آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : محيط زيست (برگ 15)

بایگانی/آرشیو برچسب ها : محيط زيست

اشتراک به خبردهی

هواي پاك ساختني است

نفس کشيدن در هواي پاک حق طبيعي هر انساني است که اين روزها براي کلانشهرنشين هاي کشور به رويايي دست نيافتني بدل شده تا آنجا که سال گذشته تهران فقط سه روز هواي پاک داشت به همين دليل شهروندان از اين گلايه دارند که مسئولان آن طور که بايد و شايد براي رفع اين مشکل قدم برنمي دارند، چون شانه خالي کردن خودروسازان از زير بار استانداردها سبب شده خودروهاي بي کيفيت زيادي در شهرها تردد کرده و به آلودگي هوا دامن بزنند. از اين گذشته مي توان به کيفيت پايين سوخت نيز اشاره کرد که سهم عمده اي در آلودگي کلانشهر ها دارد.
در اين ميان منابع متحرک مانند خودروها و موتورسيکلت ها عامل حدود 70 درصد از آلودگي ها هستند و 30 درصد باقيمانده نيز سهم منابعي مانند کارخانه، پمپ بنزين، پايانه و فرودگاه هاست. نکته اينجاست که مسئولان با تسهيل شرايط خروج خودروي فرسوده نيز مي توانند تا مقدار زيادي از منابع آلودگي کلانشهرها کم کنند، زيرا خودرو هاي فرسوده تا 30 برابر خودروهاي سالم آلودگي توليد مي کنند.
نبايد فراموش کرد که اين روزها بخش عمده آلودگي هواي تهران به دليل وجود ريزگردهاست، به اين شکل ذرات با اندازه حدود 5/2 ميکرون از مهم ترين فاکتورهاي آلاينده هواي کلانشهرهاست که بخشي از آن به دليل ساخت و ساز و تخريب هايي است که در شهرهاي بزرگ انجام مي شود، بنابراين مسئولان شهرداري در کنار برنامه ريزي براي تقويت و گسترش حمل و نقل عمومي بايد برنامه هايي براي کاهش چنين منابع آلايندگي نيز داشته باشند.
اين در حالي است که مسئولان با سياستگذاري هاي مناسب مي توانند تا حد قابل توجهي اين مشکلات را برطرف کنند، بايد تاکيد کرد که مسئولان تاکنون نتوانسته اند سياست هاي موفقي را در اين باره به کار بگيرند، اما دراين ميان بايد به نقش شهروندان نيز براي کاهش آلودگي هوا اشاره کرد.
براي نمونه عمر کاتاليست هاي (قطعه اي که در اگزوز خودرو نصب مي شود تا ميزان آلايندگي خودرو را کاهش دهد) کار گذاشته شده در خودروها در خوشبينانه ترين حالت يکصد هزار کيلومتر است، بنابراين شهروندان بايد براي داشتن هوايي پاک نسبت به تعويض بموقع کاتاليست خودروهاي هاي خود احساس مسئوليت کنند. افزون بر اين بخشي از آلودگي هوا به دليل منابع خانگي مانند موتورخانه هاست که با به روز کردن تجهيزات مي توان آن را کاهش داد.
علاوه براين بايد به اهميت صرفه جويي در مصرف انژري در منازل مسکوني نيز تاکيد کرد، براي نمونه فقط با حدود 15 درصد صرفه جويي در مصرف سوخت گاز در خانه ها مي توان گاز مورد نياز تمام نيروگاه هاي کشور را فراهم کرد و به ميزان قابل توجهي از آلودگي هواي کلانشهرها کاست، زيرا کمبود گاز در فصل هاي سرد سال سبب مي شود نيروگاه ها سوخت مازوت بيشتري مصرف کنند.

منابع آب کشور تشنه مدیریت است

بحران آب در کشور جدی است و در این‌که شهروندان باید در نحوه مصرف آب تجدید نظر کنند، هیچ جای شکی نیست، زیرا در کشورمان 6.3 برابر بیشتر از ظرفیت منابع طبیعی بهره برداری می‌شود. جالب است بدانید که ایرانی‌ها فقط هر سال بیش از 10 میلیارد متر مکعب از آب‌های زیر زمینی برداشت می‌کنند.

این افراط سبب شده 290 سفره زیرزمینی کشور که چند برابر دریاچه ارومیه وسعت دارد، شرایط بحرانی تری از این دریاچه فراموش شده داشته باشد.

بهره برداری از منابع طبیعی درکشورمان آن قدر بی حساب و کتاب انجام شده که کارشناسان بر این باورند که چنانچه همه مردم صرفه جویی را از امروز شروع کنند بیشتر از 40 سال زمان نیاز است تا منابع طبیعی کشور شرایطی مانند 30 سال گذشته پیدا کند.

با این که ناآگاهی شهروندان نقش چشمگیری در بروز چنین شرایطی دارد، اما نباید از سیاست های اشتباه مسئولان نیز غافل شد؛ برای نمونه سند کنونی آب کشور نیاز به بازنگری دارد، زیرا در این سند هیچ توجهی به پتانسیل بارندگی های کشور نشده، نکته اینجاست که حجم بارش های کشورمان سالانه حدود 413 میلیارد مترمکعب است، اما برای استفاده از این مقدار آب در کشور هیچ برنامه ریزی صورت نگرفته، به همین دلیل 70 درصد آن تبخیر می شود، این درحالی است که باید تاکید کرد که حدود 125 میلیون هکتار حوضه آبخیز در کشور وجود دارد و با اجرای عملیات های آبخیزداری در این مناطق می توان سالانه حدود 50 میلیارد مترمکعب آب به دست آورد، اما نکته اینجاست که در کشورمان فقط 25 میلیون هکتار ازحوضه های آبخیز تحت پوشش عملیات آبخیزداری است.

