گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

نام کارت ملی هوشمند با مشکل گره‌خورده، کمتر شهروندی پیدا می‌شود که گذرش به ادارات ثبت احوال یا پیشخوان‌های الکترونیک دولت بیفتد، اما از روند صدور کارت ملی هوشمند رضایت داشته باشد. در واقع برای گرفتن کارت ملی هوشمند باید از هفت‌خوان گذشت، از صف‌های دور و دراز و قطع مکرر سیستم بگیرید تا ثبت نشدن درست اثر انگشت و آمد و رفت‌های مکرر که آلودگی هوا و ترافیک نیز به آن دامن می‌زند.

 غرولندکنان از ساختمان خارج می‌شوند؛ این نقطه مشترک بیشتر شهروندانی است که برای گرفتن کارت ملی هوشمند به یکی از ادارات سازمان ثبت احوال در مرکز تهران آمده‌اند.

در هر طبقه سالن بزرگی برای ارائه خدمت به افراد وجود دارد، اما تعداد کارمندان آنقدر کم است که اصلا به چشم نمی‌آیند و پشت برخی از باجه‌ها شهروندانی که ذهنشان پر از سوال است، صف کشیده‌اند؛ کارمندی که دست‌تنهاست و انگار وقت سر خاراندن ندارد.

در این گیر و دار قطع شدن سیستم نیز به قول معروف قوزبالاقوز است؛ این مشکل به گفته کارمندان هرچند روز یک‌بار اتفاق می‌افتد.

مرد سالخورده‌ای می‌گوید بیشتر از هفت ماه است برای کارت ملی هوشمند اقدام کرده، اما هنوز نتوانسته کارتش را بگیرد.

برای او امروز پیامک رسیده که کارتش صادر شده و باید برای گرفتنش به یکی از پیشخوان‌های دولت مراجعه کند، اما آنجا که رفته جواب شنیده کارتش جای دیگری است‌، برای همین به اداره ثبت‌احوال آمده تا بداند بالاخره کارتش کجاست.

پس از حدود 20 دقیقه مشکل قطع سیستم حل می‌شود و کارمندی که پشت باجه نشسته به مرد سالخورده می‌گوید کارتش در همان دفتر پیشخوانی است که با پیامک به او اطلاع داده شده‌، اما این‌که چرا کارمندان دفتر پیشخوان مرد سالخورده را دوباره روانه اداره ثبت‌احوال کرده‌اند، پرسشی است که بی‌جواب می‌ماند!

بازار داغ نارضایتی

مرد میانسالی که با همسرش آمده، می‌گوید حدود هشت ماهی است که در جست‌وجوی کارت ملی هوشمند است، اما امروز که برای دریافت کارت هوشمندشان مراجعه می‌کنند، جواب شنیده‌اند که اسکن اثر انگشت همسرش با اسکن اولیه همخوانی ندارد به همین دلیل پس از مراجعه به اداره ثبت احوال در شرق تهران به پیشخوانی در همان حوالی ارجاع شده، اما از آنجا نیز به مرکز تهران و این اداره فرستاده شده تا دوباره اثر انگشت همسرش را اسکن کنند.

او از این می‌نالد که رنج ترافیک و گرفتن مرخصی و آمد و شد در این هوای آلوده را باید به جان بخرد، چرا که یک کارمند کارش را درست انجام نداده است.

پسر جوانی نیز می‌گوید گفته بودند از طریق پیامک خبر صدور کارت هوشمند را اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما پس از هفت ماه برایم پیامک نیامد، به همین خاطر به اینجا آمده‌ام و حالا مسئولان می‌گویند حدود یک ماه است کارت هوشمند ملی‌ام صادر شده است.

حق با مردم است

وقتی علت قطع شدن سیستم‌های ثبت احوال را که با مسئولان این سازمان در میان گذاشتیم، آنها مسئولیت این مشکل را پذیرفتند، اما گفتند که دیر رسیدن اعتبار برای خرید کارت ملی خام مشکلی بود که آنها در آن نقشی نداشته‌اند.

حمید پارسایی، معاون فناوری اطلاعات و آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور در گفت‌وگو با جام‌جم، قطع شدن سیستم و معطلی مردم را قبول می‌کند و حق را به شهروندان می‌دهد. آن طور که او می‌گوید بتازگی از میزان قطعی‌های سیستم کاسته شده و همکاران او در سازمان ثبت‌احوال تمام تلاششان را به کار گرفته‌اند تا میزان قطعی‌ها به صفر برسد.

