گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

دیروز به مناسبت روز خبرنگار و در آستانه هفته دولت، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نشست متفاوتی با خبرنگاران داشت. از قبل برنامه‌ریزی شده بود تا معصومه ابتکار با خبرنگاران حوزه محیط‌زیست به قول معروف صبحانه کاری داشته باشد.

این نشست که ساعت 8 و 30دقیقه روز گذشته برگزار شد، حاشیه های جالبی داشت. در آغاز نشست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با ظرف کوچکی در دست وارد سالن شد و گفت صبح برای خبرنگاران از باغچه خانه اش مقداری ریحان چیده و آنها را به سازمان آورده تا همراه خبرنگاران در کنار صبحانه میل کند.

صبحانه نیز ساده و در حد بضاعت سازمان حفاظت محیط زیست بود؛ کاسه کوچکی حلیم، چای، پنیر، خرما و گردو صبحانه ای را تشکیل داد که خبرنگاران در کنار رئیس سازمان محیط زیست خوردند. در حین سرو صبحانه نیز مدیرکل روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست گزارشی از فعالیت های رسانه ای سازمان ارائه کرد و برخی خبرنگاران نیز به بیان دیدگاه های خود و مشکلات زیست محیطی کشور پرداختند.

فقط پذیرایی از روزنامه نگاران با ریحان هایی که ابتکار از باغچه خانه اش چیده بود، حاشیه جالب این مراسم نبود، زیرا ابتکار با دعوت از خبرنگار روزنامه ایران که مدتی است به دلیل بیماری صعب العلاج از حوزه و محل کارش دور است، ثابت کرد برای فعالیت خبرنگاران ارزش قائل است؛ به این ترتیب این خبرنگار حوزه محیط زیست نیز با تمام مشکلاتش در این نشست حضور پیدا کرد.

در این مراسم، ابتکار از زحمات تمام خبرنگاران این حوزه قدردانی کرد و وعده داد تعامل این سازمان با رسانه ها بهتر از قبل شود البته این بار اول نیست که ابتکار حمایت خود از خبرنگاران را به تصویر می کشد، زیرا پیش از این او وقتی دوباره سکان هدایت سازمان حفاظت محیط زیست را به دست گرفت، دستور دارد تا سازمان حفاظت محیط زیست تمام شکایت هایی را که از خبرنگاران داشته پس بگیرد.

باید اشاره کرد ابتکار تاکنون کارهای نمادین زیبایی انجام داده که از چشم رسانه ها پنهان نمانده است.

او چندی پیش در سفر به استان مرکزی، مانع قربانی کردن گوسفند در مراسم پیشوازش شد یا در سفرش به سازمان صداوسیما ترحیج داد به همراه معاونانش از خودروی ون برای رفت و آمد استفاده کند

خرسی دامن پوشیده و دوچرخه‌سواری می‌کند، میمونی لباس دلقک‌ها را به تن کرده و بالا و پایین می‌پرد، دندان‌های شیری را کشیده‌اند تا با انسان کشتی بگیرد، فیلی روی دو دست خود بلند می‌شود.

اینها نمونه ای از صدها نمایش بظاهر سرگرم کننده است که برخی انسان ها در سیرک ها به تماشای آن ایستاده و لبخند می زنند، اما واقعیت این نمایش ها آن قدر سیاه و ناراحت کننده است که نمی توان به آنها لبخند زد، زیرا مربیان سیرک برای آموزش رفتار غیرطبیعی به حیوانات، آنها را در غل و زنجیر گرسنه نگه داشته و کتک می زنند.

بنابراین با توجه به این وضع نامناسب می توان نتیجه گرفت متولیان آموزشی کشور مانند سازمان حفاظت محیط زیست که آموزش زیست محیطی را به عهده دارد و وزارت آموزش پرورش آن قدر در این زمینه کوتاهی کرده اند که کار به جایی رسیده، برخی اولیای مدارس دانش آموزان را به جای اردوهای آموزشی به تماشای سیرک هایی می برند که در آنها حیوان آزاری و پایمال کردن حقوق حیوانات به نمایش گذاشته می شود.

نکته اینجاست که به دلیل وضع بد برخی زیستگاه ها حیوانات زیادی در کشورمان قربانی شده و می شوند؛ برای نمونه این روزها در بیشتر زیستگاه های مهم کشور مانند پارک ملی گلستان جاده هایی کشیده شده که سبب جزیره ای شدن زیستگاه حیوانات یا تصادف گونه های جانوری با خودرو های عبوری می شود، این در حالی است که تعداد زیادی از گونه های جانوری نیز از سوی شکارچیان غیرمجاز کشته می شوند؛ در این آشفته بازار فعالیت سیرک ها نیز سبب شده قاچاق حیوانات در کشور رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته و گونه های جانوری بیشتر از قبل در خطر انقراض یا آسیب قرار گیرند.

امیرحسین داداشی، رئیس اداره ساماندهی و هماهنگی امور مناطق سازمان محیط زیست درباره سیرک های فعال در کشورمان و تعداد حیواناتی که در این سیرک ها به کار گرفته می شود، به جام جم می گوید: حدود 13 سیرک در کشور داریم که در نمایش های خود از حیات وحش استفاده می کنند. در این بین دو سیرک حیوانات بیشتری دارند؛ برای نمونه سیرک آقای قهرمانی 29 قلاده شیر و هشت قلاده خرس دارد یا سیرک خلیل عقاب هفت قلاده ببر دارد. می توان گفت در مجموع در سیرک های کشور حدود 70 حیوان نگهداری می شود.

به گفته وی اطلاعات این حیوانات در سازمان حفاظت محیط زیست وجود داشته و هرگونه افزایش و کاهش تعداد گونه های جانوری به اطلاع سازمان حفاظت محیط زیست می رسد. این در حالی است که باید تاکید کرد همواره در بیان آمار دقیق جاندارانی که در سیرک ها نگهداری می شوند تناقض هایی وجود داشته است؛ برای نمونه می توان به خبری که مدتی قبل درباره شرایط نامناسب نگهداری حیوانات یک سیرک منتشر شد، اشاره کرد؛ اواخر اردیبهشت رئیس دامپزشکی شهرستان قشم درباره سیرکی که در این جزیره در حال برگزاری نمایش بود، گفت: در این سیرک 30 قلاده شیر در قفس کوچکی نگهداری می شوند و علاوه بر شیرها حدود 210 نوع حیوان دیگر از جمله خرس، میمون، کروکودیل و گونه های مختلف پرنده نیز نگهداری می شود.