بنابراین باید هشدار دارد همان قدر که شهروندان در صرفه جویی درمصرف آب وظیفه دارند، مسئولان نیز باید برای حفظ منابع طبیعی کشور و استفاده بهینه از آب تلاش کنند، آنها باید در کنار برنامه ریزی برای ظرفیت های جاری و زیرزمینی برنامه مناسبی نیز برای آبخیزداری و کاهش تبخیر آب داشته باشند.

افزون براین باید هنگام اجرای پروژه های صنعتی نیز مطالعات دقیق تری صورت گیرد چون اکنون بیشتر صنایع آب بر کشورمان در مناطقی فعال است که مشکل آب وجود دارد، افزون بر این بیش از یک سوم روستاهای کشور نیز از آب آشامیدنی برخوردار نیستند بنابراین می توان گفت برای رفع این مشکل ها چاره ای جز تغییر نگاه مسئولان وجود ندارد البته این توجه باید دربرنامه های شهری و شهرداری ها نیز دیده شود، چون منطقی نیست در حالی که پایتخت با بحران شدید آب دست و پنجه نرم می کند، فقط برای مثال در دریاچه مصنوعی چیتگر سالانه دو میلیون متر مکعب آب تبخیر شود.

مهدی آیینی – گروه جامعه

يوزپلنگ هايي كه با ماشين عروس دويدند

از هزينه هاي ميليوني تزئين ماشين عروس خبري نبود، اما همه نگاه ها به دنبال ماشين عروس بود؛ عابران و سواره ها آن را به يکديگر نشان مي دادند، خودروي قرمز رنگ هرجا توقف مي کرد، رهگذران با دوربين گوشي هاي تلفن همراهشان از آن عکس مي گفتند، اين حکايت زوج جواني است که بتازگي زندگي مشترکشان را با تاکيد بر حمايت از محيط زيست شروع کرده اند. آنها براي اين کار دست به ابتکار جالبي زده اند؛ عروس و داماد جوان در کنار چند شاخه گل از تصاوير گونه هاي نادر جانوري کشورمان مانند يوزپلنگ، پلنگ و پرندگان شکاري براي تزئين خودروي خود استفاده کردند.

930401_alamoot-2
علي آزاد، تازه دامادي است که به همراه همسرش براي حمايت از گونه هاي جانوري کشورمان چنين ايده اي را عملي کرده است. او دراين باره به ايرنا گفت، با همفکري همسرم براي حمايت و حفاظت از يوزپلنگ ايراني تصميم گرفتيم ابتکار به خرج داده و در مراسم جشن شروع زندگي مشترک خود روي ماشين عروس تصاوير گونه هاي جانوري و شعارهايي با موضوع حفظ محيط زيست نصب کنيم.
البته شغل مرد جوان نيز در ارتباط با محيط زيست است و به همين دليل او از وضع بحراني برخي از گونه هاي جانوري کشور بخوبي اطلاع دارد و براي حمايت از آنها دست به کار شده؛ آزاد، سرمحيط بان منطقه حفاظت شده بخش الموت شرقي است. در واقع هدف اصلي او و همسرش از اين کار جلب توجه مردم و مهمانانشان به ضرورت توجه به حيات وحش است.
زهرا نوروزي، همسر آقاي محيط بان نيز در اين باره گفت، با اين کار مي خواستيم توجه مردم را به محيط زيست و مساله حفظ حيوانات در خطر انقراض جلب کنيم.
علاوه بر اين، زوج قزويني مراسم عقد خود را نيز در طبيعت برگزار کرده تا ثابت کنند حامي واقعي محيط زيست هستند.

930401_alamoot-3
با توجه به اين که ابتکار اين زوج باعث جلب توجه خيلي از شهروندان قزوين شد، مي توان به مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست کشور پيشنهاد کرد با حمايت از چنين افرادي و حضور نماينده سازمان حفاظت محيط زيست در مراسم جشن آنها هرچه بيشتر براي آگاه کردن شهروندان از ضرورت توجه به محيط زيست و گونه هاي جانوري کشور تلاش کنند.