این درحالی است که گزارش قطعی‌های سیستم ثبت احوال در آبان از این حکایت دارد که تاکنون هشت مورد قطعی ثبت شده که بیشتر آنها بین هشت تا 25 دقیقه زمان برده، اما دوم آبان سیستم برای 110 دقیقه قطع بوده است.

البته این قطعی‌ها فقط مربوط به قطعی سیستم ثبت احوال است و باید قطع سیستم‌های دفاتر پیشخوان را جدا محاسبه کرد. پارسایی می‌گوید، در روزهای پرترافیک تعداد قطع شدن سیستم‌ها بیشتر می‌شود، چون 11 هزار اپراتور به آن وصل هستند.

سازمان ثبت احوال برای کاهش طول صف ارباب رجوع‌ها نیز تدبیری اندیشیده و برای این کار اخیرا محل صدور کارت هوشمند را از پنج منطقه در تهران به 50 منطقه افزایش داده است.

اعتباری که دیر رسید

گلایه اصلی شهروندان زمانبر شدن پروسه صدور کارت ملی هوشمند است، چرا که باید دست کم پنج تا شش ماه منتظر بمانند و به نظر می‌رسد مشکل اصلی تامین شدن کارت‌های خام ملی از خارج از کشور باشد، مساله‌ای که در گرو تامین اعتبار بموقع است.

پارسایی در این‌باره تصریح می‌کند: اعتبار لازم برای خرید کارت‌های خام درنظر گرفته شده بود، اما آخر سال گذشته مشکلی پیش آمد به همین دلیل نتوانستیم برای تامین کارت بموقع قرار‌داد ببندیم.

آن طور که او می‌گوید اعتبارات لازم در خرداد و تیر گذشته به دستشان رسید، به همین خاطر پنج تا شش ماه از برنامه عقب افتاده‌اند. تاکنون حدود 18 میلیون درخواست برای صدور کارت ملی هوشمند ثبت شده، اما برای حدود 5/ 12میلیون نفر کارت صادر شده و قرار است تا آخر سال این آمار به 20 میلیون کارت برسد.

به نظر می‌رسد پروژه‌ای مانند صدور کارت ملی هوشمند باید مورد توجه مسئولان باشد، زیرا روی زندگی حدود 80 میلیون ایرانی تاثیر‌گذار است به همین دلیل ضعف در سیستم‌ها و نبود اعتبار نمی‌تواند بهانه مناسبی برای سرگردانی شهروندان باشد، چرا که چنین مشکلاتی ‌با حمایت و توجه ویژه دولت قابل پیشگیری است.

روند صدور کارت هوشمند سرعت می‌گیرد

حمید درخشان‌نیا، رئیس سازمان ثبت احوال کشور نیز از خرید دستگاه‌های جدید صدور کارت هوشمند ملی خبر داده و گفته حدود 12 میلیون نفر از جمعیت بالای 15 سال کشور کارت ملی هوشمند دریافت کرده‌اند.

به نظر می‌رسد با راه‌اندازی دستگاه‌های جدید روند صدور کارت هوشمند ملی سرعت بگیرد و از مشکلات شهروندان کاسته شود. علاوه بر این درخشان‌نیا به ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان ثبت احوال اشاره کرده و گفته به این ترتیب ارتباط بیش از 120 وزارتخانه، موسسه، نهاد و سازمان دولتی، قوه قضاییه و بانک و دانشگاه با این پایگاه برقرار شده است. آن‌طور که رئیس سازمان ثبت احوال گفته، به‌روز نگه داشتن و تقویت این پایگاه جزو اولویت‌های این سازمان است.

