حاشیهنشینان بار دیگر در خبرها به متن نزدیک شدند، زیرا روز گذشته رئیسجمهور در بازدید از غرب استان تهران برای ساکنان مناطق شهر قدس، ملارد و شهریار سخنرانی کرد و گفت وعدههایی که برای رفع مشکلات آنها داده شده تا پایان سال 95 عملیاتی خواهد شد. اما این در حالی است که نماینده این مناطق در مجلس تاکید میکند در چهار دولت گذشته چنین وعدههایی نیز مطرح شده، اما هیچوقت عملی نشده است.
حجت الاسلام حسن روحانی دیروز در جمع مردم غرب استان تهران در ورزشگاه شهید ثمری ملارد گفت: در شهرستان های اطراف تهران با وجود نزدیکی به تهران، مشکلات فراوانی وجود دارد که باید این مشکلات حل و فصل شود. ما در جلسه ای که در تهران با حضور وزرا و استاندار تشکیل دادیم مشاهده کردیم مردم مشکلات فراوانی دارند و در این سفر اعلام می کنم وعده هایی که امروز داده می شود تا پایان سال ۹۵ عملیاتی می شود.
وی اظهار کرد: برای ۲۰ پروژه تصمیم گیری شد و اعتباری بالغ بر ۶۴۲ میلیارد تومان برای تکمیل آن مدنظر قرار گرفت، که از این میان برخی در سال ۹۴ و برخی سال ۹۵ تکمیل شده و در اختیار مردم قرار می گیرد.
به گزارش مهر، روحانی عنوان کرد: عملیات شهرک صنعتی شهریار به مساحت 3000 هکتار آغاز شده و فعالیت عمرانی شهرک های صنعتی ملارد و صفادشت نیز همین امسال آغاز می شود.
رئیس جمهور ادامه داد: یکی از معضلاتی که هر سه شهرستان با آن مواجه هستند و باید به آن رسیدگی کنیم، ایجاد تأسیسات فاضلاب در شهر شهریار، شهرقدس و ملارد است، که ساخت تمامی این تأسیسات امسال و سال آینده عملیاتی خواهد شد.
رئیس جمهور با بیان این که شهرستان های استان تهران از لحاظ مشکلات درمانی شرایط شایسته ای ندارد، خاطرنشان کرد: هر یک از این شهرستان ها به یک بیمارستان مجهز نیاز دارد، که به همین دلیل یک بیمارستان ۳۰۰ تختخوابی در شهریار ساخته و تجهیز می شود.
علاوه بر این، سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای احداث ساختمان های موردنیاز وزارت بهداشت و تکمیل و تجهیز این بیمارستان ها اقدامات لازم را انجام خواهد داد. ساخت بیمارستان ۱۶۰ تختخوابی در شهرستان ملارد نیز در دستور کار دولت قرار دارد و بیمارستان امام سجاد نیز بازسازی و تجهیز می شود.
وعده ها را عملی کنید
حسین گروسی، نماینده مردم شهر قدس، شهریار و ملارد نیز با اشاره به این که دیروز رئیس جمهور وعده ساخت بیمارستان، شهرک صنعتی و ایجاد تاسیسات فاضلاب را مطرح کرد، در گفت وگو با جام جم افزود: این وعده ها نباید به فراموشی سپرده شود، زیرا وعده ساخت بیمارستان خیلی وقت است که به مردم این مناطق داده شده و می توان گفت هفت دولت گذشته وعده ساخت آن را داده اند، اما تاکنون عملی نشده است.
گروسی با تاکید بر این که استان تهران حدود چهار میلیون حاشیه نشین دارد، تصریح کرد: حدود دو میلیون از این افراد در غرب تهران زندگی می کنند و به جمعیت حاشیه نشینان تهران روزبه روز افزوده می شود، به شکلی که وقتی از شهر تهران دور می شویم محرومیت موج می زند.
وی ادامه داد: حاشیه نشینان اطراف تهران برای مسائلی مانند بهداشت و درمان، ایاب و ذهاب، حمل و نقل مناسب و آموزش با مشکلات زیادی روبه رو هستند.
به گفته گروسی، حاشیه نشینان در سایه تهران به فراموشی سپرده شده اند.
نماینده مردم قدس، شهریار و ملارد با بیان این که رواج حاشیه نشینی به دهه 60 بازمی گردد، خاطرنشان کرد: شهریار حدود 700 هزار نفر جمعیت و مناطق شهر قدس و ملارد نیز حدود 800 هزار نفر جمعیت دارند، این در حالی است که بیشتر استان های کشور زیر یک میلیون نفر جمعیت دارند به همین دلیل طبیعی است ساکنان این مناطق با مشکلات آموزشی و فرهنگی روبه رو باشند.
گروسی با بیان این که حاشیه تهران را می توان کمربند امنیت این شهر دانست، تاکید کرد: به همین دلیل دولت باید مشکلات این افراد را هر چه زودتر برطرف کند.
نماینده مردم شهر قدس، شهریار و ملارد با بیان این که اطراف تهران را باید رهاشده دانست، ابراز کرد: اولین قدم برای رفع این مشکل مطالعه و تحقیق است، افزون بر این کار خوبی که نیروی انتظامی انجام داد جدا کردن مدیریت غرب و شرق استان تهران بود، بنابراین دیگر سازمان ها نیز باید چنین رویه ای را در پیش بگیرند.
