گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

موضوع بیشترین تماس‌هایی که با خط ملی اعتیاد گرفته می‌شود چیست؟

تماس‌هایی که با این خط گرفته می‌شود کلکسیونی از مشکلات حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد است. تماس‌های متنوعی از تمام روستاها، شهرها و استان‌های کشور به این مرکز وصل می‌شود، چون متمرکز است.

تقویت تفاوت‌های انسانی، شعاری است که امسال برای روز جهانی ناشنوایان در نظر گرفته شده است؛ افرادی که در جامعه حضور دارند، اما چون ما برای ارتباط برقرار کردن با آنها پیشقدم نمی‌شویم، درک درستی از شرایط آنها نداریم. گاهی ناشنوایان برای رسیدن به ابتدایی‌‌ترین حق خود نیز با مشکل روبه‌رو هستند.ناشنوایان برای آموزش، این روزها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند؛ از هزینه استفاده از رابط (اشخاص مسلط به زبان اشاره) بگیرید تا تصمیم هایی که آنها را در به کار بردن زبان اشاره محدود می کند . دراین مصاحبه اکرم سلیمی مدیرعامل انجمن خانواده ناشنوایان ایران از مشکلات آموزشی به عنوان عمده ترین مشکل ناشنوایان صحبت می کند.

دانشجویی دیر به خوابگاه می‌رسد؛ مسئولان خوابگاه اجازه ورود به او نداده و دانشجوی از همه جا رانده باید به پیشواز هزار و یک خطر برود؛ زیرا اگر بخت با دانشجو یار باشد، او می‌تواند خودش را به یکی از پایانه‌های مسافربری تهران رسانده و شب را در آنجا به صبح برساند.این ماجرا که بیشتر شبیه سکانسی از فیلم های سینمایی است، مدتی است در دنیای واقعی و کلانشهر تهران تکرار می شود؛ اما با این حال تاکنون راهکاری که بتواند مانع تکرار شدن این مشکل شود از سوی مسئولان، اجرایی نشده و نظارت ها آن گونه که انتظار می رود در این حوزه موثر نبوده است.

شهریور سال گذشته بود که چنین ماجرایی برای یکی از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی اتفاق افتاد.

هرچند این اتفاق جنجال زیادی به پا کرد و مدیرکل دانشجویان داخل وزارت علوم در واکنش به این ماجرا تاکید کرد این مسائل جزو خط قرمز های ماست و حتی خوابگاه خودگردان نیز حق چنین رفتاری با دانشجویان را ندارند، اما با این که حدود یک سال از این ماجرا می گذرد، دیروز اتفاق مشابهی در تهران رقم خورد که در جریان آن یکی از دانشجویان دختر دانشگاهی غیرانتفاعی، یکشنبه شب به دلیل دیر رسیدن به خوابگاه، اجازه ورود پیدا نکرد و ناچار در ترمینال آزادی شب را به صبح رساند.

هرچند آن طور که ایسنا گزارش داده خوابگاه مذکور جزو خوابگاه های مورد تائید و دارای مجوز وزارت علوم نیست، اما این مساله به نوعی حکم عذر بدتر از گناه را دارد؛ چون مدیرعامل اتحادیه خوابگاه داران غیردولتی نیز در این باره گفته این ساختمان خانه ای معمولی بوده و از نام خوابگاه سوءاستفاده می کند.

باید تاکید کرد مسئولان به شکلی در این حوزه ورود پیدا کنند تا هر شخصی نتواند مسئولیت خوابگاه دانشجویان را به عهده بگیرد؛ زیرا دیر رسیدن به خوابگاه یا قانون شکنی های بزرگ تر از این نیز نباید منجر به این شود که دانشجویان اجازه ورود به خوابگاه را پیدا نکنند. در واقع چنین تصمیم های غیرمسئولانه نه فقط اثرات آموزشی و تربیتی ندارد بلکه سبب بروز آسیب های اجتماعی بیشتری خواهد شد.

