گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود
آبگیری سد چم‌شیر سبب افزایش مشکلات محیط زیستی کشور می‌شود
افزایش شوری آب رودخانه زهره، آلودگی نفتی، غرق شدن آثار باستانی و از بین رفتن اراضی کشاورزی بخشی از دغدغه‌های کارشناسان محیط زیست است که نسبت به آبگیری سد چم‌شیر هشدار می‌دهند، نگرانی‌هایی که مسئولان این پروژه آنها را رد می‌کنند.
نگرانی‌ها از آبگیری سد چم‌شیر در ۲۵ کیلومتری گچساران افزایش پیدا کرده است تا آنجا که رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز از دستگاه‌های مسئول مانند قوه قضاییه خواسته است که مانع آبگیری این سد شوند.
این درحالی است که محمود محضرنیا، مجری طرح سد و نیروگاه چم‌شیر از این پروژه به عنوان بزرگترین طرح آبی کشور روی رودخانه زهره یاد کرده و گفته است؛ این طرح بزرگترین سد RCC کشور و خاورمیانه است که سه واحد نیروگاهی به ظرفیت ۱۷۶ مگاوات دارد.
در این بین اما کم نیستند کارشناسانی که معتقدند شوری آب سد روی عملکرد توربین‌ها تاثیر خواهد گذاشت و به این شکل میزان تولید برق کاهش خواهد یافت درست مانند سد گتوند که نتوانست به اهدافش دست پیدا کند.
گتوند۲
مخالفان آبگیری سد چم‌شیر تاکید می‌کنند که با آبگیری این سد ماجرایی مانند سد گتوند تکرار می‌شود، چون افزایش شوری رودخانه زهره منجر به فاجعه محیط زیستی دیگری خواهد شد به این شکل که حدود ۱۱۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه تحت تاثیر شوری آب قابلیت کشت را از دست خواهد داد.
محمد درویش، فعال محیط زیست در گفت‌وگو با ما تاکید می‌کند که نگرانی‌هایی که در خصوص سد چم‌شیر وجود دارد از جنس مسائلی است که در خصوص سد گتوند مطرح بود.
او ادامه می‌دهد: بیم این می‌رود که با آبگیری سد چم‌شیر شوری آب رودخانه زهره افزایش پیدا کند و فاجعه‌ای بزرگ رقم بخورد.
فاجعه‌ای که درویش از آن یاد می‌کند، ابعاد گسترده‌ای دارد و سبب از بین رفتن اراضی کشاورزی در شرق خوزستان و منطقه هندیجان خواهد شد.
درویش عنوان می‌کند: می‌گویند با آبگیری این سد ۴۰هزار هکتار به وسعت اراضی کشاورزی در شرق خوزستان و منطقه هندیجان اضافه شود. اما به نظر می‌رسد افزایش شوری آب سبب از بین رفتن حدود۱۱۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه می‌شود.
این درحالی است که موافقان آبگیری این سد بر این باور هستند که این سد سبب بهبود کیفیت آب رودخانه خواهد شد. برای نمونه حسن بهبودی، از مهندسان اجرایی این پروژه معتقد است، براساس آزمایش‌هایی که در این خصوص انجام شده آب‌های شوری که وارد رودخانه زهره می‌شود، آب‌های جوی نیست.
به گفته او منشأ شوری آب رودخانه زهره پدیده‌ای در سازند گچساران به اسم آب سازندی پرفشار است.
ترکیب مرگبار نفت و نمک
شور شدن آب تنها نگرانی فعالان محیط زیست نیست، زیرا با توجه به چاه‌های نفتی که در منطقه آبگیری سد چم‌شیر وجود دارد. احتمال آلودگی منابع آب به نفت نیز دور از انتظار نیست.
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس نیز نسبت به پیامدهای آبگیری سد چم‌شیر ابراز نگرانی می‌کند.
