نام يارانه با کارت ملي گره خورد و خبرساز شد، چون جمعيت زيادي را به تکاپو واداشت تا از ترس قطع شدن يارانه شان براي دريافت کارت ملي خود اقدام کنند، به همين دليل در چند روز گذشته حدود يک ميليون نفر از افرادي که حيات يارانه شان را منوط به دريافت کارت ملي ديدند، براي دريافت اين کارت دست به کار شده و سبب تشکيل صف هاي طولاني در ادارات سازمان ثبت احوال شدند.
اين درحالي است که براساس اعلام سازمان ثبت احوال، هنوز يک ميليون ايراني بالاي 18 سال ديگر نيز باقي مانده اند که به نظر مي رسد تمايلي به دريافت کارت ملي ندارند، کارشناسان سازمان ثبت احوال حدس مي زنند اين افراد در مناطق بسيار محروم کشور زندگي مي کنند يا شال و کلاه کرده و راهي ديار فرنگ شده اند، اما هرکدام از اين حالت ها که درست باشد، بايد به اين افراد هشدار داد که علاوه بر حذف يارانه ها، از دست رفتن حقوق شهروندي نيز از عواقب نداشتن کارت ملي است.
حميد پارسايي، معاون فناوري اطلاعات و آمار جمعيتي سازمان ثبت احوال کشور درباره اين که چه افرادي در کشور هنوز کارت ملي نگرفته اند، به جام جم مي گويد: براساس اطلاعات ما تا چند روز گذشته يک ميليون و 900 هزار نفر کارت ملي نگرفته بودند، اما پس از اين که خبر حذف يارانه اين افراد منتشر شد، حدود يک ميليون نفر براي اين کار اقدام کردند. اين در حالي است که بايد يادآور شد آماري که پارسايي به آن اشاره مي کند، مربوط به افرادي مي شود که 18 سال بيشتر دارند، چون حدود دو ميليون ايراني 15 تا 18 ساله نيز در کشور هستند که هنوز کارت ملي نگرفته اند.
خارج هستند يا در حاشيه اند؟
هرچند کارشناسان مي گويند افرادي که کارت ملي نگرفته اند، به احتمال زياد يا حاشيه نشين هستند و در مناطق محروم زندگي مي کنند يا جزو افرادي هستند که تن به مهاجرت داده اند، اما اين احتمال نيز وجود دارد که شايد افرادي نيز در اين بين باشند که تمايل ندارند نام و نشاني از آنها در بانک هاي اطلاعاتي کشور ثبت شود.
افزون بر اين نام و نشان برخي از اين افراد براي گرفتن يارانه ثبت شده، پارسايي در اين باره توضيح مي دهد: ثبت نام براي دريافت يارانه در برخي مراحل به شکل اينترنتي انجام شد، به همين دليل امکان دارد افراد ديگري به جاي آنها ثبت نام کرده باشند يا خود اشخاص پس از ثبت نام به خارج از کشور سفر کرده اند.
کارت ملي لازمه دريافت خدمات
کمتر خدماتي را مي توان مثال زد که دريافتشان به کارت ملي نياز نداشته باشد، از خدمات بانکي بگيريد تا خدمات بهداشت و درمان. بنابراين به افرادي که هنوز براي دريافت کارت ملي خود اقدام نکرده اند، بايد هشدار داد که براي استفاده از حقوق شهروندي و اجتماعي خود نيز که شده براي دريافت کارت ملي در سايت سازمان ثبت احوال ثبت نام کنند. افزون بر اين اواخر ماه گذشته نيز وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي اعلام کرد براساس ماده 4 آيين نامه اجرايي از ماده 7 قانون هدفمندسازي يارانه ها، تمامي افرادي که بيشتر از 18 سال داشته و شماره ملي دارند، اما براي دريافت کارت ملي خود اقدام نکرده اند، بايد تا 15 بهمن امسال در اين خصوص اقدام کنند، زيرا در غير اين صورت پرداخت يارانه آنها متوقف خواهد شد.
