مشق اعتياد نوجوانان

اعتياد به آنها به ارث مي رسد، اما سازوکاري براي درمانشان تعريف نشده است، يا خمار يا نشئه سرکلاس درس حاضر مي شوند يا قيد درس و مشق را زده و براي تامين مواد مخدر مصرفي خود به هر بزهي دست مي زنند، اما چشم بينايي شاهد دردهايشان نيست، اين حکايت مشق اعتياد ميان کودکان و نوجوانان است که هر روز قربانيان بيشتري مي گيرد، اما با اين حال هنوز برخي مسئولان در انتظار شواهد بيشتري هستند تا پژوهش هايشان را از مرحله آزمايش به اجرا برسانند.
اعتياد در نوجوانان و کودکان جدي شده است و به قول معروف مساله اي نيست که بتوان «زير فرش» پنهانش کرد، به همين علت انوشيروان محسني بندپي، رئيس سازمان بهزيستي کشور نيز در گفت وگو با جام جم از اين واقعيت تلخ پرده برمي دارد و مي گويد: کاهش سن اعتياد در کشور، يک واقعيت است.
اگر از رئيس سازمان بهزيستي کشور درباره راهکارهاي مبارزه با اعتياد کودکان و نوجوانان بپرسيد، او بر اين نکته تاکيد مي کند که بايد ساز و کاري مناسب را با توجه به سن و سال و نياز هاي اين افراد در نظر گرفت.
محسني بندپي با اشاره به اين که براي همه گروه هاي سني نمي توان روش درمان يکساني را دنبال کرد، درباره اقدامات بهزيستي در اين خصوص اظهار مي کند: به شکل پايلوت اقداماتي درحال انجام است تا مشخص شود جداکردن و نگهداري از کودکان و نوجوانان معتاد به چه تدابيري نياز دارد تا به اين ترتيب، راهکارهاي مناسبي براي برخورد با اين مشکل به دست بياوريم.
محسن روشن پژوه، معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي کشور نيز در گفت وگو با جام جم فاش مي کند: تعداد اشخاصي که براي درمان اعتياد خود اقدام کرده و زير 18 سال دارند،نسبت به گذشته افزايش يافته به همين دليل بايد براي اين گروه سني نيز برنامه درماني مناسبي اجرا کرد.

    جاي خالي بانک اطلاعاتي
يکي ديگر از مسائلي که سبب شده اعتياد در بين نوجوانان و کودکان رخنه کند، نبود برنامه و بانک اطلاعاتي مشخص است، اما آمارهايي نيز تا کنون منتشر شده که براساس آنها مي توان به شرايط نامناسب اين حوزه پي برد، براي نمونه سخنگوي ستاد مبارزه با موادمخدر بتازگي با اشاره به آمار يک درصدي اعتياد در ميان دانش آموزان به ايرنا گفت: 130 هزار نفر از دانش آموزان کشور از يک تا چند بار سابقه مصرف موادمخدر دارند.
اين در حالي است که اين آمار دانش آموزاني را که ترک تحصيل کرده يا اجازه تحصيل ندارند، پوشش نمي دهد، افزون بر اين آمار معتادان کشور نيز حدود يک ميليون و 250 هزار نفر برآورد مي شود و براساس آمارهاي منتشر شده نيمي از آنها متاهل هستند به همين سبب اگر اين افراد صاحب دست کم دو فرزند باشند، مي توان نتيجه گرفت به اندازه جمعيت معتادان کشور نيز کودک در شرف اعتياد قرار دارد يا معتاد شده است.
نبود آمار مناسب در اين حوزه سبب شده برخي مسئولان براي کنترل چنين مسائلي قدم از قدم بر ندارند، به همين خاطر اندک اطلاعات کارشناسان از اعتياد نوجوانان و کودکان براساس مستنداتي است که از مراکز درمان يا مشاوره به دست مي آيد.

روشن پژوه درباره نوع مواد مخدري که اين گروه سني مصرف مي کند، يادآور مي شود:براساس گزارش هاي ما ترکيبي از مواد در بين کودکان و نوجوانان استفاده مي شود، اما بيشتر از مواد محرک مانند شيشه يا مخدري مانند ترياک استفاده مي کنند، مصرف هروئين نيز ديده شده، اما کم است.
معاون پيشگيري و درمان اعتياد سازمان بهزيستي کشور درباره راهکار بهزيستي براي درمان کودکان و نوجوانان معتاد خاطرنشان مي کند: درمان کودکان و نوجوانان بويژه افراد زير 12 سال جنبه طبي و پزشکي بيشتري دارد و معمولابراي آنها درمان هاي جايگزين مانند تجويز متادون توصيه نمي شود.
در واقع کارشناسان معتقدند درمان چنين افرادي بايد در فضاهاي بيمارستاني دنبال شود نه کمپ هاي ترک اعتياد.