آن طور که او توضیح می‌دهد با آبگیری این سد نمک و نفت با یکدیگر عجین خواهد شد و این اتفاق سناریوی دیگری را برای کشاورزان منطقه رقم خواهد زد که در نهایت به مشکلاتی دامن می‌زند که سلامت مردم را به خطر خواهد انداخت.
رفیعی به نواقص مطالعاتی در پروژه سد چم‌شیر نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: این مسائل تایید می‌کند که آبگیری این سد به صلاح نیست.
لزوم ورود قوه قضاییه
با توجه به اینکه برخی از کارشناسان محیط‌زیست معتقدند آبگیری سد چم‌شیر به مشکلات محیط زیستی کشور دامن می‌زند، بهتر است دستگاه‌هایی مانند قوه قضاییه به این مساله ورود کنند تا حقوق و سلامت مردم به خطر نیفتد.
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس درباره هزینه‌هایی که برای ساخت این سد شده است، عنوان می‌کند: برای ساخت این سد بودجه‌ای بالغ بر ۲۳۰ میلیون یورو حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان به‌علاوه فاینانس کشور چین که هنوز رقم دقیق آن رسانه‌ای نشده، هزینه شده است.
او با اشاره به اینکه خوزستان با مسائل زیست محیطی زیادی رو به رو است، ادامه می‌دهد: خوزستان این روزها درگیر بی‌آبی و ریزگردها نیز هست. به همین دلیل اگر سد چم‌شیر آبگیری شود به طور حتم پیامدهای زیست محیطی آن ابعاد ملی پیدا می‌کند.
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس با بیان اینکه مخالف آبگیری سد چم‌شیر است، عنوان می‌کند: ضروری است که دستگاه‌های مسئول مانند قوه قضاییه مانع آبگیری سد شوند، زیرا براساس اصل یکصدوپنجاه وسوم قانون اساسی «هرگونه قراردادی که موجب سلطه بیگانگان بر منابع طبیعی، اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون کشور گردد، ممنوع است.»
علیرضا ورناصری، عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز مدتی پیش به ماجرای آبگیری سد چم‌شیر واکنش نشان داده و تاکید کرده بود که وزارت نیرو باید در آبگیری سد چم‌شیر تا تکمیل مطالعات تجدید نظر کند.
به گفته او اعضای مجمع نمایندگان استان خوزستان مخالفت خود را با احداث و آبگیری این سد در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس مطرح کرده‌اند.
سایت‌های تاریخی غرق می‌شوند؟
مخالفان آبگیری سد چم‌شیر معتقدند آبگیری سد پیامدهای زیادی به دنبال دارد که نباید آنها را به افزایش شوری آب رودخانه زهره، از بین رفتن اراضی کشاورزی و آلودگی نفتی محدود کرد.
محمد درویش، فعال محیط زیست در این باره عنوان می‌کند: لازم به یادآوری است که حدود ۳۵۰ سایت تاریخی در محوطه سد چم‌شیر وجود دارد که با آبگیری سد مجال بررسی آنها از بین می‌رود.
این در حالی است که وزارت نیرو در این خصوص اعلام کرده است که بر اساس گزارش‌های رسمی و ۳ فاز مطالعات باستان شناسی که به مدت ۱۲ سال در محل احداث سد چم‌شیر انجام شده است، شواهد و مدارکی ناظر بر استقرار بنا‌های بزرگ و یا معماری برجسته و فاخر ادوار تاریخی و امثال آن کشف نشده است.
با این حال برخی کارشناسان میراث فرهنگی در این خصوص ابراز نگرانی می‌کنند.
به این ترتیب لازم به یادآوری است که نکات قابل توجهی در پروژه سد چم‌شیر دیده می‌شود که تاکنون به درستی به آن پرداخته نشده است و نیاز به شفاف سازی دارد. به همین دلیل سازمان حفاظت محیط زیست نیز فعلا با آبگیری سد مخالفت کرده است، چراکه ارزیابی زیست محیطی که سال ۸۸ در خصوص این پروژه انجام شد دارای نواقصی بوده است.
