گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
سه سال پیش در چنین روزهایی وقتی امکان این را یافتم که در زندان‌های یاسوج و شیراز با غلامحسین خالدی، اسعد تقی‌زاده و علی جامشی ملاقات کنم و بعد به دیدار خانواده بازماندگان مقتولان درگیری با محیط‌بانان رفتم، تا مدت‌ها گرفتار پرسش‌های رنج‌آوری شده بودم که برخی از آنها بعد از چند سال هنوز بی‌پاسخ است.
بر اساس تشخیص قضات پرونده، آنها در لباس خدمت در درگیری با افرادی که وارد منطقه تحت حفاظت محیط زیست شده اند، مرتکب قتل شده بودند؛ اتهامی که محیط بانان آن را نمی پذیرفتند چون معتقد بودند از خودشان دفاع کرده اند.
جامشی سال گذشته با بزرگواری و گذشت خانواده مقتول مورد عفو قرار گرفت، اما تقی زاده قریب به هفت سال و خالدی پنج سال است که در زندان به سر می برند و هر روز کابوس صدور دستور اجرای حکم اعدام می بینند.
جوانانی که شناسنامه شان می گوید سی و چند ساله اند، اما آنچه من دیدم چهره هایی تکیده و نیم قرنی بود. برای من که مورد طعنه خوشبینی افراطی و سفیدنمایی اطرافیان و همکارانم هستم، این طور غمگینانه سخن گفتن در روزی که متعلق به «محیط بان» شمرده می شود، عادی نیست.
تردیدی ندارم همه ما باید امید، شوق و سرزندگی را به آنها منتقل کنیم لذا امیدوارم هیچ محیط بانی این یادداشت را نبیند. لااقل این روزها نبیند اما با تصویری که از ندامتگاه در ذهن دارم چه کنم؟ و نیز قاب صورت چروک خورده پدر میانسالی که جوان از دست داده بود؟ از خود می پرسم نقش من به عنوان یک معلم یا شهروند علاقه مند محیط زیست در قبال این رنج ها چیست؟ خانواده قربانیان گله مند از این که آیا می ارزید به خاطر حفاظت از یک گونه جانوری، خون انسان ریخته شود؟ محیط بانان هم می پرسند اگر قرار است به ارشاد افراد بسنده کرد و در برابر شکارچی های متخلف که با سلاح پیشرفته برای شکار می آیند با اسپری فلفل مقابله کرد، چرا سلاح به ما می دهند؟
اما فراتر از این، سوالی دیگر است که چرا باید سلاح یک سازمان دولتی را گرفتار چالشی اخلاقی، احساسی، حقوقی و مالی چنین سنگین کند؟ پارادوکس حمل سلاح و عواقب قضایی به کارگیری آن از دلنگرانی های محیط بانان ایران است که گاهی پای آنها را در راه انجام وظیفه سست می کند.
اگر موضوع حمل سلاح برای محیط بانان ضرورتی خدشه ناپذیر است، به همان اندازه باید آموزش آنها هم جدی گرفته شود.
هزینه ای که صرف دادرسی، پرداخت دیه و طی مراحل قانونی دفاع از یک محیط بان می شود، گاهی برای آموزش صدها محیط بان کفایت می کند.
خسارت روحی و معنوی و اجتماعی آن هم که غیرقابل جبران است. محیط بان همانند هر ماموری که سلاح به دست می گیرد پیش از دلسوزی نیازمند توانمندسازی و ارتقای مهارت است.
منظورم فقط نحوه خشاب گذاری، هدفگیری یا تمیز کردن سلاح نیست. آموزش های نوین مبتنی بر رفتارشناسی طرف مقابل، افزایش تمرکز، کنترل خشم، مدیریت هیجانات و اموری از این دست را نباید دست کم گرفت. تا زمانی که به مقوله ای چنین حساس نگاهی علمی نشود، باید تنمان بلرزد از درج خبر کشته و زخمی شدن محیط بان یا شکارچی.
دکتر اصغر محمدی فاضل – عضو هیات علمی دانشگاه محیط زیست
