گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

سازمان جنگل ها برای جنگل‌های شمال کشور  خواب تازه‌ای دیده است

درست مثل یک نوشدارو البته قبل از مرگ سهراب، طرح تنفس از راه رسید تا جنگل های شمال کشورمان در پهنه یک میلیون و ۹۶۷ هزار و ۳۱۵ هکتاری شان نفس بکشند، احیا شوند و سرپا بمانند! قرار بود دیگر داغ هیچ درختی روی دل زمین سبز این منطقه نماند و این طرح مرهمی باشد روی تک تک زخم هایی که از سالهای سال قبل روی دل منطقه نشسته بودند، زخم های ناسوری که امان بریده بودند از جنگل های شمال کشور. حالا که این گزارش را می نویسیم اما طرح تنفس جنگل نفس های آخرش را می کشد! این را رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها به ما می گوید. به گفته کامران پور مقدم، سازمان جنگل‌ها قرار است از ابتدای سال ۹۸ طرحی جایگزین برای طرح تنفس معرفی کند؛ طرحی که با عنوان مدیریت پایدار جنگل. رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها در توضیح بیشتر می گوید: براساس بند ۳ ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه کشور ، هرگونه بهره برداری چوبی از جنگل های کشور ممنوع و مقرر شد که از سال سوم برنامه یک طرح جایگزینی به عنوان طرح های مدیریت پایدار جنگل به جای طرح هایی که قبلا بودند به مرحله اجرا در بیاید.

این طرح جایگزین به گفته پورمقدم، براساس اصول مدیریت پایدار جنگل است و با درنظر گرفتن جنبه های اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک این عرصه ها تدوین می شود و به مرحله اجرا در می آید. برنامه ای که پورمقدم می گوید شرح خدمات و دستورالعمل های اجرایی اش آماده و تصویب شده و از ابتدای سال آینده، مطالعات اجرایی اش آغاز می شود.

 رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها تاکید می کند : این طرح بیشتر رویکرد حفاظتی و اکولوژیکی دارد و مبتنی بر مشارکت مردمی است و به همین دلیل به تفاوت های اساسی ای با طرح های جنگلداری ای که در گذشته اجرا می شدند دارد. تفاوت هایی که به گفته او ، به مدیریت منابع طبیعی در جنگل برمی گردد به اینکه طرح های قبلی فقط در قالب بهره برداری چوبی از جنگل بودند اما طرح جدید صرفا به بهره برداری چوبی برنمی گردد و رویکرد حفاظتی دارد.

طرح تنفس همان مدیریت پایدار جنگل است

رییس انجمن علمی جنگل‌ بانی ایران اما نگاه متفاوتی به این قضیه دارد. به عقیده او طرح مدیریت پایداری که رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها وعده اجرایش را از سال آینده می دهد همان طرح تنفس جنگل است.

هادی کیادلیری با اشاره به این موضوع به ما می گوید: طرح تنفس در واقع همان مدیریت پایدار جنگل بود براساس شاخص ها و معیارهای پایداری اکوسیستم ها اجرایی می شد، پس فرقی بین مدیریت پایدار و طرح تنفس نداریم ؛ حالا این وسط یا دوستان اشتباه متوجه شده اند یا برداشت اشتباهی از این طرح داشته اند.

کیادلیری در توضیح بیشتر می گوید : در طرح تنفس قرار نبود اتفاق خاصی اتفاق بیفتد، بلکه قرار بود این نگاه اقتصادی ای که دوستان به جنگل ها دارند ، تبدیل شود به نگاه اکولوژیکی و اکوسیستمی.

این استاد دانشگاه ادامه می دهد : از سال ۹۲ که هیات وزیران مصوب کرد که بهره برداری بهینه اتفاق بیفتد، براساس شاخص ها و معیارهای پایداری این طرح مطرح شد اما اجرایی نشد و معاونان، مدیران و روسای سازمان از اجرای این طرح سرپیچی کردند، تا سال ۹۶ که اجبارا بحث ممنوعیت بهره برداری به صورت دستوری ابلاغ شد.

به گفته کیادلیری طرح تنفس به معنی این بود که طرح هایی که تهیه می شوند نباید صرفا براساس بهره برداری چوب باشند  چراکه در هیچ جای دنیا هم این اتفاق نیمی افتد و باید تمامی طرح ها، براساس شاخص ها و معیارهایی طراحی شوند که در نهایت کمک می کنند تا اکوسیستم موجود در این منطقه پایدارتر شود.

