آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : گنج

بایگانی/آرشیو برچسب ها : گنج

اشتراک به خبردهی

جنگل زیر شخم جویندگان گنج

بیکاری سبب شده جوانان زیادی در شمال و غرب کشور در سودای ‌یافتن گنج ‌جنگل را تخریب کنند

«حدود یکصد نفر از جوانان روستای ما این روزها به دنبال یافتن زیرخاکی هستند.» این‌ها را مرد جوانی می گوید که در یکی از روستاهای شمالی کشور زندگی می کند، روستایی که جمعیت آن به ۸۰۰ نفر نیز نمی رسد. این روزها با بالا رفتن قیمت طلا و افزایش نرخ بیکاری ‌ جوانان زیادی تب یافتن گنج دارند تبی که زندگی را به آنها حرام کرده و برخی مواقع به قیمت جان آنها ختم می‌شود.

فقط تب تند زیرخاکی نیست که این روزها به جان میراث فرهنگی کشور افتاده و  رد زخم کلنگ را به یادگار در جنگل ها و مناطق باستانی به یادگار می گذارد، سودجویان زیادی از این آشفته بازار سود می برند افرادی که نقشه های تقلبی گنج، اشیاء عتیقه قلابی و فلزیاب می فروشند نیز از فرصت طلبان این بازار هستند. بازاری که در نبود نظارت سبب بروز آسیب های زیادی شده است.

‌  مدت زیادی از مرگ سه جوینده گنج در اطراف قائمشهر نمی گذرد، چند روز پیش هم ماموران  در همدان هنگام بازرسی از خودروی چند جوان جوینده گنج ۹ ‌سکه مربوط به قبل از اسلام، دو ‌ سکه تاریخی مربوط به دوران صفویه، ۱۲‌ سکه پهلوی‌و تعدادی انگشتر، کشف کردند.‌خبر  دستگیری یا جانباختن ‌ جویندگان گنج  از صفحات حوادث روزنامه ها پاک نمی شود چون آن طور که باید برای اشتغال و فرهنگسازی جوانان تلاش نمی شود با توجه به افزایش فروش و کرایه دستگاه های فلزیاب، ‌ نقشه های قلابی گنج باید نسبت به افزایش فعالیت جویندگان گنج که میراث فرهنگی کشور را نشانه رفته اند هشدار داد.

دست زیاد شده است

از همه قشری به دنبال گنج می روند، از کارگر و شغل آزاد گرفته تا افرادی با پست و جایگاه های مهم، گنج همه را به کوه و دشت می کشاند، نعمت یکی از جویندگان طلا است، او به همرا سه نفر دیگر در راه پیدا کردن گنج بارها زمین را زخمی کرده اند، اما این روزها نعمت از چیزی حر ف می زند که تا الان برایش پیش نیامده بود : او می گوید در کل این سه سال به اندازه امسال نقشه و دستگاه های قلابی در بازار ندیده است، انگار افرادی برای دور زدن جویندگان در بازار نقشه ای قلابی پخش می کنند. «دایی» با قد بلند و ریش سفید جوگندمی، از همه بچه های گروه قدیمی تر است، او که سال ها در معدن با دستگاه های فلزیاب کار می کرده است، خوب دستگاه های فلزیاب را می شناسد، دستی هم در تعمیر و راه اندازی آنها دارد، او چند سالی است که به دنبال گنج شب را در بیابان روز می کند، نام اصلیش را فاش نمی کند، می گوید شما بنویسید دایی. او به ما می گوید: شب هایی بود که وقتی به برای یافتن زیرخاکی به دل کوه و بیابان می زدیم پرنده پر نمی زد، اما الان نمی دانم چه شده است که از اوایل سال تا الان زمانی که به کوه می رویم گروه های را می بینیم که در پوشش های مختلف به دنبال گنج می گردند.

او ادامه می دهد: از این ها بدتر شکست خورده هایی هستند که بعد از خسته شدن در یافتن گنج این روزها دارند با روش های دیگر از جویندگان طلا، کسب در آمد می کنند. آن طور که دایی می گوید افرادی در بازار  نقشه های قلابی می فروشند.

حفاری های غیر مجاز

حرف های نعمت و دوستانش خبر از تند شدن تب یافتن زیرخاکی می دهد، تبی که به نظر نمی رسد خیال به عرق نشستن داشته باشد. جوانان بیکار زیادی این روزها سودای یک شبه پولدار شدن دارند به همین دلیل با بیل و کلنگ به جان زمین و آثار باستانی افتاده اند تا یک شبه راه صد سال را بپیمایند، اما خبرهایی که از سرنوشت این افراد منتشر می شود از این حکایت دارد که این رویا برای بسیاری از آنها به قیمت مرگ یا دست کم زندان تمام می شود.

