گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

روزهای آلوده تهران دیگر محدود به پاییز و زمستان نیست، چون تا مدتی قبل وارونگی دما در فصل‌های سرد سال علت اصلی تنگ شدن نفس پایتخت‌نشینان بود، اما این روزها پایتخت‌نشینان در فصل بهار و تابستان نیز بیشتر از قبل با آلودگی هوا دست به گریبان هستند، زیرا براساس اطلاعاتی که اداره‌ حفاظت محیط‌زیست تهران و شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در اختیار جام‌جم گذاشته‌اند تعداد روزهای ناسالم امسال تا دیروز 36 روز بوده است، این در حالی است که در مدت مشابه سال93 آمار 18 روز ناسالم در تقویم ثبت شده بود.

آلودگی هوا با نام تهران گره خورده است، پاییز و زمستان وارونگی دما به آن دامن می زند، بهار و تابستان نیز کم آبی و رقص ریزگردها در اقصی نقاط کشور.

در حالی که هنوز تا شروع فصل های سرد سال زمان زیادی باقی است آمارهای منتشر شده از این حکایت دارد که بهار و تابستان تقویم تهرانی ها نیز پر می شود از روزهای آلوده، روزهایی که نفس کشیدن را برای گروه های حساس یعنی سالخورده ها، بیماران قلبی و عروقی و کودکان سخت تر می کند.

مریم نادری، مدیر واحد پایش آلودگی هوای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره وضع روزهای پاک، سالم و ناسالم پایتخت در چهار ماه گذشته به جام جم می گوید: براساس بررسی های ما تا دیروز تعداد روزهای پاک تهران 10 روز سالم، 77 روز ناسالم و برای گروه های حساس 36 روز بوده است. این آمار برای مدت مشابه سال گذشته نیز به این شکل است، هفت روز پاک، 98روز سالم و 18روز ناسالم برای گروه های حساس.

بنابراین می توان گفت، تعداد روزهای ناسالم چهار ماه گذشته برای گروه های حساس امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو برابر شده است. این درحالی است در چهار ماهه اول سال 92 نیز تهرانی ها دو روز پاک، 96 روز سالم و 26 روز ناسالم را تجربه کرده اند. نادری درباره علت افزایش تعداد روزهای ناسالم پایتخت اظهار می کند: گرد و غبار سبب شده روزهای ناسالم برای گروه های حساس امسال دو برابر شود.

سالی برای مستی ذرات معلق

برخلاف این که گفته می شد گرد و خاک بیشتر از کشورهای همسایه به پایتخت می رسد، تحقیقات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می دهد خشکسالی و کاهش پوشش گیاهی سبب شده منشا ریزگرد های تهران استان های همسایه این کلانشهر باشد، زیرا خاک استان های همجوار سست شده و با وزش باد، گرد و خاک به تهران می رسد.

محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط زیست استان تهران نیز در گفت و گو با جام جم تصریح می کند: امسال میزان ذرات معلق افزایش پیدا کرده که ناشی از تحت تاثیر قرار گرفتن تهران از منابع بیابانی است.

به گفته وی، منشا ذرات معلق می تواند از خارج از استان، کشور یا حتی بیابان های استان باشد.

رستگاری یادآور می شود: البته یک سری از پارامترهای آلاینده گازی کاهش داشته است، بنابراین می توان گفت برنامه سازمان حفاظت محیط زیست و دولت در بحث کنترل منابع احتراقی اثرگذار بوده است.

این در حالی است که باید تاکید کرد، برنامه های دولت تاکنون نتوانسته در کاهش منابع ریزگردها موثر باشد.

وی دراین باره عنوان می کند: دربحث بیابان زدایی به برنامه ریزی بلندمدت نیاز داریم، چون همان طور که طی سال ها به وجود آمده، حل آن نیز به زمان نیاز دارد.

اما باید یادآور شد، تاکنون تحقیقات جامعی درباره میزان اراضی بیابانی یا منابع ریزگردها در تهران یا استان های همجوار آن صورت نگرفته است تا بتوان امیدوار بود مسئولان براساس آن برای کنترل این منابع قدم بردارند.

ابهام در منابع ریزگرد

فرهاد سرداری، معاون فنی دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها در گفت و گو با جام جم عنوان می کند: مطالعه و تحقیق کاملی درباره مشخص شدن میزان مناطق بیابانی تهران نشده است، این در حالی است که بحث بیابانی شدن ثابت نبوده و متغیر است، یعنی اراضی کشاورزی به علت کم آبی اگر زیرکشت نروند به منبع ریزگرد تبدیل می شوند، بنابراین نمی توان به شکل کامل مشخص کرد چقدر منبع ریزگرد در اطراف تهران وجود دارد. این درحالی است که دست کم می توان گفت بیشتر منابع ریزگرد در اطراف تهران اراضی است که خاک آنها به قول معروف دستکاری می شود مانند اراضی کشاورزی و مراتعی که در آنها برداشت صورت می گیرد.