اینها برخی از نکاتی است که با توجه به آن می توان به وضع نامناسب آموزش عالی کشور پی برد، زیرا اکنون مسئولان این مراکز به فکر گسترش کمی هستند و به همین علت حدود 2500 دانشگاه در کشور داریم که به اعتقاد کارشناسان کیفیت پایین آموزش در آنها مشکل ساز شده است، در نتیجه کمتر ارگان یا سازمانی حاضر است تحقیقات و پژوهش های خود را به این مراکز بسپارد یا برخی از سیاست های دانشگاه های کشور با سیاست های کلی نظام همخوانی ندارد و به همین دلیل امروزه بیکاری فارغ التحصیلان در مقاطع عالی فقط یکی از مشکلات کشور است.

4.5 میلیون نفر جمعیت دانشجویان کشور است، در این میان 675 هزار نفر در مقطع ارشد و دکتری مشغول تحصیل هستند و سالانه حدود 26درصد نیز به جمعیت آنها افزوده می شود، در حالی که این افراد پس از فارغ التحصیلی با مشکلاتی مانند بیکاری و ضعف در آموزش رو به رو هستند. برنامه مناظره روز گذشته به همین منظور روی آنتن رفت.

«به نظر شما انگیزه جوانان برای گرفتن کارشناسی ارشد و دکتری چیست؟» این موضوع، پرسش برنامه مناظره روز گذشته بود که برای پاسخ به آن شرکت کنندگان باید یکی از دو گزینه، «افزایش احتمال استخدام و درآمد بیشتر» و «کمک به شناخت و حل مشکلات کشور» را انتخاب می کردند. در پایان این برنامه حدود 93 درصد شرکت کنندگان به گزینه اول رای دادند.

علی آهون منش، رئیس اتحادیه دانشگاه های غیرانتفاعی کشور؛ مهدی سیدی، رئیس کارگروه نخبگان و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ حبیب الله طباطبائیان، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی؛ مجتبی علوی فاضل، معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی و یدالله مهرعلیزاده، استاد دانشگاه چمران و رئیس انجمن علمی آموزش عالی ایران مهمان برنامه مناظره بودند.

علی آهون منش در این برنامه اظهار کرد: برای پاسخ به این که توسعه تحصیلات تکمیلی به نفع کشور بوده یا نه باید به اسنادی مانند سند چشم انداز و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه کرد.

وی با بیان این که بی شک در کمیت آموزش عالی مسیر مناسبی طی کرده ایم، افزود: از 157 هزار دانشجو حدود 33 سال پیش به جمعیت چهار میلیون دانشجو رسیده ایم، یعنی 28 برابر رشد کمی داشتیم، این درحالی است که در دنیا این رشد 6.5 برابر بوده است اما در کیفیت تحصیلات تکمیلی قطعا دچار مشکل بوده و به اهداف خود نرسیده ایم.

به گفته وی، اکنون پردیس هایی در حال شکل گیری است که کیفیت آموزش های عالی آنها مناسب نیست و باید در برنامه ششم به آن توجه کرد.

آموزش دانشجویان با توجه به نیاز کشور

مهدی سیدی، رئیس کارگروه نخبگان و دبیرخانه شواری عالی انقلاب فرهنگی نیز در این برنامه بیان کرد: توسعه آموزش عالی بخشی از توسعه اقتصادی اجتماعی کشور است و باید دید این توسعه در کشور همگام و همراه با توسعه اقتصادی اجتماعی کشور بوده است یا نه. افزون بر این باید مشخص کرد چه تعداد دانشجو داشته باشیم تا مناسب کشور باشد.

وی افزود: باید به اشتغال دانشجویان توجه کنیم و آینده فارغ التحصیلان را نیز در نظر گرفت، نکته اینجاست که در این مدت دیگر برنامه ها با آموزش عالی همگام نبود و به همین دلیل به کشور آسیب وارد شده و اگر روند به همین شکل باشد مشکلات بیشتری به وجود می آید.

به گفته وی باید براساس نیاز ها و آمایش سرزمین، جوانان را تربیت کرد تا بتوان نیازهای کشور را رفع کرد.