‌ این اتفاقات در حالی می افتد که فرمانده یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی درباره آمار حفاری‌ های غیرمجاز برای کشف عتیقه در کشور به ایسنا می گوید: درباره افزایش یا کاهش آمار حفاری‌های غیرمجاز در کشور، چیزی را انکار نمی‌کنم اما در رابطه با حفاری غیرمجاز باید بگویم که آمار ما افزایش نداشته است. متاسفانه برخی با اندیشه یک شبه ثروتمند شدن و کشف گنج و عتیقه اقدام به حفاری می‌کنند که قطعا پلیس با آنان برخورد خواهد کرد و اجازه نخواهد داد که عده‌ای سودجو اموال و دارایی‌های ملی را از بین ببرند یا قاچاق کنند.

رحمت اللهی همچنین نسبت به پیامدهای حفاری غیرمجاز هشدار می دهد و می افزاید: متاسفانه مواردی بوده که افراد برای یافتن گنج و عتیقه اقدام به حفاری کرده یا داخل چاه و غاری رفته و داخل همان محل دفن شده‌اند .

گرایش به یافتن زیر خاکی زیاد شده

ناصر یکی دیگر از جویندگان گنج است او در یکی از  روستاهای‌شمال کشور زندگی می کند، ناصر و دوستانش برای پیدا کردن گنج این روزها جایی نمانده که شخم نزده باشند،ناصر می گوید همین دیروز به اتفاق چند نفر خودشان را به قزوین رسانده بودند تا زیرخاکی پیدا کنند. او درباره اینکه چرا به قزوین رفته می گوید: یکی از دوستانم یک قطعه زمین در قزوین دارد در حالی که بیش تر از ۵۰میلیون تومان نمی ارزد یک مشتری پیدا شده که می خواهد ۴۰۰ میلیون تومان بابت آن پرداخت کند به همین دلیل شک کردیم که شاید بحث زیرخاکی مطرح است به همین خاطر خودمان را به اینجا رساندیم اما هرچه دستگاه زدیم  چیزی پیدا نکردیم.

آن طور که ناصر تعریف می کند این روزها تب زیرخاکی همه جا بیداد می کند برای نمونه در روستای ‌آنها که حدود ۸۰۰ نفر جمعیت دارد حدود یکصد جوان سودای پیداکردن گنج دارند و اگر تا مدتی قبل هرچند ماه یکبار به دنبال زیرخاکی می رفتند این روزها هر هفته به یک منطقه شال و کلاه می کنند و بساط گنج یابی شان را پهن.

او ادامه می دهد: تا قبل از گران شدن طلا ما اگر سکه هایی را که در قدیم حکم مدال داشتند پیدا می کردیم حدود یک میلیارد تومان قیمت داشتند به همین دلیل این روزها که طلا گران شده با یافتن چنین سکه ای زندگی مان از این رو به آن رو می شود. به این ترتیب آنها بیشتر مناطقی را که حدس می زنند گنج وجود دارد زیر و رو می کنند.

علیه زمین

حفاری های غیر مجاز ‌ خسارت های جبران ناپذیری را به کشور تحمیل می کند،  سپیده سیروس نیا، معاون میراث فرهنگی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران در این باره به ما می گوید: افرادی که به بهانه گنج به جام زمین و کوه ها می افتند، در بیشتر موارد و به ویژه در مواردی که به اشیاء قدیمی دست پیدا می کنند، به طور حتم بسیاری از آثار دیگر را در اثر کندن و حفاری نابود و خراب می کنند. در واقع این افراد بر اساس قوانین و ضوابط اصولی کاوش را انجام نمی دهند. سیروس نیا به موردی اشاره می کند که برای دست یافتن به یک کیسه طلا کوزه های زیادی را نابود و خرد کرده بودن و ادامه می دهد: بدتر از این موارد زمانی است که این اشیاء از کشور خارج می شود و دیگری در دسترس ما نیست. همچنین از بین بردن آثاری که تا سال های می تواند در موزه ها پذیرای بازدیدی کنندگان باشد و برای کشور درآمد زایی کند خسارت دیگری است که جویندگان طلا به بدنه میراث و تاریخ کشور وارد می کنند.