    ايجاد مراکزخاص در کلانشهرها
سازمان بهزيستي حدود دو سال است که اجراي پروژه اي را براي درمان کودکان و نوجوانان معتاد در استان سيستان و بلوچستان به شکل پايلوت (آزمايشي) دنبال مي کند، روشن پژوه دراين باره توضيح مي دهد: با کمک ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت بهداشت دو مرکز دخترانه و پسرانه براي معتادان زير 18 سال طراحي کرده ايم. در اين مراکز افراد غربالگري شده و براي ادامه درمان به بيمارستان فرستاده مي شوند تا مرحله سم زدايي را پشت سر بگذارند.
به گفته او، پس از اين که شخص سه ماه در اين مراکز نگهداري شد، مددکاران شرايط خانواده اش را بررسي مي کنند و اگر امکان برگشت فرد به خانواده ميسر نبود، او به مراکز شبانه روزي بهزيستي منتقل مي شود.
اين درحالي است که مسئولان بهزيستي در حال برنامه ريزي هستند تا چنين مراکزي را در تمامي کلانشهرهاي کشور ايجاد کنند، زيرا شرايط اجتماعي در کلانشهرهايي مانند تهران به شکلي است که کارشناسان تاکيد مي کنند مساله درمان اعتياد کودکان و نوجوانان بايد با جديت پيگيري شود.
از سوي ديگر بايد به اين موضوع توجه کرد که هم اکنون در کلانشهرها برخي نوجوانان به علت ناآشنايي با کمپ هاي ترک اعتياد مناسب نوجوان ها يا کمبود آنها، رقم واقعي سن شان را کتمان مي کنند و به کمپ هاي ترک اعتياد بزرگسالان مي روند و در اين مکان ها نه تنها اعتيادشان ريشه اي درمان نمي شود؛ بلکه انواع بزه را نيز از معتادان حرفه اي بزرگسال که خيلي هايشان هم سال هايي از عمر خود را در زندان گذرانده اند، ياد مي گيرند.

    تاکيد بر توانمندي خانواده ها
برخي کارشناسان حوزه اعتياد معتقدند براي درمان کودکان و نوجوانان معتاد بايد برنامه هاي سرپايي و اقامتي را دنبال کرد، عباس ديلمي زاده، مديرعامل جمعيت خيريه تولد دوباره نيز با اين روش موافق است، او به ما توضيح مي دهد: هرچند آمار قابل استنادي در اين حوزه وجود ندارد، اما شواهد، نشانگر وجود کودکان و نوزادان معتاد در جامعه است، بنابراين براي درمان اين گروه نيز بايد برنامه هايي داشت.
اين پژوهشگر اعتياد با بيان اين که بهتر است اين گروه در محل زندگي خود روند درماني را پشت سر بگذارند، عنوان مي کند: چنانچه فرد، خانواده نابساماني داشته باشد، بايد او را در مرکز اقامتي بستري کرد.
کارشناساني مانند او معتقدند براي پيشگيري از اعتياد در کودکان و نوجوانان و درمان اين مساله بايد حمايت هاي اجتماعي بيشتري از خانواده به عمل بيايد و براي کودکان بي سرپرست يا بدسرپرست نيز از گروه هاي شبه خانواده استفاده شود.

    اعتياد به ارث مي رسد
درباره اين که چرا کودکان و نوجوانان گرفتار اعتياد مي شوند، ايده هاي گوناگوني مطرح است، اما بسياري از کارشناسان مي گويند چنين افرادي بيشتر از هر چيز از وضع نابسامان خانواده آسيب مي بينند، يعني پدر، مادر يا يکي از اعضاي خانواده آنها را به گرداب اعتياد پرتاب مي کند.
احمد کاهه، معاون اجتماعي پليس مبارزه با مواد مخدر ناجا در اين باره به جام جم مي گويد: معمولاکودکان از طريق خانواده و تحت شرايط دچار اعتياد مي شوند به همين دليل نوع مواد مخدري که آنها به مصرف مي رسانند، به موادي که والدين شان مصرف مي کنند، بستگي دارد. علاوه بر اين بايد تاکيد کرد مادر معتاد، بچه معتاد به دنيا مي آورد يا کودکان در خانواده هايي که گرفتار اعتياد هستند، آسان تر به مواد مخدر دسترسي پيدا مي کنند. کاهه اظهار مي کند: در اين حوزه بايد به پيشگيري توجه ويژه اي کرد، زيرا هرچه سطح آگاهي اعضاي خانواده بالاتر برود، افراد کمتر دچار آسيب خواهند شد، اين درحالي است که پس از درمان نيز شخص بايد مورد حمايت قرار بگيرد تا دوباره گرفتار اعتياد نشود.
با توجه به گفته هاي کارشناسان، هرچند آمار قابل توجهي دراين حوزه استخراج نشده، اما شواهد بسياري وجود دارد که مساله اعتياد در کودکان و نوجوانان جدي است به همين خاطر بايد سازمان هاي مسئول دراين امر آزمون و خطا را کنار گذاشته و هرچه زودتر برنامه مناسبي را براي پيشگيري و درمان اين گروه سني اجرا کنند.

مشق اعتياد نوجوانان