مرگ سالانه حدود 18 هزار نفر،گرههای کور ترافیکی که وقت شهروندان را میکشد،آلودگی هوا که جان مردم را میگیرد، تجاوز به حقوق دیگران که زندگی شهرنشینی را با چالش رو به رو کرده؛ اینها برخی از نشانههایی است که ثابت میکند خیلیها برخلاف گرفتن گواهینامه هنوز نحوه استفاده از خودرو را نمیدانند و تغییر در نحوه صدور گواهینامه لازم است؛اتفاقی که پلیس راهور نیز بر لزوم آن تاکید دارد و از این خبر داده که قرار است بزودی نحوه آزمونها برای صدور گواهینامه تغییر کند.
سال گذشته یک میلیون و 500 هزار گواهینامه رانندگی صادر شد ؛ گواهینامههایی که به نظر میرسد برخی مالکان آنها توانایی لازم را ندارند . برای کاهش این خطر قرار استتغییراتی مثبت در رابطه با صدور گواهینامه رانندگی استارت بخورد. تغییراتی که اگر کارشناسی شده دنبال شود، سبب بهبود شرایط ترافیکی و کاهش سوانح ترافیکی کشور خواهد شد.
آنطور که سرهنگ هویدا تزار، رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا توضیح میدهد، آزمون گواهینامه رانندگی مانند کنکور، متمرکز و مکانیزه برگزار خواهد شد، که به این شکل امکان تقلب نیز در آن به حداقل میرسد.
هرچند رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا یادآور میشود که تغییر شیوه آزمون گواهینامهها در دست کارشناسی است، اما این اقدام را میتوان قدمی مثبت برای کاهش هزینههای سنگینی دانست که هر سال سوانح ترافیکی به کشور تحمیل میکند.
به نظر میرسد با اجرایی شدن این تغییرات، آزمونها به شکل مکانیزه و خارج از محلی از آموزشگاههای کنونی از داوطلبان گرفته شود.
او درباره زمان اجرایی شدن این تغییرات نیز فقط به آیندهای نزدیک اشاره میکند و عنوان میکند آزمونها تحت وب برگزار میشود.
رئیس مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا درباره این که آیا به این شکل سختگیری بیشتری اعمال خواهد شد،توضیح میدهد: با این رویکرد نقش عامل انسانی در آزمونها حذف شده و امکان تقلب نیز به حداقل میرسد،چون سوالات به شکل رندوم برای افراد مشخص شده و متفاوت است.
بنابراین برای افرادی که برای شرکت در آزمون مطالعه کافی خواهند داشت جای نگرانی نیست،چراکه منبع سوالاتآیین نامه است و آنها حدود 20دقیقه برای پاسخگویی زمان خواهند داشت.
تغییری جامانده
این بار اولی نیست که مسئولان پلیس راهور درباره تغییر و تحول در صدور گواهینامه و آزمونهای مربوط به آن خبر میدهند.
اواخر بهمن 93 نیز سردار اسکندر مومنی،رئیس پلیس وقت راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی دراین باره اظهار نظر کرد و دراین باره به جام جم گفت قرار است آزمون متمرکز آیین نامه در کشور برگزار شود.
آن طور که سردار مومنی توضیح داده بود، براساس این طرح هر سال چهار نوبت آزمون آییننامه به شکل سراسری از متقاضیان گرفته میشود تا توانایی متقاضیان بهتر از گذشته سنجیده شود.
او درباره این که چنین طرحی ممکن است برای برخی متقاضیان گواهینامه محدودیت زمانی ایجاد کند، گفته بود برای رفع این مشکل قرار است مراکزی ویژه در مواقع اضطراری از افراد آزمون آییننامه بگیرند.
اتفاقی مثبت
تغییر در نحوه آموزشهای مربوط به رانندگی اتفاقی است که بسیاری از کشورها از آن استقبال میکنند،چراکه به این شکل میتوان ضعفهای موجود را برطرف کرد و به سمت توسعه و بهبود شرایط رفت.
