آخرین خبرها
خانه / بایگانی/آرشیو برچسب ها : محیط زیست (برگ 34)

بایگانی/آرشیو برچسب ها : محیط زیست

اشتراک به خبردهی

چنگ فرسوده ها بر گلوی آسمان

خودروهای فرسوده از تردد منع شدند، خرید و فروش خودروهای فرسوده ممنوع شد؛ حرف از خودروهای فرسوده زیاد است، اما دست‌انداز‌های زیادی پیش روی افرادی است که می‌خواهند خودروی فرسوده‌شان را نو کنند؛ دردسرهایی که باید آن را تیر خلاصی برای آسمان آبی دانست؛ از تسهیلات با کارمزد بالا بگیرید تا یافتن ضامن معتبر و کاغذبازی نفسگیر.
حدود یکصد هزار خودروی فرسوده در تهران تردد می‌کنند که اگر آمار خودروهای کاربراتوری را نیز به آنها اضافه کنید، آمار 400 هزار خودرو به دست می‌آید که ‌آلایندگی بیشتری نسبت به دیگر خودرو‌ها دارند. برای نتیجه‌گیری بهتر درباره میزان آلایندگی این خودرو‌ها می‌توان سهم آلایندگی آنها را کنار سهم حدود چهار میلیون خودرو‌یی که در تهران تردد می‌کنند، گذاشت.

هرچند تعداد خودروهای آلاینده تهران 10 درصد از ناوگان حمل و نقل این کلانشهر را تشکیل می‌دهد، اما آن‌طور که نواب حسینی‌منش، دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد حدود 32 درصد از آلودگی هوای تهران به دلیل تردد این خودروهاست‌.

بنابراین با از رده خارج شدن خودروهای فرسوده بخش قابل توجهی از آلودگی هوای کلانشهرها حل خواهد شد و از خسارت آلودگی هوا که سالانه‌ حدود 30 میلیارد دلار است نیز کاسته می‌شود.‌

عشق فرسوده

از رده خارج کردن خودروهای فرسوده در کشورهای موفق روالی مشخص و سریع دارد؛ در این کشورها با توجه به سن خودرو ‌هزینه‌های عوارض و بیمه خودرو به شکل تصاعدی افزایش پیدا می‌کند. افزون بر این خودرو در همه جای دنیا به عنوان کالای مصرفی شناخته می‌شود، اما در ایران اغلب افراد دید سرمایه‌ای به آن دارند، به همین خاطر خانواده ایرانی سعی می‌کند آن را نگه‌دارد در نتیجه تمایل کمتری برای از رده خارج کردن خودرو در کشورمان وجود دارد.

آن‌طور که دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور می‌گوید سن فرسودگی برای خودروهای سنگین و شخصی 20 سال، تاکسی ده سال و اتوبوس‌های شهری 8سال است‌.

هفت‌خوان نوسازی

حدود 17 میلیون خودروی پلاک ایران در کشور وجود دارد، اما تعداد خودروهای فرسوده هیچ وقت بدرستی اعلام نشده است.

برای نمونه حمیدرضا فولادگر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید در 10 سال اخیر ‌یک میلیون و 900 هزار خودروی فرسوده اسقاط شده و یک میلیون و 250 هزار خودروی فرسوده باقی مانده است.

این درحالی است که اواخر سال گذشته معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت در چند سال اخیر‌ 900 هزار خودروی فرسوده و 60 هزار تاکسی فرسوده جمع‌آوری شده‌اند.

آن‌طور که دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور ‌ می‌گوید سن فرسودگی خودرو‌های تولید داخلی که‌ در ناوگان حمل و نقل عمومی فعالند حدود پنج سال‌ است.

به همین دلیل دست‌کم سازوکار از رده خارج کردن خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی باید سرعت بیشتری بگیرد.

اما راننده تاکسی‌ها و افرادی که برای از رده خارج کردن خودروی فرسوده خود آستین بالا زده‌اند، می‌گویند برای نو کردن خودرویشان، رنج بسیاری کشیده‌اند. یکی از رانندگان تاکسی پایتخت در گفت‌وگو با جام‌جم از این می‌گوید که شش سال برای از رده کردن خودرواش تلاش کرده است.

او یکی از سختی‌های کار را یافتن ضامن با گواهی کسر از حقوق می‌داند و می‌افزاید: من و بسیاری از همکارانم برای گرفتن وامی که کارمزدش هم کم نیست، رنج کشیده و می‌کشیم؛ چون یافتن ضامنی که گواهی کسر از حقوق داشته باشد برای ما که اطرافیانمان کارمند نیستند، دشوار است.

آن‌طور که این راننده تاکسی توضیح می‌دهد او 20 میلیون تومان وام با کارمزد 16 درصد گرفته و به همین خاطر هر ماه حدود600 هزار تومان قسط می‌دهد و در روزگاری که بیشتر خودروهایی که در شهرها تردد می‌کنند مسافرکش هستند خیلی آسان نیست که چنین اقساطی را پرداخت کند.

