گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
ساخت و سازهای غیرقانونی در مناطق خوش آب و هوا و روستاهای ییلاقی بیداد می‌کند. روزی نیست که خبری از زمین‌خواری در این مناطق منتشر نشود؛ اما این همه وقایعی که در این مناطق اتفاق می‌افتد نیست.کم نیستند افرادی که برای فرار از آلودگی و شلوغی سرسام آور کلانشهرها به این مناطق کوچ می کنند، اما نبود تعامل بین بخشی و مطالعه دقیق روی طرح های هادی روستاها سبب شده شهروندان بدرستی و بموقع از مناطقی که در آنها ساخت و ساز، غیرقانونی است، آگاهی پیدا نکرده و گرفتار مسائلی شوند که علاوه بر تخریب محیط زیست به شلوغی دادگاه ها نیز دامن می زند.
از یک طرف مردم را تشویق به ترک کلانشهرها می کنیم، اما از طرف دیگر شرایط را بدرستی مدیریت نمی کنیم تا آنها با کمترین دغدغه در شهرهای کوچک یا روستاها ساکن شوند.
این روزها آلودگی هوا در کلانشهرها آن قدر بحرانی شده که تعدادی از بازنشسته ها به قول معروف عطای زندگی در این شهرها را به لقایش ببخشند و به روستاهای پدری خود مهاجرت کنند؛ البته اگر هنوز زندگی در آن جریان داشته باشد، به همین دلیل برخی ترجیح می دهند راهی روستاهایی شوند که آشنایی کمتری با فضا دارند.
کوچ شهروندان از کلانشهرها به روستا و شهرهای کوچک می تواند به بهبود شرایط اقتصادی در این مناطق منجر شود، به همین دلیل در حالی که راهکارهای دولت برای تشویق مردم به ترک کلانشهرها تاکنون راه به جایی نبرده و نیروهای جوان روستا در جستجوی شغل زادگاهشان را ترک می کنند، باید به مسئولان هشدار داد مقابله نامناسب با روند ساخت و ساز و ساکن شدن افراد در روستاها می تواند حل این مساله را بیش از پیش دشوار کند.
حفظ جنگل، حفظ مردم
در این که حفظ منابع طبیعی باید اولویت مسئولان و مردم باشد هیچ شکی نیست، اما نحوه مدیریت ساخت و ساز در روستاهایی که مردم به ساکن شدن در آن علاقه مندند نیز باید به قدری با مطالعه همراه باشد که شانس آباد شدن روستاها را از بین نبرد.
می توان گفت اکنون دو دسته روستا در کشور وجود دارد؛ بخشی که در مناطق چهارگانه محیط زیست قرار گرفته اند و به همین دلیل هرگونه ساخت و ساز در آنها با توجه به مقررات سازمان حفاظت محیط زیست انجام می شود و گروه دیگر روستاهایی که خارج از مناطق حفاظت شده قرار دارند و قوانین ساخت و ساز نیز در آنها مشخص است.
باید تاکید کرد چنانچه هنگام طرح هادی روستا تمامی جوانب و آینده روستا در نظر گرفته شده باشد، ساخت و ساز غیرقانونی کمتری در این منطقه اتفاق خواهد افتاد.
روستاها مشخص شوند
برخی مواقع نیز ساخت و سازهای غیرقانونی به این دلیل اتفاق می افتد که شخص نمی داند منطقه ای که برای ساخت و ساز انتخاب کرده روستا نیست، در این بین متولی این که مشخص کند کجا روستاست، وزارت کشور است.
به این ترتیب وقتی منطقه ای به عنوان روستا شناخته شد، برای کنترل ساخت و ساز در آن باید طرح هادی با محوریت بنیاد مسکن تهیه شود، در این طرح، توسعه روستا تعداد افراد ساکن و افزایش آنها در سال های آینده مشخص و پیش بینی می شود.
بنیاد مسکن و مشاوری که این کار را انجام می دهد باید توسعه روستا را به شکلی در نظر بگیرد تا علاوه بر این که نیاز سکونت برای آینده در روستا مشخص می شود، اراضی مناسبی برای ساخت و ساز انتخاب شود که جزو منابع طبیعی نباشد.
لزوم مطالعه دقیق در طرح هادی
ﺑﺮ اﺳﺎس آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺤﻮه ﺑﺮرﺳﯽ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻋﻤﺮان ﻣﺤﻠﯽ و ﻣﻠﯽ و ﻣﻘﺮرات ﺷﻬﺮﺳﺎزی و ﻣﻌﻤﺎری ﮐﺸﻮر که هیات وزﯾﺮان دی 78 آن را تصویب کرد، طرح هادی باید در کنار ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و اﺻﻼح ﺑﺎﻓﺖ، ﻣﯿﺰان و ﻣﮑﺎن ﮔﺴﺘﺮش آینده و ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از زﻣﯿﻦ ﺑﺮای ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ مانند ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺗﺠﺎری و ﮐﺸﺎورزی و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﻧﯿﺎزﻣندی های ﻋﻤﻮﻣﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ را در نظر بگیرد.
