گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
خلیج فارس محل زیست و زاد و ولد نهنگ‌های بزرگ نیست. این نهنگ‌ها از اقیانوس وارد دریای عمان و در جست و جوی غذا از طریق تنگه هرمز به شکل تصادفی به این منطقه کشیده می‌شوند. تعدادی از این نهنگ‌ها می‌توانند برگردند و برخی دیگر در این منطقه گرفتار می‌شوند.
دلیل مرگ آنها یا به دلیل سن بالاست که مرگی طبیعی است و یا به واسطه برخورد با دماغه یا پروانه کشتی‌ها . معمولا برخورد با کشتی عامل اصلی مرگ و میر نهنگ‌ها عنوان می شود که اثر این برخورد روی لاشه آنها قابل مشاهده است. معمولا در طی یک سال حدود پنج تا ۲۰ نهنگ به واسطه چنین برخوردهایی کشته می‌شوند. بنابراین مشاهده لاشه یک نهنگ در کرانه خلیج فارس چندان غیرمعمول نیست.
روی لاشه اولین نهنگ مشاهده شده در کیش تا جایی که من اطلاع دارم آثاری از برخورد با کشتی نبوده است. سواحل جزیره کیش هم سواحل جزر و مدی نیست که آنها را به سمت ساحل بکشاند و با فروکش آب آنها در گل بمانند، بنابراین مرگ آنها احتمالا طبیعی بوده است.
درباره لاشه دوم هم هنوز تحقیقاتی صورت نگرفته است. مسیر عبوری نهنگ‌ها از جنوب جزیره کیش تا بندر لنگه و بوشهر به نوعی مسیر پرتردد کشتی‌ها و لنج‌هاست، به واسطه وجود خط مرزی آبی هم این تردد تنها محدود به کشور ما نیست و مسیر عبور بسیاری از کشتی‌های دیگر نیز هست. به همین است که دلیل اصلی مرگ این گونه جانوری را به برخورد با کشتی‌ها نسبت می‌دهند.
البته بحث زیست دریایی در ایران به نوعی بحثی فراموش شده است. ما ۵۶۰۰ کیلومتر خط ساحلی با جزایر مختلف داریم که همه آنها به نوعی فراموش شده اند. به واسطه اهمیت این موضوع بود که در سال ۸۳ معاونت دریایی در سازمان محیط زیست تشکیل شد. این بی توجهی فقط محدود به مسوولان محیط زیست ایران نیست و در میان عامه مردم هم به نوعی حیات دریایی ناشناخته است.
بحث حیات وحش در جامعه ما همیشه پیرامون چند گونه حیوانی مثل پلنگ، یوزپلنگ و کل و بز بوده است؛ به همین دلیل ما نباید بگوییم حیات وحش بلکه باید بگوییم حیات طبیعی. این دیدگاه همواره وجود داشته و همچنان، هم در سازمان محیط زیست و هم میان مردم و دوستداران طبیعت ایران وجود دارد. این در حالی است که تنوعی که در گونه‌های جانوری در دریا داریم به مراتب بیشتر از خشکی است و حتی از نظر اهمیت اقتصادی هم تاثیرگذاری بیشتری دارند.
حیات طبیعی دریایی ما با وجود معاونت اما متولی ندارد و به این مفهوم که مدام در این فضا حضور داشته باشیم، مراقبت و پایش کنیم و به صورت مستمر اطلاع‌رسانی انجام بدهیم، دنبال نمی شود. درواقع نگاه ما به این حوزه یک نگاه انفعالی است، به همین خاطر وقتی مساله ای مثل کشف دو لاشه نهنگ در فاصله چند روز اتفاق می افتد تازه به فکر محیط زیست دریایی می افتیم.
محمدرضا فاطمی، کارشناس محیط زیست دریایی
