گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

سالانه حدود 5000 موتورسيکلت سوار در حوادث ترافيکي جان خود را از دست مي دهند؛ هر موتورسيکلت تا هشت برابر خودرويي با استاندارد يورو 2 آلودگي توليد مي کند؛ بخش زيادي از آلودگي صوتي کلانشهرها نيز دليلي جز تردد موتورسيکلت هاي غيراستاندارد ندارد. اينها فقط بخشي از مشکلاتي است که موتورسيکلت هاي غيراستاندارد به کلانشهرها و شهروندان تحميل مي کند. به همين دليل، کارشناسان تاکيد مي کنند مسئولان بايد براي نجات جان شهروندان و کنترل آشفته بازار موتورسيکلت ها راهکار مناسبي پيدا کنند.
آمارهايي که از موتورسيکلت و راکبان آن منتشر مي شود تلخ است؛ آن قدر تلخ که مي توان آن را به قاتل جوانان و هواي پاک تشبيه کرد. براساس گزارش پزشکي قانوني، 75 درصد افرادي که به خاطر رانندگي با موتورسيکلت جان خود را از دست مي دهند، زير 40 سال دارند و حدود 61 درصد شان به دليل ضربه به سر جان مي دهند. اين درحالي است که بايد ياد آور شد، بيشتر افرادي که از موتورسيکلت استفاده مي کنند، جزو افراد ضعيف جامعه هستند، زيرا قادر به خريد خودرو نيستند و ناچار از اين وسيله براي امرار معاش يا تردد بهره مي برند. اين ماجرا سبب شده توليد کنندگان براي پايين آوردن هزينه ساخت موتورسيکلت از قطعات بي کيفيت استفاده کنند در نتيجه محصولي روانه بازار مي شود که جان و مال شهروندان را تهديد مي کند.

موتور، ارابه مرگ
سال گذشته 16 هزار و872 نفر در حوادث ترافيکي کشور، جان خود را از دست دادند. در اين ميان3767 نفر به دليل استفاده از موتورسيکلت جانشان را از دست دادند که از اين تعداد 1485 حادثه داخل شهرها و 2256 نيز بيرون شهرها رقم خورد.
سرهنگ عليرضا جهانگيري، رئيس پليس ترافيک شهري پليس راهور در گفت وگو با جام جم درباره آمار شش ماه اول امسال عنوان مي کند: در شش ماهه امسال حدود 8000 نفر در حوادث ترافيکي جان باختند که 3212 نفر آنها موتورسوار بوده اند. به گفته وي در شش ماه اول سال، مرگ 1374 موتور سوار بيرون شهر و مرگ824 نفر نيز داخل شهرها اتفاق افتاده است. با توجه به اطلاعاتي که جهانگيري ارائه مي کند، مي توان گفت امسال مرگ و مير موتورسواران افزايش قابل توجهي داشته است.

موتور فراري از استاندارد
موتورسيکلت هايي که اکنون در کشور عرضه مي شوند، ملزم به رعايت استاندارد يورو 3 هستند، اما به اعتقاد کارشناسان اين استاندارد با توجه به تعداد زياد موتورسيکلت هايي در کشور وجود دارد، نمي تواند تاثير مثبتي بر کاهش آلودگي هاي صوتي و هوا و کاهش تصادفات داشته باشد. به نظر مي رسد استاندارد يورو3 استاندارد سختگيرانه اي نيست، چون بيشتر توليد کننده ها با اندکي تغيير در کاربراتور محصولاتشان آن را به دست مي آورند.
اغلب موتورسيکلت هايي که در بازار کشور عرضه مي شوند، کاربراتوري هستند و در آنها نسبت هوا به سوخت درست تنظيم نمي شود در نتيجه حجم زيادي منواکسيدکربن و ذرات معلق ايجاد مي شود. به اعتقاد کارشناسان به شکل ميانگين اين موتورسيکلت ها به ازاي هر کيلومتر پيمايش حدود 15 گرم آلودگي توليد مي کنند. به عبارت ديگر موتورسيکلت هايي که در کشورمان توليد مي شوند، در هر کيلومتر بين 12 تا 22 گرم آلودگي ايجاد مي کنند. اين در حالي است که خودروهايي که استاندارد يورو 2 را به دست آورده اند، در هرکيلومتر 7/2 گرم آلودگي توليد مي کنند. بنابراين مي توان نتيجه گرفت، موتورسيکلت هاي بنزيني تا هشت برابر خودروهايي با استاندارد يورو2 آلودگي به وجود مي آورند.
اين روزها نقش موتورسيکلت ها در دامن زدن به آلودگي هوا نيز بيش از پيش خودنمايي مي کند، چون آنها سهم عمده اي در توليد ذرات معلق دارند. در نگاه اول به نظر مي رسد عمده آلايندگي موتورسيکلت ها به توليد منواکسيدکربن مربوط مي شود،اما احتراقي که منواکسيدکربن توليد مي کند، ذرات معلق را نيز به همراه دارد، نگران کننده تر اين که موتورسيکلت هاي غيراستاندارد ذرات معلق ريزي توليد مي کنند که به راحتي مي توانند در عمق ريه شهروندان جا خوش کنند.
اين درحالي است که بايد آلودگي صوتي را نيز به مشکلاتي که موتورسيکلت ها براي شهروندان ايجاد مي کنند اضافه کرد، زيرا براساس مطالعاتي که صورت گرفته، اين وسايل حدود 90 دسي بل صدا توليد مي کنند.

