این روزها سیل، خواب را از چشم همه استان ها ربوده است. زیر ساخت های بسیاری از بین رفتند و دردناک تر اینکه سیل، جان چند عزیز هموطن را نیز ستاند. بارانی که باید هوا را لذت بخش و پاییز را شاعرانه کند، چنین آسان پیک مرگ و شیون و عزا می شود. پزشکان میگویند سونامی سرطان هم مثل سیل دارد همین کار را می کند، البته آرام و خاموش و خزنده همانطور که خشکی سفره های آب زیر زمینی و فرونشست زمین و زلزله هایی که از راه می رسند و غبار نمک دریاچه ارومیه و هزاران هموطن خوزستانی که پس از بارش باران به جای شادمانی به بیمارستان ها پناه بردند.
ایران در اقلیمی کمترقابل پیش بینی واقع شده و از ۴۱ حادثه طبیعی ثبت شده در جهان، بیش از ۳۰ مورد آن در ایران سابقه وقوع دارند. در یک قرن گذشته بالغ بر 200 حادثه طبیعی بزرگ پر خسارت در ایران رخ داده که بیش از 300 هزار کشته و زخمی و نیم میلیون بی خانمان به جای گذاشته است. آنچه مقامات ارشد دولتی خصوصا” در حوزه های برنامه و بودجه، راه، مسکن، معدن، صنعت، کشاورزی، نفت و و نیرو باید بدانند این است که ریشه بسیاری از این فجایع در دستکم گرفتن نقش کلیدی محیط زیست است. همان حکایت تکراری و ملال آور و نخ نمای پیشگیری بهتر از درمان!
وقتی به بهانه معدن، جنگل ها را تراشیدیم و با جاده های تحمیلی برخی نمایندگان مجلس طبیعت ایران را زخمی کردیم و با سد سازی مسیر رودخانه ها را عوض کردیم و نظم طبیعی حوزه های آبخیز را به هم ریختیم، یعنی برای فاجعه کارت دعوت فرستادیم. در کدام کشور آفریقایی 240 میلیمتر باران منجر به سیلاب، مرگ و ویرانی می شود؟ اگر به کارشناسان محیط زیست اعتماد ندارید لااقل برای یکبار هم که شده مابین جلسات اداری 7 صبح تا 10 شب خود فقط چند دقیقه در اینترنت سرنخ های این حوادث مرگ پاش را دنبال کنید. بی تردید به ریشه های محیط زیستی می رسید. امری که به نظر می رسد علیرغم شعارهای جذاب رییس جمهور در حمایت از محیط زیست، در برخی وزارتخانه ها و نهادهای پایین دست به آن توجه چندانی نمی شود. فلذا در چنین شرایطی که برنامه ریزان ارشد دولت این پالس های واضح را نمی بیند یا به آن کم توجه هستند، نباید انتظار داشت صدای اعتراض صنفی چند کارمند برای تبعیض در حقوق و مزایا از پردیسان به پاستور برسد.
يکشنبه گذشته وزیر بهداشت در سخنانی عنوان کرد که بخش بزرگی از «مشکلات بهداشت به دولت ها و مجالس گذشته برمی گردد»، سخنانی که واگویه فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار 17 اسفند 1393 با مدیران و کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست است، که: “مسأله محیط زیست، مسأله این دولت یا آن دولت، مسأله این شخص یا آن شخص و مسأله این جریان و یا آن جریان نیست، بلکه موضوعی کشوری و ملی است که باید برای حل مشکلات مرتبط با آن، همه دست به دست یکدیگر دهند”. تنها با چنین نگاه و باوری است که می توان امیدوار بود، سیل و زلزله و طوفان و سونامی های بهداشتی خسارت های کمتری به بار بیاورند، وگرنه باز هم عده ای «غافلگیر» می شوند و عده ای سیاه پوش.
دکتراصغر محمدی فاضل/ معاون پيشين سازمان محیط زیست کشور