مشکل اقشار ضعیف جامعه

در بین رانندگان تاکسی کم نیستند افرادی که با خودروی پیکان اقدام به جا‌به‌جایی مسافر می‌کنند؛ این افراد که بیشتر از اقشار ضعیف جامعه هستند، انتظار دارند دولت تسهیلات مناسبی در اختیار آنها قرار دهد، زیرا وام با کارمزد بالا به مشکلات آنها دامن می‌زند.

درواقع دولت با در نظر نگرفتن تسهیلات مناسب به دیگر اقشار جامعه نیز خسارت می‌زند، زیرا تنفس در هوای پاک ابتدایی‌ترین حق شهروندان است و مسئولان باید برای برآورده شدن آن تلاش کنند.

یک بام و دو هوای دولت

سال 94 دولت تسهیلات ویژه‌ای برای خودروسازان در نظر گرفت و به این شکل 110 هزار دستگاه خودرویی که در انبار خودروسازان بود به فروش رفت، بدون این‌که توجهی به از رده خارج کردن خودرو‌های فرسود شود، به همین دلیل شهروندان انتظار دارند دولت این غفلتش را جبران کند.‌

محمدمهدی گلمکانی، رئیس مرکز مدیریت محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران دلیل اصلی از رده خارج نشدن خودرو‌های فرسوده را تامین نشدن منابع مالی می‌داند و می‌گوید:‌ منابع لازم باید در اختیار دستگاه‌های مربوط قرار گیرد تا آنها بتوانند خدمات مناسبی در زمینه نوسازی خودرو‌های فرسوده ارائه کنند.

آن‌طور که او می‌گوید‌: بسیاری از ظرفیت‌های حمل و نقل عمومی در اختیار بخش خصوصی است و اگر از آنها حمایت نشود، آلودگی هوای کلانشهر‌ها بدرستی رفع نخواهد شد.

مساله دیگری که باید به آن توجه داشت، پرهیز از بوروکراسی برای از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است، زیرا چنین مشکلاتی می‌تواند شهروندان را دلسرد کرده و آنها را تشویق کند خودروی فرسوده خود را حفظ کنند.

خودرو‌های فرسود نقش چشمگیری در آلودگی‌های زیست‌محیطی و مرگ شهروندان در سوانح ترافیکی دارند، به همین دلیل دولت‌ها باید توجه ویژه‌ای به از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده داشته باشند و با ارائه تسهیلات مناسب ‌شهروندان را تشویق به این کار کنند.

رانندگان فراموش شده

براساس تصمیم اخیر نمایندگان مجلس، تردد وسایل نقلیه موتوری فرسوده ممنوع شده و پلیس موظف به جریمه متخلفان است،‌ هرچند دولت نیز موظف شده از محل صرفه‌جویی حاصل از بهبود و مدیریت سوخت، تسهیلات لازم جهت جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی را فراهم کند، اما بیشتر رانندگان تاکسی ازاین می‌ترسند که با اجرای این قانون نتوانند هزینه زندگی‌شان را تامین کنند.

مهدی آیینی

درخت کُشی

عکس یادگاری دو نوجوان با درختی شعله‌ور؛ این تصویری بود که خیلی زود فضای مجازی را پر کرد و ‌این زخم کهنه را تازه کرد که حفظ محیط زیست برای بسیاری از مدیران و شهروندان هنوز اهمیت ‌ندارد که اگر غیر از این بود با‌ وجود قوانینی که از منابع طبیعی کشور به شکل مشخص دفاع می‌کند، هیچ‌کس به خود اجازه نمی‌داد با‌ درختان شعله‌ور عکس یادگاری بگیرد یا به بهانه توسعه‌ دستور قلع و قمع درختان را صادر کند.
انتشار این تصاویر واکنش هنرمندانی همچون پرویز پرستویی و رضا کیانیان را برانگیخت به طوری که آنها در فضای مجازی خواستار برخورد قاطع با متخلفان شدند اما قانون برای حفظ محیط‌ زیست به سخره گرفته شده و این مساله‌ای است که به نابودی محیط‌زیست کشور دامن زده؛ زیرا با وجود قوانین روشنی مانند اصل 50 قانون اساسی، ماده 675 قانون مجازات اسلامی و ماده 45 و 46 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها، قانون‌شکنان آن‌قدر راحت تبر به ریشه درختان نمی‌زدند.

خون‌بهای ارزان

وقتی پای قوانین برای حفظ درختان به میان می‌آید کارشناسان نظرات متفاوتی دارند؛ برخی می‌گویند به اندازه کافی قانون در این باره وجود دارد برخی نیز می‌گویند قوانین باید بازنگری شود.

