گزارشگران سبز خبر اینجا سبز میشود
اطلاعات قابل استنادی درباره سهم منابع آلودگیهوا در کشور در دسترس نیست
آلودگیهوا هر سال بیش از گذشته زندگی شهروندان را تهدید می‌کند و برنامه‌های مسئولان نیز در این حوزه راه بجایی نمی‌برد. کم نیستند کارشناسانی که معتقدند مسئولان اولین قدم‌ها را برای کاهش آلودگیهوا اشتباه برداشته‌اند، چراکه اطلاعات قابل استنادی درباره سهم منابع آلاینده‌ها در کشور در دسترس نیست. به همین دلیل اعتبارت محدود نیز در این حوزه صرف اولویت‌های مناسبی نمی‌شود.
هواشناسی استان تهران نسبت به افزایش آلودگی هوا در این کلانشهر هشدار داده و اعلام کرده است که با توجه به پایداری جو از امروز شاهد افزایش غلظت آلاینده‌ها به‌ویژه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون خواهیم بود.
آن طور که در گزارش هواشناسی تهران آمده است، این شرایط تا روز چهارشنبه ادامه خواهد یافت.
کارشناسان تاکید می‌کنند که ساکنان کلانشهرهایی مانند تهران روزهای آلوده بیشتری را تجربه خواهند کرد، زیرا برنامه‌های مسئولان برای کاهش و کنترل آلودگی هوا علمی نیست و آنها مسیر مناسبی را برای مبارزه با آلودگیهوا در پیش نگرفته‌اند.
منابع آلاینده دیده نمی‌شود
سرنخ افزایش آلودگی هوا در کلانشهری مانند تهران را اگر دنبال کنید به این نتیجه می‌رسید که اطلاعات مناسبی از وضعیت آلودگی هوا در دسترس نیست و مسیر مناسبی هم برای کاهش آلودگی هوا انتخاب نشده است. برای نمونه آخرین تحقیقی که در خصوص آلودگی هوای تهران انجام شده به حدود هفت سال پیش بر می‌گردد.
دکتر محمد صادق حسنوند، رئیس مرکزتحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست نیز در گفت‌وگو با ما این بی‌توجهی را تایید می‌کند و میگوید: تاکنون برای سهم‌بندی منابع انتشار آلودگی هوا دو مطالعه محدود در شهر تهران انجام شده است؛ یکی سال ۲۰۱۲ در دانشگاه علوم پزشکی تهران و دیگری در سال ۲۰۱۵ در دانشگاه شریف.
آن طور که او توضیح می‌دهد این مطالعات محدود بوده و تنها در چند منطقه انجام شده‌اند. این درحالی است که برای عملکرد مناسب به اطلاعات دقیق و به روز شده‌ای نیاز است.
مرور عملکرد کشورهای موفق در این حوزه نیز نشان می‌دهد، آنها پیش از هر اقدامی ابتدا اطلاعات مناسبی در خصوص منابع آلاینده هوا گردآوری کرده‌اند.
برای نمونه تجربه کارشناسان در پکن نیز به خوبی نتایج چنین رویکردی را به نشان می‌دهد، چراکه کارشناسان چینی توانسته‌اند از این طریق آلودگی هوا را در پکن تا حد قابل توجهی کاهش دهند.
رئیس مرکزتحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست در این باره توضیح می‌دهد: بررسی عملکرد مطلوب کارشناسان در پکن بخوبی نشان می‌دهد که اولین قدم آنها گردآوری اطلاعات در خصوص غلظت و سهم منابع انتشار آلودگی هوا بوده است.
این درحالی است که سیاهه انتشار آلاینده‌های هوا سال‌هاست که در کلانشهر تهران به روز نشده است. به همین دلیل نباید تعجب کرد که آلودگی هوا در شهرهایی مانند تهران کاهش پیدا نمی‌کند و هر سال نگران کننده‌تر میشود.