جاي خالي سازماني قوي براي حفظ منابع طبيعي کشور

حال و روز منابع طبيعي کشور خوب نيست؛ زمين خواري و قاچاق چوب در شمال کشور مانند تبر به جان جنگل ها افتاده و در غرب کشور نيز آفات بلاي جان درختان زاگرس شده است، افزون بر اين چراي بيش از حد دام، مراتع کشور را نيز با چالش رو به رو کرده، اين در حالي است که بايد تاکيد کرد براي حفظ و بهره برداري از آب و خاک کشور نيز قوانين سفت و سختي وجود ندارد، بنابراين مي توان گفت لزوم حفظ منابع طبيعي کشور در سايه توسعه از ياد رفته و روز به روز آسيب بيشتري مي بيند، روز گذشته برنامه مناظره به اين موضوع پرداخت و در جريان آن کارشناسان با بيان اين که سياست هاي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري کشور با وزارت جهاد کشاورزي همخواني ندارد از لزوم ايجاد سازماني قوي دراين رابطه و توجه به منابع طبيعي کشور سخن گفتند.
عادل جليلي، رئيس موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع کشور؛ علي سلاجقه، رئيس پرديس کشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران؛ شمس الله شريعت نژاد، عضو کميسيون کشاورزي؛ هادي کيا دليري، رئيس دانشکده منابع طبيعي دانشگاه آزاد و ناصر مقدسي، قائم مقام رئيس شواري عالي جنگل، مرتع و آبخيزداري کشور مهمانان برنامه مناظره بودند.
پرسش نظرسنجي برنامه مناظره نيز به شکلي طراحي شده بود که شرکت کنندگان مي توانستند اولويت خود را از بين دو گزينه توسعه طرح هاي عمراني و حفظ جنگل ها و مراتع انتخاب کنند؛ در پايان برنامه حدود 88 درصد از شرکت کنند گان لزوم حفظ جنگل ها و مراتع را به عنوان اولويت خود معرفي کردند.
    جنگل ها، بيابان مي شود
وضع منابع طبيعي کشور آن قدر نگران کننده است که برخي از کارشناسان هشدار مي دهند در هر دقيقه دو هکتار از منابع طبيعي کشور از بين رفته تا آنجا که هيچ بعيد نيست تا 30 سال آينده جنگل طبيعي در کشور وجود نداشته باشد.
عادل جليلي، رئيس موسسه تحقيقات جنگل ها و مراتع کشور با بيان اين که دولت هرچه در شاخص هاي اقتصادي موفق عمل کند وضع منابع طبيعي کشور نيز بهتر مي شود، گفت: به اين شکل ارتباط بهتري بين مردم و منابع طبيعي ايجاد مي شود.
وي ادامه داد: اين در حالي است که فرهنگ عمومي ما در حوزه حفظ منابع طبيعي در سطح طرح کلان مسئولان و مردم اصلاخوب نيست، به همين دليل بايد ريشه يابي کرد تا در آينده بحران جدي نداشته باشيم. افزون بر اين مي توان گفت در کشور حفظ محيط زيست کماکان موضوعي فانتزي است و براي رفع اين ديدگاه تاکنون برنامه مشخصي آماده و اجرا نشده است.

جليلي درباره مشکل ساختاري در سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري يادآور شد: مشکل ما فعلاساختار نيست بلکه نگرش برخي مسئولان و مردم است، چون عده اي در اين حوزه قشنگ حرف مي زنند، اما زمان عمل همه زمين خوار حرفه اي هستند.
علي سلاجقه، رئيس پرديس کشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه تهران مهمان ديگر برنامه بود که با اشاره به اين که منابع طبيعي فقط جنگل و مرتع نيست، بلکه آب و خاک و هوا نيز جزئي از آن است، يادآور شد: مشکل اينجاست که در اين حوزه ساختار ايراد داشته و تخصص معني ندارد. اکنون روستايياني که در حاشيه جنگل زندگي مي کنند بهتر از برخي مسئولان، منابع طبيعي را مي شناسند. وي ادامه داد: در حوزه منابع طبيعي از نظر قانونگذاري نيز مشکل داريم، زيرا برخي قوانين متناقض است يا در جاهايي خلاقانوني وجود دارد.
سلاجقه تصريح کرد: منابع طبيعي بايد در کشور جايگاه درخوري پيدا کرده و از وزارت کشاورزي جدا باشد.

    دولت هاي مخرب منابع طبيعي
شمس الله شريعت نژاد، عضو کميسيون کشاورزي نيز مهمان برنامه مناظره بود. او با بيان اين که سهم دولت ها در تخريب محيط زيست بيش از 80 درصد است، اظهار کرد: اکنون فقيرترين آدم ها در حاشيه جنگل هاي شمال و غرب کشور زندگي مي کنند، اين افراد براي تامين مايحتاج خود با مشکل روبه رو هستند و بناچار از جنگل بهره برداري مي کنند.
وي با بيان اين که سياست ها در کشور براي حفظ منابع طبيعي اشتباه بوده، عنوان کرد: بايد از قوه قضاييه پرسيد با چند زمين خواري که پشتوانه سياسي داشته اند تاکنون برخورد شده است. هادي کيا دليري، رئيس دانشکده منابع طبيعي دانشگاه آزاد نيز با تاکيد بر اين که هيچ کشوري با منابع طبيعي آسيب ديده موفق نمي شود، بيان کرد: درحالي که در کشور پوشش گياهي کمي داريم ، در مرحله توسعه قرار گرفته ايم و اين شرايط مي تواند براي منابع طبيعي خطرناک باشد.
وي ابراز کرد: توجه نکردن مردم و مسئولان مساله را بحراني تر کرده است، نکته اينجاست که پتانسيل قانوني و فني داريم، اما از آنها بدرستي استفاده نمي کنيم.
رئيس دانشکده منابع طبيعي دانشگاه آزاد درباره ارتباط سازمان جنگل ها با وزارت کشاورزي تصريح کرد: کشاورزي 80 درصد عامل نابودي جنگل هاست، به همين دليل نبايد سازمان جنگل ها زير مجموعه چنين وزارتخانه اي باشد. افزون بر اين در دولت قبلي بهترين زمين هاي کشاورزي به دليل ناتواني کشاورزان از دست رفت.
ناصر مقدسي، قائم مقام رئيس شواري عالي جنگل، مرتع و آبخيزداري کشور با اشاره به تاثير هدفمندي يارانه ها روي منابع طبيعي کشور، بيان کرد:تا مدتي قبل قطع درختچه ها براي تامين سوخت در کشور حدود 12 ميليون متر مکعب بود که با برنامه هاي ما پنج تا شش ميليون متر مکعب کاهش پيدا کرد، اما با هدفمندي و افزايش قيمت حامل هاي انرژي بهره برداري اکنون به هشت ميليون متر مکعب رسيده است.
وي با بيان اين که مشکل ديگر نبود نيروي کافي و اعتبار است، ادامه داد: اکنون براي هر 70 هزار هکتار يک نيروي محافظ وجود دارد، اين درحالي است که نيروهاي ما از حداقل تجهيزات نيز استفاده مي کنند.
اين در حالي است که با توجه به اظهار نظر کارشناسان و وضع شکننده منابع طبيعي در کشور مي توان بر لزوم وجود سازماني قوي براي حفظ منابع طبيعي کشور تاکيد کرد. در اين ميان مي توان پيشنهاد کرد که سازمان جنگل ها از وزارت کشاورزي جدا شده و زير نظر سازمان حفاظت محيط زيست اداره شود، زيرا رئيس اين سازمان معاون رئيس جمهور نيز هست و قدرت بيشتري براي اجرا کردن قوانين دارد. البته هرگونه تغيير و تحولي در اين زمينه نياز به کار کارشناسي دارد؛ زيرا تجربه ثابت کرده ادغام بي برنامه سازمان ها بايکديگر مي تواند نتايج بدي داشته باشد؛ براي نمونه مي توان به ادغام سازمان جوانان با سازمان تربيت بدني اشاره کرد که اکنون زمزمه هاي لزوم جدايي آنها هر از گاهي رسانه اي مي شود.

