ ‬علیه‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬کمبود‭ ‬قطعات‭ ‬برای‭ ‬ساخت‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬مشکلاتی‭ ‬ایجاد‭ ‬کرد‭. ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬کامیون‌دارها‭ ‬اعتصاب‌های‭ ‬گسترده‭ ‬کردند‭. ‬وعده‭ ‬و‭ ‬وعیدها‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬مشکلات‭ ‬وام‌دهی،‭ ‬رایزنی‌ها‭ ‬با‭ ‬شرکت‌های‭ ‬خارجی‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬مشکلات‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬پیشنهاد‭ ‬تسهیلات‭ ‬جدید‭ ‬مشکلات‭ ‬را‭ ‬رفع‭ ‬نکرد‭. ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬کامیون‌دارها‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬سخت‭ ‬اقتصادی‭ ‬با‭ ‬رویای‭ ‬رسیدن‭ ‬به‭ ‬کامیون‭ ‬نو‭ ‬کامیونشان‭ ‬را‭ ‬فروخته‭ ‬بودند،‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‌شان‭ ‬دوچندان‭ ‬شد‭. ‬درنهایت‭ ‬در‭ ‬نیمه‭ ‬طرح،‭ ‬مدیرعامل‭ ‬شرکت‭ ‬تغییر‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬قول‭ ‬و‭ ‬قرارها‭ ‬برای‭ ‬تحویل‭ ‬به‭ ‬موقع‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬هم‭ ‬بیشتر‭ ‬شد‭. ‬بیکاری،‭ ‬افزایش‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬معضلات‭ ‬اجتماعی‭ ‬تنها‭ ‬دستاورد‭ ‬طرحی‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬هدف‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬بردن‭ ‬ریشه‭ ‬آلودگی‭ ‬هوا،‭ ‬جامعه‭ ‬رانندگان‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬را‭ ‬هدف‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬بود‭. ‬بعد‭ ‬از‭ ‬گذشت‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬سال،‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬ناوگان‭ ‬حمل‭ ‬و‭ ‬نقل‭ ‬در‭ ‬هاله‌ای‭ ‬از‭ ‬ابهام‭ ‬باقی‭ ‬مانده‭ ‬است؛‭ ‬رانندگانی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬شرکت‭ ‬کرده‌اند،‭ ‬هر‭ ‬روز‭ ‬تجمع‭ ‬می‌کنند‭ ‬تا‭ ‬کسی‭ ‬صدای‭ ‬حق‌خواهی‌شان‭ ‬را‭ ‬بشنود‭.‬