سرداری درباره منشاء ریزگردهایی که سال گذشته تهران را فرا گرفت،خاطر نشان می کند: وقتی طوفان سال گذشته تهران را بررسی کردیم مشخص شد منشاء گرد و غباری که همراه داشت داخل کشور بوده برای نمونه بخشی از ریزگردها از ملارد به تهران رسیده بود.

بعد از این توفان ، استانداری تهران بودجه ای در نظر گرفت تا جهاد کشاورزی تهران با استفاده از آن برای کنترل این منابع وارد عمل شود،اما به نظر نمی رسد تاکنون این اراضی کنترل شده باشند.

به گفته معاون فنی دفتر امور بیابان سازمان جنگل ها نزدیک ترین منطقه بیابانی به پایتخت، اشتهارد، رامین و ملارد است.

اراده ای برای مهار گرد و غبار نیست

قاسم حقانی، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران نیز در گفت وگو با جام جم درباره مساحت اراضی بیابانی تهران بیان می کند: در تهران 104 هزار و 902 هکتار اراضی بیابانی داریم که از این محدوده 10 هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش بادی است.

به گفته وی، منشا عمده گرد و غبار که در جهت باد است در ملارد قرار گرفته است.

در واقع می توان گفت اراده جدی برای مهار پدید گرد و غبار وجود ندارد، چون قرار بود15 میلیارد تومان اعتبار برای این مساله تخصیص پیدا کند. اما حقانی تصریح می کند: سازمان جنگل ها برای اینکار 150 میلیون تومان اختصاص داد که با آن نمی توان کار خاصی انجام داد.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران ابراز می کند: اگر باد از جنوب شرقی بوزد گرد و غبار از دشت ورامین یا شهر ری به تهران می رسد، اگر باد از سمت جنوب باشد منشأ گرد و غبار همراه آن را باید اطراف فرودگاه امام و شهر ری دانست. چنانچه باد از جنوب غرب استان بوزد منابع گرد و غبار در ملارد و رود شور اشتهارد قرار دارد.

با توجه به در نظر نگرفتن اعتبار مناسب باید یاد آور شد اراده ای برای کاهش منابع گرد و غبار در کشور وجود ندارد.این درحالی است که با تخصیص اعتبار مناسب و با مشارکت مردمی می توان مشکل نبود شغل و منابع گرد و غبار را کنترل کرد.

دل باید کند از تهران

تهران زیباست، زندگی در تهران موج می زند؛ درباره تهران هزاران جمله می توان نوشت که حاکی از علاقه مردم به این کلانشهر است که تمامی منابع کشور در آن جمع شده به همین دلیل تهران برای خیلی ها شهری سراسر خاطره است، از آسمانخراش های سر به فلک کشیده اش بگیرید تا خیابان هایی که در آنها جای سوزن انداختن نیست، این شلوغی و ازدحام جمعیت، زندگی خیلی ها را به این کلانشهر گره زده،چون بجز دراین کلانشهر هیچ کجا برایشان آب و نان ندارد، اما دراین میان هستند افرادی که می توانند سختی شال و کلاه کردن و مهاجرت را تاب آورده و در استان دیگری بجز تهران ساکن شوند.

این درحالی است که باید یاد آور شد بیشتر گروه های آسیب پذیر که آلودگی هوا بیشترین صدمه را به آنها می زند با گرفتن تصمیم های منطقی و کمی گذشت می توانند مهاجرت مطلوبی را تجربه کنند که منجر به بهبود سلامت آنها خواهد شد.

بحث رفتن از تهران مدتی قبل از سوی معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد هرچند آن زمان خیلی ها در برابر این اظهار نظر جبهه گرفتند اما با توجه به زمان بر بودن بهبود شرایط آلودگی هوای تهران می توان بار دیگر از شهروندانی که قادر به مهاجرت از تهران هستند خواست دراین باره بیشتر فکر کنند زیرا هیچ مقامی نمی تواند آنها را مجبور به مهاجرت کند اما حفظ سلامتی دلیل قانع کننده ای برای این جا به جایی است.

مهدی آیینی

بهار فصل زنده شدن طبیعت است، اما نبود نظارت دقیق بر عرصه‌های منابع طبیعی کشور سبب شده این فصل حکم خزان برخی گونه‌های گیاهی را پیدا کند،زیرا همزمان با رویش گیاهانی مانند موسیر افراد فرصت‌طلب نیز دست به کار می‌شوند،تا با برداشت بی‌رویه از گیاهان مرتعی و تخریب آنها درآمدزایی کنند.

در تازه ترین مورد دیروز دید بان محیط زیست و حیات وحش ایران، خبر از دستگیری متخلفی داد که قصد داشت بیش از هزار کیلوگرم گیاه موسیر را قاچاق کند.