شهرام امیری شریفی، مدیر دیدبان حیات حقوق حیوانات نیز با بیان این که بیشتر خرس هایی که در سیرک ها و باغ وحش ها نگهداری می شوند از طبیعت گرفته شده اند، به جام جم می گوید: دست کم 43 قلاده خرس را شناسایی کرده ایم که از طبیعت جدا شده اند، این در حالی است که این روزها افرادی هستند که پشت پیکان وانت خرس یا شیر نگهداری کرده و با آن نمایش های خیابانی اجرا می کنند.

شریفی ادامه می دهد: حقوق حیوانات در ایران تبیین نشده، این در حالی است که حیوان دارای سیستم عصبی و قدرت ادراک و احساس است، یعنی درد روحی و جسمی را درک می کند، بنابراین بشر موظف است با چنین موجودی برخورد اخلاقی داشته باشد. این دیدگاه سبب می شود ما آزادی هایی مانند انتخاب زیستگاه و خوراک را برای حیوان در نظر بگیریم. نکته اینجاست که حقوق حیوانات در سیرک ها بیشتر نادیده گرفته می شود، زیرا حیوانات حین آموزش و نگهداری آسیب می بینند. مسئولان برخی سیرک ها نیز بیشتر حیوانات را از طبیعت دزدیده و با این کار به اکوسیستم آسیب می زنند. افزون بر این باید یادآور شد که بخشی از قاچاق حیوانات که در کشور انجام می شود نیز به سیرک ها مربوط است، زیرا در برخی از این مراکز گونه های جانوری تکثیر و خرید و فروش می شود.

جای خالی نظارت بر عملکرد سیرک ها

سیرک ها برای اجرای برنامه در هر استان باید از سازمان حفاظت محیط زیست آن استان و ارگان های دیگری مانند دامپزشکی، شهرداری، فرمانداری، بهداشت و درمان، اماکن و نیروی انتظامی مجوز بگیرند.

رئیس اداره ساماندهی و هماهنگی امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این باره عنوان می کند: دستگاه های مختلف نظارت مناسبی روی عملکرد سیرک ها ندارند. محیط زیست بخشی از کار را به عهده دارد، اما دستگاه های دیگر باید حداکثر نظارت را در این حوزه داشته باشند.

این در حالی است که سیرک ها در کنار اجرای نمایش با حیوانات باغ وحش نیز دارند، بنابراین مسئولان استان ها باید به طور مرتب به این مراکز سرکشی کنند.

مدیر دیدبان حیات حقوق حیوانات عنوان می کند: حیوانات در سیرک ها در غل و زنجیر نگهداری شده و در کانتینر های نامناسب کیلومترها جابه جا می شوند؛ آن هم بدون کمترین امکانات پزشکی و مراقبتی، این در حالی است که آنها باید در طول روز چند ساعت رفتار ضدطبیعی انجام دهند، برای نمونه فیلی که روی دو دست خود می ایستد یا خرسی که دامن پوشیده یا دوچرخه سواری می کند، این حیوانات برای چنین کاری خلق نشده و از نظر فیزیولوژیک هم آمادگی چنین کاری ندارند، اگر دقیق تر به این نمایش ها توجه کنیم، متوجه می شویم جانواران هنگام اجرای آنها استرس زیادی دارند.

در روند بیمارگونه سیرک ها حیوان جدا شده از طبیعت سال ها از نظر روحی و جسمی آسیب دیده و در نهایت زمانی که توان اجرای نمایش خود را از دست بدهند، سربه نیست می شوند. در این مدت حیوان به مشکلات فیزیکی و بیماری زیادی مبتلا می شود، بیماری هایی که امکان انتقال به حیوانات دیگر یا انسان ها را نیز دارد.

تا به حال چند مربی و تماشاچی هنگام اجرا یا مشاهده این گونه نمایش ها آسیب دیده اند، برای نمونه مدتی قبل در مشهد یک قلاده شیر مربی خود را گاز گرفت و سرانجام برای نجات فرد با گلوله حیوان را کشتند.

افزون بر این برخی مواقع حیوانات از سیرک فرار می کنند، باید تاکید کرد که اگر این حیوانات بومی کشور نباشند به گونه های بومی آسیب می رسانند.

حیوانات بی پشتیبان

رئیس اداره ساماندهی و هماهنگی امور مناطق سازمان با بیان این که سیاست سازمان حفاظت محیط زیست خارج شدن حیوانات از سیرک هاست، تصریح می کند: خارج کردن حیوانات از سیرک ها نیاز به آماده شدن زیرساخت ها دارد، زیرا اگر حیوانات را از سیرک ها بگیریم باید جایی برای نگهداری از آنها داشته باشیم. نکته اینجاست که بیشتر باغ وحش ها و مراکز نگهداری حیوانات در کشور استاندارد های لازم را ندارند، زیرا اکنون حدود 70 باغ وحش، باغ پرندگان و مرکز نگهداری حیوانات در کشور وجود دارد، اما فقط 19 مرکز مجوزهای لازم را گرفته اند.

داداشی بیان می کند: افزون بر این حیوانات مربوط به اشخاصی است که آن را خریداری کرده اند، اکنون سیرک ها به حیوانات می رسند، اما اگر نمایش های آنها متوقف شود، آنها دیگر برای نگهداری از حیوانات هزینه نمی کنند. نکته اینجاست که باید شرایط و استاندارد ها برای سیرک ها به قدری سخت شود تا آنها خودشان دیگر تمایلی به نگهداری حیوانات نداشته باشند. در چند ماه اخیر به دلیل نظارت بیشتر چند برگزارکننده سیرک از نمایش با حیوانات انصراف داده اند.

این در حالی است که باید تاکید کرد، حیات وحش جزو انفال است و نمی توان آنها را خرید و فروش کرد و به نظر می رسد سازمان محیط زیست باید مشوق های بیشتری برای سیرک ها در نظر بگیرد.