حبیب الله طباطبائیان، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی مهمان دیگر برنامه مناظره بود، وی با بیان این که گسترش آموزش عالی از دستاورهای انقلاب اسلامی است، ابراز کرد: به نظرم کیفیت این مراکز نیز در حد قابل قبولی است، زیرا تربیت فارغ التحصیل در هوا فضا و هسته ای دستاورد انقلاب است، البته با مشکلاتی رو به رو هستیم چون در دو دهه آن را گسترش داده ایم.

وی یادآور شد: مشکل افت کیفی و اشتغال بخشی ریشه در آموزش دارد اما بخشی نیز خارج از این حوزه است.

تعداد بالای دانشگاه های کشور

دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: درصد دانش آموختگان کشور نسبت به کشورهای دیگر پایین است. امسال حدود 250 هزار صندلی خالی در دانشگاه ها داریم؛ این نشان می دهد ظرفیت مراکز مناسب است، اما مشکل اینجاست که این ظرفیت درست هدایت نمی شود.

وی یادآور شد: برای نمونه انگلیس حدود سه میلیون و 800 هزار دانشجو دارد، اما تعداد دانشگاه آنها کمتر از 150 دانشگاه است، ولی ما در کشورمان حدود 2500 دانشگاه داریم.

مجتبی علوی فاضل، معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی نیز در برنامه مناظره بیان کرد: به نظرم دانشگاه باید به عنوان حقوق اجتماعی افراد دیده شود. انقلاب فرهنگی در کشور ما حرکتی رو به جلوست که دانشگاه ها پیشرو آن بوده اند، درواقع نباید انتظار داشت دانشگاه رشد خود را کاهش دهد؛ این مساله نباید با بحث اشتغال گره زده شود.

علوی فاضل تصریح کرد: باید پرسید اکنون برای دیپلمه ها شغل کافی داریم یا تحصیل نکردن برای کشور مفید است. نکته اینجاست که افزایش جمعیت در دهه 50 و 60 مشکل اشتغال را ایجاد کرده است.

معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: امسال در دانشگاه های دولتی 950 هزار نفر متقاضی کارشناسی ارشد بودند که حدود 115 هزار نفر پاسخ گرفتند. در دکتری نیز 240 هزار نفر متقاضی بودند، اما 11 هزار نفر قبول شدند. این در حالی است که پاسخ ندادن به چنین تقاضاهایی سبب خروج افراد و ارز از کشور شده و امیدوار نبودن به آینده را گسترش می دهد.

علوی فاضل تاکید کرد: اکنون شرایط به گونه ای است که فردی که کارشناسی ارشد دارد، حاضر است با لیسانس نیز کار کند، بنابراین می توان گفت بحث اشتغال با تحصیلات تکمیلی مرتبط نیست.

یدالله مهرعلیزاده، استاد دانشگاه چمران و رئیس انجمن علمی آموزش عالی ایران نیز با اشاره به این که نمی توان براساس آمار و عدد این موضوع را تحلیل کرد، ابراز کرد: یادگیری حق طبیعی انسان هاست.

برای حل چالش آموزش عالی کشور، سیاستگذاران باید به آن ورود کنند، زیرا این مساله مشکلات زیادی برای نظام به همراه دارد.

مهرعلیزاده اظهار کرد: در اقتصادی زندگی می کنیم که با محدودیت منابع مواجه است، بنابراین باید تخصیص منابع صحیح صورت بگیرد؛ به این شکل بحث اولویت مطرح شده و باید سیاستگذاری در این حوزه به شکلی باشد تا افراد از مزایای این دوره ها برخوردار شوند.

به گفته وی، بحث های زیرساختی در آموزش عالی مشکل ساز شده است. وی ادامه داد: از سال 80 به بعد تقاضاها برای آموزش عالی افزایش پیدا کرده است، در چنین شرایطی نمی توان همه تقاضاها را پاسخ داد. آموزش عالی کشور نتوانسته خودش را با سند و چشم انداز همراه کند؛ زیرا 50 درصد فعالیت آنها با این اهداف انطباق ندارد.