کیادلیری با توجه به همین توضیح می گوید: به نظر من این اتفاق قرار بوده در طرح تنفس بیفتد و شاید دوستان تا الان طرح تنفس را درست متوجه نشده بودند و هیچ فرقی بین طرح تنفس و طرح مدیریت پایدار نیست. اما اینکه ما بیاییم با کلمات بازی کنیم و کلمه ها را جابه جا کنیم یک بحث دیگر است و من طرح جدیدی را آماده اجرا نمی بینم و بحث همان است که بود و باید اجرا می شد.

رییس انجمن علمی جنگل‌ بانی ایران انتقاد دیگری هم به طرح جدید مطرح شده از سوی سازمان جنگل ها دارد و در توضیح این انتقاد می گوید: مشارکت مردم در شمال کشور برای اجرای طرح های اینچنینی اصلا امکان پذیر نیست. من اصلا متوجه نمی شوم که تفسیر مشارکت مردم در جنگل های شمال یعنی چه؟! یعنی کجای جنگل را بدهیم دست مردم ؟ شاید این اتفاق در زاگرس بیفتد چون در قسمت زاگرس جنگل حالت معیشتی هم دارد و مردم وابسته اند به جنگل و خیلی از اراضی در دست مردم است، درنتیجه می توان ارام ارام با دست مردم این مشارکت را عملی کرد ولی در شمال کشور مشارکت مردم زیاد معنادار نیست و حتما باید خود دولت به این قضیه رسیدگی و جنگل محافظت کند.

طرح تنفس جنگل، طرحی با اما و اگر های زیاد

طرح تنفس جنگل با اینکه عمر زیادی ندارد اما در همین مدت کوتاه هم کم حاشیه نداشته، حاشیه هایی که یک عده را مخالف اجرایش کرده اند و عده ای راهم موافقش. داد مخالف ها اما روی بحث افزایش قاچاق چوب بلند است؛ آنها می گویند مجلس شورای اسلامی برای حفظ و صیانت از جنگل‌ها قانونی را در برنامه ششم توسعه با عنوان تنفس جنگل‌ها تصویب کرد، تا در این مدت هر نوع بهره‌برداری از جنگل‌ها ممنوع است تا احیا شوند. اما اجرای این طرح در بسیاری از مناطق باعث تشدید قاچاق چوب شده است و این یعنی تخریب بیشتر جنگل‌ها. شمس الله شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی و نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس آباد در مجلس شورای اسلامی یکی از همین منتقدان است، نماینده ای که معتقد است: طرح تنفس جنگل های شمال آینده ای غم انگیز برای جنگل های خزری رقم خواهد زد. اویکی از منتقدانی است که می گوید اجرای طرح تنفس جنگل های شمال نیازمند بازنگری است و سبب فشار از جمله قاچاق چوب در جنگل ها شده است و اگر مردم کشور تاکنون نگران درختان جنگل بودند از این پس باید نگرانی اراضی جنگلی باشند.

این انتقاد را البته رییس شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری سازمان جنگل ها قبول ندارد، پورمقدم به ما می گوید: قاچاق چوب معضلی است که از گذشته وجود داشته و اینکه بگوییم با طرح تنفس ، قاچاق افزایش پیدا کرد درست نیست اما مسلما وقتی برداشت چوب از جنگل های شمال متوقف شد، قیمت چوب افزایش پیدا کرد و چوب ​آلات باغی هم که در برخی مناطق با قیمت کمتری برداشت می شد و برای کارخانجات صنایع چوب فروش می رفت افزایش قیمت داشت، طبیعی است که با بالارفتن قیمت چوب انگیزه برای قاچاقیچان بیشتر بشود.