رئیس اداره ساماندهی و هماهنگی امور مناطق سازمان ابراز می کند: چنانچه مسئولان سیرک ها بخواهند حیوانات خود را از سیرک خارج کنند، سازمان محیط زیست آنها را به مراکزی که مایل به نگهداری از حیوانات هستند معرفی می کند؛ به این شکل مسئولان سیرک ها می توانند حیوانات خود را به این مراکز بفروشند.

ضعف در آموزش و فرهنگسازی

علت عمده این که تاکنون در کشورمان حقوق حیوانات آن طور که باید و شاید جدی گرفته نشده، نبود آموزش و فرهنگسازی کافی در این حوزه است. مدیر دید بان حیات حقوق حیوانات بیان می کند: اکنون حیوان آزاری جرم انگاری نشده و در قوانین کشورمان چیزی دراین باره وجود ندارد؛ این در حالی است که افزون بر دلایل عقلی و بهداشتی، لزوم حفظ حقوق حیوانات در کشور ما دستور واضح شرعی نیز دارد، به این شکل که 17 فتوا از علمای در قید حیات وجود دارد مبنی بر این که حیوان آزاری در سیرک ها حرام است.

به گفته وی، سازمان حفاظت محیط زیست متولی حیات وحش و حیوانات است، بنابراین باید از همه اهرم های خود برای متوقف کردن فعالیت سیرک ها استفاده کند.

اکنون در کشور های پیشرفته، سیرک ها به مراکزی برای اجرای نمایش های آکروباتیک از سوی انسان ها تبدیل شده اند، بنابراین می توان پیشنهاد داد مسئولان با حمایت از بخش خصوصی و هموار کردن راه برای فعالیت مناسب آنها، سیرک ها را تشویق به اجرای برنامه هایی کنند که در آن از حیوانات سوءاستفاده نمی شود.

مهدی آیینی / گروه جامعه

در این میان برخی کارشناسان ادعا می کنند این دو سازمان با یکدیگر موازی کاری داشته و در انجام وظایف خود موفق نیستند، برخی نیز براین باورند که به دلیل ساختار سازمان حفاظت محیط زیست نمی توان نظارت کاملی بر عملکرد آن داشت و مسئولان آن نیز در قبال اوضاع بحرانی زیست محیطی کشور بخوبی پاسخگو نیستند. علاوه براین به گفته آنها سازمان جنگل ها نیز نباید زیرمجموعه وزارت جهادکشاورزی باشد، زیرا شرح وظایف آنها با یکدیگر متفاوت است. با توجه به این مشکلات مدتی است برخی از نمایندگان در حال آماده کردن طرح ادغام سازمان جنگل ها و حفاظت محیط زیست هستند، اما نکته اینجاست که در کشورمان این گونه تفکیک یا ادغام ها سابقه خوبی نداشته است. برای نمونه می توان به ادغام سازمان ملی جوانان و تربیت بدنی و تاسیس وزارت ورزش و جوانان اشاره کرد که به دلیل ضعف های زیاد بخش جوانان مدتی است مسئولان دوباره به فکر تفکیک آنها افتاده اند.

حدود 83 درصد از مساحت کشور را منابع طبیعی تشکیل می دهد، اما آن طور که باید و شاید به سازمان جنگل ها در کشور توجه نشده و نمی شود. این درحالی است که می توان گفت کمتر از 13 درصد از این مساحت سهم کشاورزی است، اما هنگام تخصیص اعتبارات توجه بیشتری به بخش کشاورزی می شود. بخشی از این دیدگاه اشتباه به این دلیل است که اقدامات در حوزه منابع طبیعی بلند مدت است به همین دلیل مسئولان دوست دارند به بخش کشاورزی که در کوتاه مدت نتیجه می دهد، توجه کنند. نکته اینجاست که مسئولان فراموش کرده اند که پشتوانه اصلی کشاورزی منابع طبیعی است. به بیان دیگر اگر کشاورزی پشتوانه تولید شمرده می شود باید تاکید کرد منابع طبیعی پشتوانه حیات بشر است.

جدایی سازمان جنگل ها از جهاد کشاورزی

هادی کیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی با بیان این که موافق تفکیک سازمان جنگل ها از وزارت جهاد کشاورزی است در گفت وگو با جام جم تصریح می کند: شرح وظیفه این دو بخش بایکدیگر متفاوت است، چون کشاورزی بخشی خدماتی و سازمان جنگل ها حاکمیتی است.

وی می افزاید: وقتی مشکلات جنگل های شمال کشور را ریشه یابی می کنیم متوجه می شویم ​70 درصد این مشکلات به کشاورزی و دامداری مربوط است. به این شکل که کشاورزان عرصه های منابع طبیعی را به زمین کشاورزی تبدیل کرده و دامداران نیز بیش از توان این عرصه ها از آنها بهره برداری می کنند. بنابراین می توان گفت منابع طبیعی نمی تواند زیر مجموعه کشاورزی قرار بگیرد.

علی ایرانپور، عضو کمیسیون کشاورزی نیز در گفت وگو با جام جم یادآور می شود: منابع طبیعی چون زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است دستخوش سیاست های این وزارتخانه شده و خیلی نتوانسته نقش مستقل خود را ایفا کند.

محمدمهدی برومندی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، مخالف تفکیک سازمان جنگل ها از جهاد کشاورزی است.ا​و به جام جم می گوید: بحث جدایی سازمان جنگل ها از وزارت جهاد کشاورزی در مجلس مطرح نیست و فقط طرح ادغام سازمان حفاظت محیط زیست با سازمان جنگل ها مطرح شده است.​ وی ادامه می دهد: هدف سازمان جنگل ها با جهاد کشاورزی یکی است، اما کشورها روش های مختلفی دارند. برای نمونه در کشور ترکیه وزارت کشاورزی و غذا و وزارت آب و جنگل وجود دارد.

به گفته او سازمان جنگل ها و مراتع ارتباط تنگاتنگی با وزارت جهاد کشاورزی دارد، چون مراتع ارتباط زیادی با تولید پروتئین، گوشت و دامداری دارد که از وظایف وزارت جهاد کشاورزی است؛ بنابراین می توان گفت این دو بخش بایکدیگر مرتبط هستند.

