آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : توسعه

بایگانی/آرشیو برچسب ها : توسعه

اشتراک به خبردهی

شورای خالی جنگل

برخی کارشناسان نسبت به تغییر اعضای شورای‌عالی جنگل ابراز نگرانی می‌کنند

   گزارشگران سبز: پیش از این‌که رئیس جدید سازمان جنگل‌ها سکان مدیریت منابع طبیعی کشور را در دست بگیرد، حرف و حدیث‌ها در زمینه احتمال افزایش واگذاری اراضی ملی برای توسعه کشاورزی در ایران بسیار شدت گرفت.

با حکمی که وزیر جهاد کشاورزی برای معاون خود زد و در آن بر توسعه باغات روی اراضی شیب‌دار و مسائلی که بیشتر ناظر بر افزایش تولید در بخش کشاورزی بود، تاکید کرد، نگرانی‌ها در میان فعالان محیط‌زیست و دوستداران منابع طبیعی در زمینه افزایش واگذاری‌ها بیشتر شد.

با تغییرات گسترده در شورای‌عالی جنگل، بار دیگر این پرسش مطرح شده است که سیاست‌های سازمان جنگل‌ها در دور جدید به کدام سو خواهد رفت؟ آن‌طور که هادی کیادلیری، رئیس انجمن علمی جنگلبانی می‌گوید: اگرچه بحث تنفس جنگل یکی از راهبردی‌ترین بحث‌های سازمان جنگل‌هاست، اما در میان اعضای شورای عالی جنگل حتی نام یک نفر از افرادی که با تنفس هم‌راستا هستند، به چشم نمی‌خورد.

دیروز با حکم خلیل آقایی، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، کامران پورمقدم به عنوان سرپرست شورای‌عالی جنگل منصوب شد.

در این حکم ارسلان منصورسماعی، حمیدرضا سلیمانی اسبویی، حسین بدری پور، علی محمد طهماسبی بیرگانی، هاشم موسوی‌نژاد و زهرا آدبش به‌عنوان اعضای اصلی و خسرو ثاقب طالبی، محمد خسروشاهی، غلامعلی فروغی، محمد فیاض، مرتضی شریفی و فاطمه سفیدکن به‌عنوان مشاور شورای‌عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری منصوب شدند.

در ترکیب جدید فقط ارسلان منصور سمایی، سابقه عضویت اصلی در شورای‌عالی جنگل را دارد. حمیدرضا سلیمانی اسبویی، عضو ابلاغی شورا بوده است.

حسین بدری‌پور به عنوان کارشناس شورا فعالیت می‌کرد. محمدعلی طهماسبی بیرگانی از بخش بیابان سازمان جنگل‌ها به شورا منتقل شده است و هاشم موسوی‌نژاد هم معاون فنی اداره منابع طبیعی گلستان بود که به تهران منتقل شد.

زهرا آدبش هم که ۱۲ مهر سال گذشته به سمت معاونت امور جنگلکاری و احیا در چالوس منصوب شده بود باید به تهران نقل‌مکان کند.

چهار نفر از مشاوران شورای‌عالی جنگل، متعلق به بخش تحقیقات هستند. خسرو ثاقب‌طالبی رئیس اداره روابط عمومی و امور بین‌الملل، محمد خسروشاهی رئیس بخش بیابان، فاطمه سفیدکن معاون پژوهشی و محمد فیاض رئیس بخش مرتع موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور هستند. غلامعلی فروغی در کارنامه خود سابقه مشاور حقوقی معصومه ابتکار را دارد و مرتضی شریفی هم عضو شورای‌عالی جنگل در دوره قبل است.

بر اساس مصوبه هیات وزیران، اعضای شورای‌عالی جنگل شش نفر هستند و آنها باید از بین خودشان یک نفر را به عنوان رئیس انتخاب کنند.

این در حالی است که آقایی، سرپرست جدید شورا را منصوب کرده است. گفته می‌شود بر‌اساس مصوبات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی امکان انتصاب رئیس شورا (به جای انتخاب اعضا) هم وجود دارد.

بیم اعضای بی‌تجربه

ترکیب جدید شورای‌عالی جنگل، این سوال را در ذهن ایجاد می‌کند که مسیر حرکت این شورا به کدام سو خواهد بود؟ آیا واگذاری‌ها در دوره جدید برای توسعه ناپایدار یا کشاورزی تشدید می‌شود؟

هادی کیادلیری، رئیس انجمن علمی جنگلبانی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم در این رابطه عنوان می‌کند: شورا، عالی‌ترین بخش اطلاعات فنی سازمان جنگل‌هاست و تصمیماتش فصل‌الخطاب مسائل فنی این سازمان به‌حساب می‌آید اما برخی اسامی را که دیدم، تعجب کردم. برخی اعضای منصوب شده تجربه کافی را برای حضور در شورا ندارند.