دکتر حسنوند در این باره عنوان می‌کند: بدون جمع آوری اطلاعات در خصوص منابع آلاینده ما نمی‌توان به درستی اولویت‌بندی انجام داد. به همین دلیل اعتبارات محدود خود را نیز در محل مناسبی هزینه نمی‌کنیم.
آن طور که او میگوید در سیاهه انتشار آلاینده‌هایی که در تهران تهیه شده است، نیز ایراد‌های دیده میشود. برای نمونه سهم منابع طبیعی در این خصوص دیده نشده این درحالی است که منابع طبیعی حدود ۲۰ درصد در ایجاد ذرات معلق نقش دارد.
افزون بر سیاهه انتشار باید برای مشخص شدن سهم منابع آلاینده نیز اقدام کرد. اما متاسفانه این مهم نیز در کشورمان جدی گرفته نمی‌شود.
عملکرد نامطلوب برای کاهش آلودگی هوا
کارشناسان تاکید می‌کنند که بدون اطلاعات مناسب نمی‌توان تصمیم‌های مناسبی برای کاهش آلودگی هوا گرفت و عملکرد بدون اطلاعات در نهایت منجر به هدر رفت منابع میشود.
رئیس مرکزتحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست در این باره میگوید: براساس استاندارد اتحادیه اروپا شهر تهران به ۱۵ ایستگاه پایش آلودگی نیاز دارد، ایستگاه‌هایی که باید بخوبی از آنها نگهداری کرد. این درحالی است که اکنون بیش از ۴۰ ایستگاه پایش در تهران وجود دارد، اما نیمی از آنها فعال هستند و برخی ایستگاه‌ها نیز ایرادهایی دارند.
آن طور که او توضیح می‌دهد، مدیران شهری برای تعداد و جانمایی این ایستگاه‌ها رویکردی علمی نداشته‌اند. به همین دلیل اطلاعات مناسبی از طریق این ایستگاه‌ها به دست نمی‌آید.
کارشناسان معتقدند برای کنترل آلودگی هوا در کلانشهری مانند تهران ابتدا باید اطلاعات مناسبی گرد آوری کرد و در قدم دوم براساس این اطلاعات اولویت‌ها را مشخص کرد.
دکتر حسنوند ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه منابع مالی ما برای کاهش آلودگی هوا محدود است. ما نمی توانیم همه اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهیم. اما می‌توانیم با توجه به اعتباری که در اختیار داریم به اولویت‌هایی بپردازیم که سبب بهبود شرایط میشود.
برای نمونه این روزها بسیاری از کارشناسان تاکید می‌کنند که مسئولان باید از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند. اما برای این مهم نه تنها اقدامی نمی‌شود، بلکه تصمیم‌هایی گرفته میشود که روند از رده خارج کردن خودروهای فرسوده را دشوارتر می‌کند.
رئیس مرکزتحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط زیست عنوان می‌کند: خودروهای فرسوده بیشترین سهم را در آلودگی هوا دارند. به همین دلیل باید اولویت مسئولان از رده خارج کردن خودروهای فرسوده باشد و چنانچه اعتباری باقی ماند به دیگر اولویت‌ها بپردازند.
مساله دیگری که بیشتر کارشناسان محیط زیست برای کاهش آلودگی هوا روی آن دست می‌گذارند در نظر گرفتن شاخص کمی برای برنامه‌های کنترل آلودگی هواست.
دکتر حسنوند دراین باره میگوید: باید مشخص کرد که در مدت پنج سال می‌خواهیم غلظت آلودگی هوا چقدر کاهش پیدا کند. این درحالی است که برخی مسئولان توجهی به در نظر گرفتن شاخص کمی ندارند و تصور می‌کنند می‌توان آلودگی هوا را با فشردن یک دکمه کاهش داد.
با توجه به گفته‌های کارشناسان باید تاکید کرد، تا زمانی که مسئولان در این حوزه به مسائل نگاه علمی نداشته باشند و از تجارب کشورهای موفق استفاده نکنند، نمی‌توان به کاهش آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور امیدوار بود.
مهدی آیینی
