گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

مهدی آیینی

تهران اتوبوس کم دارد، مترو کم دارد،‌ تاکسی کم دارد، حمل و نقل عمومی اش حمل و نقل تق و لق است، ‌اما مدیر‌خلاق کم ندارد! مدیرانی که به فکر واردات اتوبوس‌های دست دوم هستند در حالی که اتوبوس‌های برقی در پارکینگ‌ خاک می خورند؛ مدیرانی که برای آلودگی هوای سارایوو نسخه می پیچند در حالی که رفع آلودگی هوای تهران را به باد و باران سپرده‌اند؛ مدیرانی که برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا محدوده می‌سازند، اما ترافیک و‌آلودگی هوا رها تر از همیشه برای شهروندان شاخ و شانه می کشند‌. مدیرانی که در روزهای آلوده دوچرخه سواری را تبلیغ می کنند، اما برای توسعه حمل و نقل عمومی قدم از قدم بر نمی دارند.

فروش صندلی آخرین خلاقیت برخی مدیران شهری است، خلاقیتی که آب پاکی را روی دست کسانی می‌ریزد که فکر می کنند مسؤولان  درک درستی از شرایط حمل و نقل عمومی ‌ دارند؛ براساس تصمیم آنها قرار است شهروندان بتوانند در زمان اوج شلوغی، صندلی اتوبوس‌ها را رزرو کنند و با خیال راحت درحالی که مثلا کتاب می خوانند یا روزنامه ورق می زنند‌ سفر درون شهری رویایی را تجربه کنند.

اتوبوس و مترو سواری در تهران آسان نیست، این واقعیت را آنهایی که حتی یکبار حمل و نقل عمومی را تجربه کرده‌اند، می‌دانند. این روزها برای ورود به یک اتوبوس ‌خلوت باید ساعت‌ها منتظر ماند یا از هفت‌خوان رستم گذشت و به ضرب و زور وارد اتوبوس‌های شلوغی شد که ‌دست و پای شهروندان از  درهای‌شان بیرون می ماند.

در‌ شرایطی که خیلی ها قادر به رساندن خود تا جلوی در اتوبوس‌ها نیستند، مدیران اتوبوسرانی می‌خواهند صندلی اتوبوس‌ها را ساعتی بفروشند، آنها نمی دانند‌ شخصی که اقدام به خرید ساعتی صندلی می‌کند به طور حتم شانس کمی برای سوار شدن به اتوبوس دارد چه برسد به اینکه بتواند خودش را به نزدیکی های یک صندلی هم برساند.

از شلوغی و غیرقابل برنامه ریزی بودن اتوبوس‌ها که بگذریم باید گفت مدیران شهری حتی نمی دانند چه اقشاری سوار اتوبوس می‌شوند، افرادی که آنقدر دغدغه دارند که رزرو صندلی برایشان بی‌معنی است.‌

فعالیت برخی مدیران به نوشتن طرح‌های اینچنینی خلاصه می شود، چون آنها وظیفه اصلی خود را فراموش کرده‌اند و به نظر می رسد برخلاف تمام کلانشهرهای دنیا که مدیرانشان تلاش می کنند سیستم حمل و نقل عمومی را برای شهروندان راحت‌تر و  جذاب تر کنند، برخی مدیران ما در حال پاک کردن صورت مساله هستند.

برنامه های مدیران شهری کشور این روزها برای تامین اتوبوس، تاکسی و واگن مترو راه به جایی نبرده و ‌برای برخی از آنها راحت ترین کار محدود کردن استفاده از چنین وسایلی  است.‌ ده سال پیش تهران ۷۰۰۰اتوبوس داشت،‌اما این روزها ۶۰۰۰ اتوبوس در پایتخت تردد می کنند که ۶۰درصد از آنها هم فرسوده هستند. یا ازهزار واگن متروی تهران ۳۰درصد نیاز به تعمیر دارد. در تاکسیرانی نیز آمارها نگران کننده است، چراکه از ۷۸هزارتاکسی تهران ۳۵هزار دستگاه فرسوده است.

بنابراین باید گفت اگر مدیران شهری قصد دارند برای بهبود شرایط حمل و نقل عمومی قدم بردارند، بهتر است به جای صندلی بازی این چهار ویژگی را به حمل و نقل عمومی کشور برگردانند؛ سریع، راحت، ارزان و سهل‌الوصول.