رانت پرسود موتورسيکلت
هجوم موتورسيکلت هاي بي کيفيت چيني به بازار ايران به آشفته بازار موتورسيکلت ها در کشور دامن زده، زيرا به دليل کيفيت پايين اين وسايل، قيمت آنها نيز پايين است و در بازار، تسهيلات و شرايطي خاص براي فروش آنها در نظر گرفته مي شود.
هادي هاشمي، رئيس پليس پيشين راهور پايتخت نيز در گفت وگو با جام جم مي گويد: موتورسيکلت هاي بي کيفيت و غير ايمن در کشور بازار داغي دارند، چون با توجه به رانتي که از آن سود مي برند،​ آلودگي هوا و حوادث ترافيکي برايشان مهم نيست و به رغم مرگ بسياري از راکبان موتورسيکلت، هنوز به فعاليت خود ادامه مي دهند. به گفته وي براي بهبود شرايط، موسسه استاندارد و وزارت صنايع نيز بايد در رويکردشان بازنگري کنند.
برخي کارشناسان معتقدند، اين رانت براي به دست آوردن سود بيشتر به ايمني سرنشين و کيفيت موتورسيکلت کمتر توجه مي کند. به همين دليل، در کنار مرگ و مير مستقيم شهروندان در حوادث ترافيکي، آلودگي هوا را نيز بايد به مشکلات شهروندان اضافه کرد که در بلند مدت سبب مرگ يا بيماري آنها مي شود. هاشمي ياد آور مي شود: موتورسيکلت ها سهم زيادي در آلودگي هوا و حوادث ترافيکي دارند. افزون براين بيشترين تصادفات جرحي تهران را نيز موتورسيکلت سواران به خود اختصاص داده اند.

زور قانون به موتور نمي رسد
عامل ديگري که سبب شده آشفته بازار موتورسيکلت ها در کشور کنترل نشود، نبود قوانين بازدارنده و کار آمد است. بنابراين براي کاهش آمار مرگ و مير و آلودگي هوا، قانونگذاران نيز بايد قوانين را بازنگري کنند.
رئيس پليس پيشين راهور پايتخت دراين باره توضيح مي دهد: قدرت مانور موتورسيکلت بالاو قوانين ما ضعيف است. اين شرايط سبب شده بسياري از موتورسيکلت ها هويت نداشته باشند و به راحتي قانون را زير پا بگذارند. براي نمونه، اکنون بسياري از پارکينگ هاي پليس پر است از موتورسيکلت هايي که به علت قانون شکني توقيف شده اند، اما مالکان آنها ترجيح مي دهند ديگر سراغ موتورسيکلت توقيف شده را نگيرند، چون با مبلغي کمتر از جريمه اي که برايشان در نظر گرفته شده، به راحتي مي توانند موتورسيکلت جديد تهيه کنند. اين شرايط گواهي است بر اين که قوانين و مقررات کنوني کشور نمي تواند جوابگوي بازار نابسامان موتورسيکلت ها باشد. بنابراين بازنگري در قانون ضروري به نظر مي رسد. براي کاهش آمار تلفات حوادث ترافيکي و آلودگي هوا که موتورسيکلت ها در آن نقش قابل توجهي دارند، مسئولان بايد تدبيري بينديشند تا از جذابيت استفاده از اين مرکب هاي نامناسب کاسته شود. برخي کارشناسان معتقدند علت آشفته بودن بازار موتورسيکلت ها نبود سيستم نظارت مناسب بر توليد اين وسيله است، چون آمار دقيقي از موتورسيکلت هايي که در معابر کشور تردد مي کنند، وجود ندارد و تاکنون آمارهايي از 800 هزار تا سه ميليون دستگاه موتورسيکلت مطرح شده است.