با توجه به آمار بالای تصادفات رانندگی و مرگ سالانه حدود 18 هزار نفر در سوانح ترافیکی کشور، به نظر میرسد این اتفاق باید هرچه سریعتر در کشورمان کلید بخورد، زیرا بر اساس برخی آمارها خطای انسانی در تصادفات حدود 70درصد نقش دارد به همین دلیل میتوان با افزایش مهارتهای رانندگی این عامل را به حداقل رساند.
دکتر علیرضا اسماعیلی، عضو هیات علمی دانشگاه پلیس و رئیس پیشین پلیس راه کشور نیز تغییرات درباره نحوه صدور گواهینامه را مثبت ارزیابی میکند و از این میگوید که برای بهبود شرایط بهتر است تغییرات بیشتر در حوزه آموزشهای عملی و آزمونها در این حوزه اتفاق بیفتد ؛چراکه توانایی داوطلبان دریافت گواهینامه در چنین آزمونهایی واقعا بدرستی محک نمیخورد. او در گفتوگو با جامجم توضیح میدهد: در شرایط کنونی وقت زیادی برای آزمونهای عملی گذاشته نمیشود و به مولفههای زیادی که در توانمند شدن افراد نقش دارد، پرداخته نمیشود.
مسالهای که اسماعیلی به آنها اشاره میکند، آگاهی یافتن از توانایی داوطلبان دریافت گواهینامه در شرایط متفاوت است؛ چراکه این روزها توانایی شخص متقاضی بسته به شرایط جوی، روز و ساعت برگزاری آزمون محک میخورد.
لزوم توجه به سلامت روان
مطمئن شدن از سلامت روانی فرد متقاضی دریافت گواهینامه مسالهای است که به نظرمی رسد کمتر در کانون توجه سیاستگذاران نحوه صدور گواهینامه قرار دارد و بررسیها درباره سلامت شخص متقاضی به معاینه چشم محدود میشود، اما این که شخص تا چه حد قادر است به اصول و قواعد راهنمایی و رانندگی و حقوق دیگران احترام بگذارد، نکتهای است که نیاز به بررسی بیشتر دارد.عضو هیات علمی دانشگاه پلیس نیز معتقد است باید سنجش سلامت روان داوطلبان اخذ گواهینامه به موازات سنجش سلامت جسمشان توسعه یابد.
البته برای بالا رفتن سطح آزمون آییننامه نیز باید تلاش کرد تا بانک سوال مناسبی ایجاد شود تاتکرار شدن سوالات در آزمونهای مختلف زمینه را برای پایین آمدن سطح سنجش داوطلبان فراهم نکند.
آنطور که رئیس پیشین پلیس راه کشور میگوید، در کشورهای موفق آزمونها بهنوعی تست هوش نیز محسوب میشود، چراکه میزان هوش افراد نیز در کاهش سوانح ترافیکی نقش دارد وهرچه هوش آنها بالاتر باشد، آنها در مدت زمان کوتاه تری تصمیم مناسب خواهند گرفت.
مساله دیگر بهبود زیرساختها در تهیه بانک اطلاعاتی مناسب از سابقه رانندگی اشخاص است؛ زیرا به این شکل میتوان به رزومه مناسبی از رانندگی افراد دست پیدا کرد و با توجه به نحوه رانندگی افراد و قانون پذیر بودن آنها درباره تمدید، تعلیق یا ابطال گواهینامه رانندگی و حتی میزان حق بیمه خودروی آنها تصمیمگیری کرد. بنابراین بهتر است از ایجاد تغییر در نحوه صدور گواهینامه رانندگی و برگزاری آزمونهای مربوط به آن استقبال کرد و از مسئولان خواست با مطالعات دقیق و کارشناسی طرح پیشرو ضعفهای آن را پوشش داد و زمینه را برای بهبود شرایط ترافیکی کشور فراهم کنند.
مهدی آیینی