مهدی آیینی

برج آزادی را دود گرفته بود؛ مثل دیروز، مثل امروز، مثل فردا، اما آقای شهردار بی‌خیال آلودگی هوا دودستی فرمان دوچرخه‌اش را چسبیده بود و گاهی رکاب می‌زد. نگاه‌ها به او دوخته شده بود، برخی می‌گفتند شهردار تهران پس از عمل جراحی کمرش دوباره پا به رکاب شده و دوچرخه‌سواری را تبلیغ می‌کند.

پیروزحناچی سه‌شنبه پیش تنها نبود وقتی به سمت میدان آزادی می‌راند، چند نفر همراهش بودند؛ افرادی که مثل او کلاه ایمنی قرمز به سر گذاشته و روی زین دوچرخه مشکی رنگی با مارک ویوا نشسته بودند یا سوار بردوچرخه‌هایی زرد، کلیددار شهر را همراهی می‌کردند.

رنگ دوچرخه تنها تفاوت همراهان شهردار نبود، آنچه بیشتر به چشم می‌آمد ماسک‌هایی بود که برخی همراهان روی صورت خود گذاشته بودند؛ ماسک‌هایی که خطر آلودگی هوا را یادآوری می‌کرد.

به گواه آمار سایت کنترل کیفیت هوای تهران، سه‌شنبه گذشته آلودگی هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت و سایت به بازدیدکنندگانش هشدار می‌داد؛«باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند، فعالیت‌هایی که سبب می‌شود نفس کشیدن تا حدی سخت‌تر از حالت طبیعی صورت گیرد؛ مثل دویدن.»

سه‌شنبه پیش آقای شهردار بی‌توجه به هشدارهایی که سایت کنترل کیفیت هوای تهران می‌داد پا به رکاب شد، سایتی که با هزینه شهرداری اداره می‌شود تا با ارائه اطلاعات کیفیت هوا مانع آسیب دیدن بیشتر شهروندان شود. هدفی که به نظر می‌رسد آقای شهردار ۱۸۰درجه مخالفش رکاب می‌زند!

آقای شهردار مشاوران خوبی دارد، مشاورانی که تشویق‌اش می‌کنند با پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو همراه شود، اما آنها یادشان رفته به آقای شهردار بگویند براساس مطالعاتی که محققان در دانشگاه‌های واشنگتن، کلمبیا و بوفالو انجام داده‌اند؛ هوای آلوده می‌تواند به اندازه دود کردن یک پاکت سیگار به ریه شهروندان آسیب بزند و اگر شهروندان فعالیت بدنی شان را بیشتر کنند بالتبع سیگار بیشتری نیز دود خواهند کرد.

کم نیستند افرادی که وقتی پیروز حناچی اولین بار با دوچرخه در معابر شهر حاضر شد، حرکت او را نمایشی خواندند و گفتند آقای شهردار بجای صرف وقت برای چنین نمایشی بهتر است گرهی از مشکلات کلانشهر تهران باز کند، مشکلاتی که کلانشهر تهران را به شهری نامهربان برای شهروندانش بدل کرده، برای مثال نبود پیاده‌رو و پل عابر مناسب جان شهروندان را به بازی گرفته تا آنجا که در نوروز ۹۷‌ عابران پیاده ۴۰ درصد آمار فوت ناشی از حوادث رانندگی را به خود اختصاص دادند.

بنابراین چنانچه شهردار تهران قصد دارد برای زیست‌پذیر کردن شهر تهران قدمی بردارد، بهتر است برای توسعه حمل‌ونقل عمومی شهر چانه‌زنی کند. به عبارت دیگر اگر کلیددار تهران می‌خواهد نمایش تاثیرگذارتری را روی پرده ببرد بهتر است در روزهای آلوده پایتخت برای دقایقی با دوچرخه‌اش مقابل ساختمان پاستور بایستد و یادآور شود آلودگی هوای تهران جدی است و دولت نه‌تنها به تعهداتش درخصوص توسعه مترو عمل نکرده بلکه حدود شش سال است که حتی یک اتوبوس هم به ناوگان حمل و نقل عمومی تهران اضافه نکرده است.

مهدی آیینی

تاکسی‌های فرسوده، اتوبوس‌های قراضه و درختان به‌پیشواز خزان رفته تهران را که کنار هم بگذارید به شورای شهر پنجم تهران می‌رسید، شورایی که به‌تازگی وارد سومین سال فعالیت خود شده، اما هنوز محیط‌زیست برایش در اولویت نیست و برای بهبود شرایط محیط‌زیست تهران نه تنها قدمی برنداشته، بلکه برخی مواقع چوب لای چرخ محیط زیست نیز گذاشته است. این بی‌توجهی را معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز تایید می‌کند. او دیروز آب پاکی را روی دست افرادی که تصور می‌کنند شورای شهر اندکی به مسائل محیط زیستی بها می‌دهد، ریخت و به ایسنا گفت: «شورای شهر تهران نه‌تنها بودجه فیلتر دوده را حذف کرده، بلکه از اختصاص تسهیلات و اعتبار برای نوسازی اتوبوس‌ها هم خودداری کرده است.»