قیمت وسوسه کنند طلا و اشیا قدیمی هر روز افرادی را  وارد مسیر پر خطر پیدا کردن گنج می کند، در همین مسیر افرادی با خطراتی کمتر و تنها با سوء استفاده از موقعیت جویندگان گنج از  طریق آنها پول به جیب می زنند. تهیه و فروش نقشه و دستگاه های فلز یاب، یا تهیه اشیاء قیمتی و پنهان کردن آن در جایی مشخص و فرستادن جویندگان با استفاده از کلاهبرداری به این مکان ها از شایع ترین روش های سوء استفاده در بازار جویندگان طلا است. هر چند افزایش حفاری ها و جویندگان از سوی مسئولان رد می شود اما شواهد به جا مانده در جنگل کوه ، دشت ها و شهادت محلی های که شبانه در کوه های اطراف روستاهایشان شاهد کند وکاو هستند می تواند زنگ خطری است جدی برای میراث فرهنگی این کشور.

بهنام اکبری

 

 

فعاليت گنج ياب ها بيشتر شده است

محمد کربلايي، فرمانده يگان حفاظت ميراث فرهنگي کشور در اين گفت وگو از دلايل افزايش تب گنج يابي در کشور و اشياي کشف شده از قاچاقچيان عتيقه در چهار ماه نخست سال مي گويد.

اين روزها بحث گنج يابي بيشتر از گذشته مطرح شده است. براي نمونه برگزاري تورهاي آموزش گنج يابي نيز خبرساز شده به نظر شما دليل افزايش چنين مسائلي چيست؟
تب يافتن گنج دردي است که طمعکاران و سوداگران زيادي را در سراب خود مي سوزاند اين کار نتيجه اي جز آسيب روحي – رواني و در بعضي مواقع مجازات قضايي براي فريب خوردگان در پي ندارد و دلايل آن شامل آشنايي نداشت با قوانين، نبود مجازات هاي بازدارنده، ساده انديشي، پيمودن ره صدساله در يک شب يا ماجراجويي و ديگر مشکلات جامعه مانند بيکاري اعتياد است.

بيشتر کدام استان ها درگير مسائلي مانند گنج يابي هستند؟
جرائم گنج يابي را مي توان شامل حفاري غيرمجاز و استفاده از فلزياب دانست که با توجه به در نظر گرفتن مواردي از جمله تعداد آثار ثبت ملي، گستردگي و پراکندگي آثار و موقعيت جغرافيايي و باتوجه به گزارش هايي که از استان هاي مختلف دريافت مي کنيم، مي توان گفت اکثر استان هاي سراسر کشور درگير هستند.

قانونگذار درباره مجازات افرادي که اقدام به گنج يابي يا تخريب آثار باستاني مي کنند، چه پيش بيني کرده است؟
فصل نهم قانون مجازات اسلامي کتاب پنجم تعزيرات پيرامون جرايم عليه ميراث فرهنگي تنظيم شده است از طرفي نيز ماده واحده قانون ضرورت اخذ مجوز براي ساخت، خريد و فروش، نگهداري، تبليغ و استفاده از دستگاه فلزياب براي متخلفان کاربرد غيرقانوني اين گونه ابزار در نظر گرفته شده است.

چه خلاهاي قانوني براي برخورد با افرادي که دنبال گنج يابي مي روند يا آثار باستاني را تخريب مي کنند، وجود دارد؟
مجازات هاي در نظر گرفته شده، متناسب با جرايم ارتکابي نبوده و به عبارتي ديگر بازدارنده نيست، چون بسياري از مجرمان و سوداگران اين عرصه مسبوق به سابقه و مرتکب تکرار جرم مي شوند.

کمبودهاي يگان حفاظت ميراث فرهنگي در اين زمينه چيست، آيا نيرو و تجهيزات کافي در اختيار داريد؟
با توجه به تعدد آثار ثبت ملي و جهاني، گستردگي و پراکندگي آثار در اقصي نقاط کشور هرگونه اقدام عليه سوداگران اين عرصه مستلزم فرهنگسازي، عرق ملي و تلاش و هميت عموم مردم و دوستداران ميراث فرهنگي بوده و صرف انتظار از يک يا چند نهاد تخصصي کافي نبوده و لازم است يگان حفاظت براي پيشگيري از وقوع جرم و مقابله با متجاوزان به آثار تاريخي از هر حيث مانند نيروي انساني و ارتقاي سامانه هاي هوشمند تقويت شود.