این در حالی است که براساس قانون ساخت و سازهایی که در خارج از بافت هادی روستا صورت می گیرد، تخلف محسوب می شود.
مسعود منصور، معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت وگو با جام جم می افزاید: مشاورانی که طرح هادی را تهیه می کنند، مکلفند در جریان تهیه طرح از نهاد هایی مانند منابع طبیعی و جهاد کشاورزی استعلام بگیرند. علاوه بر این وقتی طرح هادی در شورای برنامه ریزی استان ها تصویب می شود، حضور سازمان حفاظت محیط زیست و جهاد کشاورزی باید به گونه ای باشد که مشخص شود طرح هادی به اراضی ملی و کشاورزی آسیب نمی زند.
این در حالی است که می توان گفت این روند در برخی مناطق بخوبی مدیریت نمی شود، زیرا افراد زیادی وجود دارند که به دلیل ناآگاهی در این زمینه طعمه کلاهبرداران شده و در کنار خسارت مالی خود به محیط زیست نیز آسیب می زنند.
وقتی نظارت گم می شود
مشاورانی که طرح هادی را آماده می کنند ، باید هنگام آماده کردن آن نظر محیط زیست و سازمان جنگل ها را جویا شوند.
علاوه بر این با توجه به این که حریم روستا ممکن است تا 10 سال آینده به ساخت و ساز و توسعه پیدا نیاز نکند، افرادی که تهیه کننده طرح هادی را باید آینده روستا را بدرستی پیش بینی کنند؛ زیرا وقتی اراضی به عنوان حریم روستا در نظر گرفته می شود، از حوزه مدیریتی منابع طبیعی خارج شده و کار حفاظتی کمتری روی آن صورت می گیرد.
بنابراین امکان تصرف آنها از سوی افراد افزایش پیدا می کند، به همین دلیل باید حریم روستا به شکلی انتخاب شود که نیاز واقعی بوده و بنیاد مسکن برای آن برنامه داشته باشد.
معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تصریح می کند: بنیاد مسکن مانند سازمان جنگل ها و منابع طبیعی نیرو و ابزار حفاظتی ندارد، به همین دلیل احتمال تصرف حریم روستا توسط فرصت طلبان وجود دارد.
وی ادامه می دهد: اکنون ما با مواردی روبه رو هستیم که حریم روستا درست انتخاب نشده، به همین دلیل مشکلاتی به وجود آمده است.
توجه به تعامل بین بخشی
برای این که ساخت و سازهای غیرقانونی در مناطق ییلاقی به حداقل برسد، باید تمامی سازمان ها و نهادهای درگیر در این حوزه با یکدیگر همکاری مناسبی داشته باشند؛ از محیط زیست و سازمان جنگل ها گرفته تا بنیاد مسکن، وزارت نیرو و قوه قضاییه.
به این شکل وقتی خدماتی مانند آب، برق و گاز در اختیار متخلفان قرار نگیرد، آنها کمتر دست به ساخت و ساز می زنند.
علاوه بر این وقتی قوه قضاییه نیز بسرعت با متخلفان برخورد کند، می توان امیدوار بود میزان ساخت و ساز غیرقانونی در کشور کاهش پیدا کند.
بیژن مقیمی، رئیس اداره محیط زیست شمیرانات نیز در گفت وگو با جام جم تصریح می کند: ساخت و ساز غیرمجاز در حوزه شهری و روستایی اتفاق می افتد و با تعاملی که بین بخش هاست، با ساخت و ساز غیرمجاز برخورد می شود.
وی یادآور می شود: ویلاها بیشتر به افراد روستایی تعلق ندارد؛ بلکه صاحبان آن افراد مرفهی هستند که از استان های دیگر به این مناطق می آیند.
از سوی دیگر قیمت بالای اراضی نیز سبب شده بسیاری از باغداران زمین های خود را به ویلا تبدیل کنند، این تغییر کاربری ها نیز تهدیدی برای محیط زیست کشور محسوب می شود.
رئیس اداره محیط زیست شمیرانات، درباره میزان برخورد با متخلفان ساخت و ساز در این منطقه یادآور می شود: در حوزه رودبار قصران و لواسان از شش ماهه دوم سال 93 تاکنون حدود 117 هکتار از اراضی تصرف شده را به بیت المال برگردانده ایم.
نکاتی برای خرید یا ساخت و ساز در روستا
شهروندان چنانچه قصد دارند در مناطق روستایی ساخت و ساز کرده یا ملکی را بخرند، ابتدا باید مطمئن شوند محلی که انتخاب کرده اند در روستا واقع شده؛ زیرا فقط برای مناطق روستایی طرح هادی تهیه شده و اجازه ساخت و ساز داده می شود.
افراد می توانند با استعلام از سازمان جنگل ها آگاهی پیدا کنند که اراضی انتخابی آنها در محدوده اراضی ملی قرار دارد یا در حریم روستاها واقع شده است.