سلامت شهروندان بازیچه سیاست نشود

آلوده بودن بنزین تولید پتروشیمی‌ها بحث داغی است که این روزها افکار عمومی را به خود مشغول کرده هرازگاهی برخی مسئولان اظهار نظرهایی دراین باره می‌کنند، اما جالب اینجاست که تاکنون تصمیم قاطعی دراین باره گرفته نشده، فضا آنقدر مبهم است که برخی‌ها آلوده بودن یا نبودن بنزین پتروشیمی را دستاویزی قرار داده‌اند برای ضربه زدن به رقبا یا مخالفان خود.

 نکته اینجاست که در این میان سلامت شهروندان فراموش و دچار حاشیه‌های سیاسی شده است. برای نمونه وقتی رئیس سازمان حفاظت محیط‌ زیست با صراحت گفت بنزین پتروشیمی‌ها آلوده است، برخی‌ها گفتند همسر وی در زمینه واردات بنزین فعالیت می‌کند، به همین دلیل او چنین اظهارنظری کرده است.

هر چند این خبر خیلی زود و با جدیت تکذیب شد، اما این آخرین حاشیه‌سازی این ماجرا نبوده و نیست چون خبرآنلاین در این باره نوشته بتازگی گزارشی در رسانه‌ها از قول مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شد که گواهی بود بر این‌که بنزین‌های تولیدی پتروشیمی‌ها آلوده نیست، اما این اظهارنظر نیز سرانجام با تکذیب مرکز پژوهش‌های مجلس روبه‌رو شد.

مرکز پژوهش‌ها با انتشار مطلبی در سایت خود تصریح کرده اطلاعات جدیدی در این خصوص منتشر نکرده است.

هر چند آنهایی که ادعا می‌کنند بنزین پتروشیمی‌ها آلوده نیست، اطلاعات تازه این مرکز مطالعاتی را «خط بطلانی بر تحلیل‌های سیاسی» در مورد بنزین پتروشیمی‌ها دانسته بودند، ولی تکذیب خبر از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که اساس انتشار گزارش اولیه بیش از آنچه اعلام شده، سیاسی بوده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس در این باره اعلام کرده به دلیل حساسیت موضوع کیفیت بنزین‌های تولیدی در واحدهای پتروشیمی یا وارداتی، این مرکز در حال برگزاری جلسات کارشناسی و دعوت از همه صاحب‌نظران، ذی‌نفعان و متخصصان برای روشن شدن موضوع است که پس از بررسی کامل، ‌نظر کارشناسی مرکز در اختیار سیاستگذاران و تصمیم‌گیران کشور قرار خواهد گرفت.

این در حالی است که تاکنون گزارش مربوط به بررسی کیفیت بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها و همچنین بنزین وارداتی در مرکز پژوهش‌های مجلس نهایی نشده است. به همین دلیل باید از مسئولان این مرکز خواست هرچه زودتر نتایج تحقیقات خود را منتشر کنند تا بیش از این سلامت شهروندان به خطر نیفتد و برخی‌ها به قول معروف بیش از این از آب گل‌آلود ماهی نگیرند.

سرشماري گونه هاي جانوري به روز مي شود

معاون محيط زيست طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست همراه ديگر مسئولان اين سازمان روز گذشته در نشستي خبري به مناسبت هفته محيط زيست از به روز شدن سرشماري گونه هاي جانوري، مرگ دو قلاده يوزپلنگ در شش ماه گذشته، تشکيل تيم هاي امداد و نجات گونه هاي جانوري و آموزش هاي ويژه براي محيط بانان خبر داد.
به گزارش جام جم، احمدعلي کيخا، معاون محيط زيست طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست اظهار کرد: بودجه محيط زيست در سال گذشته حدود 0.11 درصد کل بودجه کشور بود، اين درحالي است که مسئولان بايد توجه بيشتري به مسائل زيست محيطي کشور داشته باشند.
وي با بيان اين که تحريم ها نيز سبب شده شرايط محيط زيست کشور بحراني شود، عنوان کرد: تحريم ها سبب شده گروهي از مردم براي تامين نيازهاي خود برداشت بيشتري از منابع طبيعي داشته باشند، افزون بر اين به دليل تحريم ها نمي توان تجهيزات مورد نيازي مانند اسلحه و داروي بيهوشي تهيه کرد.