يگان حفاظت ميراث فرهنگي تاکنون در اين زمينه چه موفقيت هايي داشته است؟
اقدامات انجام شده از سوي مرکز کنترل و فرماندهي نشان دهنده کاهش 73 درصد سرقت از موزه ها، افزايش 07 / 10درصد دستگيري مجرمان حفاري هاي غيرمجاز بوده است علاوه بر اين شناسايي شرکت ها و سايت هاي غيرمجاز که در زمينه تبليغات فروش دستگاه هاي گنج ياب فعاليت داشته اند در دستور کار فرماندهي يگان حفاظت سراسر کشور قرار گرفته و موفقيت هاي چشمگيري داشته ايم و اين روند کم و بيش ادامه دارد، اميدواريم در راستاي کنترل و مهار جرايم اقدامات اساسي از سوي مسئولان ذي ربط سازمان و معاونت محترم توسعه راهبردي رياست جمهوري براي اين فرماندهي صورت بگيرد.

آمار کشفيات يگان حفاظت در چندماهه اول سال چه بوده است؟
تعداد اشياي کشف شده در چهار ماهه اول امسال در مقايسه با مدت مشابه سال قبل نشان دهنده افزايش 09 / 56 درصدي است، علاوه بر اين از لحاظ تعداد دفعات کشفيات اشياي تاريخي نيز با رشد 83 / 21درصد روبه رو بوده ايم.

بيشترين کشفيات يگان چه بوده است؟
درباره بيشترين کشفيات چهار ماهه اول سال مي توان به سکه هاي تاريخي و ظروف سفال مربوط به دوره هاي مختلف تاريخي (ماقبل تاريخ، تاريخي و دوره اسلامي) اشاره کرد.

يگان حفاظت ميراث فرهنگي در فضاي مجازي نيز فعال است، آيا تا به حال مديران سايت هايي که در زمينه گنج يابي فعاليت مي کنند، شناسايي شده اند؟
اين قضيه از ابتدا از سوي يگان حفاظت در حال پيگيري بوده و هست، علاوه براين براي ارتقاي اين فعاليت ها اکنون تعامل خوبي با پليس فتا انجام شده و تاکنون سايت هاي زيادي در اين باره با دستور مقام قضايي مسدود شده است.

فعاليت گنج ياب ها در چند سال اخير چه تغييراتي کرده است؟
با توجه به تبليغات و بازاريابي هاي غيرقانوني خريد و فروش دستگاه هاي فلزياب فعاليت گنج ياب ها افزايش داشته، زيرا فعاليت اين شرکت ها به تشويق افرادي منجر شده که به دنبال گنج هستند.

خريد و فروش اشياي تقلبي چقدر رواج دارد؟
باتوجه به ناآگاهي عموم مردم نسبت به شناسايي اشياي تاريخي اکنون درصد فراواني از خريد و فروش در اين حوزه مربوط به اشياي تقلبي است.

قاچاقچيان بيشتر آثار به دست آمده را به کدام کشورها قاچاق مي کنند؟
آنها بيشتر آثار را از طريق کشورهاي همجوار به کشورهاي اروپايي مي فرستند و آنجا در حراجي هاي بزرگ به کلکسيونرهاي آثار عتيقه مي فروشند.

آماري از سرقت موزه هاي کشور داريد؛ آخرين سرقتي که از موزه هاي کشور انجام شده چه زماني بود. آيا سارقان شناسايي شدند؟
سرقت از آتشکده ري در جاده ورامين آخرين پرونده سرقت از موزه هاي کشور است که بلافاصله رسيدگي به موضوع در دستور کار اين يگان و پليس آگاهي تهران بزرگ قرار گرفت و در کمتر از 20 روز سارقان دستگير و روانه زندان شدند و تمام اشياي مسروقه نيز به موزه برگردانده شد.