کیادلیری یادآور می شود: منابع طبیعی باید به وزارتخانه تبدیل شود تا بتواند پاسخگوی مشکلات باشد. برای نمونه بخش کشاورزی حدود 120 هزار پرسنل دارد، اما منابع​طبیعی کشور حدود 13 هزار نیرو​ دارد.

ادغام سازمان جنگل ها و سازمان ​محیط زیست

برومندی درباره علت مخالفت خود با ادغام سازمان جنگل ها با سازمان محیط زیست نیز عنوان می کند: مجموعه وظایف سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان مجموعه ای حاکمیتی بسیار مهم است و کاملا به لحاظ شرح وظایف سازمانی با سازمان جنگل ها متفاوت است، بنابراین ادغام این دو سازمان به لحاظ فنی و تخصصی هیچ دلیل علمی ندارد.

کیادلیری نیز در این باره عنوان می کند: در ادغام سازمان محیط زیست با سازمان جنگل ها باید توجه داشت که محیط زیست بخش ناظر است و سازمان جنگل ها بخش اجرایی است با این حال، این دو سازمان می توانند زیر مجموعه یک وزارتخانه باشند، در واقع باید کاری کرد که این سازمان ها قدرت بیشتری بگیرند.

افزون براین برومندی تاکید می کند: ما در کشورمان خاطره خوبی از ادغام سازمان ها نداریم برای نمونه در وزارت راه و شهرسازی اکنون مدیرکل ها در استان ها یکی شده اند و نمی توانند به همه کارهای این حوزه برسند.

به گفته وی در دیگر بخش ها نیز ادغام ها به نفع کشور نبوده و واقعیت این است که دولت در کشورهای موفق کوچک شده، بنابراین باید وظایف دولت را کم کرده و حضور بخش خصوصی را تقویت کنیم.

ایرانپور با بیان این که در اکثر کشورهای دنیا مسائل زیست محیطی، جنگلداری و منابع طبیعی در ارگانی مستقل اداره می شود، عنوان می کند: در کشورمان موازی کاری ها و وظایف مشابه مانع از این شده که این دستگاه ها بتوانند به وظایف خود بدرستی عمل کنند.

وی ادامه می دهد: در کشورهای موفق، سازمانی مانند حفاظت محیط زیست آنقدر قدرت دارد که تصمیم هایی که می گیرد باید از سوی دیگر دستگاه ها اجرا شود، اما در کشورمان اکنون دو سازمان ضعیف در این حوزه داریم، بنابراین باید گفت اگر سازمان حفاظت محیط زیست و جنگل ها بایکدیگر باشند بهتر عمل خواهند کرد.

نکته دیگری که در این بین باید به آن توجه کرد ظرفیت و توان سازمان جنگل ها و حفاظت محیط زیست است که مانع از فعالیت گسترده آنها شده. برای نمونه این دو سازمان همیشه از کمبود اعتبار و نیروی انسانی گله داشته اند. بنابراین باید برای تامین زیرساخت ها و توسعه نیروی انسانی این سازمان ها نیز تلاش کرد.

سیاسی بازی نکنید

تاکنون اغلب طرح هایی که در آن سازمان ها بایکدیگر ادغام یا تفکیک شده اند نتیجه بخش نبوده، زیرا برخی مواقع تصمیم گیری ها بدون مطالعه کافی انجام شده است. برومندی دراین باره تصریح می کند: برخی از این طرح ها از روی دلخوری های سیاسی صورت گرفته ، برای نمونه ادغام وزارت راه شهرسازی بعد از برکناری آقای بهبهانی، وزیر راه و شهرسازی وقت و اتفاقاتی که بین دولت و مجلس افتاد، کلید خورد به همین دلیل آن موقع رئیس جمهور وقت گفت دیگر وزیر معرفی نمی کند و قصد دارد وزارتخانه ها را با هم ادغام کند.

محمد اسماعیل نیا، عضو دیگر کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در گفت وگو با جام جم می افزاید: چنانچه سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها و مدیریت منابع آب در کشور یکی شوند، بهتر می توان از منابع طبیعی کشور مراقبت کرد، اما نکته اینجاست که نباید آنقدر دنبال ادغام و تفکیک باشیم چون وقت و زمان را از دست می دهیم و به این شکل سازمان ها نمی توانند به وظیفه خود عمل کنند.

ایرانپور درباره این که ادغام و تفکیک ها در کشور تاکنون نتیجه بخش نبوده و ممکن است، طرح جدید نیز چنین سرنوشتی پیدا کند، تاکید می کند: این دو سازمان سنخیت زیادی با یکدیگر دارند، به همین دلیل نباید آنها را با طرح های ادغام وزارت ورزش و جوانان و راه و شهرسازی مقایسه کرد.

به گفته وی چنانچه این دو سازمان تشکیل یک وزارتخانه بدهند مجلس بهتر می تواند به عملکرد آنها نظارت داشته باشد.

اسماعیل نیا نیز با بیان این که در اکثر کشور های دنیا مقوله مدیریت منابع آب در حوزه منابع طبیعی است، خاطرنشان می کند: این یکی از اشکال های ماست، اما نکته اینجاست که معمولا تفکیک و ادغام ها منفعتی برای کشور نداشته است. نکته اینجاست که باید به سمت کار کارشناسی رفته و مدیریت جامع حوزه ای داشته باشیم، بنابراین باید زمان گذاشت و در مدیریت کار کرد و روی اقتصاد و فرهنگ کار کنیم.

رحمت الله نوروزی، عضو دیگر کمیسیون کشاورزی نیز بابیان این که به دلیل بهره برداری بی برنامه از جنگل ها، چرای بی رویه دام و شیوع آفات، وضع جنگل های کشور مناسب نیست به جام جم می گوید: طرح ادغام سازمان جنگل ها و حفاظت محیط زیست هنوز به هیات رئیسه مجلس ارائه نشده چون درحال تکمیل تر کردن آن هستیم و قرار است تا چند روز دیگر مرکز پژوهش های مجلس نیز نظر خود را در این باره اعلام کرده و طرح در اختیار هیات رئیسه مجلس قرار بگیرد.

