مردم به نجات دریاچه ارومیه رای دادند

بیش از 13 سال است که دریاچه ارومیه حال و روز خوشی ندارد و تا به حال نسخه های مختلفی برای این بیمار پیچیده شده که تاکنون از مقام حرف و وعده فراتر نرفته است؛ در این میان عده ای ساخت سد های متعدد، گروهی مصرف بیش از حد آب های زیرزمینی و تغییرات اقلیمی و گروهی نیز نبود نظارت درست بر عملکرد نهاد های درگیر در ماجرای دریاچه ارومیه را مقصر شوربختی دریاچه ارومیه دانسته اند.

در این بین واضح است تا همه دستگاه ها کار خود را بدرستی انجام ندهند، گره کور دریاچه ارومیه باز نخواهد شد؛ برای نمونه وزارت نیرو و جهاد کشاورزی باید کمی بیشتر دغدغه محیط زیستی داشته باشند و سازمان حفاظت محیط زیست نیز پیگیر تر از قبل به فعالیت سازمان های درگیر نظارت کند، زیرا با شروع فعالیت دولت جدید بهانه هایی مانند کمبود اعتبار از جانب مردم پذیرفتنی نیست، چون ماجرای نبود مدیریت صحیح و تاثیر آن در بحرانی شدن دریاچه ارومیه دیگر بر هیچ کس پوشیده نیست.

به گفته معاون امور تالاب های دفتر زیستگاه های محیط زیست هیچ تصویر ماهواره ای به روزی از دریـاچه ارومیه وجود ندارد، به همین دلیل کارشناسان نمی توانند به شکل دقیق میزان خشکیدگی دریاچه را اعلام کنند.

6 کارشناس در یک مناظره

در مناظره روز گذشته شش کارشناس به ترتیب پشت تریبون رفته و از راهکارهای خود و دلایل بحرانی شدن دریاچه ارومیه سخن گفتند، در شروع این مناظره ابتدا وحید جلال زاده، استاندار آذربایجان غربی پشت تریبون رفت، او حرف هایش را به این شکل شروع کرد: حدود 70 درصد از سطح دریاچه ارومیه خشک شده است، به همین دلیل دریاچه حال خوبی ندارد، این دریاچه روزی از مناطق دیدنی بود و پرندگان و حیات وحش در آن زندگی می کردند و مردم نیز در کنار آن احساس آرامش داشتند؛ این دریاچه یکی از تالاب های کنوانسیون رامسر و ذخیره گاه زیست کره محسوب می شود،علاوه بر این در کشور هم به عنوان پارک ملی شناخته می شود.

این در حالی است که جلال زاده تصریح می کند: سه دهه است که از دریاچه غفلت شــــده است و به نظر من تغییرات اقلیمی، سد سازی، مدیریت آب و توسعه کشاورزی از عواملی است که سبب بحرانی شدن وضع دریاچه است.

وی تاکید کرد: چهار جزیره دریاچه در خطر قرار دارند و اکنون تعداد دام ها 5 / 2 برابر حد معمول است، افزایش دام ها سبب بالارفتن دما شده و باعث تبخیر بیشتر آب دریاچه شده است.

نماینده مردم اردبیل نیز به عنوان نفر دوم با اشاره به این که دریاچه 14 میلیارد متر مکعب آب کم دارد، ادامه داد: به نظر من برنامه ریزی اشتباه سبب بروز این مشکل شده است.

منصور حقیقت پور تاکید کرد: برای نمونه زمین های کـــشاورزی از 110 هزار هکتار به 450 هزار هکتارافزایش پیدا کرده یا سدهای زیادی ساخته شده تا آنجا که اکنون 65 سد نیز در دست ساخت قرار دارد، افــزون براین 30 هزار چاه​عمیق حفر شده است.

به گفته نماینده مردم اردبیل همه این تصمیم گیری های اشتباه دست به دست هم داده و وضع دریاچه را بحرانی کرده است.

سرپرست معاونت آبفای وزارت نیرو سومین شخصی بود که در مناظره سخن گفت؛ او حرف هایش را به این شکل آغاز کرد: باید توجه داشت که آبرسانی به دریاچه نباید بدون مطالعه صورت گیرد.

علی رضا دائمی ادامه داد: سال 1374 دریاچه بیشترین آب را داشت، اما در سال 1387 آب دریاچه خیلی کم شد. این درحالی است که 14 سال است با خشکسالی رو به رو هستیم، ولی توسعه کشاورزی ادامه داشته یا دمای دریاچه دو درجه افزایش پیدا کرده به همین دلیل باید راهکار مناسبی پیدا کرد.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور چهارمین کارشناسی بود که در این مناظره دیدگاه هایش را بیان کرد. او گفت: نباید آسمان را متهم کنیم و تقصیر را به گردن شرایط اقلیمی بیندازیم زیرا با حفر 24 هزار حلقه چاه غیرمجاز و احداث سد های کوچک و بزرگ، ما اراضی کشاورزی را 100 درصد افزایش داده ایم.