مهدی آیینی

گوشه کادر استامپی با جوهر آبی به چشم می‌خورد، در نقطه طلایی عکس نیز چشم‌های منتظر انسانی نیازمند به غذا‌هایی که در ظروف یکبار مصرف قرار دارد، دوخته شده وکمی آن‌طرف‌تر از او فردی در حال بررسی شناسنامه و پرکردن فرم است.تصویر گویاست، اما دردناک، دردناک‌تر از فقری که در زمینه عکس جاخوش کرده و این روزها در مناطق محروم نهیب می‌زند که باید بیش از این به فکر نیازمندان بود و احوالشان را پرسید؛ چراکه رسیدگی به مشکلات آنها دستخوش غفلت شده؛ گرفتن اثر انگشت و کارت شناسایی در ازای وعده غذایی ناچیز به عنوان افطاری، پیام عکسی است که روز پنجشنبه در فضای مجازی دست به دست شد و از این حکایت داشت که دو نفراز کارمندان کمیته امداد شهرستان باغ ملک دست به چنین کاری زده‌اند.

تصویری که از این رفتار تهیه شده بود در فضای مجازی توفان راه انداخت؛ توفانی که خیلی‌ها را دگرگون کرد و یادشان انداخت مدت‌هاست که راه و رسم دستگیری از نیازمندان را از یاد برده‌اند و دیگر بسختی به یاد می‌آورند که بزرگانشان در تاریکی شب مایحتاج نیازمندان را توزیع می‌کردند و اصرار داشتند که کمک به نیازمندان باید به شکلی باشد که حرمت و شان این افراد حفظ شود.

واکنش‌ها به این اتفاق محدود به فضای مجازی و شهروندان نشد، چراکه مسئول کمیته امداد امام خمینی ( ره ) صادقانه این اشتباه را پذیرفت و بر خلاف علمکرد اشتباه برخی دستگاه‌ها که در چنین مواقعی به دیوار بلند حاشا چنگ می‌زنند، روی این رفتار اشتباه دو کارمندش سرپوش نگذاشت و با انتشار اطلاعیه‌ای از مردم عذر خواست و تاکید کرد که افراد خاطی با دستور مستقیم رئیس کمیته امداد تعلیق و از سمت خود عزل شده‌اند و تعیین تکلیف آنها به هیات تخلفات اداری استان خوزستان واگذار شده است.

واکنش مناسب کمیته امداد برای خیلی از سازمان‌ها و نهادها می‌تواند درسی باشد که خطایشان را شجاعانه بپذیرند و برای جبرانش اقدام کنند. این ماجرا درس دیگری هم دارد برای آنها که درچند روز باقیمانده ماه مهمانی خدا هنوز اصرار دارند برای چشم و همچشمی سفره‌های افطاری مجللی پهن کنند، غافل از این که رمضان ماه اطعام نیازمندان واقعی و دستگیری از آنهاست.

مهدی آیینی

آن‌طور که او توضیح می‌دهد، کارمندان دفتر پیشخوان به جای آن که از امکاناتی مانند پایانه‌های فروش استفاده کنند و اجازه بدهند شهروندان خودشان رمز عابربانکشان را وارد کنند از آنها رمز دوم کارتشان را طلب می‌کنند. این درحالی است که کارشناسان پلیس فتا بارها توصیه کرده اند که شهروندان نباید رمز دوم کارت خود را در اختیار دیگران قرار دهند.

شهروند دیگری تاکید می‌کند رمز دوم کارت چیزی نیست که بتوان آن را در اختیار دیگران قرار داد؛ زیرا به این شکل امکان برداشت و سوءاستفاده از حساب اشخاص افزایش پیدا می‌کند.

مرد جوان دیگری توضیح می‌دهد:با این کار فقط وقت شهروندان را تلف می‌کنند، زیرا بعد از انجام شدن کارم دست کم باید به بانک بروم تا رمز دوم کارتم را تغییر بدهم.

زنی میانسال نیز ازاین گله می‌کند که رمز عابربانکی را در اختیار کارمندان دفتر پیشخوان قرار داده که حقوقش به آن واریز می‌شود و خودش به تنهایی نمی‌تواند برای تغییر رمز دوم اقدام کند، به همین خاطر نگران است که از حسابش به شکل غیرمجاز برداشت شود.

هرچند نمی‌توان زحمات و درستکار بودن بسیاری از کارمندان دفاتر پیشخوان را انکار کرد، اما چنین اقداماتی سبب می‌شود شهروندان نسبت به عملکرد آنها بدبین شوند.

کارمندان بی‌حوصله

دفاتر پیشخوانی نیز وجود دارد که شهروندان از نحوه فعالیت آنها رضایت دارند، برای نمونه بیشتر شهروندانی که از دفتر پیشخوان دولت شرق تهران خارج می‌شوند از برخورد مناسب کارمندان و رسیدگی بموقع به درخواست‌شان رضایت دارند.