مافياي عتيقه در كشور ريشه مي دواند

بي توجهي مسئولان به ميراث فرهنگي زمينه را براي فعاليت باندهاي تبهکار قاچاق عتيقه هموار کرده است.شرايط آشفته نگهداري از ميراث فرهنگي کشور براي گروهي خاص حکم آب گل آلود را پيدا کرده است، چون به اعتقاد برخي کارشناسان حوزه ميراث فرهنگي، گردانندگان باندهاي تبهکار قاچاق عتيقه از افراد ساده لوحي که به دنبال گنج هستند نهايت استفاده را مي برند. به اين شکل که آنها اشياي عتيقه را به پايين ترين قيمت از گنج ياب هاي خرده پا خريده و در بورس عتيقه کشورهايي مانند انگلستان، فرانسه و آمريکا به مبالغ هنگفت مي فروشند.
اردشير اروجي، مديرکل سابق دفتر برنامه ريزي، آمار و اطلاعات سازمان ميراث فرهنگي به جام جم مي گويد: افرادي نيز بالادست گنج ياب ها هستند. آنها با مطالعاتي که دارند سرنخ هاي خوبي از آثار عتيقه به دست مي آورند، بعد از اين مرحله آنها افراد زير دست خود را دنبال گنج فرستاده و در نهايت اين اشيا را به خارج از کشور منتقل مي کنند.
به گفته وي، باندهاي تبهکار سرنخ هاي خيلي خوبي از محل دفن اشياي عتيقه داشته و با اجير کردن افراد ساده لوح پول هنگفتي به جيب مي زنند.
يکي از اعضاي فراکسيون ميراث فرهنگي و گردشگري مجلس نيز دراين باره به جام جم مي گويد: مي توان گفت مافيايي دراين حوزه وجود دارد چون تخلفات سيستماتيک سازماندهي لازم دارد، بنابراين مي توان گفت مافياي قاچاق عتيقه در کشور وجود دارد.
مديرکل سابق دفتر برنامه ريزي، آمار و اطلاعات سازمان ميراث فرهنگي درباره مقصد عتيقه هاي خارج شده از کشور ياد آور مي شود: کنوانسيون بين المللي درباره اشياي تاريخي وجود دارد که براساس آن کشورهاي عضو بايد اشياي تاريخي را به کشور مقصد برگردانند.
کشورمان يکي از اعضاي اين کنوانسيون است، به همين دليل اشياي عتيقه اي را که در زمان جنگ عراق و کويت به کشورمان قاچاق شده بود به کشور کويت برگرداند، افزون براين اشياي زيادي نيز تا به حال به کشور افغانستان تحويل داده شده است.
نکته اينجاست که بسياري از کشورها در اين کنوانسيون عضو نيستند يا به وظيفه خود بدرستي عمل نمي کنند جالب است بدانيد بورس اشياي عتيقه در انگلستان، فرانسه و آمريکا فعال است و اين کشورها تاکنون در اين کنوانسيون عضو نشده اند، به همين دليل قاچاقچيان عتيقه سعي مي کنند اشياي کشف شده در حفاري هاي غير مجاز را به اين کشورها قاچاق کرده و آنها را بفروشند. بايد تاکيد کرد رساندن اشياي عتيقه به اين کشورها فقط از عهده باندهاي سازمان يافته برمي آيد.

کوتاهي مسئولان
يکي از مسائلي که سبب شده باندهاي تبهکار قاچاق عتيقه در کشورمان فعال شوند، همکاري نکردن سازمان ها و ارگان هاي مختلف با يکديگر است. براي نمونه بحث برخورد با شرکت هاي سازنده فلزياب براي اولين بار حدود 12 سال پيش مطرح شد. آن زمان عده اي مخالف فلزياب ها بودند، اما برخي نيز ادعا مي کردند از اين ابزار در دامپروري و معدن استفاده مي شود، بنابراين مصوبه اي در هيات دولت تصويب شد و بر اساس آن شرکت هاي سازنده موظف شدند براي تبليغات اين وسيله با سازمان ميراث فرهنگي همکاري کنند، علاوه براين شرکت توليد کننده فلزياب براساس اين مصوبه بايد مشتريان خود را به سازمان ميراث فرهنگي معرفي کنند تا اين سازمان نياز شخص متقاضي فلزياب را سنجيده و شماره سريال دستگاه فلزياب نيز در سازمان ميراث فرهنگي ثبت و ضبط شود.
اروجي يادآور مي شود: اما نکته اينجاست که براساس اين مصوبه عمل نشده است، چون مشکلات زيادي در اين حوزه ايجاد شده و به نظر مي رسد در اين ميان شرکت سازنده در معرفي افراد به سازمان ميراث کوتاهي کرده و سازمان ميراث فرهنگي نيز پيگير اين ماجرا نبوده است. افزون براين بايد گفت نيروي انتظامي نيز در برخورد با اين موضوع ضعف نشان داده است. اين درحالي است که بايد تاکيد کرد سازمان ميراث فرهنگي از سيستم حفاظتي منسجمي نيز برخوردار نيست، زيرا مخبر هاي اين سازمان آن طور که بايد و شايد فعال نيستند.
مديرکل سابق دفتر برنامه ريزي، آمار و اطلاعات سازمان ميراث فرهنگي يادآور مي شود: سازمان بايد تعداد زيادي مخبر آموزش ديده داشته باشد تا بموقع سازمان را در جريان حفاري هاي غير مجاز قرار دهند، اما اين روزها مخبرها فعال نيستند و خبرها به سازمان ميراث فرهنگي نمي رسد.
اروجي در باره اين که فعاليت گنج ياب ها در کدام استان ها بيشتر است، ابراز مي کند: اين افراد در اکثر استان ها فعاليت مي کنند؛ براي نمونه دراطراف تهران مي توان به طالقان و حومه دماوند اشاره کرد.