مهدی آیینی / گروه جامعه

امسال سال خوبی برای جنگل‌های کشور نخواهد بود؛ آفت و بیماری هنوز در دل جنگل ریشه می‌دواند و مهار نشده که کارشناسان نسبت به افزایش آمار آتش‌سوزی در جنگل‌های شمال هشدار می‌دهند، به این شکل که بیماری زغالی بلوط در غرب کشور تاکنون زمینه را برای قطع یکصد هزار اصله درخت فراهم کرده یا در شمال کشور نیز اوضاع تعریفی ندارد، برای نمونه بیش از۵۰ هزار هکتار از توده‌های شمشاد در جنگل‌های شمال آلوده به نوعی قارچ شده‌اند، به همین دلیل باید نسبت به خطر انقراض این گونه گیاهی نیز هشدار داد.

نکته اینجاست که امسال آتش سوزی در جنگل ها و مراتع کشور رشد چشمگیرتری داشته و جدی تر از هر سالی زمینه نابودی اندک باقی مانده جنگل های کشور را هموار کرده است. براساس آماری که مسئولان سازمان جنگل های کشور اعلام کرده اند، دست کم آمار آتش سوزی در سه ماه اول امسال نسبت به سال گذشته 50 برابر رشد داشته است.

این در حالی است که توان و قدرت سازمان جنگل ها برای مهار آتش سوزی ها تغییر نکرده، به همین دلیل باید گفت مهار آتش سوزی جنگل ها، دغدغه مسئولان و جزو اولویت های آنها نیست؛ زیرا با این که چند دهه از عمر سازمان جنگل های کشور می گذرد، تاکنون در این سازمان یگان تخصصی مقابله با آتش سوزی جنگل تشکیل نشده است؛ هرچند سازمان جنگل ها همیشه از کمبود نیرو و نداشتن امکانات گلایه کرده است، اما باید تاکید کرد مسئولان این سازمان نیز آن طور که باید و شاید برای رفع این کمبودها تلاش نکرده اند برای نمونه آنها می توانند با بردن لایحه ای به مجلس راه را برای حل مشکلات کنونی خود هموار کنند.

افزون بر این باید در این میان به نقش شهروندان نیز در آتش سوزی های جنگل های کشور اشاره کرد،زیرا مرور حوادث آتش سوزی جنگل ها بیانگر این است که اغلب آتش سوزی​ها از کنار جاده و محل تردد شهروندان شروع شده، به همین دلیل می توان گفت حدود 80 درصد عامل حریق در سطح کشور عامل انسانی است.

این آمار بخوبی بیانگر فقر فرهنگی شهروندان نسبت به استفاده از منابع طبیعی کشور است و ازاین حکایت دارد که تفریح شهروندان معمولا با خطر برای جنگل همراه است،زیرا اغلب آنها اصرار به روشن کردن آتش در جنگل و مراتع کشور دارند، این درحالی است که می توان بدون روشن کردن آتش نیز از طبیعت لذت برد.

بنابراین باید از مسئولان خواست برای کاهش آمار آتش سوزی در کشور در کنار تجهیز سازمان جنگل ها به «یگان تخصصی اطفای حریق جنگل» برای بالابردن فرهنگ حفظ منابع طبیعی شهروندان نیز برنامه ریزی کنند.

مهدی آیینی – گروه جامعه

درد جنگل‌های کشور یکی دوتا نیست؛ خشکسالی، آفات، قاچاق چوب، چرای بی‌رویه دام و بی‌توجهی مسئولان از مسائلی است که در کل سال راه را برای نابودی جنگل‌ها هموار می‌کند،نکته اینجاست که این روزها درد دیگری نیز به مشکلات جنگل ها اضافه شده و آن چیزی نیست جز شعله های آتش که امسال جدی تر از گذشته کمر به نابودی منابع طبیعی کشور بسته است، تا آنجا که فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور می گوید، آتش سوزی جنگل ها در سه ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 50 برابر شده و نکته اینجاست که با این که مسئولان از میزان وقوع و خسارت آتش سوزی های جنگل باخبرند، اما تاکنون در کشورمان یگان خاص آتش سوزی جنگل ها و مراتع تشکیل نشده است.

هر سال اواخر بهار و در طول تابستان بخش زیادی از جنگل های کشور طعمه حریق می شود، چون زیرساخت ها برای مهار آتش سوزی در جنگل های کشور فراهم نیست، به این شکل که ما در کشف آتش سوزی ها و مهار آنها در جنگل مشکلات اساسی داشته و تاکنون برای رفع آنها قدم های جدی برنداشته ایم.

قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان این که افزایش دما در بیشتر نقاط جنگل بخصوص در مناطقی که پوشش گیاهی خشک وجود داشته زمینه را برای آتش سوزی فراهم کرده، در گفت وگو با جام جم تصریح می کند: آتش سوزی ها در جنگل نسبت به سال گذشته حدود 50 درصد بیشتر شده است. علاوه بر این حدود 80 درصد عامل حریق در سطح کشور عامل انسانی است که شامل عوامل عمدی و غیر عمدی می شود. به گفته وی در این میان عوامل غیرعمد بیشترین سهم را دارند.

هادی کیادلیری، رئیس جامعه جنگلبانی نیز در گفت وگو با جام جم اظهار می کند: در دهه اخیر آتش سوزی در جنگل های کشور دو برابر رشد داشته و بیشتر نیز خواهد شد.

کیادلیری ادامه می دهد: چون گرما افزایش پیدا کرده و رطوبت نیز کم شده بیشتر مناطق جنگلی کشور به مخروبه تبدیل شده، به همین دلیل امکان آتش سوزی در آنها خیلی بالاست.

نکته اینجاست که میزان مسافرت ها نیز در فصل تابستان افزایش پیدا کرده و سهل انگاری برخی از شهروندان سبب آتش سوزی می شود، برای نمونه می توان به آتش سوزی اخیر پارک گلستان اشاره کرد که در جریان آن حدود 50 هکتار از جنگل های این منطقه طعمه حریق شد.