نوسازی‭ ‬ناوگان‌حمل‭ ‬و‭ ‬نقل‭ ‬جاده‌ای
‭ ‬یکی‌‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬طرح‌هایی‭ ‬که‭ ‬حسن‭ ‬روحانی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬رونمایی‭ ‬کرد‭ ‬اجرای‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬ناوگان‭ ‬جاده‌ای‭ ‬بود‭. ‬طرحی‭ ‬که‭ ‬آن‭ ‬زمان‭ ‬اشاه‭ ‬کلیدب‭ ‬روحانی‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬معضلات‭ ‬آلودگی‭ ‬هوای‭ ‬ایران‭ ‬نامیده‭ ‬شد‭.‬‌‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬او‭ ‬اعلام‭ ‬کردامید‭ ‬ما‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تا‭ ‬سه‭ ‬سال‭ ‬آینده‭ ‬کل‭ ‬اتوبوس‌ها،‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬و‭ ‬کامیونت‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬جاده‌های‭ ‬کشور‭ ‬حذف‭ ‬و‭ ‬ناوگان‭ ‬جدیدی‭ ‬را‭ ‬جایگزین‭ ‬کنیم‭. ‬براساس‭ ‬این‭ ‬طرح،‭ ‬قرار‭ ‬بود‭ ‬هر‭ ‬سال،‭ ‬۷۰‭ ‬هزار‭ ‬کامیون‭ ‬جایگزین‭ ‬۲۳۰‭ ‬تا‭ ‬۲۴۰‭ ‬هزار‭ ‬کامیون‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬کشور‭ ‬شود‭. ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب،‭ ‬شرکت‌های‭ ‬خودروسازی‭ ‬ثبت‌نام‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬را‭ ‬شروع‭ ‬کردند‭ ‬و‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬صاحبان‭ ‬کامیون‌های‭ ‬فرسوده‭ ‬هم‭ ‬ثبت‌نام‭ ‬کردند‭. ‬طرح‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬همان‭ ‬ماه‌های‭ ‬اول‭ ‬شروع،‭ ‬به‭ ‬مشکل‭ ‬برخورد‭. ‬افزایش‭ ‬نرخ‭ ‬ارز،‭ ‬اعمال‭ ‬تحریم‌های‭ ‬بین‌المللی‭ ‬علیه‭ ‬ایران‭ ‬و‭ ‬کمبود‭ ‬قطعات‭ ‬برای‭ ‬ساخت‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬مشکلاتی‭ ‬ایجاد‭ ‬کرد‭. ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬کامیون‌دارها‭ ‬اعتصاب‌های‭ ‬گسترده‭ ‬کردند‭. ‬وعده‭ ‬و‭ ‬وعیدها‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬مشکلات‭ ‬وام‌دهی،‭ ‬رایزنی‌ها‭ ‬با‭ ‬شرکت‌های‭ ‬خارجی‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬مشکلات‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬پیشنهاد‭ ‬تسهیلات‭ ‬جدید‭ ‬مشکلات‭ ‬را‭ ‬رفع‭ ‬نکرد‭. ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬کامیون‌دارها‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬سخت‭ ‬اقتصادی‭ ‬با‭ ‬رویای‭ ‬رسیدن‭ ‬به‭ ‬کامیون‭ ‬نو‭ ‬کامیونشان‭ ‬را‭ ‬فروخته‭ ‬بودند،‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‌شان‭ ‬دوچندان‭ ‬شد‭. ‬درنهایت‭ ‬در‭ ‬نیمه‭ ‬طرح،‭ ‬مدیرعامل‭ ‬شرکت‭ ‬تغییر‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬قول‭ ‬و‭ ‬قرارها‭ ‬برای‭ ‬تحویل‭ ‬به‭ ‬موقع‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬هم‭ ‬بیشتر‭ ‬شد‭. ‬بیکاری،‭ ‬افزایش‭ ‬مشکلات‭ ‬اقتصادی‭ ‬و‭ ‬معضلات‭ ‬اجتماعی‭ ‬تنها‭ ‬دستاورد‭ ‬طرحی‭ ‬بود‭ ‬که‭ ‬با‭ ‬هدف‭ ‬از‭ ‬بین‭ ‬بردن‭ ‬ریشه‭ ‬آلودگی‭ ‬هوا،‭ ‬جامعه‭ ‬رانندگان‭ ‬کامیون‌ها‭ ‬را‭ ‬هدف‭ ‬قرار‭ ‬داده‭ ‬بود‭. ‬بعد‭ ‬از‭ ‬گذشت‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬یک‭ ‬سال،‭ ‬طرح‭ ‬نوسازی‭ ‬ناوگان‭ ‬حمل‭ ‬و‭ ‬نقل‭ ‬در‭ ‬هاله‌ای‭ ‬از‭ ‬ابهام‭ ‬باقی‭ ‬مانده‭ ‬است؛‭ ‬رانندگانی‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬طرح‭ ‬شرکت‭ ‬کرده‌اند،‭ ‬هر‭ ‬روز‭ ‬تجمع‭ ‬می‌کنند‭ ‬تا‭ ‬کسی‭ ‬صدای‭ ‬حق‌خواهی‌شان‭ ‬را‭ ‬بشنود‭.‬