مشوق ها ناچيز است
به نظر مي رسد مسئولان بايد براي ماموران يگان حفاظت ميراث فرهنگي و شهرونداني که پرده از فعاليت باندهاي قاچاق عتيقه برمي دارند، مشوق هاي بيشتري در نظر بگيرد، زيرا اين روزها اگر شخصي شيء عتيقه اي را کشف و به سازمان ميراث فرهنگي تحويل دهد براحتي پاداش نمي گيرد.
اروجي در اين باره عنوان مي کند: در برنامه پنجساله سوم موضوع تشويقي را گنجانديم به اين شکل که از حسابي که جريمه قاچاقچيان عتيقه به آن واريز مي شود، افرادي که به کشف اشياي عتيقه کمک کنند، تشويق مي شوند.
اکنون اگر شخصي شيء عتيقه اي را پيدا کرده و در زمان مشخصي آن را به ميراث فرهنگي تحويل دهد، کارشناسان شيء را بررسي کرده و اگر تقلبي نباشد سهم تشويقي به فرد تعلق مي گيرد، اما نکته اينجاست مبلغي که به عنوان تشويقي به شخص تعلق مي گيرد با پيشنهاد هاي قاچاقچيان عتيقه قابل مقايسه نيست به همين دليل مسئولان بايد راهکاري براي تشويق بيشتر شهروندان در نظر بگيرند.
نکته ديگري که در اين بين بايد به آن توجه کرد وجود اشياي تقلبي عتيقه در کشور است، بايد گفت رسيدگي به پرونده هايي که اشياي عتيقه تقلبي در دادسراها تشکيل مي دهد هرسال بخش زيادي از توان پليس و دادسراها را به خود اختصاص مي دهد، به همين دليل براساس قانون اشياي تقلبي پس از کشف بايد معدوم شود.

بی‌قانونی،‌ بیل و کلنگی ‌در دست گنج‌یاب‌ها

دنبال زیرخاکی رفتن این روزها آسان‌تر از ترمیم دیوار فرسوده هر خانه‌ای است، زیرا ماموران شهرداری با دیدن ‌آثار ساخت و ساز آنقدر پیگیر ماجرا می‌شوند که بسیاری از شهروندان از خیر ترمیم خانه فرسوده خود می‌گذرند، اما در مقابل افرادی که با بیل و کلنگ‌ به جان میراث فرهنگی کشور افتاده‌اند آنقدر خیالشان راحت است که شبانه‌روزی و خانوادگی مناطق باستانی کشور را شخم می‌زنند تا آنجا که برخی این مناطق را به میدان مین تشبیه کرده و می‌گویند هنگام عبور از این مناطق باید مراقب بود درون چاله‌های بی‌شماری که در آرزوی یافتن گنج حفر شده، نیفتاد.

 نکته اینجاست که شرایط برای به دنبال گنج رفتن و تخریب آثار باستانی کشور این روزها آنقدر مهیاست که خیلی‌ها ویران کردن مناطق باستانی کشور را ارزش دانسته و برای چنین کارهایی تورهای گردشگری برگزار می‌کنند.

نادر یکی از هزاران افرادی است که در آرزوی گنج، مناطق زیادی را با کلنگ و بیل زیر و رو کرده است. او که در یکی از شهرهای شمالی کشور زندگی می‌کند، در این‌باره می‌گوید: مناطق قدیمی زیادی در اطراف شهر ما وجود دارد، خیلی‌ها اینجا گنج پیدا کرده و یک‌شبه پولدار شده‌اند، یکی از دوستان خودم دو تا کوزه قدیمی پیدا کرد که پر از نقره بود. می‌دانید که سکه به مرور زمان به اکسیژن واکنش نشان داده و به گرد تبدیل می‌شود، به همین دلیل کوزه‌ها پر از گرد نقره بود.

نادر که سی ساله است، ادعا می‌کند 15 نفر از دوستانش نیز مانند او به دنبال پیدا کردن گنج هستند. مرد جوان ادامه می‌دهد: بعد از پیدا کردن زیرخاکی ما آنها را به واسطه‌هایی که بیشتر از یزد، اصفهان و تهران به اینجا می‌آیند، می‌فروشیم. به گفته او دلال‌های اشیای عتیقه حدود نیم تا یک درصد کمیسیون دریافت می‌کنند.