مرگ 2 يوز در 6 ماه
هومن جوکار، مدير پروژه بين المللي يوزپلنگ آسيايي نيز در اين نشست با بيان اين که در سه ماه گذشته محيط بانان 35 مورد مشاهده يوز پلنگ داشته اند، يادآور شد: افزون بر اين در شش ماه گذشته دو قلاده يوزپلنگ از سوي سگ هاي گله دامداران کشته شده اند.
وي ادامه داد: در تلاشيم تا از منابع ديگر براي حفاظت از يوز اعتبار به دست آوريم تا بتوانيم دام هاي دامداران را از برخي زيستگاه هاي يوزپلنگ به مکان هاي ديگري منتقل کنيم.
مجيد خرازيان مقدم، مديرکل دفتر تنوع زيستي و حيات وحش سازمان حفاظت محيط زيست نيز از به روز شدن روش هاي سرشماري پستانداران خبر داد و بيان کرد: براي اولين بار دفتر تنوع زيستي سازمان محيط زيست برنامه خود را براي سه سال آينده تدوين کرد که در اين ميان به روز شدن روش هاي سرشماري گونه هاي جانوري از اولويت هاي ماست.
مقدم اظهار کرد: با تدوين دستورالعمل هاي ساخت پل هاي روگذر و زيرگذر در زيستگاه گونه هاي جانوري سعي مي کنيم گروه هاي امداد و نجاتي را آموزش دهيم تا هنگام تصادف گونه هاي جانوري وارد عمل شوند.
مسعود عاليخاني، مديرکل دفتر صيد و شکار سازمان محيط زيست نيز در اين نشست با اشاره به شرايط نامناسب برخي از باغ وحش ها يادآور شد: کارشناسان سازمان حفاظت محيط زيست قرار است از تمام مراکز نگهداري حيوانات در کشور بازديد کرده و شرايط آنها را ارزيابي کنند.
حميدرضا خيلدار، فرمانده يگان حفاظت سازمان حفاظت محيط زيست نيز در اين جلسه درباره وضع تقي زاده و خالدي، دو محيط باني که اکنون در زندان به سر مي برند، عنوان کرد: گفت وگو با خانواده اولياي دم رضايت بخش بوده و اميد است در روزهاي آينده آنها رضايت خود را اعلام کنند.
خيلدار يادآور شد: درباره آموزش محيط بانان نيز قرار است آموزش نظامي آنها در پادگان هاي آموزشي ناجا صورت بگيرد تا آنها آموزش هاي لازم را درباره قوانين به کارگيري سلاح بخوبي فرا بگيرند.

بهره برداري افراطي از آب
به گفته معاون محيط زيست طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست در کشورهاي پيشرفته معمولا80 درصد از منابع آب موجود در اختيار طبيعت قرار گرفته و از 20 درصد آن استفاده مي شود، اين درحالي است که در کشورمان فقط 25 درصد آب در اختيار طبيعت قرار مي گيرد.
وي با تشکر از عملکرد رسانه ملي يادآور شد: سريال پايتخت و ديگر برنامه هاي تلويزيون سبب شد سازمان حفاظت محيط زيست خيلي سريع تر به اهداف خود برسد، به همين دليل بايد از رسانه ها خواست، هرچه بيشتر به مسائل محيط زيست بپردازند.معاون سازمان محيط زيست خاطرنشان کرد: 290 سفره آب زيرزميني کشور وضع نامناسب تري نسبت به درياچه اروميه دارند؛ به همين دليل بايد رويکردهاي برنامه اي کشور در حوزه منابع آب تغيير کرده و در سياست هايي نظير سدسازي تجديدنظر شود.
کيخا تصريح کرد: سازمان محيط زيست فقط در شرايط ضروري و براي تامين آب شرب با ساخت سد موافقت مي کند.
وي درباره انتقال آب ميان حوزه اي عنوان کرد: تاکنون هيچ مجوزي از سازمان حفاظت محيط زيست براي اجراي طرح انتقال آب بين حوضه اي صادر نشده است، چون انتقال آب بين حوضه اي سياست سازمان نيست. بر اين باوريم که مشکل آبي هرمنطقه اي بايد با توجه به ظرفيت همان منطقه حل شود.
معاون محيط زيست طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست درباره تالاب هامون نيز يادآور شد: سال گذشته به دليل خشک شدن تالاب حدود6000 خانواري که زندگي شان وابسته به اين تالاب بود مهاجرت کردند، ولي خوشبختانه اکنون30 درصد اين تالاب آبگيري شده و شرايط آن رضايت بخش است.

ببرسيبري؛ همچنان در قرنطينه
وي درباره سرنوشت يک قلاده ببر سيبري که ارديبهشت ماه سال 89 وارد ايران شد و اکنون به دليل بيماري مشمشه در قرنطينه نگهداري مي شود، يادآور شد: سازمان دامپزشکي موافق معدوم سازي ببر سيبري است، اما سازمان حفاظت محيط زيست در حال تحقيق و بررسي راه هاي موجود از مراکز بين المللي است، افزون براين قرار است بار ديگر آزمايش هاي لازم روي ببر سيبري انجام گيرد.
کيخا با اشاره به بازنگري قانون صيد و شکار درباره موضع اين سازمان درباره شکار افزود: رويکرد سازمان حفاظت محيط زيست تشويق براي شکار نيست، اما در اين حوزه بايد به شکل علمي و منطقي عمل کرد، زيرا چنين مقوله مهمي را نمي توان با احساسات مديريت کرد.
وي يادآور شد: تجربه ممنوع شدن شکار براي پنج سال در استان فارس نشان داد که محدوديت نمي تواند مانع تخلفات زيست محيطي و شکار شود، چون بيشترين ميزان تخلفات شکار در اين استان گزارش شد.اين درحالي است که به گفته وي نمي توان براي تمام گونه هاي جانوري نسخه اي واحد پيچيد، به همين دليل بايد با توجه به نوع و شرايط گونه جانوري و زيستگاه آن برنامه ريزي صورت گيرد.