به گفته وی، از سال 84 تا 92 وضع بیکاری افراد از مقاطعی مانند ابتدایی و دیپلم به سمت لیسانس و بالاتر رفته است.

با توجه به نظر کارشناسان حاضر در برنامه مناظره باید نسبت به عواقب کیفیت پایین مراکز آموزش عالی در کشور هشدار داد؛ زیرا به این شکل متخصصانی در کشور پرورش می​یابند که علاوه بر این که قادر نیستند گرهی از مشکلات کشور باز کنند، به علت بالا رفتن توقعات راضی به اشتغال در هر پستی نبوده به همین علت به خود و جامعه نیز هزینه هایی تحمیل می کنند.

هرچه به فصل داغ امتحانات نزدیک‌تر می‌شویم، هشدارهای کارشناسان مواد مخدر کشور نیز داغ‌تر از همیشه در صدر اخبار قرار می‌گیرد. برای نمونه درحالی که دوشنبه گذشته آمار 0.4 درصدی دانش‌آموزانی که یک بار شیشه مصرف کرده‌اند منتشر شد، روز گذشته قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور با اشاره به نزدیک شدن به روزهای امتحانات دانش‌آموزان و دانشجویان از افزایش ۵۰ درصدی فروش ریتالین در بین این گروه خبر داد.

نکته اینجاست که نباید فقط انگشت اتهام را به سمت این افراد گرفت، زیرا ساختار نامناسب نظام آموزشی و نتیجه محور بودن آن سبب شده دانش آموزان و خانواده ها برای به دست آوردن رتبه و نمره دست به هر کاری بزنند.

دیروز علیرضا جزینی، قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در نشست صیانت و توانمندسازی زنان و خانواده در برابر آسیب های اجتماعی که به مناسبت هفته بزرگداشت مقام زن برگزار شد، از افزایش ۵۰ درصدی فروش ریتالین در شب های امتحان حرف زد و ادعا کرد برخی دانش آموزان و دانشجویان به دلیل تبلیغات غلط و از روی ناآگاهی برای تقویت حافظه و شب بیداری از ریتالین استفاده می کنند و به همین دلیل در شب های امتحان فروش ریتالین افزایش پیدا می کند.

جزینی ادامه داد: براساس شیوع شناسی صورت گرفته در سال 90، 0.4 درصد از دانش آموزان در سنین شانزدهم و هفدهم سالگی یک بار ماده محرک شیشه را برای موفقیت در امتحانات خود استفاده کرده اند و امسال نیز شیوع شناسی در بین دانش آموزان انجام خواهد شد.

ریتالین جزو داروهایی است که درموارد خاصی کاربرد درمانی دارد بویژه در کودکانی که کاهش توجه داشته و بیش فعالند.

نکته اینجاست که این دارو مشتری های دیگری دارد به این شکل که برخی ها از این دارو سوءمصرف می کنند. برای نمونه می توان به دانش آموزان و دانشجویان اشاره کرد. این افراد تحت تاثیر باوری غلط در مواقعی که امتحان سختی در پیش دارند به این امید که این دارو تمرکز و توانایی شان را بیشتر کرده و خواب آنها را کاهش دهد به مصرف این دارو روی می آورند.

محمدباقر صابری زفرقندی، عضو هیات علمی دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره این دارو به جام جم می گوید: ریتالین جزو گروه آمفتامین هاست و تمام ویژگی های مخدر شیشه را دارد به همین دلیل نباید این دارو براحتی در همه داروخانه ها توزیع شود و حتما این دارو باید با نسخه پزشک و برای موارد بیماری تجویز شود.

وی تاکید می کند: البته نباید جنبه های پزشکی این دارو را نادیده گرفت، زیرا خانواده هایی که بچه بیش فعال داشته و تحت نظر پزشک دارو مصرف می کنند، نباید نگران باشند.

عوارض؛ روان پریشی و اضطراب

ماجرایی که سبب می شود دانشجویان و دانش آموزان به مصرف ریتالین رو بیاورند، توصیه نادرست برخی از افراد مانند همکلاسی ها و افراد سودجویی است که اطراف آنها زندگی می کنند.