مسیر نفس گیر طرح تنفس

دولت در آذرماه سال ۹۲ برنامه بهینه سازی پایش، حفظ، بهره برداری و مدیریت جنگل های کشور را به تصویب رساند. براساس این برنامه، بهره برداری چوب از طرح های مدیریتی جنگل های شمال باید حذف می شد. اما با وجود این مصوبه، تصمیم هیات دولت هیچوقت به مرحله اجرا نرسید تا این که بحث توقف بهره برداری از جنگل های شمال در قالب برنامه ششم مطرح شد و نمایندگان در جلسه علنی بیست و سوم دی ماه ۹۵ در قالب بند ۴۸ قانون برنامه ششم به توقف بهره برداری از جنگل ها رای دادند. اما در این قانون، بندی گنجانده شده بود که می توانست به بهره برداری از جنگل تداوم بخشد. بر اساس یکی از بندهای ماده ۴۸ جمع آوری و بهره برداری از درختان جنگلی با هدف بهداشت، حفاظت و پرورش جنگل از درختان پیر، خشک سرپا، افتاده، لاپی، آفت زده و غیرقابل احیا صرفا با مجوز سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور مجاز اعلام شده بود. چون این بند با روح تنفس جنگل منافات داشت، با اعتراض کارشناسان مواجه شد و کار به شورای نگهبان کشید. سرانجام ماده ۴۸ قانون برنامه ششم پس از بررسی توسط شورای نگهبان مغایر با قوانین شناخته و به مجلس برای اصلاح بازگردانده شد. در نهایت ماده ۴۸ مکرر با اصلاحاتی که مد نظر مدافعان تنفس بود در ۲۶ بهمن ماه ۹۵ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به عنوان تکلیف دولت به سازمان جنگل ها ابلاغ شد؛ از این تاریخ به بعد هر گونه بهره برداری تجاری از جنگل های شمال ممنوع اعلام شد.

مینا مولایی

یکی از نمایندگان مجلس به دنبال برداشت درختان شکسته و افتاده از جنگل است

   گزارشگران سبز: علی محمد شاعری نماینده بهشهر، نکا و گلوگاه و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی دست به قلم شده و از وزیر جهاد کشاورزی درخواست کرده است که مجوز خروج درختان شکسته و افتاده از جنگل صادر شود. این در حالی است که کارشناسان حجم درختان شکسته و افتاده از جنگل را به حدی نمی‌دانند که بهره‌برداری از آنها مقرون به صرفه از نظر اقتصادی باشد. کارشناسان نگرانند که امضای وزیر پای نامه شاعری، بهانه‌ای شود برای اینکه به جنگل آسیب بیشتری وارد شود. هرچند انجام برش‌های بهداشتی و خروج درختان شکسته و افتاده‌ای که بیش از حد طبیعی در جنگل حضور دارند، از نگاه کارشناسی امری ضروری است اما مداخله یک شخصیت سیاسی در امور تخصصی به حاشیه ها دامن می زند.

   نامه‌ای در فضای مجازی دست به دست می‌شود که در آن علی محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی خطاب به وزیر جهاد کشاورزی درخواست کرده است که درختان شکسته و افتاده از جنگل خارج شود. توقف بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال کشور در جریان تصویب برنامه ششم توسعه، به قانون تبدیل شد. به موجب این قانون، خروج هر گونه درخت از جنگل تحت هر عنوانی ممنوع اعلام شد. در ماه‌های نخستین تصویب طرح تنفس، شاعری که امروز دست به قلم می‌شود که مصوبه مجلس را با خروج درختان شکسته و افتاده نقض کند، خود را یکی از مهره‌های اصلی برای تصویب این طرح در مجلس معرفی می‌کرد. شاعری همان روزها که هنوز رئیس کمیسیون کشاورزی بود، در مراسم هفته منابع طبیعی ۱۶ اسفند ۹۵، درست چند هفته بعد از نهایی شدن قانون تنفس در مجلس، در جمع کارکنان سازمان جنگل‌ها اعلام کرد: « برای تصویب طرح تنفس فشار زیادی روی مجلس بود و حتی یکی از کارکنان نکا چوب اعلام کرد در صورت تصویب این طرح، مردم مقابل ستاد انتخاباتیم تجمع خواهند کرد، اما تهدیدها را به جان خریدم». او در این جلسه گفت: از ابتدا اعتقاد نداشتم که در سطح محدود جنگل‌های شمال می‌توان بهره‌برداری صنعتی انجام داد. هرچه در زمان حضور در سازمان جنگل‌ها به این مسئله تاکید می‌کردم، کارشناسان توجهی نمی‌کردند و به رویه خود که مبتنی بر بهره‌برداری از جنگل بود، ادامه دادند.