حاشیه نشینی مختص تهران نیست
بسیاری از استان های بزرگ کشورمان با مشکل حاشیه نشینی روبه رو هستند، واقعیت اینجاست که بی توجهی به رفع مشکلات روستاییان و ساکنان شهرهای کوچک سبب شده این افراد در جستجوی کار و درآمد روانه کلانشهرها شوند، اما از آنجا که این افراد توان مالی مناسبی نداشته و معمولا در تحصیلات و فراگیری حرفه مناسب نیز با مشکل روبه رو بوده اند، به حاشیه کلانشهرها رانده می شوند. برای نمونه می توان به خراسان شمالی و بجنورد اشاره کرد؛ جایی که به گفته نماینده آن یک سوم جمعیت حاشیه نشین هستند.
قاسم جعفری، نماینده بجنورد در گفت وگو با جام جم تصریح کرد: حاشیه نشینی یکی از مشکلات اصلی خراسان شمالی و بجنورد است، زیرا در بیشتر استان های کشور یک هشتم افراد با این مشکل روبه رو هستند، اما در بجنورد این آمار به یک سوم رسیده و مشکلات زیادی را ایجاد کرده است، بنابراین مسئولان باید راهکاری جدی پیدا کنند.
وی با تاکید بر این که حاشیه نشینی در سال های اخیر شدت بیشتری گرفته است، ادامه داد: وقتی در محله ای در آلونک های کوچک هفت نفر زندگی می کنند، باید منتظر ایجاد مشکلات جدی نیز بود.
جعفری یادآور می شود: حاشیه نشینی به دلیل بی توجهی به روستاها شایع شده، درواقع نیاز این افراد در روستاها پاسخ داده نشده، به همین دلیل آنها به حاشیه شهرها کوچ کرده اند.
گمنامی و حاشیه نشینی
جامعه شناسان معتقدند وقتی شخص از روستا به حاشیه شهرها کوچ می کند، نظارت غیررسمی روی رفتارش به صفر می رسد، زیرا در محل جدید دیگر کسی او را نمی شناسد، برای همین چنین فردی خیلی راحت تر هنجارشکنی می کند.
این در حالی است که باید تاکید کرد این افراد توانایی خاصی نیز ندارند، چون بعد از مهاجرت به حاشیه شهرها، آنها باید کشاورزی یا دامداری را رها کرده و حرفه دیگری را انتخاب کنند.
به همین دلیل به کارهایی رومی آورند که نیاز به تخصص ندارد، بنابراین این مساله سبب می شود جمعیت کارگران ساده یا افرادی که به شکل غیررسمی با خودروی نامناسب به جا به جایی مسافران می پردازند، افزایش یابد و با افزایش آنها مشکلات بیشتری به کلانشهرها تحمیل شود.
موسی خدمتگزارخوشدل، جامعه شناس نیز درباره تاریخچه حاشیه نشینی در کشور در گفت وگو با جام جم افزود: با مدرن شدن شهرها ،پدیده حاشیه نشینی نیز رواج پیدا کرد؛ زیرا کشاورزان زمین های خود را از دست داده و کارگران غیرمتخصص نیز فرصت شغلی زیادی پیدا کردند، بنابراین به حاشیه شهرها رفتند تا مشغول به کار شوند.
به گفته وی، می توان دهه 50 را زمانی دانست که پدیده حاشینه نشینی در ایران شایع شد.
این در حالی است که باید تاکید کرد با گذشت زمان و رشد جمعیت کشور، آمار حاشیه نشینان نیز افزایش می یابد.
نباید فراموش کرد توزیع نشدن متناسب ثروت در کلانشهرها یکی از عواملی است که به حاشیه نشینی دامن می زند، زیرا وقتی امکانات رفاهی، بهداشتی و عمرانی در اختیار همه شهروندان قرار نگیرد، افرادی که در شهرهای کوچک و غیر برخوردار زندگی می کنند، ترجیح می دهند خود را به شهرهای بزرگ برسانند، اما از آنجا که توان اقتصادی یا تخصص لازم را ندارند، به حاشیه شهرها رانده می شوند.
باید یادآور شد این بار اولی نیست که مسئولان دولت تدبیر و امید از رفع مشکلات حاشیه نشیان دم می زنند، زیرا اوایل اسفند سال گذشته نیز وزیر بهداشت گفته بود در شهرستان قرچک و پیشوا با 400 هزار نفر جمعیت، حتی یک تخت بیمارستانی هم وجود ندارد یا در ورامین نیز که حدود 450 هزار نفر زندگی می کنند، فقط 120 تخت بیمارستانی وجود دارد.
این در حالی است که این تخت ها نیز به دلیل نبود فضای فیزیکی مناسب، در ساختمان 35 ساله جهاد قرار داده شده است.
برای رفع مشکل حاشیه نشینی در کشور که جمعیت آنها به بیش از ده میلیون نفر می رسد، به عزم ملی و برنامه ریزی بلندمدت نیاز است، افزون بر این باید حریم کلانشهرها به شکل دقیق مشخص شده و در تمامی این محدوده ها امکانات شهری به شکل برابر توزیع شود.
از این گذشته باید تاکید کرد بازی با واژه ها نمی تواند چاره مشکلات حاشیه نشینان باشد، حاشیه نشینی یک مشکل است و اگر محل سکونت حاشیه نشینان را سکونتگاه های غیر رسمی بخوانیم مشکل حل نمی شود، به جای واژه سازی باید چاره سازی کنیم.