این در حالی است که شماری از شهروندان نیز نسبت به برخورد نامناسب برخی کارمندان دفاتر پیشخوان اعتراض دارند. برای نمونه م. احمدی می‌گوید: بدرستی توضیح ندادند که برای انجام درخواستم به چه مدارکی نیاز دارم به همین خاطر مجبور شدم چند بار به این دفتر پیشخوان رفت و آمد کنم.

خانم میانسالی نیز از این ناراحت است که نمی‌تواند عکسی را که از قبل تهیه کرده به دفتر پیشخوان ارائه کند، زیرا کارمندان از او خواسته اند در دفتر پیشخوان عکس بگیرد، اما چون نمی‌دانسته آمادگی لازم را برای گرفتن عکس نداشته است.

زیرساخت‌های ضعیف

پیگیری مشکلاتی که شهروندان در دفاتر پیشخوان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، نشان می‌دهد بیشتر آنها به‌خاطر تهیه کارت ملی هوشمند به دردسر افتاده‌اند؛ دردسرهایی که چیزی جز آماده نبودن زیرساخت‌های الکترونیک مسبب آن نیست.

علی فلاح، دبیرکل کانون دفاتر پیشخوان دولت در گفت‌وگو با جام‌جم درباره گلایه‌های شهروندان می‌گوید: فرآیندهایی که در دفاتر به آنها رسیدگی می‌شود چند گانه است ؛ یعنی برخی از درخواست‌ها زمانی که تقاضای ارباب رجوع در دفتر پیشخوان تائید و قبول می‌شود باید مسیر دیگری را نیز در دستگاه‌های خدمات دهنده پشت سربگذارد.

آن‌طور که او توضیح می‌دهد در این مسیر نیز دو عامل انسانی و فرآیندهای الکترونیکی نقش دارد به همین دلیل رسیدگی به درخواست شهروندان هنگام بررسی در دستگاه‌های خدمات دهنده زمانبر می‌شود.

او ادامه می‌دهد: اگر نگاهی به چند سال گذشته بیندازیم، صف‌های طولانی در ادارات را به یاد خواهیم آورد،اما حالا که امکان دسترسی از سوی دفاتر پیشخوان ایجاد شده به همان نسبت انتظار مردم که بحق است، بالا رفته است.

به نظر می‌رسد با توجه به نامناسب بودن زیرساخت‌ها بهینه‌سازی ارائه خدمات در دفاتر پیشخوان یا سازمان‌های درگیر در گروی بهبود زیرساخت‌هاست که امری زمانبر است.

این درحالی است که براساس مصوبات و نقشه راه دولت الکترونیک، دستگاه‌ها و سازمان‌ها باید متحول شوند تا به این شکل استعلام‌هایی که از آنها برای ارائه خدمات به شهروندان می‌شود با دیگر دستگاه‌ها نیز به اشتراک گذاشته شده و در زمان کمتری نتیجه آن اعلام شود.

فلاح خاطرنشان می‌کند:بیش از بحث بسترسازی، بحث ایجاد سامانه‌های یکپارچه و تعامل آنها با یکدیگر مهم است؛ زیرا به این شکل بهتر می‌توان پاسخگوی شهروندان بود.

افزون براین برخی کارشناسان معتقدند در این بین بحث تحریم و تامین امکانات مورد نیاز برای رسیدگی و تسریع مسائلی مانند صدور کارت ملی هوشمند نیز موثر است؛ زیرا صدور کارت ملی هوشمند به تجهیزات خاص چاپ نیاز دارد.

آن‌طور که فلاح می‌گوید زمانبر شدن رسیدگی به درخواست افراد در دفاتر پیشخوان به زیان این دفاتر است زیرا آنها بخش خصوصی هستند و زمانبر شدن رسیدگی به تقاضاهای شهروندان به زیان آنهاست.