شائبه سیاسی‌کاری

یکی از پست‌های شاعری در زمان حضور در سازمان جنگل‌ها، پست مدیر کل اداره روابط عمومی این سازمان بوده است. او که احتمالا با حضور در روابط عمومی اصول و قواعد جریان سازی‌های خبری را خوب می‌شناسد، در روزهای نخستین تصویب طرح تنفس، دم از حمایت همه جانبه از این طرح می‌زد و حالا که وزیر جهاد کشاورزی زیر تیغ استیضاح نمایندگان مجلس قرار دارد و ۲۳ نفر از نمایندگان قصد دارند که او را به صحن علنی مجلس بکشانند تا پاسخگوی عملکردش باشد-و البته یک سالی هم تا انتخابات بعدی مجلس باقی مانده است-، دست به قلم شده و از وزیر جهاد کشاورزی درخواست کرده است که مجوز برداشت درختان شکسته و افتاده را صادر کند. وزیری که بلافاصله بعد از تصویب طرح تنفس با وجود آنکه قانون اجازه برداشت از عرصه‌های جنگلی به مدت سه سال ابتدای تدوین طرح را می‌داد، به رئیس وقت سازمان جنگل‌ها یعنی خدا کرم جلالی دستور داد که همه قراردادهای مربوط به طرح‌های جنگلداری را فسخ کند، حالا به یکباره با درخواست یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی نظرش را تغییر می‌‎دهد و در زیر نامه شاعری دستور می‌‎دهد که مجوز برداشت درختان شکسته و افتاده از سوی سازمان جنگل‌ها صادر شود! درختانی که از نظر حجم به گواه رصدهای ماهواره‌ای چندان قابل توجه نیستند و درآمد خاصی هم برای کسی ایجاد نمی‌کنند اما به لحاظ روانی، می‌توانند بر ذهن مردمی که به دلیل اجرای طرح تنفس، کار خود را از دست داده‌اند، تاثیر زیادی داشته باشند، حالا با یک امضا از جنگل خارج خواهند شد. به این ترتیب تمام دستورات قبلی وزیر جهاد کشاورزی با شروع مجدد برداشت درختان شکسته و افتاده، زیر سئوال خواهد رفت. جنگلبانانی که به دلیل تاخیر دولت در پرداخت‌ها، حقوق معوقه زیادی دارند، شاید با خروج درختان شکسته و افتاده از جنگل امیدوار شوند که یک نماینده مجلس در قامت مدافع منافع آنها وارد عمل شده و فضایی ایجاد کرده است که آنها باز هم بتوانند از چوب جنگل ارتزاق کنند. تغییرات ناگهانی در دستورات وزیر جهاد کشاورزی این شائبه را ایجاد کرده است که تیغ استیضاح نمایندگان مجلس، آنقدر برنده است که محمود حجتی را به عقب نشینی وادار کرده است.

دستوری که ابلاغ نشده است

اگرچه نامه شاعری در فضای مجازی به سرعت دست به دست می‌شود و همه حامیان جنگل را نگران کرده است که این دستور وزیر، راه را برای نقض طرح تنفس جنگل هموار کند اما عباسعلی نوبخت معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به «گزارشگران سبز» می‌گوید: هنوز دستور وزیر به ما ابلاغ نشده است.

او ادامه می‌دهد: هر چه سیاست وزارتخانه باشد اجرایی می‌شود. اما قطعا رئیس سازمان جنگل‌ها جلسه‌ای با حضور شورایعالی جنگل، معاون امور جنگل و مدیر کل دفتر جنگل‌کاری برگزار خواهد کرد و با توجه به سوابق کاری در جنگل، تصمیم نهایی برای دستور وزیر گرفته خواهد شد به نحوی که خدشه‌ای به جنگل وارد نشود.

به گفته نوبخت در برخی نقاط جنگل، درختان شکسته افتاده‌ای که به صورت تجمعی هستند، وجود دارند. این درختان باید از جنگل خارج شوند. درباره نحوه خروج آنها بحث است. ضمن آنکه درختانی که به صورت تجمعی قطع شده‌اند، حجم زیادی در عرصه‌های طبیعی ندارند و در چهار تا پنج نقطه از اراضی تحت مدیریت شرکت نکا چوب، شفا رود و چوب و کاغذ مازندران واقع شده‌اند.