این درحالی است که براساس قانون بهره برداری و حمل و نقل موسیر برابر ماده ۵۵ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع ممنوع است و جریمه برداشت غیرمجاز هر کیلوگرم موسیر تر 5000 تومان و جریمه کشف هر کیلوگرم موسیر خشک 10 هزار تومان تعیین شده است.

با توجه به جرایم در نظر گرفته شده باید تاکید کرد تناسب نداشتن تخلف با جریمه یکی از عواملی است که سبب شده افراد سودجو ترسی از قانون شکنی نداشته باشند.

به همین دلیل باید از مسئولان خواست علاوه بر افزایش نیروهای حفاظت برای به روزرسانی قانون و بازدارنده کردن قوانین قدم بردارند.

باید یادآور شد بیکاری و نبود درآمد نیز از عوامل دیگر تخریب منابع طبیعی کشور است، زیرا افراد محلی با برداشت بی رویه گیاهان و قاچاق آنها به استان های همسایه و حتی خارج از کشور برای خود تجارت غیرقانونی اما پرسودی را رقم می زنند.

متاسفانه این روند به قدری غیراصولی و بدون برنامه انجام می شود که زمینه را برای انقراض گونه های گیاهی فراهم کرده است زیرا اشخاص سودجو به این مساله که با برداشت پیاز گیاه موسیر سبب از بین رفتن این گونه می شوند توجه نکرده و پیش ازاین که گیاه بتواند با بذردهی بقای خود را تضمین کند مرگ آن را رقم می زنند.

افزون براین نبود برنامه ای مشخص برای مقابله با این تخریب سبب شده اغلب رویشگاه های این گونه گیاهی دستخوش آسب شود تا آنجا که می توان هشدار داد چنانچه راهکار مناسبی برای کنترل این مشکل ارائه نشود، گونه موسیر منقرض خواهد شد.

این درحالی است که دست کم با آموزش و پرداخت یارانه به افرادی که دست به قاچاق این گونه می زنند می توان آنها را مجاب کرد که با کشت این گیاه درآمدزایی کنند نه قاچاق و تخریب منابع طبیعی.

مهدي آييني

یک روز بیشتر از سال 92 باقی نمانده؛ سالی که برای همه آدم‌ها پر است از حوادث تلخ و شیرین و ماجراهایی که مسیر زندگی خیلی‌ها را تاکنون دستخوش تغییر کرده است. حالا که چند ساعت بیشتر تا سال جدید فاصله نیست خیلی‌ها در حال مرور کردن روزهایی هستند که پشت سر گذاشته‌اند.

در این میان بعضی ها افسوس لحظاتی را می خورند که شاید دیگر برای آنها تکرار نشود؛ آنها به لحظاتی فکر می کنند که می توانستند گره از کار اطرافیان خود باز کنند، اما به هزار و یک دلیل یا بهانه آن را پشت گوش انداختند.

درست است که به قول بعضی ها در روزگار بدی روزگار می گذرانیم و اعتماد کردن مشکل شده است، اما نباید از یاد برد که انسان ها برای برطرف کردن مشکلات یکدیگر خلق شده و زندگی اجتماعی را انتخاب کرده اند، بنابراین بهتر است از همین لحظه اگر چنین فرصتی دست داد کمی بیشتر روی آن فکر کنید و اگر مطمئن شدید که با نیازمندی واقعی روبه رو هستید، نسبت به مشکلات او بی تفاوت نباشید، زیرا این روزها که بوی بهار همه جا به مشام می رسد حیف است که انسان با همان عینک سال کهنه به دنیا و انسان ها و مشکلاتشان نگاه کرده و برای نو شدن اندیشه اش تلاش نکند.

افزون بر این تعطیلات نوروزی بهترین زمان برای تمرین نیکوکاری است، چون اعضای خانواده در کنار یکدیگر هستند و می توانند درباره افراد نیازمندی که می شناسند و مشکلات آنها صحبت کرده و راهکاری مناسب را برای کمک انتخاب کنند البته باید یادآور شد که نیکوکاری فقط در برآورده کردن نیازهای مادی دیگران خلاصه نمی شود، زیرا هستند افراد زیادی که تشنه محبتند و به یک نگاه محبت آمیز یا احوالپرسی ساده دلخوش هستند.

برای نمونه آسایشگاه ها سالمندان پر است از پدر و مادربزرگ هایی که چشم شان به قول معروف به در خشک شده تا شخصی به در بکوبد و به ملاقاتشان بیاید، یا کم نیستند کودکان بی سرپرستی که در مراکز بهزیستی ثانیه ها را می شمارند تا دست در دست شما رفتن به پارک را در روزی بهاری تجربه کنند.

بنابراین مانند بهار مهربان و بخشنده باشید و مهربانی را با این فصل آغاز کنید.

مهدی آیینی – گروه جامعه