فصل آتش سوزي نزديک است
معاون محيط زيست طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به اين که سازمان حفاظت محيط زيست به تنهايي نمي تواند مقابله کند، بيان کرد: با توجه به نزديک شدن فصل تابستان و تشديد خشکسالي، احتمال افزايش آتش سوزي جنگل ها وجود دارد به اين شکل امسال در پارک بمو در استان فارس حدود 22 آتش سوزي اتفاق افتاد که به همين دليل رسانه ها بايد بيشتر به مردم آموزش دهند، زيرا اغلب آتش سوز ي ها به دليل ناآگاهي مردم رخ مي دهد.

با زمین همراه شو عزیز

زمین تب دارد، دریا ناله می‌کند، هوا سرفه می‌زند، جنگل فریاد می‌کشد و حیات وحش اشک می‌ریزند، این روزها هر جای زمین که بایستید ناله می‌شنوید، فقط کافی است با درد‌های زمین آشنا بوده و گوش‌هایتان را تیز کنید تا بدانید چه به روز زمین و ساکنانش آمده، چون ندانم کاری آدم‌ها نه فقط روزگار خودشان بلکه روزگار هر موجود زمینی را سیاه کرده است.

این هفته که به نام محیط زیست ثبت شده فرصت مناسبی است برای انسان هایی که در زندگی ماشینی غرق شده و نمی دانند در بیماری زمین چقدر نقش داشته و دارند.

هفته محیط زیست فرصتی است برای تمرین سبز شدن و سبز ماندن، این هفته فرصتی است برای آشتی با آب، دوستی با هوا همنشینی با باغ، سبزه و گلدان. این روزها زمان مناسبی است برای تیمار زخم های حیات وحش و احوالپرسی از زمین.

در واقع این هفته مجالی است برای آشتی با نعمت هایی گرانبهایی که انسان در روزمرگی، ارزش آنها را فراموش کرده است، نکته اینجاست که برای رسیدن به این هدف نیاز به کار سختی نیست کافی است به احترام زمین کمی خودخواهی را کنار بگذارید، برای نمونه به جای استفاده از خودروی شخصی از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کرد یا هنگام خرید از فروشگاه ها به کیسه های پلاستیکی نه گفت. افزون بر این می توان تمرین کرد تا بتوان در مصرف آب و انرژی نیز صرفه جویی کرد.

رعایت همین نکات ساده می تواند تا حد زیادی از مشکلات محیط زیستی کشور کم کند، زیرا در شرایطی که سازمان های مسئول مانند سازمان حفاظت محیط زیست کشور از نبود اعتبار و توجه کافی رنج می برند، فعالیت شهروندان می تواند تا حد قابل توجهی از مشکلات زیست محیطی کشور کم کرده و پیام درخواست توجه بیشتر به زمین را به گوش مسئولان کشور برساند تا دیگر در هیچ جنگل یا شهری درختی زخم تبر را تجربه نکند.

افزون بر این سازمان های درگیر در این حوزه نیز باید بیشتر از قبل به مسائل محیط زیستی پرداخته و برای آگاه سازی شهروندان قدم های جدی تری بردارند برای نمونه سازمان حفاظت محیط زیست همیشه با کمبود نیرو مواجه بوده این درحالی است که مسئولان این سازمان می توانند با بهره بردن از نیروی سازمان های مردم نهاد تاحدی مشکلات خود را بر طرف کنند. فراموش نکنید محیط زیستی شدن آسان است، کافی است با طبیعت آشتی کنید.

مهدی آیینی – گروه جامعه

مرگ حیات‌وحش در بازار زیرزمینی

سمندر لرستان، هوبره، باز، شاهین، بحری وبالابان برخی از گونه‌های جانوری کشورمان است که بازار خرید و فروششان این روزها داغ است، آنقدر داغ که شیخ‌نشینان عرب برای پرندگان شکاری کشورمان تا 200 میلیون تومان پرداخت کرده و قاچاقچیان نیز به ماموران محیط‌ زیست پیشنهاد رشوه یکصد میلیون تومانی می‌دهند، افزون بر این سمندر لرستان کشورمان که بازار خرید و فروشش در شب‌های عید رونق می‌گیرد در شرق آسیا علاقه‌مندانی دارد که حاضرند برایش تا هزار دلار نیز هزینه کنند.

نکته اینجاست که در کشورمان تاکنون ارزش واقعی این گونه های جانوری برآورد نشده به همین دلیل با گذشت زمان تعداد بیشتری از آنها قربانی شده و منافع ملی کشور به خطر می افتد.

عصر جمعه گذشته ماموران یگان حفاظت محیط زیست استان تهران قاچاقچی را دستگیر کردند که قصد داشت در ازای سه میلیون تومان دو قطعه تمساح را بفروشد.

اسماعیل میران زاده، فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران در این باره به جام جم می گوید: این فرد ادعا کرده بود که اگر از قبل به او سفارش داده شود می تواند گونه های دیگری مانند شیر و پلنگ را نیز برای فروش آماده کند.نکته اینجاست که این بار اول و آخری نیست که در پایتخت یا کلانشهرهای دیگر کشور گونه های وحشی جانوری خرید و فروش می شوند، تا آنجا که در فضای مجازی نیز سایت هایی هستند که گردانندگان شان ادعا می کنند می توانند هر گونه جانوری را به شما تحویل دهند. این درحالی است که سازمان حفاظت محیط زیست با وزارت ارشاد و پلیس فتا برای برخورد با این سایت ها نامه نگاری کرده، ولی هستند سایت هایی که کماکان به فعالیت خود ادامه می دهند.