محمد درویش عنوان کرد: اتفاقی که در دریاچه ارومیه رخ داده، در کل کشور در حال اتفاق افتادن است، برای نمونه دشت های بزرگ ما سالانه 5 / 1 تا دو متر سطح آب زیرزمینی شان کم می شود اما در ارومیه ۲۸ تا ۳۰ سانتی متر افت کرده، به همین دلیل می توان نتیجه گرفت در زیر زمین کشورمان اتفاقات ناگواری در حال رخ دادن است که ما از آن بی اطلاع هستیم. سخنرانی درویش مورد استقبال تماشاچیان قرار گرفت و حاضران در سالن او را تشویق کردند.

ناصر قاضی پور، نماینده مجلس نیز به عنوان پنجمین کارشناس پشت تریبون رفت و ابراز کرد: خشک شدن دریاچه ارومیه سبب کوچ اجباری سه میلیون نفر از مردم آذربایجان خواهد شد. باید هشدار داد که جنگ آینده جنگ نفت نخواهد بود بلکه جنگ آب است.

وی با قدردانی و تشکر از صدا و سیما به دلیل برگزاری مناظره ها تاکید کرد: رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر نیرو باید در این مناظره حضور داشتند، چرا که در چند سال گذشته مجوز ها را آنها صادر کرده اند.

جای خالی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست

قرار بود در این مناظره معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست حضور پیدا کند اما به دلیل کسالت، احمد علی کیخا، معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست در این مناظره حاضر شد و بیان کرد: مدیریت اشتباه در استفاده از آب سبب بروز این مشکل شده و البته تغییرات اقلیمی نیز تاثیرگذار بوده است زیرا اکنون ما شاهد کاهش 20 درصدی نزولات طبیعی هستیم.

به گفته کیخا، در کشور های دیگر آب های زیرزمینی را به عنوان ذخایر احتیاطی در نظر می گیرند، اما متاسفانه در کشور ما این چنین نیست.

مناظره 2 نفره

در ادامه مناظره ، مرتضی حیدری، مجری تلویزیون پرسش هایی را با کارشناسان مطرح کرد و نظر آنها را در این باره جویا شد. در این بخش نماینده مردم اردبیل روی این نکته که انتقال آب ارس با موانع جدی روبه روست تاکید کرد و یادآور شد، باید راهکار اساسی برای نجات دریاچه پیدا شود.

در ادامه قاضی پور با انتقاد از عملکرد وزارت نیرو ادعا کرد این وزارتخانه فقط می تواند آب بفروشد. او اظهار کرد: مطالعات برای انتقال آب در این وزارتخانه به طور ناقص انجام شده زیرا رودخانه ارس رودخانه بزرگی است.

حقیقت پور نیز در پاسخ به قاضی پور ابراز کرد: مسئولان باید حقابه اردبیل را کنار گذاشته و آب اضافی را بعد از بررسی و نیازسنجی به حوزه ای که نیاز داشت، بدهند.

درویش نیز با تاکید بر این که وضع دریاچه ارومیه از دیگر نقاط کشور بهتر است، عنوان کرد: ما فقط در صورتی می توانیم آب بین حوزه ای را انتقال بدهیم که مردم با خطر مرگ رو به رو باشند، زیرا هزینه این انتقال ها سرسام آور است.

در ادامه قاضی پور عنوان کرد ، آب را به نام دریاچه ارومیه برای آبیاری زمین افراد خاص اختصاص می دهند.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست نیز بیان کرد: تولیدات کشاورزی بالا رفته اما با چه قیمتی؛ یکی از هزینه های این کار از دست دادن دریاچه ارومیه است. احیای دریاچه ارومیه مانند یک جراحی است که مردم، دولت و مجلس باید هزینه آن را قبول کنند.

دائمی با اشاره به ساخت سد ها تصریح کرد: هیچ سدی در کشور بی مجوز و ارزیابی زیست محیطی ساخته نشده است.

سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو نیز با اشاره به این که طرح انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه هزینه 4000 میلیارد تومانی دارد، تاکید کرد: به این شکل اگر کشاورزان این منطقه طلا بکارند، جوابگوی این هزینه نیست.

در این مناظره راهکارهایی مانند بهینه سازی مصرف آب از سوی کشاورزان، انتقال آب بین منطقه ای و مطالعات بیشتر برای احداث سد ها مطرح شد.