چنگ فرسوده ها بر گلوی آسمان

خودروهای فرسوده از تردد منع شدند، خرید و فروش خودروهای فرسوده ممنوع شد؛ حرف از خودروهای فرسوده زیاد است، اما دست‌انداز‌های زیادی پیش روی افرادی است که می‌خواهند خودروی فرسوده‌شان را نو کنند؛ دردسرهایی که باید آن را تیر خلاصی برای آسمان آبی دانست؛ از تسهیلات با کارمزد بالا بگیرید تا یافتن ضامن معتبر و کاغذبازی نفسگیر.
حدود یکصد هزار خودروی فرسوده در تهران تردد می‌کنند که اگر آمار خودروهای کاربراتوری را نیز به آنها اضافه کنید، آمار 400 هزار خودرو به دست می‌آید که ‌آلایندگی بیشتری نسبت به دیگر خودرو‌ها دارند. برای نتیجه‌گیری بهتر درباره میزان آلایندگی این خودرو‌ها می‌توان سهم آلایندگی آنها را کنار سهم حدود چهار میلیون خودرو‌یی که در تهران تردد می‌کنند، گذاشت.

هرچند تعداد خودروهای آلاینده تهران 10 درصد از ناوگان حمل و نقل این کلانشهر را تشکیل می‌دهد، اما آن‌طور که نواب حسینی‌منش، دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد حدود 32 درصد از آلودگی هوای تهران به دلیل تردد این خودروهاست‌.

بنابراین با از رده خارج شدن خودروهای فرسوده بخش قابل توجهی از آلودگی هوای کلانشهرها حل خواهد شد و از خسارت آلودگی هوا که سالانه‌ حدود 30 میلیارد دلار است نیز کاسته می‌شود.‌

عشق فرسوده

از رده خارج کردن خودروهای فرسوده در کشورهای موفق روالی مشخص و سریع دارد؛ در این کشورها با توجه به سن خودرو ‌هزینه‌های عوارض و بیمه خودرو به شکل تصاعدی افزایش پیدا می‌کند. افزون بر این خودرو در همه جای دنیا به عنوان کالای مصرفی شناخته می‌شود، اما در ایران اغلب افراد دید سرمایه‌ای به آن دارند، به همین خاطر خانواده ایرانی سعی می‌کند آن را نگه‌دارد در نتیجه تمایل کمتری برای از رده خارج کردن خودرو در کشورمان وجود دارد.

آن‌طور که دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور می‌گوید سن فرسودگی برای خودروهای سنگین و شخصی 20 سال، تاکسی ده سال و اتوبوس‌های شهری 8سال است‌.

هفت‌خوان نوسازی

حدود 17 میلیون خودروی پلاک ایران در کشور وجود دارد، اما تعداد خودروهای فرسوده هیچ وقت بدرستی اعلام نشده است.

برای نمونه حمیدرضا فولادگر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید در 10 سال اخیر ‌یک میلیون و 900 هزار خودروی فرسوده اسقاط شده و یک میلیون و 250 هزار خودروی فرسوده باقی مانده است.

این درحالی است که اواخر سال گذشته معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت در چند سال اخیر‌ 900 هزار خودروی فرسوده و 60 هزار تاکسی فرسوده جمع‌آوری شده‌اند.

آن‌طور که دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور ‌ می‌گوید سن فرسودگی خودرو‌های تولید داخلی که‌ در ناوگان حمل و نقل عمومی فعالند حدود پنج سال‌ است.

به همین دلیل دست‌کم سازوکار از رده خارج کردن خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی باید سرعت بیشتری بگیرد.

اما راننده تاکسی‌ها و افرادی که برای از رده خارج کردن خودروی فرسوده خود آستین بالا زده‌اند، می‌گویند برای نو کردن خودرویشان، رنج بسیاری کشیده‌اند. یکی از رانندگان تاکسی پایتخت در گفت‌وگو با جام‌جم از این می‌گوید که شش سال برای از رده کردن خودرواش تلاش کرده است.