ابزار لازم

افرادی مانند نادر وقتی به دنبال گنج می‌روند به ابزار زیادی نیاز ندارند، بیل، کلنگ و چراغ قوه در بساط همگی آنها پیدا می‌شود، اما در این میان بردن دستگاه فلزیاب به محل دفن زیرخاکی فقط کمی برای آنها زحمت دارد. نادر دراین باره می‌گوید:براحتی می‌توان یک فلزیاب خرید. فقط باید پول داشته باشی. آن وقت فروشنده برای این‌که کارت بیخ پیدا نکند یک جواز جعلی معدن هم به عنوان اشانتیون به تو می‌دهد تا هر وقت پلیس گیر داد آن را ارائه دهید.

مردجوان ادامه می‌دهد: آنهایی هم که پول خرید فلزیاب ندارند آن را اجاره می‌کنند. در این مواقع اگر صاحب فلزیاب از کار شما مطمئن باشد یعنی بداند که گنج‌یاب حرفه‌ای هستید سهمی از اشیای عتیقه را به عنوان کرایه دستگاهش در نظر می‌گیرد، اما اگر تازه کار باشید باید از قبل به حسابش پول بریزید، آنها معمولا برای بررسی هر محل با توجه به ارزش دستگاهشان حدود یک میلیون تومان می‌گیرند.

نادر از جواب دادن به این پرسش که تاکنون چه اشیایی پیدا کرده، طفره می‌رود و درباره این‌که تا به حال پلیس دستگیرش کرده یا نه با صراحت می‌گوید: تا به حال پیش نیامده دستگیر شوم، اما یکبار که برای پیداکردن گنج به یک امامزاده رفته بودیم ماموران پلیس به آنجا آمدند ما هم مخفی شدیم و بعداز رفتن آنها کارمان را شروع کردیم.

به گفته مرد جوان بجز محل‌هایی که سازمان میراث فرهنگی آنجا را مشخص کرده و سیم خار‌دار و نگهبان دارد به دنبال گنج رفتن در دیگر مناطق کم خطر است. او درباره شرایط عجیب روستایی در نزدیکی سمنان می‌گوید: یکبار برای پیدا کردن زیرخاکی به این روستا رفتم. اهالی آنجا خیلی عادی شب و روز به دنبال گنج هستند، جالب اینجاست که آنها با زن و بچه خود به حفاری رفته و هنگام دیدن به یکدیگر خسته نباشید، می‌گویند. اینجا مناطقی هست که الان بیشتر شبیه میدان مین است، چون گنج‌یاب‌ها چاله‌های زیادی کنده‌اند.

جبار کوچکی‌نژاد، رئیس فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری مجلس نیز درباره افزایش یا کاهش فعالیت گنج‌یاب‌ها در کشور به جام‌جم می‌گوید: تا آنجا که به یاد دارم این مساله همیشه وجود داشته، اما افزایش فعالیت گنج‌یاب‌ها را مشاهده نکرده‌ام.

او درباره کیفیت فعالیت یگان حفاظت میراث فرهنگی در حفاظت از آثار باستانی کشور ادامه می‌دهد: این یگان با کمبودهایی روبه‌رو است، اما با وجود همه این مشکلات فعالیت مناسبی دارد.

نماینده استان گیلان درباره بیشترین استان‌های درگیر در این حوزه بیان می‌کند: آمار مشخصی در این باره نداریم، اما در استان گیلان این فعالیت‌ها به حداقل رسیده است.

همیشه شانس نمی‌آورند

بیشتر کارشناسان براین باورند که وقتی قدرت اقتصادی اعضای جامعه‌ای کاهش پیدا کرده و نیروی جوان آن از نبود شغل و درآمد رنج ببرد، خیالبافی و به دنبال گنج رفتن دربین آنها رواج پیدا می‌کند، اما نکته اینجاست که بسیاری ازاین افراد در آرزوی یافتن گنج اندک اندوخته خود را نیز از دست می‌دهند. نادر در این‌باره می‌گوید: پدر یکی از دوستانم فرش فروشی داشت، اما در آرزوی یافتن گنج مغازه‌اش را فروخت تا فلزیاب بخرد، اما تاکنون نتوانسته چیز باارزشی پیدا کند، خیلی از آنهایی که دنبال گنج هستند و من آنها را می‌شناسم زن و بچه دارند، ولی با این حال خطر می‌کنند.

