گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
گفت‌وگو با محمد درویش، فعال محیط زیست درباره آشتی با طبیعت و لذت بردن از آن
فعال محیط زیست
چند روزی است، طبع بهاری طبیعت تغییر کرده، در بیشتر مناطق کشور داغی جای هوای خنک را گرفته، پنجره‌‌های باز، بسته شده و کولرها روشن شده‌اند. کولرهای آبی که هوای خانه را دَم‌دار میکند و کولرهای گازی، محیط سربسته را چنان خشک میکند که نه ذهن برایت می‌ماند و نه دل و نه روحیه. هر سال درست در همین زمان‌هاست که خیالمان می‌رود به چند دهه قبل و هوس خانه‌های قدیمی می‌کنیم و یاد باغ‌های ایرانی می‌افتیم. این خیال و خاطره و هوس چنان قدرتمند می‌شود که به شبکه‌های اجتماعی راه پیدا میکند و می‌توان به توییتر، اینستاگرام و فیس بوک سر زد و عکس‌های به اشتراک گذاشته را دید و فهمید که چقدر دل مردم این روزگار برای آن دوران تنگ شده؛ برای خانه‌های حیاط دار که حوض داشتند و درخت. کنار هر عکس می‌توان این جملات را دید که دلمان پوسید در این قوطی کبریت‌های سیمانی که نامش آپارتمان است. این جمله در این روزها زیاد تکرار می‌شود که مغز آدم‌ها چطوری کار کرد که به این نتیجه رسید که خانه حیاط‌دار و باغچه و درخت‌دار با شیشه‌‌های رنگی و دیوارهای آجر قرمزی را رها کند و با یک وجب جا به‌نام آپارتمان نقل مکان کند … ؟
اما راستش را بخواهید کاری است که شده، جمعیت زیاد شد، مهاجرت افسار گسیخت و شهرها بدون مدیریت وسیع شدند و بی‌سامان. کاری است که شده اما به قول معروف ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است ( البته اگر در آب نمرده باشد). ما احتمال را بر این مدار می‌گذاریم که ماهی نمرده و اگر هم کم‌جان شده می‌توان آن را دوباره به آب برگرداند تا به حیات ادامه دهد. شهرها پر شده از ساختمان‌های نقلی بدون حیاط، بدون حوض و بدون درخت و باغچه … اما می‌توان به سر‌خط که نه به وسط خط برگشت و دور و بر را زیباتر کرد. فقط کمی همت می‌خواهد، کمی صبر و کمی فرهنگ‌سازی جامع.
آب و باغ و پرنده
محمد درویش، فعال محیط زیست که این روزها در شمال کشور مشغول ساخت فیلمی مستند است، درباره سبک زندگی در خانه‌با‌غ‌ها و خانه‌های حیاط‌دار می‌گوید: درخت و گیاه باعث می‌شود، رطوبت هوا تنظیم شود. برای همین در قدیم که خانهها در باغ ساخته می‌شدند یا برای حیاط‌ها باغچه و درخت در نظر می‌گرفتند، خانهها حتی در وسط تابستان خنک بود. جایی که درخت باشد، پرنده هم می‌آید و در
لابه لای شاخههای آنها آشیانه درست میکنند و فضا را پر میکند از آوازهای بسیار زیبایش. اصلا آواز پرنده حال آدم را خوب میکند، پرنده‌ای روی شاخه درخت نه در قفس. حال آدم‌های قدیم برای همین خوب بود. آنها با صدای پرندهها از خواب بیدار می‌شدند و چشمشان به سبزی درختان و گل‌ها روشن می‌شد برای همین روزشان از همان اول صبح خوب ساخته می‌شد.
به درویش می‌گویم این روزها خیلی باب شده که مردم از حیوان خانگی صحبت میکنند و حواس‌ها بیشتر به سمت نگهداری سگ و گربه می‌رود. انگار پرندهها را فراموش کردهایم، همین پرنده‌های آزادی که شما از آنها گفتید و در لابه‌لای شاخههای درختان زندگی میکنند. چگونه می‌توان با آنها بیشتر دوست شد و دوباره آنها را روی درختان خانه حتی اگر تک‌درخت باشد، برگرداند؟
در تهران بیشتر از ۷۰۰ گونه پرنده می‌تواند زندگی کند. الان اگر سری به باغ گیاه‌شناسی تهران یا به باغ پرندگان بزنید تنوع آنها را می‌توانید، تماشا کنید. اگر این پرندهها در تهران یا در دیگر شهرها احساس امنیت کنند، به شهر برمی‌گردند. آشتی با آنها و دادن حس امنیت به آنها سخت نیست؛ روی درختان برای آنها آشیانه‌های چوبی درست کنید و برایشان مقداری آب و دانه بگذارید. کنار حاشیه پنجره‌ها می‌توان برایشان غذا و آب گذاشت و آنها را عادت داد که برای خوردن آب و دانه به ما نزدیک شوند، کم‌کم اعتماد خواهند کرد و خواهند فهمید به آنها آسیبی نخواهیم رساند. با همین ترفند ساده می‌توان با پرندهها دوست شد و بار دیگر آنها را به خانهها و محله‌‌ها و شهرها برگرداند.