او یکی از سختی‌های کار را یافتن ضامن با گواهی کسر از حقوق می‌داند و می‌افزاید: من و بسیاری از همکارانم برای گرفتن وامی که کارمزدش هم کم نیست، رنج کشیده و می‌کشیم؛ چون یافتن ضامنی که گواهی کسر از حقوق داشته باشد برای ما که اطرافیانمان کارمند نیستند، دشوار است.

آن‌طور که این راننده تاکسی توضیح می‌دهد او 20 میلیون تومان وام با کارمزد 16 درصد گرفته و به همین خاطر هر ماه حدود600 هزار تومان قسط می‌دهد و در روزگاری که بیشتر خودروهایی که در شهرها تردد می‌کنند مسافرکش هستند خیلی آسان نیست که چنین اقساطی را پرداخت کند.

مشکل اقشار ضعیف جامعه

در بین رانندگان تاکسی کم نیستند افرادی که با خودروی پیکان اقدام به جا‌به‌جایی مسافر می‌کنند؛ این افراد که بیشتر از اقشار ضعیف جامعه هستند، انتظار دارند دولت تسهیلات مناسبی در اختیار آنها قرار دهد، زیرا وام با کارمزد بالا به مشکلات آنها دامن می‌زند.

درواقع دولت با در نظر نگرفتن تسهیلات مناسب به دیگر اقشار جامعه نیز خسارت می‌زند، زیرا تنفس در هوای پاک ابتدایی‌ترین حق شهروندان است و مسئولان باید برای برآورده شدن آن تلاش کنند.

یک بام و دو هوای دولت

سال 94 دولت تسهیلات ویژه‌ای برای خودروسازان در نظر گرفت و به این شکل 110 هزار دستگاه خودرویی که در انبار خودروسازان بود به فروش رفت، بدون این‌که توجهی به از رده خارج کردن خودرو‌های فرسود شود، به همین دلیل شهروندان انتظار دارند دولت این غفلتش را جبران کند.‌

محمدمهدی گلمکانی، رئیس مرکز مدیریت محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران دلیل اصلی از رده خارج نشدن خودرو‌های فرسوده را تامین نشدن منابع مالی می‌داند و می‌گوید:‌ منابع لازم باید در اختیار دستگاه‌های مربوط قرار گیرد تا آنها بتوانند خدمات مناسبی در زمینه نوسازی خودرو‌های فرسوده ارائه کنند.

آن‌طور که او می‌گوید‌: بسیاری از ظرفیت‌های حمل و نقل عمومی در اختیار بخش خصوصی است و اگر از آنها حمایت نشود، آلودگی هوای کلانشهر‌ها بدرستی رفع نخواهد شد.

مساله دیگری که باید به آن توجه داشت، پرهیز از بوروکراسی برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است، زیرا چنین مشکلاتی می‌تواند شهروندان را دلسرد کرده و آنها را تشویق کند خودروی فرسوده خود را حفظ کنند.

خودرو‌های فرسود نقش چشمگیری در آلودگی‌های زیست‌محیطی و مرگ شهروندان در سوانح ترافیکی دارند، به همین دلیل دولت‌ها باید توجه ویژه‌ای به از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده داشته باشند و با ارائه تسهیلات مناسب ‌شهروندان را تشویق به این کار کنند.

رانندگان فراموش شده

براساس تصمیم اخیر نمایندگان مجلس، تردد وسایل نقلیه موتوری فرسوده ممنوع شده و پلیس موظف به جریمه متخلفان است،‌ هرچند دولت نیز موظف شده از محل صرفه‌جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت، تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی را فراهم کند، اما بیشتر رانندگان تاکسی ازاین می‌ترسند که با اجرای این قانون نتوانند هزینه زندگی‌شان را تامین کنند.

مهدی آیینی

بالا