دبیرکل کانون دفاتر پیشخوان دولت درباره زمانبر شدن رسیدگی به درخواست شهروندان در دفاتر پیشخوان یادآور می‌شود: گرفتن اثر انگشت و عکس حساسیت خاص خود را دارد که براساس قانونی که در برنامه پنجم مصوب شد باید آنها را رعایت کرد،برای نمونه براساس این قانون، کارمندان این دفاتر باید از ارباب رجوع عکس گرفته و فایل آن را به ثبت احوال ارسال کنند، ما حتی اجازه ذخیره عکس را نداریم و نمی‌توانیم آن را به شهروندان بدهیم؛ چون خلاف قانون است.

او درباره گلایه شهروندان نسبت به نامناسب بودن برخورد برخی کارمندان دفاتر پیشخوان عنوان می‌کند: شهروندان با مراجعه به سایت کانون کشوری دفاتر پیشخوان و تماس با شماره‌هایی که برای این کار در نظر گرفته شده می‌توانند نظرات خود را به ما منتقل کنند، زیرا اگر برای ما مشخص شود کارمندان دفتری برخورد نامناسب با شهروندان داشته‌اند، مجوز آن را باطل خواهیم کرد.

دفتر پیشخوان؛ سد اول

شهروندانی که تاکنون برای گرفتن کارت ملی هوشمند اقدام کرده اند معتقدند پس از مراجعه به پیشخوان دولت آنها باید به دفاتر ثبت احوال مراجعه کنند، جایی که در آن صف‌های طولانی‌تر و رفتار نامناسب کارمندان بیشتر به چشم می‌آید.

یکی از این شهروندان توضیح می‌دهد: پس از بیش‌از سه ماه مراجعه به دفتر پیشخوان به یکی از ادارات سازمان ثبت احوال مراجعه کردم تا مراحل پایانی درخواستم انجام شود؛ اما آنجا صف‌ها طولانی‌تر و برخورد‌ها نامناسب‌تر بود.

کارت هوشمند، خیلی دور خیلی نزدیک

تلاش برای صدور کارت ملی هوشمند در حالی صورت می‌گیرد که هنوز تمامی ایرانیان کارت ملی خود را دریافت نکرده‌اند. ماجرا از این قرار است که حدود 14 سال از آغاز فرآیند صدور کارت ملی برای شهروندان می‌گذرد، اما تا اواخر سال گذشته تعداد افرادی که کارت ملی نداشتند، چیزی حدود سه میلیون نفر بود.

بنابراین باید از مسئولان خواست به شکلی برنامه‌ریزی کنند که از مشکلات مردم برای گرفتن کارت ملی هوشمند کاسته شود؛ زیرا هدر رفتن وقت و انرژی شهروندان سبب می‌شود آنها نسبت به گرفتن کارتشان دلسرد شوند.

داوود اوصالی، معاون اسناد و هویت سازمان ثبت احوال تهران نیز مدتی پیش در گفت‌وگو با جام‌جم درباره این که در پایتخت، روزانه چند نفر برای گرفتن کارت ملی هوشمند اقدام می‌کنند،گفته بود در تهران روزانه 5000 درخواست صدور کارت ملی هوشمند از طریق پست و دفاتر پیشخوان به ادارات ثبت احوال تهران ارجاع می‌شود.

این در حالی است که افزون بر این هر روز حدود 3500 شهروند نیز حضوری به ادارات ثبت احوال در شرق، غرب، مرکز، شمال، شهرری و شمیرانات می‌روند تا برای گرفتن کارت ملی هوشمند خود اقدام کنند.

اوصالی درخصوص ظرفیت جوابگویی ثبت احوال به این افراد نیز تصریح کرد: امکانات سازمان جوابگوی رسیدگی مطلوب به نیمی از این مراجعان است؛ چراکه ثبت احوال خدمات دیگری را نیز باید به شهروندان ارائه کند.

روند رسیدگی به درخواست شهروندان برای صدور کارت ملی هوشمند گواهی است بر نامناسب بودن زیرساخت‌های الکترونیک در کشور و واقعیتی که نباید ازآن به آسانی گذشت ؛ زیرا اگر روند ارائه خدمات به شهروندان به همین شکل ادامه پیدا کند، بیشتر ایرانی‌ها زمانی کارت ملی هوشمند خواهند گرفت که نیازی به آن نخواهند داشت، بنابراین باید از مسئولان خواست دست‌کم با توجه به حجم توانایی و زیر ساخت‌هایی که در اختیار دارند نسبت به صدور کارت ملی هوشمند فراخوان بدهند.