البته در این راه شهرداری‌ها و تصمیم‌گیری‌های آنها بسیار اهمیت دارد. آنها می‌توانند شهر را برای پرندهها امن و جذاب کرده و فرهنگ‌سازی را شروع کنند. وقتی مردم پرندهها را در پارک‌ها و سطح شهر ببینند، یاد می‌گیرند چگونه با آنها رفتار کنند. این فرهنگ‌سازی باید در روستاها هم شروع شود.
پرندهها به دلیل نبود امنیت از برخی روستاها رفته‌اند باید به روستاییان آموزش بدهیم برای پرندهها محیط امنی ایجاد کنند تا آنها از اکوسیستم روستا مهاجرت نکنند چون اگر نباشند آسیب‌های زیادی به طبیعت وارد می‌شود و تعادل به هم می‌خورد. آنها حشرات موذی را شکار میکنند و از فضولات آنها می‌توان به عنوان کود طبیعی استفاده کرد. اگر این روزها می‌بینیم و می‌خوانیم که لک‌لک‌‌های زیادی به مریوان برگشته‌اند و در کنار مردم زندگی میکنند و شهر و روستاها را زیبا کرده‌اند، به این دلیل است که مردم مریوان می‌دانند چگونه با این پرنده‌های زیبا رفتار کنند. هر شهر و استانی پرنده‌های بومی خود را دارد که با درست رفتار کردن می‌توان آنها را دوباره به این مناطق برگرداند. راستش را بخواهید سال‌‌های گذشته ما از پرندهها غافل شده‌ایم و زندگی در کنار آنها را از دست داده‌ایم. باید دوباره آنها را وارد سبک زندگی‌مان کنیم تا بتوانیم بخشی از لذت‌های گذشته را دوباره تجربه کنیم.
حواسمان به انرژی باشد
درویش برای روزهای گرم تابستان چند توصیه کوچک اما مفید دارد. با چند کار به ظاهر کوچک می‌توانیم تابستان بهتری داشته باشیم و انرژی را بیهوده هدر ندهیم و به خنک‌تر بودن هوا هم کمک کنیم.
می‌دانید اگر تا طبقه دوم از آسانسور استفاده نکنیم کلی در مصرف برق صرفه‌جویی کردهایم. اگر در هفته فقط یک روز گوشت مصرف نکنیم در مصرف آب صرفه‌جویی زیادی می‌شود. دام به علوفه نیاز دارد و علوفه به آب زیاد به‌خصوص در استانی مانند اصفهان این مساله حیاتی است. باید مردم این استان به آنچه می‌کارند دقت بیشتری کنند. ما می‌توانیم مسیرهای تا پنج‌کیلومتر را پیاده طی کنیم. هم ورزش می‌کنیم، هم از وسایل نقلیه که برای محیط زیست بسیار خطرناک هستند، کمتر استفاده کردهایم. دوچرخه را فراموش نکنیم، وسیله خوبی است که می‌تواند جایگزین موتور سیکلت و ماشین شود. با گذاشتن یک سایبان کوچک روی کولر آبی خانه می‌توان تاثیر زیادی در مصرف بهینه انرژی داشت. اگر دوست داریم باز هم در کنار طبیعت زندگی کنیم و لذت ببریم با محیط زیست دوستانه رفتار کنیم. از همین پارک‌ها و فضاهای سبز شهر می‌توان شروع کرد. کمی ارزن همراه داشته باشیم و در جاهای مختلف برای پرندهها ارزن بریزیم تا با ما دوست شوند. به بچه‌ها آموزش بدهیم که چگونه می‌توانند با پرندهها و دیگر حیوانات شهری رفتارهای مناسبی داشته باشند. با همین رفتارهای درست کوچک محیط زندگی بهتری خواهیم داشت.
طاهره آشیانی