آلودگی هوا، این سرجهازی تهران دیگر محدود به پاییز و زمستان نیست؛ تابستان امسال آلاینده ازن برای تهرانی‌ها به حدی شاخ و شانه کشید که بیشترشان این روزها دغدغه افزایش آلودگی‌هوا در پاییز و زمستان پیش‌رو را دارند. این در حالی است که اعضای شورای شهرتهران هنوز قدمی جدی برای کاهش این نگرانی برنداشته و مانند سازمان حفاظت محیط زیست مدیریت هوا را به باد و باران واگذار کرده‌اند.

توسعه حمل و نقل عمومی راه نجات بسیاری از مشکلات تهران است؛ از ترافیک بگیرید تا آلودگی‌هوا، اما جولان تاکسی‌های فرسوده و اتوبوس‌های قراضه در پایتخت گواهی می‌دهد که در شورای شهر تهران و شهرداری کمتر به این مهم توجه می‌شود. هر وقت حرف از نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی می‌شود مسؤولان پای نبود اعتبار را وسط می‌کشند تا آنجا که پیشنهادهایی مانند خرید اتوبوس‌های دست دوم مطرح می‌شود. این درحالی است که اگر مدیران به‌جای دعواهای سیاسی، سلامت شهروندان و حفظ محیط‌زیست را در اولویت قرار دهند بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی کلانشهری مانند تهران برطرف می‌شود.

بهبود شرایط محیط زیستی کلانشهری مانند تهران همیشه در گرو اعتبار نیست،برای نمونه به‌تازگی مدیران ایرلندی برای کاهش زباله‌های پلاستیکی تصمیم جالبی‌گرفته‌اند که با استقبال مناسبی روبه‌رو شده است، آنها با در نظرگرفتن آبخوری‌هایی در سطح شهر و توزیع آب رایگان سعی در کاهش مصرف آب‌های بسته‌بندی و در نتیجه بطری‌های پلاستیکی دارند. راهکاری که در کشورمان از قدیم رواج داشته اما به دلیل کم‌سلیقگی مدیران به فراموشی سپرده شده. تنها کاری که مدیران باید انجام دهند به روز کردن طراحی آبخوری‌ها و مشخص کردن آنها روی نقشه‌های آنلاین است.

بنابراین اگر مدیران شهری توجه به محیط زیست را فقط به توییت‌هاو نمایش‌های تکراری‌شان محدود نکنند می‌توان به بهبود شرایط محیط زیستی کشور امیدوار بود.

مهدی آیینی

حمل و نقل عمومی تهران تق و لق‌تر می‌شود و قبای خاکستری ‌تهران ‌خاکستری تر از گذشته به تن شهر زار می‌زند، چون برخی مدیران همه تلاش خود را به کار می‌گیرند تا آلودگی ‌ از این کلانشهر ‌بار نبندد؛ دیروز خبر رسید که ‌ مدیر ‌شرکت واحد اتوبوسرانی تهران گفته قصد دارند تعدادی اتوبوس دست دوم وارد کنند، چون پول شان به خرید اتوبوس نو نمی‌رسد.‌

هرچند او وعده داد که اتوبوس های دست دوم استاندارد یور۴ خواهند داشت و سن شان از اتوبوس های فعلی تهران کمتر خواهد بود، اما‌ واردات اتوبوس دست دوم برای کلانشهری مانند تهران و مدیران شهری اش که ادعا می‌کنند برای  شهروندان سنگ تمام می گذارند قابل توجیه نیست.

دود این تصمیم‌های خاکستری به چشم تهران و شهروندانش می رود، شهروندانی که همیشه از نحوه هزینه کرد عوارض و مالیاتی که پرداخت می کنند گلایه  دارند. ‌گلایه ای که ریشه هایش به سوء مدیریت بر می‌گردد؛ برای نمونه اوایل شهریور گذشته و در هشتاد و سومین جلسه شورای شهر ‌ ‌حبیب زاده، عضو این شورا از یکی از این اشتباه‌ها پرده برداشت و فاش کرد که بیش از یکسال است که ۵۵ دستگاه اتوبوس برقی برخلاف سالم بودن‌ ‌ در محوطه پایانه اتوبوسرانی خاک می‌خورند.