سبزعلی در این باره ادامه می دهد: در این حادثه، آتش سوزی از کنار جاده شروع شد به همین دلیل می توان گفت یکی از گردشگران سهل انگاری کرده به این شکل که در حاشیه جاده آتش روشن کرده یا ته سیگار روشنی را در این منطقه انداخته است. این در حالی است که با توجه به بافت جنگل ها می توان گفت زمان اوج آتش سوزی در این مناطق متفاوت است. سبزعلی می افزاید: اکنون در استان های فارس، ایلام، خوزستان، کرمان و خراسان جنوبی احتمال حریق بیشتر است. کامران پورمقدم، کارشناس ارشد جنگل نیز در این باره به جام جم می گوید: امسال به دلیل بارندگی خوب، پوشش علفی مناسبی در کف جنگل های زاگرس داشته ایم. این رویش می تواند فرصت یا تهدید باشد، چون پوشش گیاهی در فصل تابستان خشک شده و اگر مدیریت درستی برای پیشگیری از حریق وجود نداشته باشد، این فرصت به تهدید تبدیل می شود.

کمبود نیرو و اعتبار

نکته دیگری که در این میان باید به آن اشاره کرد این که امکانات و تجهیزات سازمان جنگل ها با وسعت مناطق تحت حفاظت آنها همخوانی ندارد، زیرا حدود 83 درصد از وسعت کشور را منابع طبیعی تشکیل می دهد.

رئیس جامعه جنگلبانی درباره امکانات سازمان جنگل ها برای مهار آتش سوزی یادآور می شود: تجهیزات سازمان جنگل ها ضعیف است، اما نکته اینجاست که بهترین کار پیشگیری است که به ابزار و آموزش نیاز دارد.

کیادلیری بیان می کند: بیشتر نیروهای سازمان جنگل ها بازنشسته شده اند و اکنون برای محافظت از هر 15 هزار هکتار از جنگل یک نیرو وجود دارد؛ این در حالی است که براساس استاندارد ها باید برای هر 2000 هکتار یک نیرو مشغول به کار باشد.

وی یادآور می شود: افزون بر این 50 درصد از نیروهای سازمان جنگل ها تخصص لازم را ندارند، در واقع بیشتر آنها حقوق بگیر بوده و آنهایی نیز که کوشش می کنند از جان مایه گذاشته و از حداقل امکانات برخوردارند، یعنی در مواقع آتش سوزی با داس و بیل آتش را خاموش می کنند.

پورمقدم عنوان می کند: نیروهای حفاظتی سازمان کم شده و مجموعه سازمان با کمبود شدید نیرو و تجهیزات رو به روست، به این شکل وقتی حریق اتفاق می افتد، مدت زمان زیادی می گذرد تا نیروها به محل حادثه برسند.

این در حالی است که سازمان جنگل ها برای رفع این کمبود ها تلاش می کند، اما نکته اینجاست که تلاش های آنها درحدی نیست که بتواند مشکلات را برطرف کند و به نظر می رسد اراده قوی ای بین آنها وجود ندارد، چون اگر غیر از این بود مسئولان این سازمان دست کم در ارائه آمار، شفاف تر عمل می کردند.

نیاز به اطلاعات دقیق

رئیس جامعه جنگلبانی درباره منتشر نشدن آمار حوادث آتش سوزی از سوی سازمان جنگل ها تصریح می کند: مسئولان این سازمان آمار دقیقی نمی دهند. یکی از مشکلات ما در بخش علمی نداشتن دسترسی به آمار دقیق است، این در حالی است که کارشناسان با این اطلاعات می توانند راه حل مناسبی برای برون رفت از چالش ها ارائه کنند.

وی با بیان این که شدت آتش سوزی ها بیشتر شده و الگوی آنها نیز تغییر کرده، عنوان می کند: فقر سبب شده وابستگی حاشیه نشینان به جنگل بیشتر شود، آنها جنگل را آتش می زنند تا زمین کشاورزی داشته باشند، به همین دلیل باید وابستگی این افراد به جنگل کم شود.

علی ایرانپور، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز درباره آمار آتش سوزی در جنگل های کشور به جام جم می گوید: آمارها در این حوزه نیز مانند دیگر قسمت ها درست نیست، برای نمونه در زمینه واردات و صادرات محصولات کشاورزی تا پنج میلیون تن آمارها بالا و پایین است به همین دلیل نمی توان به صحت آمارهای ارائه شده خوشبین بود.

طرح های فراموش شده منابع طبیعی

این در حالی است که استفاده از نیروی سازمان های مردم نهاد برای اطفاء و پیشگیری از حریق نیز می تواند تا حد قابل توجهی از مشکلات این حوزه کم کند، اما عملی شدن این طرح نیازمند سازوکار مشخصی است که تاکنون طراحی و ابلاغ نشده است و برای مهیا شدن این امکان سازمان جنگل ها باید دستورالعمل شفافی را تدوین کند.

افزون بر این طرح های ملی و استانی نیز در این میان وجود دارد که در بحث اطفاء و پیشگیری از حریق اعتبار می گیرند، مانند طرح صیانت از جنگل های زاگرس یا شمال، اما متاسفانه در همین طرح ها اعتبار به میزان کافی پیش بینی نمی شود یا به موقع تخصیص پیدا نمی کند، چون در فصل تابستان احتمال آتش سوزی بالاست، اما تا زمانی که موافقت نامه های اعتباری این طرح ها بسته شده و اعتبار بدست مسئولان برسد، شش ماه زمان می برد. باید تاکید کرد، این ناهماهنگی نیز زمینه را برای خسارت بیشتر آتش سوزی ها هموار می کند.

پورمقدم درباره یگان اطفای حریق مجهز به بالگرد عنوان می کند: استفاده از بالگرد نیازمند آموزش خاص و تامین اعتبار است، چون نگهداری از این وسیله نیز هزینه بالایی دارد؛ افزون بر این کادر پروازی نیز باید همیشه در دسترس باشند. این مسائل سبب شده هنوز الزامات این طرح تامین نشده و به نتیجه نرسیده است.

نکته دیگری که در این میان می توان به آن اشاره کرد، این است که متاسفانه تاکنون طرح های منابع طبیعی در سطح تمام عرصه ها اجرا نشده. کارشناس ارشد جنگل تصریح می کند: خیلی از سطوح جنگلی بدون طرح مدیریت هستند، برای نمونه حدود 25 درصد از جنگل های شش میلیون هکتاری زاگرس طرح مدیریت جنگل دارد، در شمال کشور نیز وضع مناسب نیست، زیرا حدود 50 درصد از حدود 1.9 میلیون هکتار جنگل های این قسمت در پوشش طرح هستند.بنابراین باید مسئولان سازمان جنگل ها تلاش کنند همه جنگل های کشور تحت پوشش طرح قرار گرفته و مجری مشخصی در حفظ و احیای آنها به سازمان جنگل ها کمک کند.