به گفته او در میان اعضای منصوب شده نام هیچ‌یک از همراهان طرح تنفس جنگل دیده نمی‌شود در حالی که بحث تنفس یکی از راهبردی‌ترین مباحث این روزهای سازمان جنگل‌هاست.

رئیس انجمن جنگلبانی حضور چهار مشاور را از بخش تحقیقات و غیبت نیروهای دانشگاهی در فهرست مشاوران شورا را نشان‌دهنده اعتقاد نداشتن رئیس جدید سازمان جنگل‌ها به بحث آموزش و دانشگاه می‌داند و معتقد است باید نسبتی بین مشاوران بخش‌های مختلف تحقیقات، نیروهای با تجربه و دانشگاه باشد.

امکان جذب مشاور

کامران پور‌مقدم، سرپرست جدید شورای‌عالی جنگل نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از احتمال افزوده شدن نام چند نفر دیگر از جمله دانشگاهیان به فهرست مشاوران شورای‌عالی جنگل خبر می‌دهد.

او می‌گوید: ترکیبی که اکنون در شورا شکل گرفته، منطبق بر ساختار تشکیلاتی شوراست. مشاوران شورا از بخش‌های تحقیقاتی مختلف موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع هستند.

گرچه خسرو ثاقب طالبی، مسئولیت مدیریت اداره روابط عمومی و امور بین‌الملل موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع را به‌عهده دارد، اما پورمقدم می‌گوید: ثاقب طالبی به عنوان صاحب‌نظر جنگل در شورای‌عالی جنگل حضور خواهد یافت.

او درباره نحوه انتخاب اعضا بیان می‌کند: چون شورای‌عالی جنگل باید بتواند با معاونت‌های مختلف تعامل داشته باشد، رئیس سازمان جنگل‌ها علاوه بر دریافت فهرست نظرخواهی از معاونت‌های سازمان با افراد دیگری نیز مشورت کرده است.

شورای یک‌دست!

سرپرست جدید شورای‌عالی جنگل درباره جوان‌شدن این شورا و تاثیر این جوان‌گرایی و فقدان تجربه در تصمیم‌سازی‌های آتی، می‌گوید: به شکل سنتی، اعضای شورا دارای سابقه بالا بودند. در گذشته افرادی با سابقه بالاتر از بازنشستگی در شورا حضور داشتند اما تحرکی در شورا نمی‌دیدیم. رویکردی که رئیس سازمان جنگل‌ها دارد، این است که باید نیروهای جوان و با تجربه کنار هم قرار گیرند تا نیروسازی هم انجام شود.

او به تاکید ویژه رئیس سازمان جنگل‌ها برای استفاده از نیروهای زن اشاره می‌کند در حالی که کیادلیری معتقد است باید انتصاب بر اساس توانمندی باشد و انتصاب جنسیتی کار درستی نیست. به گفته کیادلیری، حتی نام یک نفر از مخالفان رئیس سازمان جنگل‌ها در میان اعضای شورای‌عالی جنگل نیست و هرچه شورا یکدست‌تر باشد به ضرر منابع طبیعی کشور است.

لیلا مرگن

جنگل و توسعه

یادداشتی از شاهرخ جباری ارفعی، عضو بازنشسته شورایعالی جنگل

۲۵ اردیبهشت، روز بزرگداشت حماسه سرای ملی ایران حکیم ابوالقاسم فردوسی بزرگ است. ۱۸ اردیبهشت هم سالگرد درگذشت ایده پرداز توسعه ایران، حسین عظیمی آرانی است. همو که کتاب ارزشمند مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران را نوشته و بانی برگزاری همایش با شکوه و دموکراتیک چالش‌ها و چشم‌اندازهای توسعه ایران (هم اندیشی پژوهشگران و نظریه پردازان کشور) در سال ۱۳۸۱ بوده است. و تقارن مبارک این که شعار آن همایش بیت زیر بود:

جهان ماندگار است و ما رفتنی/ به گیتی نماند به جز گفتنی

با احترام به سراینده این بیت حکیمانه و به پاس بزرگداشت دکتر عظیمی، بند جمع‌بندی و نتیجه گیری مقاله «جنگل‌های شمال ایران؛ چالش‌های کهنه و نو، راهبردهای نوین» که در آن همایش پذیرفته شده و در جلد دوم مجموعه مقالات همایش (صفحات ۸۵ تا ۱۰۴) به چاپ رسیده است که به استحضار می‌رسد:

جنگل‌های شمال ایران تنها جنگل در کشور است که علاوه بر عملکردهای زیست محیطی قابلیت تولید چوب‌های تجاری را دارد و از آن مهمتر به علت دیرینه‌گی یک بانک ژن طبیعی و عظیم محسوب می‌شود. مساحت این جنگل‌ها ظرف دهه‌های گذشته کاهش یافته و دست کم هر سال ۵ هزار هکتار از وسعت آن کم شدهاست.  علاوه بر آن از نظر کیفیت نیز دستخوش تغییراتی شده است. از آغاز دهه چهل و همزمان با ملی شدن جنگل‌ها، سیاست‌های دولت در مدیریت این جنگل‌ها اعمال شده است، اما به علت مجموعه‌ای از چالش‌ها کاستی‌های فراوانی در توسعه پایدار جنگل وجود دارد. این چالش‌ها در انواع طبیعی، توسعه نیافتگی، علمی ـ فنی، اجتماعی ـ اقتصادی، مالکیت، حقوق عرفی، تشکیلاتی، زیست محیطی و بهره برداری‌های نوین طرح و در دو دسته زیرین و بالایی بررسی شد.

کاستی‌های مدیریت بر جنگل‌های شمال عبارت است از:

ـ کم توجهی به نقش مردم محلی در برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌ها؛

ـ عدم برخورد اصولی با بهره برداری عرفی و سنتی؛

ـ پایین بودن دانش فنی، فن آوری و ضعف زیر بناها؛

ـ نبود انطباق خلاقانه بین اصول علم جنگلداری و شرایط ویژه جنگل‌های شمال؛

ـ فقدان ارزیابی و پایش مستمر؛

ـ فقدان شاخص برای ارزیابی زیست محیطی؛

و در مقابل، دستاوردها و توانمندی‌های آن عبارت است از:

ـ گسترش کادر علمی و کارشناسی در دانشگاه ها، پژوهشکده‌ها و مراکز اجرایی؛

ـ شکل‌گیری دانش جنگلبانی بومی و شناخت بهتر عرصه‌ها و روش‌ها؛

ـ سرمایه‌گذاری مناسب درجنگل (جاده، ساختمان، جنگل دست کاشت،…)؛

ـ شکل‌گیری صنایع سلولزی وابسته به جنگل و بازار مصرف قابل اطمینان؛

ـ گسترش آگاهی عمومی در زمینه اهمیت جنگل‌ها.

در چشم انداز توسعه پیشنهادات زیر مطرح می‌شود:

۱- ارتقای جایگاه تشکیلات متولی منابع طبیعی در ساختار اداری کشور؛

۲- گسترش زیر بناهای علمی و فنی (ایجاد ایستگاه های هواشناسی در جنگل، ایجاد مرکز آفات و بیماریهای جنگل، ایجاد مرکز پژوهش های کاربردی  جنگل و …)

۳- توجه به نقش مردم محلی و جلب مشارکت واقعی آنان در طراحی و اجرا؛

۴- یک دست کردن مدیریت سیاسی حوزه های آبخیز کوهستانی (جنگلی) شمال ایران؛

۵-اجرای مطالعات طرح‌های جامع توسعه اجتماعی ـ اقتصادی در حوضه‌های آبخیز زیر نظر سازمان مدیریت برنامه ریزی و با مشارکت تمام سازمان‌ها و اداره‌های ذی‌ربط؛

۶- محوریت توسعه  پایدار جنگل در آبخیزهای شمال کشور در مقایسه با سایر کاربری‌ها؛ عملیات عمرانی و فعالیت‌های اقتصادی؛

۷- تعیین شاخص‌های زیست محیطی، نهادینه کردن پایش عملکردها و ارزیابی دوره‌ای از آن؛

۸- برداشت ملایم (کمتر از میزان رویش) از جنگل تا حل دوگانگی‌های اجتماعی- اقتصادی؛

۹- سرمایه‌گذاری زیر بنایی بخش دولتی و کاهش بهره مالکانه دولتی در برداشت از درختان جنگل‌ها؛

۱۰- کاهش نقش سرمایه گذاران و افزایش نقش متخصصان و جوانان روستایی در مدیریت جنگل‌ها.

بالا