قیمت ندارند

به دلیل این که خرید و فروش گونه های جانوری وحشی، زیرزمینی اتفاق می افتد نمی توان قیمت مشخصی از آنها ارائه کرد، زیرا خریدار و فروشنده با توجه به گونه جانوری با یکدیگر توافق می کنند.

رضا فرجی، رییس اداره اجرایی و شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفت و گو با جام جم عنوان می کند: تجارت غیرقانونی حیات وحش در قالب جرایم سازمان یافته و بین المللی است و به علت این که برای قاچاقچیان خطر کمتری از قاچاق مواد مخدر و انسان دارد، سومین تجارت غیر قانونی دنیاست.

وی درباره گونه های جانوری که از کشورمان قاچاق می شود، می افزاید: پرندگان شکاری و هوبره در کشورهای حاشیه خلیج فارس طرفداران زیادی دارد تا آنجا که برای خرید گونه هایی مانند شاهین، بحری یا بالابان حدود 200 میلیون تومان نیز پرداخت می کنند. سمندر لرستان نیز گونه دیگری است که بتازگی تجارت آن باب شده و در بازارهای شرق آسیا به 1000 دلار نیز به فروش می رسد.

«آرتمیا» گونه جانوری دیگری است که در زیستگاهی مانند دریاچه ارومیه یافت می شود. سودجوها با قاچاق این گونه و فروش آن به کارخانه های ساخت لوازم آرایشی در شرق آسیا، سبب در معرض خطر قرار گرفتن این گونه شده اند. علاوه بر آرتمیا باید به برخی مارهای سمی کشور نیز اشاره کرد که به دلیل کاربرد در صنعت داروسازی از کشور قاچاق می شوند.

میران زاده درباره دلیل رونق گرفتن خرید و فروش غیرقانونی گونه های جانوری در کشور اظهار می کند: مردم از طبیعت فاصله گرفته اند و به اشتباه فکر می کنند با خرید جانوران وحشی می توانند فاصله شان با طبیعت را کم کنند، ولی این کار فقط به آسیب دیدن محیط زیست کشور و مرگ گونه های جانوری ختم می شود.

این در حالی است که باید تاکید کرد نبود مکان هایی مانند باغ وحش های استاندارد در کشور یکی از دلایلی است که سبب افزایش خرید و فروش جانوران وحشی در کشور شده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران ادامه می دهد: تا سه سال گذشته بیشتر بحث خرید و فروش پرندگان شکاری مطرح بود، اما مدتی است که خرید و فروش سنجاب زاگرس و سمندر لرستان نیز باب شده است.

مهمانان ناخوانده

نکته دیگری که باید در این میان به آن اشاره کرد، این است که با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور، قاچاقچیان برخی گونه ها را از خاک کشورمان به اروپا قاچاق می کنند، این درحالی است که ورود گونه های غیربومی به کشور می تواند صدمات جبران ناپذیری به کشور بزند، زیرا پرندگان و خزندگانی مانند مرغ مینا و طوطی و خزندگانی مانند ایگوانا یا برخی حشرات مانند رتیل بدون ضابطه به کشور وارد می شوند.

خسرو افسری، مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان درباره ورود گونه هایی مانند طوطی و مرغ مینا از پاکستان به ایران به جام جم می گوید: سودجویان این پرنده ها را در دسته های 200 تا 500 قطعه به داخل کشور قاچاق می کنند، زیرا در پاکستان این گونه ها ارزان تر هستند، برای نمونه آنها مرغ مینا را حدود 500 تومان می خرند. این در حالی است که قیمت مرغ مینا در داخل کشور به 50 برابر این قیمت نیز می رسد.

رییس اداره اجرایی و شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره تاکید می کند: خیلی از این گونه های بومی ناخواسته وارد طبیعت شده و به گونه های بومی جانوری کشورمان آسیب می زنند. باید توجه داشت که ورود گونه های غیربومی با از بین بردن گونه های خاص کشور می تواند امنیت ملی، سلامت بهداشت و کل تنوع زیستی کشور را تهدید کند.

ماجرایی که به این اتفاق دامن زده مشخص نشدن ارزش واقعی گونه های جانوری کشورمان است. وی عنوان می کند: اکنون در کشورمان ارزش واقعی برخی گونه های جانوری مشخص نشده و نمی دانیم آنها چه جایگاهی دارند. باید توجه داشت که اگر این اتفاق بیفتد طبیعت گردی و گردشگری رونق گرفته و تولید ناخالص داخلی بیشتر می شود.

برای این کار باید مسئولان کشور سند راهبردی جامعی تنظیم کنند تا سازمان ها و دستگاه هایی مانند نیروی انتظامی، گمرک، دامپزشکی و حفاظت محیط زیست به صورت یکپارچه عمل کرده و مانع آسیب دیدن گونه های جانوری و محیط زیست کشور شوند. افزون بر این باید در قوانین و مقررات نیز بازنگری صورت گیرد، زیرا قوانین در این حوزه به روز نبوده و از بازدارندگی مناسبی نیز برخوردار نیستند.