به گفته پورمقدم تا زمانی که طرح های مدیریتی جنگل ها کامل نشود، مشکلات در جنگل ها کماکان پابرجاست.

رحمت الله نوروزی، نماینده گلستان و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در گفت وگو با جام جم عنوان کرد: در مجلس طرحی به نام اطفای حریق در دولت دهم به مسئولان ارائه شد، اما به دلیل نبود اعتبار هنوز راه به جایی نبرده است.

نوروزی با بیان این که در آتش سوزی اخیر 50 هکتار از جنگل های گلستان از بین رفته، ادامه می دهد: دولت باید ردیف اعتباری مشخصی را برای این طرح در نظر بگیرد تا بتوان ایستگاه های اطفای حریق ایجاد کرد.

علی ایرانپور می افزاید: یک سری وظایف موازی بین سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل ها وجود دارد، آنها گاهی توپ را به زمین یکدیگر می اندازند بنابراین باید طرح ادغام آنها را اجرایی کرد تا بتوان بهتر به کار آنها نظارت کرد و مسئولان هر دو سازمان نیز پاسخگو باشند.

تحقیق و تفحص از سازمان جنگل ها

محمد اسماعیل نیا، عضو کمیسیون کشاورزی و رئیس هیات تحقیق و تفحص از سازمان جنگل ها دراین باره به جام جم می گوید: تا مدتی دیگر و با شروع تحقیق و تفحص از سازمان جنگل ها می توان اطلاعات دقیق تری ارائه داد.

وی عنوان می کند: باید برای حفظ جنگل های کشور نهایت تلاش را به کار گرفت تا جنگل های کشور به سایت های امداد هوایی و سامانه های کنترل از راه دور مجهز شود.

اما نکته اینجاست که در کشورمان ناوگان اطفای حریقی وجود ندارد که درخصوص مهار آتش سوزی جنگل آموزش خاص دیده باشند.

این در حالی است که به دلیل نبود آموزش نمی توان از بالگرد های سازمان هلال احمر یا ارگان های نظامی نیز برای مهار آتش استفاده کرد. سبزعلی در این باره عنوان می کند: به دلیل نبود نیروی آموزش دیده، بالگرد ها نمی توانند کمکی به اطفای حریق کنند. در کشورمان برای جابه جایی تجهیزات و نیروها از آنها استفاده می شود.

باید یادآور شد شهروندان می توانند با شماره 1504 سازمان جنگل ها در سراسر کشور اطلاعات خود را درباره آتش سوزی، تخریب، تصرف و قاچاق چوب با کارشناسان سازمان جنگل ها درمیان بگذارند.

مهدی آیینی / گروه جامعه

وضع هوای پایتخت دوباره به شرایط اضطرار نزدیک شد، اما این بار گناه آلودگی هوا را نمی‌توان به گردن کشورهای همسایه انداخت یا انگشت اتهام را به سمت پالایشگاه‌ها یا خودروهای غیراستاندارد گرفت، زیرا آن قدر در مدیریت منابع آب کشور غفلت شده که امروز بسیاری از زمین‌های کشاورزی حاشیه کلانشهرها به زمین‌های بایر و منبعی برای گرد و غبار تبدیل شده است، آن قدر این وضع بحرانی است که بادهایی باسرعت 10 متر بر ثانیه نیز تهدیدی برای پایتخت حساب شده و با وزش آنها مانند روز گذشته تنفس برای شهروندان مشکل شده و وضع هوا در شرایط هشدار یا اضطرار قرار می‌گیرد.

وحید حسینی، مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با بیان این که شاخص ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، حدود190 است، تصریح می کند: شرایط هوای تهران به اضطرار نزدیک شده است.

به گفته حسینی، اکنون شاخص آلاینده هایی مانند دی اکسید نیتروژن، منواکسید کربن و دی اکسید گوگرد در وضع سالم است، اما شاخص ذرات معلق زیر ده میکرون با عدد 186 در وضع هشدار قرار گرفته است. این در حالی است که روز دوشنبه این شاخص در تهران حدود 96 بود.

گرد و غبار های داخلی

احد وظیفه، مدیرکل مرکز پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی درباره وضع هوا در روزهای آینده به جام جم می گوید: دوشنبه گذشته چون در سمنان، قم و مرکزی وزش باد داشتیم گرد و غبار را برای تهران پیش بینی کردیم که کمبود رطوبت در خاک و کاهش باران شرایط را برای خیزش گرد و خاک فراهم کرده، به همین دلیل در مناطق حاشیه تهران غبار محلی مشکل ساز شد.

وی ادامه می دهد: پیش بینی می کنیم این شرایط به دلیل سکون نسبی هوای تهران فروکش کند و از غلظت گرد و خاک کاسته شود.

این در حالی است که باید تاکید کرد شرایط به گونه ای است که تکرار چنین وضعی اصلا دور از ذهن نیست، زیرا آن قدر در مدیریت منابع آب در کشور ضعیف عمل شده که اکنون بسیاری از زمین های اطراف کلانشهرهایی مانند تهران به بیابان تبدیل شده و وزش بادهایی با سرعت کم نیز گرد و غبار زیادی را روانه شهرها می کند.

مدیرکل مرکز پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با تاکید بر این که گرد و غبار اخیر تهران اصلا منشا خارجی نداشته است، تصریح می کند: شرایط نشان می دهد که خشکسالی و کمبود رطوبت در لایه های سطح خاک سبب شده وزش بادهایی با سرعت حدود 10 متر بر ثانیه نیز گرد و خاک ایجاد کند. می توان گفت این شرایط برای تهران بی سابقه بوده است.

وی درباره تاثیر فعالیت کارخانه های صنعتی مانند شن و ماسه بر آلودگی کلانشهرها عنوان می کند: فعالیت چنین کارخانه هایی و اقدام هایی مانند جاده سازی در افزایش گرد و غبار تاثیرگذار است.