داوود اوصالي، معاون اسناد و هويت سازمان ثبت احوال تهران نيز در گفت وگو با جام جم درباره اين که چرا برخي تمايلي به دريافت کارت ملي ندارند، عنوان مي کند: مشکلات اجتماعي و فرهنگي در اين بين دخيل است، شايد برخي نياز به دريافت کارت ملي را هنوز احساس نکرده اند يا خارج از کشور زندگي مي کنند، چون هستند افرادي که هنوز براي تعويض شناسنامه قديمي خود نيز مراجعه نکرده اند. اوصالي اين احتمال را نيز مي دهد که شايد افرادي به دليل مشکلات جسمي، روحي، خانوادگي يا حتي زنداني بودن نتوانند براي دريافت کارت ملي اقدام کنند.
زيرساخت ها مناسب نيست
اين درحالي است که کارشناسان معتقدند دولت نيز بايد ساز وکار مناسبي براي استفاده شهروندان از کارت هاي ملي يا هوشمند در نظر بگيرد، زيرا اين روزها بيشتر افرادي که براي گرفتن کارت ملي يا هوشمند خود به ادارات سازمان ثبت احوال مراجعه مي کنند، از شلوغي اين مراکز گله دارند.
برخي کارشناسان معتقدند کم توجهي دولت به روند صدور کارت ملي و هوشمند سبب شده شهروندان براحتي نتوانند اين خدمات رادريافت کنند، به نظر آنها در طرحي مانند صدور کارت سوخت چند وزارتخانه و نيروي انتظامي فعال بودند و دولت نيز بودجه مناسبي براي اين کار در نظر گرفته بود، اما صدور کارت ملي و هوشمند فقط به عهده سازمان ثبت احوال گذاشته شده و اين درحالي است که صدور کارت ملي از نظر امنيتي و اجتماعي به مراتب مهمتر است. معاون اسناد و هويت سازمان ثبت احوال تهران در اين باره مي گويد: اعلام قطع شدن يارانه افرادي که کارت ملي ندارند، سبب شد جمعيت زيادي به ادارات ما مراجعه کنند، بسياري از آنها به اشتباه تصور مي کنند اگر کارت هوشمند نداشته باشند، يارانه شان قطع مي شود، اما بايد يادآور شد گفته شده يارانه افرادي که کارت ملي ندارند، قطع خواهد شد. به گفته وي، هجوم افراد براي دريافت کارت هوشمند و ملي سبب ايجاد ازدحام در ادارات ثبت احوال شده است.اوصالي يادآور مي شود: در تهران روزانه 5000 درخواست صدور کارت ملي و هوشمند از طريق پست و دفاتر پيشخوان به ادارات ثبت احوال تهران ارجاع مي شود، افزون بر اين روزانه حدود 3500 نفر نيز حضوري به ادارات ثبت احوال در شرق، غرب، مرکزي، شمال، شهرري و شميرانات مراجعه مي کنند. اين درحالي است که معاون اسناد و هويت سازمان ثبت احوال تهران خيلي صريح مي گويد که امکانات آنها براي جوابگويي مطلوب به نيمي از اين مراجعان مناسب است، زيرا سازمان ثبت احوال خدمات ديگري نيز به شهروندان ارائه مي کند.
بنابر اظهارنظر کارشناسان و اين که حدود 14 سال از صدور کارت ملي براي شهروندان مي گذرد، اما هنوز حدود سه ميليوني که حداقل 15 سال دارند، کارت ملي خود را دريافت نکرده اند، بايد از مسئولان خواست حال که براي صدور کارت هوشمند ملي برنامه ريزي مي کنند، به شکلي عمل کنند که وقت و حقوق شهروندان هنگام مراجعه براي دريافت اين خدمات پايمال نشود.