مهدی آیینی – گروه جامعه

تهران كه آهو ندارد

داستان پيدا شدن گونه هاي جانوري مانند آهو، توله شير و پرندگان شکاري در خيابان هاي تهران داستان تازه اي نيست، تا آنجا که بعد از رسانه اي شدن ماجراي جنجالي توله شيرها و پيدا شدن يک قلاده شير در پشت بام آپارتماني مسکوني در محله هفت تير اکنون کار به جايي رسيده که اگر شهروندان بخوانند و بشنوند که در جايي نزديکي محل کار يا خانه شان دايناسور پيدا شده، ديگر تعجب نمي کنند.
نکته اينجاست که چنين اتفاقاتي براي مسئولان نيز مانند شهروندان عادي شده، چون با توجه به تکرار شدن اين ماجراها مي توان نتيجه گرفت آنها براي برخورد با چنين اتفاقات يا تکرار نشدن آنها کمترين تلاشي نکرده اند به همين دليل سودجوها از هر فرصتي براي خريد و فروش گونه هاي جانوري استفاده مي کنند، تا آنجا که جمع آوري گونه هاي جانوري غير بومي و وحشي از سطح معابر شهر براي ماموران آتش نشاني به ماموريتي ثابت تبديل شده است. براي نمونه ديروز ماموران آتش نشاني براي نجات آهويي سرگردان روانه غرب تهران و بلوار فردوس شدند تا آهويي را که از ترس درون کانال آب پناه گرفته بود، نجات دهند. فرمانده آتش نشانان اعزامي به محل حادثه در اين باره گفته آتش نشانان ايستگاه 102 اين آهو را که به نظر مي رسد از مکاني نامعلوم فرار کرده و به داخل کانال آب پناه برده با استفاده از تجهيزات نجات به دام انداخته و آن را به مراکز نگهداري حيوانات تحويل دادند.
بايد ياد آور شد که حداقل کاري که مسئولان براي تکرار نشدن چنين اتفاقاتي مي توانند انجام دهند نظارت بيشتر بر فعاليت مراکز خريد و فروش حيوانات است که اکنون در بيشتر خيابان هاي تهران وجود دارد و فعاليتشان به دنياي مجازي نيز کشيده شده است.
افزون براين مسئولان براي حفظ گونه هاي جانوري بايد آموزش خانواده ها و بخصوص کودکان را در دستور کار خود قرار دهند تا گونه هاي جانوري کشور بيش از اين آسيب نبينند. نکته ديگري که در اين ميان مي توان به آن اشاره کرد کمبود تجهيزاتي مانند تله زنده گيري حيوانات و اسلحه، گلوله و دارت بيهوشي است، زيرا اگر اين روزها براي جمع آوري گونه هايي مانند روباه با مراکز محيط زيست تماس بگيريد، آنها به دليل نداشتن چنين تجهيزاتي کمتر روانه اين ماموريت ها مي شوند.

راکون ها را دريابيد

جمعيت راکون هايي که از مرز آذربايجان وارد کشور شده اند، روز به روز در حال افزايش است؛ به همين دليل مي توان از آنها به عنوان تهديدي براي گونه هاي جانوري شهرهاي تالش و آستارا ياد کرد، زيرا راکون جانوري است که به آساني روي درختان يا داخل تالاب ها مي رود و به اين شکل براحتي به آشيانه و تخم پرندگان دسترسي پيدا کرده و مي تواند خطري جدي براي محيط زيست منطقه به حساب بيايد، به همين دليل بايد از مسئولان خواست اکنون که اين مشکل فقط چند شهر کشور را تهديد مي کند، براي رفع آن دست به کار شوند.
افزون بر اين، يکي ديگر از اين خطراتي که گونه هاي جانوري کشور را تهديد کرده و هيچ وقت آن طور که بايد و شايد جدي گرفته نشده، ورود بي ضابطه گونه هاي خارجي به کشور است. براي نمونه افرادي قرقاول هاي تزئيني را براي نگهداري در باغ وحش هاي شخصي يا باغ هاي پرندگان وارد کشور مي کنند، اين در حالي است که نبايد براحتي اجازه وارد شدن اين گونه ها را به کشور داد، زيرا در بيشتر مواقع گونه هاي خارجي وارد شده به کشور در طبيعت رها شده و سبب مي شوند نژاد اصيل گونه هاي جانوري کشور از بين برود. به همين دليل مسئولان بايد به فکر بازنگري قوانين بوده و شرايط را براي وارد کردن گونه هاي خارجي به کشور محدودتر کنند، زيرا قرقاول دورگه براي محيط زيست کشور ديگر ارزشي ندارد.
نکته ديگري که بايد به آن اشاره کرد، جاي خالي تلاش براي فرهنگسازي در کشور براي حفظ حيات وحش است، زيرا بتازگي وقتي برخي بوميان زيستگاه هاي اصلي پرندگان مهاجر کشور وضع مالي شان خوب شد، به جاي اين که دوربين و تلسکوپ خريده و براي تماشاي پرندگان بروند، بلافاصله به فکر خريد اسلحه شکاري مي افتند. اين فرهنگ غلطي است که بايد براي اصلاح آن تلاش کرد. براي نمونه مي توان با اختصاص دادن بخش هايي از کتاب هاي درسي به حيات وحش کشور شهروندان را از کودکي با ارزش گونه هاي جانوري آشنا کرد.يکي ديگر از کارهايي که اکنون در دنيا براي حفظ پرندگان مهاجر و ديگر گونه هاي جانوري در خطر انقراض انجام مي شود، افزايش پرورش گونه هاي در معرض خطر انقراض در اسارت و رهاسازي آنها در طبيعت است.
به عنوان مثال در روسيه، بلژيک و آمريکا درناي سيبري را در مراکز تخصصي پرورش مي دهند تا آنجا که در 15 سال گذشته حدود صد درنا به اين شکل پرورش يافته و در طبيعت رها شده است، اما نکته اينجاست که از اين روش در کشورمان تاکنون استفاده نشده است؛ براي نمونه مي توان به پروژه پرورش يوز در اسارت اشاره کرد که هنوز عملي نشده است.

مهدي آييني/گروه جامعه

بالا