این در حالی است که باید تاکید کرد، اکنون در بیشتر مناطق کشور جاده هایی کشیده شده و می شود که ضروری نیست و بجز آسیب رساندن به محیط زیست کشور فایده ای ندارد.

لزوم توجه به محیط زیست

بخشی از ریزگردهایی که سبب آلوده شدن هوای پایتخت شده به دلیل فعالیت های صنعتی است، اما بخش عمده آن این روزها به علت گسترش بیابان ها و تغییر کاربری اراضی است، زیرا اکنون در اطراف شهرهای بزرگ توجهی به پدیده بیابانزایی نمی شود. بنابراین باید گفت در صورتی که مسئولان برنامه جامعی برای بهبود وضع محیط زیست کشور و مهار بیابانزایی نداشته باشند، روز به روز مشکلات بیشتری گریبان کلانشهرنشینان را می گیرد.

یوسف رشیدی، مدیر مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست نیز در گفت وگو با جام جم می افزاید: هوای پایتخت اکنون در شرایط هشدار قرار داشته و علت اصلی آن نیز گرد و غبار است، به این شکل که سطح شاخص ذرات معلق زیر 2.5 میکرون و زیر 10 میکرون بالا رفته و سبب شده آلودگی زیادی به وجود بیاید.

وی یادآور می شود: تا قبل از دوازدهم خرداد شاخص آلودگی زیر عدد صد بود، اما اکنون دو برابر شده، یعنی می توان گفت بیشتر از آلودگی صنعتی، وضع منابع طبیعی سبب آلودگی هوای تهران شده است.

رشیدی درباره این که تعطیل شدن کارخانه های صنعتی مانند شن و ماسه می تواند چاره آلودگی کنونی پایتخت شود، عنوان می کند: اکنون گرد و غبار روی هواست و تعطیل شدن این کارخانه ها تاثیر زیادی ندارد، اما در آینده می تواند در بهبود شرایط کمک کند.

وی خاطرنشان می کند: ما در کاهش انتشار آلودگی از منابع ساخت بشر مانند استاندارد سوخت و خودروها تقریبا موفق عمل می کنیم، اما بخش دیگر به گرد و غبار، تثبیت خاک، بیابان زدایی و توسعه کمربند سبز اطراف شهرها مربوط می شود که اکنون نیاز به توجه بیشتری دارد.

احتمال توفان در خراسان جنوبی و سیستان

این در حالی است که محمدرحیم شهریاری، مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی نیز در گفت وگو با مهر از احتمال وقوع توفان خبرداده و یادآور شده است: با توجه به توفان های چند روز اخیر و پیش بینی های هواشناسی 14 پایگاه امداد و نجات و 11 شعبه هلال احمر در سراسر استان در حالت آماده باش هستند.

براساس این گزارش، اکنون وزش بادهای شدید همراه با گرد و غبار استان بیرجند را در برگرفته و تا روز پنجشنبه نیز ادامه خواهد داشت. افزون بر این باید یادآور شد، شدت گرفتن توفان و وزش باد شدید از روز گذشته در منطقه سیستان علاوه بر افزایش میزان گرد و خاک به کاهش دید و اخلال در زندگی روزمره ساکنان این منطقه منجر شد.

در این باره مرتضی فرجی، کارشناس پیش بینی سازمان هواشناسی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: بر اساس بررسی آخرین نقشه های هم دیدی و پیش نگری با تقویت شیب فشاری در مرزهای شرقی کشور تا جمعه در نواحی شمالی استان وزش باد شدیدتر شده و در نقاط مستعد توفان، گرد و خاک و کاهش شدید دید رخ خواهد داد.

توصیه های وزارت بهداشت

کاظم ندافی، رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان این که ذرات ریزگرد و غبار دارای اثرات نسبتا مهمی بر سلامت انسان است، گفت بیشتر ذراتی که در پدیده گرد و غبار حضور دارند از نوع درشت یا غیرقابل تنفس است و تهدید جدی برای سلامت مردم ایجاد نمی کند، ولی ممکن است در افرادی که سابقه بیماری های تنفسی دارند مانند مبتلایان به آسم و آمفیزم مشکلاتی ایجاد کند.

ندافی متداول ترین نشانه هایی را که طی یک پدیده گرد و غبار مشاهده می شود، تحریک چشم ها عنوان کرد و افزود: معمولا نوزادان، کودکان و نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماری های تنفسی مانند آسم و برونشیت و آمفیزم و بیماران قلبی در مقابل این پدیده آسیب پذیرترند.

وی یادآور شد: قرار گرفتن این افراد در معرض گرد و غبار می تواند واکنش های حساسیتی و حملات آسم را تشدید کند، مشکلات تنفسی حادی را ایجاد کند، در ایجاد بیماری های قلبی و عروقی موثر باشد و نهایتا طول عمر را کاهش دهد.

ندافی به شهروندان توصیه کرد از فعالیت در خارج از منزل اجتناب کرده و اگر الزاما باید در هوای آزاد فعالیت کنند زمان آن را به حداقل ممکن کاهش دهند، افزون بر این باید اشخاص از ورزش سنگین بویژه اگر دارای مشکلات تنفسی و آسم هستند، خودداری کرده و در خانه یا محیط های بسته بمانند.

وی عنوان کرد: در زمان بروز این پدیده، میزان دید بسرعت کاهش می یابد. اگر در چنین شرایطی در جاده هستید و کاهش عمق دید بر توانایی دید شما تاثیر می گذارد آهسته تر برانید و در صورت لزوم با توجه کامل به علایم راهنمایی و رانندگی تا برطرف شدن شرایط حاد، خودروی خود را در نقطه امنی متوقف کنید.

رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با بیان این که ماسک های کاغذی معمولی و دستمال نمی توانند جلوی ورود ذرات ریزگرد و غبار به سیستم تنفسی را بگیرند، گفت: ماسک های ویژه با عنوان1 P و 2 P برای این شرایط تا حدی مناسب است.

وی یادآور شد: این ماسک ها آلاینده های گازی هوا مانند منواکسید کربن را نمی گیرد، همچنین تنفس با استفاده از ماسک از حالت معمولی دشوار تر است، بنابراین افراد دارای سوابق بیماری قلبی عروقی و تنفسی باید در این باره با پزشک خود مشورت کنند.

مهدی آیینی – گروه جامعه