نفوذ ده ساله مواد نفتی در آبهای زیرزمینی روستاهای عظیمآباد، درسونآباد، قوچحصار و اسماعیلآباد مسالهای بود که جمالیپور بهراحتی و با گفتن اینکه چون نشتی زیرزمین بوده ما دیرمتوجه آن شدهایم از کنارش گذشت. او درباره علت آلوده شدن زمینهای کشاورزی اطراف روستای عظیمآباد گفت: پالایشگاهی در نزدیکی عظیمآباد وجود دارد که بهواسطه آن، نزدیک ده سال بنزین در خاک نشت میکرده که مشکلاتی را برای اهالی به وجود آورده است. در واقع لوله انتقال بنزینی که از پالایشگاه شازند اراک به سمت تهران کشیده شده در این نقطه نشتی کرده و باعث آلوده شدن آبهای زیرزمینی منظقه شده است.
جمالیپور در پاسخ به این پرسش که چطور با گذشت ده سال هیچ اقدامی برای مهار نشتی لوله انجام نشده افزود: محیطزیست به عنوان دستگاه متولی وظیفه نظارت بر کنترل آلایندههای پالایشگاه را دارد. از آنجا که این نشتی در زیر زمین اتفاق افتاده است، متاسفانه دیر متوجه آن شدیم.
فرماندار شهرری با اشاره به اینکه زمانی متوجه نشت لوله شدهاند که مواد نفتی در آبهای شرب منطقه نفوذ کرد ادامه داد: در آخرین جلسهای که با مسؤولان شرکت نفت در فرمانداری داشتیم، قول ترمیم خط لوله را از آنها گرفتیم.
این درحالی است که کارشناسان تاکید میکنند حتی با ترمیم خط لوله بحث آلودگی منابع آب و خاک سالها باقی خواهد ماند.
کمکاری در کشف نشتی
جلیل سالاری، مدیرعامل پیشین شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردهای نفتی درباره نشتی خط لوله پالایشگاه نزدیک روستای عظیمآباد و میزان آلودگیهایی که میتواند ایجاد کند به ما میگوید: بستگی دارد که میزان نشتی لوله چقدر باشد. البته خط لولهای که از سمت شازند به تهران کشیده شده، خط لولهای مستقل است که دارای مخزنهای ورودی و خروجی است. همچنین در زمانهای تغییر و تحول و براساس برآوردهای انجامشده میتوان بهراحتی متوجه نشتیهای احتمالی شد.
براساس توضیحات سالاری، این خط لولههای انتقال مواد نفتی دارای میزان وصولی مشخصی هستند که میتوان از طریق مقایسه میزان خروجی که از پالایشگاه شازند به سمت تهران میآید با میزان ورودی به مخازن واقع در تهران متوجه کم شدن آن شد.نفت دزدی
اینکه بعد از ده سال مسؤولان پالایشگاه متوجه نشتی خط لوله شدهاند، عجیبترین قسمت ماجراست.
کارشناسان شرکت نفت معتقدند تنها در مواردی که به صورت عمدی نفت از خط لوله اصلی و از طریق لولههای فرعی به جای دیگر منتقل شود، امکان دارد دیرتر نشتی کشف شود. مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران میگوید: چند سال قبل در اصفهان مورد مشابهی داشتیم که فرد با استفاده از هاتپ که با اتصال لوله جدید به لوله اصلی از طریق جوشکاری و بدون نیاز به متوقف کردن انتقال مواد نفتی انجام میشود، نفت را به داخل یک ساختمان شخصی انتقال داده بود، این انتقال ظرف مدت چند ماه کشف و قطع شد. اما با توجه به اینکه نشتی منطقه روستای عظیمآباد بعد از آلوده شدن آبهای زیرزمینی و از بین رفتن مزارع کشاورزی کشف شده است، قطعا نمیتواند شبیه مورد گفته شده باشد.
همسایهها نفتی نشوید!
زندگی در همسایگی پالایشگاههای نفت همواره و در همه جا با ناخوشایندیهایی از جمله آلودگی آب و زمین و هوا برای ساکنان منطقه همراه بوده است.
سالاری درباره اینکه مدتها پیش در رابطه با ساماندهی زمینهای کشاورزی و همچنین ساکنان اطراف پالایشگاههای نفت اقداماتی انجام شده توضیح میدهد: در گذشته ساکنان حریمهای پالایشگاه جا به جا شده و به مناطق دیگر کوچ داده شدند، در همین شهرری به کشاورزانی که زمینهایشان در مجاورت پالایشگاه بود، هزینههایی پرداخت و زمینشان به فضای سبز تبدیل شد. همچنین در بحث کنترل و مهار آلودگیهای ناشی از پالایشگاه به آبهای زیرزمینی اقدامات اساسی انجام میشد. اما این طرحها دیگر اجرا نشد و امروز شاهد این مسائل هستیم و بیشتر از همسایهها و اهالی آنجا انتظار داریم که تحمل کنند.
در منطقه جنوب شهرری به علت ازدحام لولههای خط انتقال مواد نفتی همیشه بحث آلودگی آب و هوا وجود داشته، اما به صورت عملی کاری برای آنها انجام نشده است. بلکه همیشه از اجباری که ساکنان آن روستاها برای ادامه زندگی در آنجا داشتهاند، سوءاستفاده شده است.