موتور و موتورسوار بدون ايمني
به اعتقاد کارشناسان در کشورمان آمار مرگ و مير موتورسيکلت سواران بالاست، چون موتورسيکلت ها ايمن نيستند و تجهيزات مناسبي همراه آنها عرضه نمي شود، يعني کمتر موتورسواري پيدا مي شود که از کلاه و لباس مناسب استفاده کند. افزون بر اين، موتورسيکلت هايي که در کشورمان توليد مي شوند براي ساختار شهري مناسب نيستند. به همين دليل، بيشتر افرادي که از آنها استفاده مي کنند، دستخوش شتاب و هيجان کاذب مي شوند و به پيشواز حادثه مي روند.

نفس کشيدن در هواي پاک حق طبيعي هر انساني است که اين روزها براي کلانشهرنشين هاي کشور به رويايي دست نيافتني بدل شده تا آنجا که سال گذشته تهران فقط سه روز هواي پاک داشت به همين دليل شهروندان از اين گلايه دارند که مسئولان آن طور که بايد و شايد براي رفع اين مشکل قدم برنمي دارند، چون شانه خالي کردن خودروسازان از زير بار استانداردها سبب شده خودروهاي بي کيفيت زيادي در شهرها تردد کرده و به آلودگي هوا دامن بزنند. از اين گذشته مي توان به کيفيت پايين سوخت نيز اشاره کرد که سهم عمده اي در آلودگي کلانشهر ها دارد.
در اين ميان منابع متحرک مانند خودروها و موتورسيکلت ها عامل حدود 70 درصد از آلودگي ها هستند و 30 درصد باقيمانده نيز سهم منابعي مانند کارخانه، پمپ بنزين، پايانه و فرودگاه هاست. نکته اينجاست که مسئولان با تسهيل شرايط خروج خودروي فرسوده نيز مي توانند تا مقدار زيادي از منابع آلودگي کلانشهرها کم کنند، زيرا خودرو هاي فرسوده تا 30 برابر خودروهاي سالم آلودگي توليد مي کنند.
نبايد فراموش کرد که اين روزها بخش عمده آلودگي هواي تهران به دليل وجود ريزگردهاست، به اين شکل ذرات با اندازه حدود 5/2 ميکرون از مهم ترين فاکتورهاي آلاينده هواي کلانشهرهاست که بخشي از آن به دليل ساخت و ساز و تخريب هايي است که در شهرهاي بزرگ انجام مي شود، بنابراين مسئولان شهرداري در کنار برنامه ريزي براي تقويت و گسترش حمل و نقل عمومي بايد برنامه هايي براي کاهش چنين منابع آلايندگي نيز داشته باشند.
اين در حالي است که مسئولان با سياستگذاري هاي مناسب مي توانند تا حد قابل توجهي اين مشکلات را برطرف کنند، بايد تاکيد کرد که مسئولان تاکنون نتوانسته اند سياست هاي موفقي را در اين باره به کار بگيرند، اما دراين ميان بايد به نقش شهروندان نيز براي کاهش آلودگي هوا اشاره کرد.
براي نمونه عمر کاتاليست هاي (قطعه اي که در اگزوز خودرو نصب مي شود تا ميزان آلايندگي خودرو را کاهش دهد) کار گذاشته شده در خودروها در خوشبينانه ترين حالت يکصد هزار کيلومتر است، بنابراين شهروندان بايد براي داشتن هوايي پاک نسبت به تعويض بموقع کاتاليست خودروهاي هاي خود احساس مسئوليت کنند. افزون بر اين بخشي از آلودگي هوا به دليل منابع خانگي مانند موتورخانه هاست که با به روز کردن تجهيزات مي توان آن را کاهش داد.
علاوه براين بايد به اهميت صرفه جويي در مصرف انژري در منازل مسکوني نيز تاکيد کرد، براي نمونه فقط با حدود 15 درصد صرفه جويي در مصرف سوخت گاز در خانه ها مي توان گاز مورد نياز تمام نيروگاه هاي کشور را فراهم کرد و به ميزان قابل توجهي از آلودگي هواي کلانشهرها کاست، زيرا کمبود گاز در فصل هاي سرد سال سبب مي شود نيروگاه ها سوخت مازوت بيشتري مصرف کنند.