این فقط یکی از نمونه‌های مدیریت نامناسب دارایی های شهر است که براساس آن باید آب پاکی را ریخت روی دست افرادی که ادعا می‌کنند دغدغه حفظ اموال عمومی دارند. ‌

حمل و نقل عمومی تهران مشکل کم ندارد به نظر می رسد‌ شهردار تازه نفس تهران نیز این مساله را با گوشت و پوست اش حس کرده چون او  این روزها پای ثابت سه شنبه های بدون خودرو است. سه شنبه هایی که به دلیل نبود حمل و نقل  عمومی مناسب تاکنون آن طور که باید راه به جایی نبرده است.

این درحالی است که تهیه اتوبوس برای کلانشهری که به گفته مدیر ‌شرکت واحد اتوبوسرانی اش از سال ۸۹تاکنون رنگ اتوبوس نو به خود ندیده کاری نشدنی نیست، چراکه اگر مدیران اندکی اولویت هایشان را تغییر دهند، هیچ وقت کار به جایی نمی رسد که برخی از شهروندان در جست‌وجوی کاتالیست و لاستیک اجاره ای برای گرفتن معاینه فنی باشند و ‌ عده ای از مدیران‌برای توسعه حمل و نقل عمومی کاسه چه کنم چه کنم به دست بگیرند و واردات اتوبوس‌های تاناکورایی اولویت شان باشد.

‌

مهدی آیینی

روزنامه نگار

تهران بی‌هواست، تهران پرنده ندارد، تهران جای زندگی نیست و… تهران به اینجا رسیده چون تا به حال قربانی ایده و طرح‌های خام شده، طرح‌هایی که نوشته می‌شوند تا برخی مدیران خودی نشان دهند.طرح‌هایی که برای تهران حکم دوربرگردان‌های نامناسبی را دارند که در کوتاه مدت اندکی از بار مشکلاتش می‌کاهند، اما خیلی زود به گره تازه‌ای بدل می‌شوند که باید با دندان بازشان کرد.

طرح ترافیک تازه تهران نمونه‌ای از این طرح هاست، طرحی که سال گذشته به استرس و دغدغه شهروندان دامن زد و با شروع فصل خاکستری تهران ثابت شد باری از روی دوش مشکلات زیست محیطی این کلانشهر برنداشته است. هنوز مشکلات اجرای طرح ترافیک جدید تهران حل نشده که از مدیریت شهری خبر رسیده قرار است سال آینده طرح ترافیک تا مرزهای محدوده طرح زوج و فرد گسترش پیدا کند. این‌که مدیران شهری تهران چطور به این نتیجه رسیده اند که باید طرحی را که هنوز دغدغه بسیاری از شهروندان است، فراگیرتر کنند جای سوال است؛ سوالی که خبرنگار ما برای رسیدن به پاسخ آن سعی کرد با مدیران شهری تماس بگیرد، اما موفق نشد.

به نظر می‌رسد مدیران شهری کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و کسب درآمد برای شهر را جزو اهداف این طرح بدانند، اما در شرایط کنونی هیچ کدام از این نکات نمی‌تواند دلیل مناسبی باشد، زیرا طرح جدید نه فقط منجر به کاهش آلودگی هوا و ترافیک نشده بلکه به مشکلات شهروندان برای تردد نیز دامن زده است.

نمونه‌اش گزارشی که دهم آبان گذشته با عنوان معاینه فنی اجاره‌ای در همین صفحه منتشر شد و از این حکایت داشت که بسیاری از شهروندان به‌دلیل مشکلات اقتصادی و افزایش هزینه‌های لوازم یدکی و تعمیرات برای تامین قطعاتی مانند کاتالیست یا حتی لاستیک خودرو با مشکل رو به رو هستند و برای گرفتن معاینه فنی ناچارند این لوازم را اجاره کنند. این رفتار برخی شهروندان قابل توجیه نیست، اما پیامی واضح برای مدیران شهری دارد و آن چیزی نیست جز این‌که آنها تاب فشار بیشتر را ندارند.

یک روز پیش از صدور حکم شهردار تازه نفس تهران، تصاویری از او منتشر شد که نشان می‌داد او در حال استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است، حمل ونقلی که توسعه اش کلید قفل مشکلات تهران است و اگر به سرانجام برسد می‌توان به ایده‌هایی مانند گسترش محدوده طرح ترافیک مثل بسیاری از کلانشهرهای موفق دنیا فکر کرد، اما این ایده زمانی شدنی است که آقای شهردار و همکارانش نه فقط یک روز در سال بلکه در بیشتر روزهای تقویم، رغبت کنند از حمل و نقل عمومی استفاده کنند.

مهدی آیینی
روزنامه نگار