کارن خانلری، عضو فراکسیون گردشگری و تاریخ مجلس نیز با بیان این که هر وقت شرایط اقتصادی مردم بد شود، گروه بیشتری به دنبال گنج می‌روند به جام‌جم می‌گوید: در برخی مواقع این افراد موفق به کشف اشیای باستانی می‌شوند، اما این یافته‌ها ثروت ملی است، به همین دلیل باید شرایط برای فعالیت آنها سخت شود.

خانلری ادامه می‌دهد: برای کنترل این مساله باید در قوانین بازنگری شود، چون اکنون خلأ قانونی در این حوزه سبب شده ثروت ملی به تاراج برود. برای نمونه اکنون شرکت‌های تولید فلزیاب آگهی فروش فلزیاب یا تورهای گنج‌یابی می‌دهند، بنابراین می‌توان گفت برخورد قانونی با این شرکت‌ها صورت نمی‌گیرد، به همین دلیل افراد زیادی در رویای یافتن گنج، آثار باستانی کشور را تخریب می‌کنند.

نادر درباره ارزشگذاری اشیای کشف شده می‌گوید: خیلی مشخص نیست چون افرادی که این وسایل را پیدا می‌کنند، معمولا اطلاعات دقیقی از ارزش آنها ندارند، برای مثال چند سال پیش یک نفر به‌اندازه یک وانت‌بار ظرف و ظروف قدیمی پیدا کرده بود. او آنها را حدود پنج میلیون تومان فروخت.

گنج‌یابی آنلاین یا با کمک جادو

تعدادی از گنج‌یاب‌ها نیز که فلزیاب یا نقشه در اختیار ندارند، برای پیدا کردن دقیق محل دفینه‌ها دست به دامن رمال‌ها می‌شوند. علیرضا یکی دیگر از جوانانی است که در آرزوی یافتن گنج روز‌هایش را به شب می‌رساند. وی در این‌باره یادآور می‌شود: یکبار پیش یکی از این رمال‌ها رفتم. او نوشته‌ای به من داد و گفت هنگام روز به محلی که فکر می‌کنم گنج آنجاست بروم و عود روشن کنم بعد متن نوشته را در عمق یک وجبی زمین دفن کرده و وردی را 26 بار بخوانم، سپس رو به غرب دراز کشیده و گوش خودرا به زمین بچسبانم تا صدایی راهنماییم کند.

علیرضا ادامه می‌دهد: چند بار این کار را کردم، اما صدایی نشنیدم به همین علت اعتقادی به کمک رمال‌ها ندارم.

واقعیت اینجاست که گنج‌یابی بازار کار را برای برخی شیادان گرم کرده تا آنجا که برخی‌ها در سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف به فروش جزوه، کتاب و مشاوره آنلاین می‌پردازند. به عنوان خریدار با یکی از این فروشندگان آنلاین تماس گرفتیم و او ادعا کرد یک جزوه 350 برگی را گردآوری کرده و آن را به قیمت 200 هزار تومان می‌فروشد.

فروشنده آنلاین درباره جزئیات جزوه‌اش ادامه داد علائم گنج‌یابی و نکات زیادی در این جزوه گنجانده شده و می‌تواند آن را به‌وسیله پست یا به صورت حضوری تحویل دهد. جالب اینجاست که اگر از او بپرسید این جزوه به او برای یافتن گنج کمک کرده یا نه، جواب می‌دهد: من تا به حال دنبال گنج نرفته‌ام، فقط به متقاضیان مشاوره می‌دهم.

یکی از روش‌های مشاوره این فروشنده آنلاین کتاب و جزوه گنج‌یابی به این شکل است که باید از منطقه‌ای که گمان می‌رود گنج در آنجا وجود دارد عکس گرفته و برای او ایمیل کنید تا آقای کارشناس آنلاین به شما مشاوره بدهد. نکته اینجاست که اگر از آقای فروشنده جزوه بخرید مشاوره برای شما رایگان است وگرنه بعد از دیدن عکس‌ها به شما قیمت مشاوره را می‌گوید.

باتوجه به این‌که نبود شغل، آموزش، درآمد، امکانات تفریحی و نبود نظارت دقیق بر مناطق باستانی سبب شده جوانان زیادی در آرزوی یافتن گنج فریب افراد فرصت طلب را بخورند، باید از مسئولان خواست راهکار مناسبی برای رفع نیازهای اولیه جوانان بیندیشند تا تبهکاران با سوء‌استفاده از نیاز این افراد مقدمات تخریب میراث فرهنگی کشور را فراهم نکنند.

بالا