بيابان را سراسر غم گرفته؛آهو با همه توان می‌دود تا جانش را نجات دهد، اما این بار شکارچی جانوری از جنس خودش نیست و اسلحه‌ای هم او را نشانه نرفته تا با دویدن بتواند خود را نجات دهد. این بار آهو گرفتار معرکه‌ای شده که برایش حکم جدالی نابرابر را دارد، هر لحظه صدای غرش موتورسیکلت بیشتر از قبل سکوت بیابان را شکسته ودر گوش آهو می‌نشیند.آهو با سرعت باد می دود، اما فردی که حتی نمی توان نامش را شکارچی گذاشت، هر لحظه بیشتر از قبل به سرعت موتورش می افزاید. کار به جایی می رسد که موتورسوار همپای آهو در بیابان حرکت می کند، اما آهو هر لحظه توانش را از دست می دهد، ولی موتور سوار دیوانه وار در بیابانی که خبری از محیط بان یا پلیس در آن نیست با خیال راحت موتورش را می راند.

این تعقیب و گریز خیلی زمان نمی برد؛ پس از چند دقیقه نفس آهو بند می آید و بر اثر خستگی زیاد پیکر نیمه جانش تسلیم نبردی نابرابر می شود. این شیوه حیوان​کشی روش جدیدی نیست، بلکه مدت هاست برخی از بومیان فرصت طلب مناطق کویری یا آنهایی که در حاشیه پارک های ملی یا پناهگاه های حیات وحش زندگی می کنند از آن برای کشتن جانوران استفاده می کنند.

به این شکل که آنها با استفاده از خودرو یا موتورسیکلت هایی که معمولا به عنوان اماراتی شناخته می شوند، در دشت ها و بیابان ها حیوانات را تعقیب کرده تا آنجا که به دلیل تعقیب زیاد حیوان از نفس می افتد یا با نزدیک شدن به آن با زنجیر یا شیء دیگر به سر حیوان ضربه زده تا زمینگیرش کنند.

متاسفانه به دلیل کمبود محیط بان و نبود مدیریت درست در این حوزه بسیاری از فرصت طلبانی که به این شکل جان گونه های حیات وحش را می گیرند، هیچ وقت مجازات نمی شوند، مگر این که اتفاقی گرفتار قانون شوند.

برای نمونه در تازه ترین اتفاق ماموران پاسگاه انتظامی صالح آباد دامغان پس از مشکوک شدن به سرنشینان یک پراید آن را متوقف کرده وپس از بازرسی صندوق عقب خودرو، آهوی نیمه جانی را پیدا کردند.

سرنشینان خودرو ابتدا به ماموران گفتند با آهو تصادف کرده و قصد دارند، آن را به مرکز دامپزشکی منتقل کنند، اما دروغ آنها خیلی زود فاش شد، زیرا روی بدن نیمه جان آهو آثاری از جراحت وجود نداشت، آنجا بود که ماموران پرده از راز متخلفان برداشتند.

متاسفانه ماموران دیر متوجه این عمل غیرانسانی سرنشینان پراید شدند، چون آهو دقایقی بعد از انتقال به اداره حفاظت محیط زیست دامغان تلف شد.

نتیجه کالبدشکافی آهو بداقبال هم تاکید کرد که پاره شدن طحال و پر شدن ریه هایش از خون به دلیل دویدن زیاد، عامل مرگش بوده است. این بار اول و آخر نیست که گونه های جانوری قربانی ناآگاهی برخی افراد و بازدارنده نبودن قوانین می شوند.

برای تکرار نشدن چنین موضوعاتی باید سازمان حفاظت محیط زیست در مناطقی که این جرایم رخ می دهد، دست به کار فرهنگی زده و با شناخت مشکلات اقتصادی و اجتماعی بومیان منطقه از دیگر دستگاه ها برای رفع آنها کمک بگیرد. افزون بر این، با بازنگری در قوانین نیز می توان مانع تکرار چنین حوادثی شد.

مهدي آييني/گروه جامعه

حسین رحیمی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درباره مرحله جدیدی از ساماندهی و برخورد با موتورسواران متخلف که از امروز به اجرا درمی آید، به جام جم می گوید: این طرح چند بخش دارد، قسمت اول، طرح برخورد ارشادی و آموزشی با موتورسیکلت سواران متخلف است.

پلیس راهور با تشکیل 30 کلاس در مناطق 22 گانه تهران برنامه ای را تدارک دیده تا موتورسواران متخلف با شرکت در کلاس های آموزشی از مخاطره آمیز بودن تخلفات خود هر چه بیشتر اطلاع پیدا کنند.

رحیمی می افزاید: در این طرح ماموران پلیس ماموریت دارند، موتورسواران متخلف را متوقف کرده و آنها را به کلاس های آموزشی هدایت کنند.

باید یاد آور شد که در این طرح پلیس موتورسیکلت متخلفان را توقیف نمی کند، بلکه بعد از این که موتورسواران آموزش یک ساعته خود را پشت سرگذاشتند، موتورسیکلت آنها دوباره در اختیارشان قرار می گیرد.