او عنوان می‌کند: این نقاط را بر اساس بازدیدهای میدانی به اتفاق مدیر کل جنگلکاری و رئیس شورایعالی جنگل شناسایی کردیم. حجم درختان افتاده در این مناطق بیشتر از میزان برداشت بر مبنای کتابچه طرح است. در این مناطق در سطح قابل توجهی از عرصه، تاج درختان باز شده است. به همین دلیل از نظر کارشناسی به این نتیجه رسیدیم که اگر بخواهیم در این نقاط کار احیایی انجام دهیم، باید درختان شکسته افتاده را خارج کنیم.

او تاکید می‌کند: ما پیرامون مسایل احیایی فعالیت می‌کنیم. برداشت و خروج درختان شکسته و افتاده از جنگل هنوز نهایی نشده است. در این مناطق تجدید حیات مستقر شده است و جاهایی که تجدید حیات مستقر نشده است، بوته تمشک در حال استقرار است که باید جنگلکاری شود. طرح جایگزین طرح‌های قبلی تقریبا تمام شده است و این طرح با محوریت پایداری جنگل تدوین شده است.

شبهات سنگین

اگرچه معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها از وجود درختان شکسته و باد افتاده متمرکز در چند نقطه جنگل و لزوم خروج آنها از این اکوسیستم سخن می‌گوید اما هادی کیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی بر این باور است که مسئولان چگونه هزینه فایده کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که باید درختان شکسته و افتاده از جنگل خارج شود.

او به «گزارشگران سبز» می‌گوید: برداشت درختان شکسته و افتاده را باید از زوایای مختلف بررسی کنیم. حجم درختان شکسته و افتاده ناچیز است. برداشت این درختان چه میزان از نیاز کارخانه‌ها و کشور را برطرف می‌کند که به بهانه این برداشت، راه نفوذ افراد به داخل جنگل را باز کنیم.

او عنوان می‌کند: اگر شرکت بهره‌برداری وارد جنگل شود، به دلیل نبود نظارت و توانایی سازمان متولی، ممکن است درختان سالم را هم کت بزنند تا این درختان خشک را کنند و در آینده درخت برای قطع داشته باشند. از این دست گزارش‌ها تا کنون زیاد دریافت شده است. بنابراین دستور وزیر شبهات سنگینی دارد.

به گفته کیادلیری سخنان مسئولان درباره تاثیر درختان شکسته و افتاده بر وقوع حریق در جنگل هم دو پهلو است. او یادآور می‌شود: مسئولان درباره دلیل آتش سوزی‌ها اعلام می‌کنند که ۹۵ درصد حریق به دلیل دخالت‌های انسانی است. وقتی می‌خواهند درختان شکسته و افتاده را برداشت کنند هم می‌گویند که این درختان آتش سوزی ایجاد می‌کنند. این دو گفته با هم تناقض دارد.

رئیس انجمن جنگلبانی با اشاره به تغییر یکباره نظر وزیر جهاد کشاورزی درباره برداشت از درختان جنگلی سخنان خود را با طرح این پرسش‌ها ادامه می‌دهد: آیا اینها فکر می‌کنند و این حرف‌ها را می‌زنند یا اینکه هر زمان دلشان بخواهد نظراتشان عوض می‌شود. آیا این نظرات کارشناسی شده است. اینکه دائما نظرات تغییر می‌کند، نشان می‌دهد که این تغییرات ناشی از فشار سیاسی یا بحث‌های دیگر است.

نامشخص بودن مبنای تشخیص برای خروج درختان

کیادلیری با تاکید بر اینکه هر درخت شکسته و افتاده‌ای آفت محسوب نمی‌شود، درباره مبنای تشخیص میزان خروج درختان شکسته و افتاده از جنگل نیز سئوالاتی را مطرح می‌کند.

او می‌گوید: اگر در برخی مکان‌ها بیش از حد درخت شکسته و افتاده وجود دارد، باید بگویند که حد آستانه این درختان چقدر است. تعداد در هکتار درختان شکسته و افتاده چقدر است. مگر مطالعه و ارزیابی شده است که تصمیم گرفته شده است این درختان از جنگل خارج شوند. اگر مطالعه نشده است، چطور دستور برداشت داده‌اند. ما برش‌های بهداشتی و تنظیمی در جنگل داریم اما این برش‌ها بر اساس آمارها انجام می‌شود اما در حال حاضر اول دستور برداشت درختان شکسته و افتاده را عده‌ای گرفته‌اند و بعد قرار است داده جمع‌آوری شود.