صابری زفرقندی درباره عوارض این دارو تصریح می کند: ریتالین چون جزو داروهای محرک مغزی است می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد بخصوص در مرحله حاد مصرف علائم روان پریشی، اضطراب های غیرقابل کنترل، به هم ریختگی تمرکز و بی قراری های شدید را می توان شاهد بود.

این درحالی است که چنانچه فردی سابقه مصرف قبلی نداشته باشد، این دارو نمی تواند در درمان به او کمک کند.

بازار آشفته دارو

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که وقتی قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر از افزایش ۵۰ درصدی مصرف ریتالین در بین دانش آموزان و دانشجویان حرف می زند می توان چنین استنباط کرد که بازار توزیع و نظارت بر این گونه داروها در کشورمان چندان مطلوب نیست.

برای نمونه مدتی قبل رئیس سازمان غذا و دارو با انتقاد از فروش خارج از فهرست دارویی و بدون نسخه دارو از سوی برخی داروخانه ها گفته بود روش جدید نظارت بر سطح داروخانه ها را اجرا خواهیم کرد.

رسول دیناروند همچنین در مورد نظارت بر داروخانه ها و فروش ریتالین و الکل سخن به میان آورده و عنوان کرده بود متاسفانه برخی داروخانه ها خارج از فهرست دارویی و نسخه پزشک دارو به فروش می رسانند.

این در حالی است که با بالارفتن 50 درصدی میزان مصرف ریتالین در بین دانشجویان و دانش آموزان می توان نتیجه گرفت، مسئولان سازمان غذا و دارو تاکنون در اجرای سیاست های جدید خود موفق نبوده اند.

صابری زفرقندی عنوان می کند: ریتالین دارویی است که باید فقط در قبال نسخه به بیماران داده شود اصولا توزیع همگانی این دارو در داروخانه ها نادرست است و مغایر با سیاست های کلی مبارزه با مواد مخدر و پیشگیری از سوءمصرف مواد است.

به گفته وی، ممکن است این دارو در برخی افراد بندرت اثرات مفیدی داشته باشد، اما شامل همه نمی شود. این در حالی است که بدن نسبت به اثرات سودبخش آن مقاوم شده و به دارو معتاد می شود.

زفرقندی با بیان این که عدد و رقم فروش ریتالین در کشور را باید مسئولان وزارت بهداشت تائید کنند، عنوان می کند: به نظرم آنهایی که سوءمصرف می کنند از بازار غیرقانونی دارو را تهیه می کنند، البته نمی توان انکار کرد که مصرف این دارو در ایام امتحانات در بین بخشی از دانش آموزان، دانشجویان و دستیاران پزشکی افزایش پیدا می کند.

وی ادامه می دهد: درصورت درست بودن آمار افزایش 50 درصدی فروش ریتالین باید گفت قطعا سیستم توزیع دارو در کشور ایراد دارد و معیارهای پزشکی تجویز دارو در کشور رعایت نمی شود.

توصیه به خانواده ها

باید تاکید کرد که از ظاهر شخصی که ریتالین مصرف می کند نمی توان متوجه شد که او چنین دارویی را مصرف کرده و می کند به همین دلیل خانواده ها باید طوری رفتار کنند که جوانان و نوجوانان آنها به مصرف این دارو تشویق نشوند.

صابری زفرقندی دراین باره یادآور می شود: خانواده ها اگر خیلی روی فرزندان خود فشار آورده و برای قبولی در امتحانات استرس بیش از حدی به آنها وارد کنند، زمینه ساز مصرف این دارو خواهند شد.

افزون براین متاسفانه ساختار و نظام آموزشی در دانشگاه و مدارس ایجاب می کند بخشی از جوانان مجبور شوند که از این مواد استفاده کنند و این درحالی است که محیط برای دانش آموزان و دانشجویان باید کاملا آرام بوده و هدف قبولی و نفر اول شدن برای آنها مطرح نباشد.

مهدی آیینی – گروه جامعه