پلیس پیش بینی می کند، روزانه حدود 3000 موتورسوار متخلف را در کلاس های آموزشی شرکت دهد. البته این عدد با توجه به ظرفیت کلاس های آموزشی پیش بینی شده است.

رحیمی یادآور می شود: وسیله نقلیه متخلفان در نزدیک ترین نقطه به محل کلاس های آموزشی که در 22 منطقه تهران دایر است، متوقف شده و موتورسواران متخلف بعد از کلاس های یک ساعته موتور خود را تحویل می گیرند.

مسافر اضافه ممنوع

بخش دیگری از طرح پلیس راهور که تاکنون بی سابقه بوده و قرار است از امروز اجرایی شود، این است که ماموران پلیس به موتورسوارانی که سرنشین اضافه سوار می کنند، دستور ایست داده و از سرنشین درخواست می کنند تا پیاده شود.

باید تاکید کرد که در این طرح نیز موتورسیکلت فرد خاطی توقیف نمی شود، بلکه بعد از پیاده شدن سرنشین اضافه راکب موتور سیکلت می تواند به مسیر خود ادامه دهد.

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ عنوان می کند: معمولا سوانح و حوادث در این بخش تاسف بار است، حادثه های زیادی داشته ایم که سرنشینان و موتورسوارانی که سه تا چهار مسافر سوار کرده اند، در تصادفات جان خود را از دست داده اند. به هر حال موتورسواران متخلف باید یاد بگیرند که جان خود و دیگران را به خطر نیندازند.

این در حالی است که در کارت موتورسیکلت ها نیز قید شده که موتورسیکلت وسیله ای تک سرنشین است یعنی فقط راکب موتورسیکلت می تواند سوار آن شود یا حداکثر در کشورمان موتورسیکلت های وجود دارد که ظرفیت دو نفر را داد. به همین دلیل باید گفت سوار کردن بیش از یک مسافر از سوی راکبان موتورسیکلت به طور قطع تخلف است.

رحیمی بیان می کند: اگر موتورسوار یک مسافر سوار کرده باشد و هر دوی آنها مجهز به کلاه ایمنی باشند، ماموران پلیس موتورسیکلت را متوقف و جریمه نمی کنند.

برخورد قهرآمیز پلیس

مرور آمارهای پزشکی قانونی از این حکایت دارد که موتورسیکلت سواران متخلف سهم زیادی از مرگ و میرها را در سال به خود اختصاص می دهند. برای نمونه در سال گذشته حدود 14 هزار و 430 نفر در تصادفات موتورسیکلت مجروح شده اند، چنانچه این آمار را با سال 1390 مقایسه کنید متوجه افزایش 3400 نفری آن خواهید شد. به همین دلیل پلیس برای موتورسیکلت سواران متخلفی که دست به رفتار های پرخطر می زنند قانون های سفت و سختی را اجرا کرده و می کند.

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در این باره می گوید: برخورد جدی ما با موتورسوارانی که اقدام به حرکات مخاطره آمیز می کنند، ادامه دارد به همین دلیل کفی های ما در مناطق مختلف شهر مستقر است تا موتورسیکلت متخلفان را به پارکینگ منتقل کند.

تخلفاتی مانند استفاده نکردن از کلاه ایمنی، حرکت در جهت مسیر خلاف، حرکت از محل عبور عابر پیاده، حرکات مخاطره آمیز مانند لایی کشیدن و تک چرخ زدن، عبور از خط ویژه و حمل بار نامتعارف سبب انتقال موتورسیکلت متخلفان به پارکینگ می شود. البته باید موتورسیکلت های دودزا و فرسوده را نیز به این فهرست اضافه کرد، زیرا پلیس از امروز با این تخلفات به صورت جدی برخورد خواهد کرد.

بانک اطلاعاتی متخلفان

رحیمی با بیان این که کارشناسان پلیس راهور اقدام به تاسیس بانک اطلاعاتی موتورسیکلت سواران متخلف کرده اند، ادامه داد: برای موتورسوارانی که تکرار تخلف دارند، پیش بینی کرده ایم که اگر این افراد 30 نمره منفی بگیرند علاوه بر اعمال قانون و ابطال گواهینامه موتورسیکلت دیگر نتوانند گواهینامه رانندگی نیز بگیرند.

طرح های جدید پلیس به صورت آزمایشی در تهران اجرا خواهد شد، این در حالی است که معمولا طرح های پلیس راهور بعد از پشت سر گذاشتن مراحل آزمایشی در سراسر کشور اجرایی می شود.