او تاکید می‌کند: این روند نشان می‌دهد که پشت این دستورها تفکری نیست. برای چنین دستورهایی یکی لابی می‌کند، یکی فشار می‌آورد، یکی هم می‌خواهد استیضاح نشود.

به گفته کیادلیری بر اساس قوانین تخصصی، بدون طرح نمی‌توان برای بهره‌برداری وارد جنگل شد اما در حال حاضر برای برداشت درختان شکسته و افتاده بدون وجود طرح، چگونه می‌خواهند وارد جنگل شوند؟

او همچنین تاکید می‌کند: باید هزینه و فایده شود که درختان شکسته و افتاده چقدر درآمد اقتصادی حاصل می‌کنند. چقدر از نیازهای کشور را برآورده می‌کنند و آیا این چوب به درد کارخانه‌ها می‌خورد؟ هزینه خروج این درختان از جنگل چقدر است و آیا این هزینه‌ها از منافع آن بیشتر است یا نه. بعد برای برداشت این درختان تصمیم بگیرند.

رئیس انجمن جنگلبانی ادامه می‌دهد: از نظر اقتصادی درختان شکسته و افتاده ارزش چندانی ندارند. نیازهای کشور هم با برداشت این درختان رفع نمی‌شود اما اکثر درختان شکسته و افتاده، محل و زیستگاه حشرات درجه دوم و حشرات مفید همچنین سنجاب‌ها و پرنده‌ها هستند. این درختان یک جامعه خرد هستند که وجودشان ضامن سلامتی است. از هر زاویه‌ای که نگاه می‌کنید برداشت درختان شکسته و افتاده منطقی نیست جز اینکه با هدف افزایش دست اندازی به جنگل باشد.

راهکار او برای برش‌های بهداشتی جنگل هم این است که اگر واقعا در نقطه‌ای از جنگل انبوهی از درختان شکسته و افتاده داریم، با یک نسخه درونی توسط کارشناسان سازمان جنگل‌ها و تنظیم صورتجلسه خروج این درختان انجام شود و نیازی نیست دستور برداشت درختان شکسته و افتاده به کل جنگل‌های شمال تعمیم داده شود.

لیلا مرگن

گزارشگران سبز از تصویب تحقیق و تفحص از سازمان جنگل‌ها در کمیسیون کشاورزی خبر می‌دهد

ساخت و ساز در اراضی ملی و توقف بخشی از برنامه‌های حفاظتی سازمان جنگل‌ها عاملی است که بحث تحقیق و تفحص از سازمان متولی عرصه‌های طبیعی کشور را بار دیگر در مجلس داغ کرده است. نمایندگان مجلس نهم هم قصد داشتتند عملکرد سازمان جنگل‌ها را مورد بررسی قرار دهد. در روزهای پایانی مجلس نهم، گزارش کمیته تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان جنگل‌ها که در آن به تخلفات زنجیره‌ای در ساختار این مجموعه اشاره شده بود، نهایی شد اما هیچ گاه نتیجه این تحقیق و تفحص قرائت نشد و حال به نظر می‌رسد اقدام نیمه کاره مجلس نهم، توسط اعضای مجلس دهم پیگیری خواهد شد.

   بررسی بحث تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور را می‌توان در لابه‌لای دستور کار این هفته مجلس شورای اسلامی مشاهده کرد. شمس الله شریعت نژاد عضو کمیسیون کشاورزی در گفت وگو با خبرنگار «گزارشگران‌سبز» با بیان اینکه بحث تحقیق و تفحص از سازمان جنگل‎ها در کمیسیون کشاورزی تصویب شده است، از قرار گرفتن این خواسته اعضای کمیسیون کشاورزی در نوبت طرح، در صحن علنی مجلس خبر می‌دهد.

به گفته شریعت نژاد اگر بحث تحقیق و تفحص ازسازمان جنگل‌ها در صحن علنی مجلس رای بیاورد، قطعا کمیسیون کشاورزی به دقت عملکرد این سازمان را بررسی خواهد کرد.

او عملکرد سازمان جنگل‌ها در مباحث مربوط به حفاظت، اجرای طرح‌های جنگلداری و مدیریت منابع جنگلی، خروج دام و غیره را نیازمند بررسی بیشتر می داند و می افزاید: باید ارزیابی عملکرد این سازمان انجام شود. راه انداختن و تعطیل کردن طرح‌ها باید تابع ضوابطی باشد و این گونه نیست که به راحتی برنامه‌ها را تعطیل کنیم. (گزارش گزارشگران سبز از اجاره جنگل را اینجا بخوانید)

دلایلی برای تحقیق و تفحص

شریعت نژاد همچنین به زمین خواری‌های گسترده در ارتفاعات اطراف تهران اشاره می کند و ادامه می دهد:   توسعه ناپایدار، بی توجهی به حفظ منابع طبعی ساخت و ساز در دیزین، شمشک، اوشان و فشم و … ناشی از ضعف عملکرد سازمان جنگل‌ها است، زیرا ما همواره از حفظ کاربری اراضی سخن می‌گوییم اما شاهد ویلاسازی در اراضی ملی هستیم. اگر سازمان جنگل‌ها کوتاهی نمی‌کرد، این ساخت و سازها هم رخ نمی‌داد.(گزارش گزارشگران سبز از شرایط نامناسب جنگل را اینجا بخوانید)

این نخستین باری نیست که بحث تحقیق و تفحص از سازمان جنگل‌ها مطرح می‌شود. در مجلس نهم هم این موضوع مطرح شده بود و کمیته تحقیق و تفحص از سازمان جنگل‌ها در مجلس شکل گرفت. در آن روزها به اعتقاد نمایندگان مجلس، علل مدیریتی، کاهش میزان جنگل، از بین رفتن مراتع، میزان واگذاری‌ها، اهداف، عملکرد، انطباق با قوانین و تعامل با وزارتخانه‌های صنعتی، تولیدی، ورزشی، میزان واردات چوب به لحاظ حفظ جنگل‌ها، آثار از بین رفتن جنگل‌ها در تخریب (به جهت سیل) مزارع و از بین رفتن خاک غنی، افزایش رانش‌ها و نحوه حفاظت از جنگل به لحاظ پایش انسانی، صنعتی و الکترونیکی محورهای تحقیق و تفحص از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اعلام شده بود. اگرچه یک کمیته ویژه از اواخر سال ۹۳ کار تحقیق و تفحص را آغاز کرده بود اما تا سال ۹۵ همزمان با روزهای پایانی کار مجلس نهم هم این گزارش در مجلس قرائت نشد. در ۲۹ اردیبهشت سال ۹۵، محمد اسماعیل نیا، رئیس کمیته تحقیق وتفحص از سازمان جنگل‌ها در مجلس در گفت‌وگو با خانه ملت از تلاش برای قرائت گزارش تحقیق و تفحص انجام شده درصحن خبر داده بود.

آن طور که او گفته بود؛ اعضای کمیته تحقیق وتفحص از سازمان جنگل‌ها نتیجه این پرونده را تایید کردند اما روز ۲۷ اردیبهشت که قرار بود نتیجه پرونده در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مورد بررسی و تایید قرار گیرد به دلیل نرسیدن اعضا به حدنصاب این کار انجام نشد.

به گفته اسماعیل نیا اعضای کمیته تحقیق و تفحص بیش از ۴۰ ساعت از گزارشات مستند فیلم تهیه کرده و گزارش آن را تقدیم هیات رئیسه مجلس خواهد کرد.

البته او این نکته را هم اضافه کرده بود که اگر قرائت گزارش تحقیق و تفحص عملیاتی نشود این مساله را می‌توان در مجلس دهم هم عملیاتی کرد به این ترتیب که نمایندگان متقاضی پیگیری پرونده تفحص از سازمان جنگل‌ها می‌توانند از اعضای کمیته تفحص در مجلس نهم برای نهایی کردن پرونده دعوت کنند تا از پیگیری‌های خود گزارشی ارایه داده و در نهایت روند قرائت آن در صحن علنی مجلس طی شود.

او همچنین از وجود تخلفات زنجیره‌ای در عملکرد سازمان جنگل‌ها خبر داده بود و بیان کرده بود: سهل‌انگاری و بی‌توجهی‌هایی در این حوزه شکل گرفته که برخی اقدامات خلاف قانون را رقم زده است به گونه‌ای که برخی از تخلفات زنجیره ای بوده و به همین سبب بررسی این پرونده تا حدودی به طول انجامید که متاسفانه این تخلفات در سایه نبود نظارت بر عملکردهای مدیریتی بود.