اما مساله‌ای که خیلی از مسئولان از گفتن آن ابا دارند این است که قانون جریمه مناسبی برای قطع درختان در نظر نگرفته،چون براساس قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها جریمه‌ای که برای قطع هر مترمکعب چوب جنگلی درنظر گرفته شده بین 200 تا 500 هزار تومان است (بسته به نوع درخت) اما قاچاقچیان هر متر مکعب چوب را حدود یک میلیون تومان می‌فروشند و به همین دلیل نباید انتظار داشت قاچاقچیان یا تخریب کنندگان جنگل از قانون ترسی داشته باشند.

این درحالی است که قوانین دیگری نیز در حمایت از درختان وجود دارد که اگر بدرستی اجرا شوند می‌توان به حفظ محیط زیست کشور امیدوار بود.

مساله دیگر عملکرد نامناسب دولت و شهرداری‌هاست، زیرا طرح‌های توسعه هر سال بیش از آتش‌سوزی جنگل‌ها به قلع و قمع درختان می‌انجامد (برآورد می‌شود هر سال دست کم دو میلیون و 500 هزار اصله درخت قربانی توسعه ناپایدار شود) و این درحالی است که در شهرهای کوچک و بزرگ نیز به بهانه‌های مختلف باغ‌ها را می‌خشکانند تا جا برای ساخت آسمانخراش‌ها فراهم شود.

بنابراین تا زمانی که دولت ثابت نکند حفظ درختان برایش در اولویت قرار دارد، انتظار نمی‌رود مردم عادی نیز برای حفظ منابع طبیعی سنگ تمام بگذارند.

غسل درختان با قانون

براساس ماده 675 قانون مجازات اسلامی نیز قانونگذار برای هرکس که عمدا ‌جنگل را آتش بزند‌ دو تا پنج سال حبس در نظر گرفته است.

قاضی کرامت بلاغی با اشاره به این قانون درباره این‌که آیا آتش روشن کردن پای درخت، آتش زدن عمدی جنگل محسوب می‌شود یا نه؟ به جام‌جم توضیح می‌دهد: برای نمونه تصویری که اخیرا از دو نوجوان متخلف در فضای مجازی منتشر شده نشان می‌دهد متخلفان عمل آتش زدن را انجام داده‌اند، زیرا در اثر عمل آنها ممکن است یک یا چند اصله درخت آتش بگیرد.این در حالی است که دادگاه می‌تواند با توجه به شرایط و نیت متهمان برای آنها تخفیف در نظر بگیرد.

آن‌طور که قاضی بلاغی می‌گوید حتی پرت کردن عمدی ته سیگار روشن در جنگل نیز چنین تعریفی دارد، چون در عرصه‌های جنگلی تابلوهایی قرار داده شده که نسبت به آتش گرفتن جنگل و درختان هشدار می‌دهد. در این بین اگر شخص‌ اثبات کند که عمدا این‌کار را انجام نداده است نیز براساس قانون باید خسارت مالی پرداخت کند.

دهن کجی به قانون

گرفتن عکس یادگاری هنگام تخلف نیز به نوعی دهن کجی به قانون است، زیرا به نظر می‌رسد متخلفان خواسته اند به این شکل شهرتی کاذب به دست آورده و دیگران را نیز تشویق به تخریب محیط‌زیست کنند. به همین دلیل انتظار می‌رود‌ برای آنها مجازات مناسبی در نظر گرفته شود.

افزون براین ‌چون ‌در جامعه ما چنین رفتار‌های زشتی خیلی زود اشاعه پیدا می‌کند، زشت بودن عمل را نیز هنگام صدور حکم باید در نظر گرفت.

بلاغی معتقد است برای حفظ جنگل و درختان قوانین مناسبی وجود دارد و اگر قرار است مجازات جایگزین برای این متخلفان در نظر گرفته شود باید در فرصت مناسبی به درختکاری و حفاظت از محیط زیست گمارده شوند؛ به شکلی که برای دادگاه ثابت شود در این زمینه تلاش کرده‌اند.

در انتظار حکم مناسب

دو متهم نوجوانی که با درخت شعله‌ور عکس یادگاری گرفته‌اند در استان مازندران شناسایی و دستگیر شده‌اند و در اختیار مقام قضایی قرار دارند تا حکم مناسبی برای آنها صادر شود.

سرهنگ قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز با تائید خبر دستگیری متخلفان در گفت‌وگو با جام‌جم به قوانینی اشاره می‌کند که برای حفظ درختان در نظر گرفته شده است.

آن‌طور که او می‌گوید، براساس ماده 45 و 46 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع هر شخصی که مبادرت به آتش زدن درختان جنگلی کند به سه تا 12 ماه حبس محکوم می‌شود و متخلفان برای قطع هر اصله درخت نیز باید جریمه و خسارت پرداخت کنند.

تخریب علنی و بدون ترس منابع طبیعی کشور نشان می‌دهد برنامه‌های مسئولان برای حفظ محیط‌زیست کشور راه به‌ جایی نبرده و بهتر است با اصلاح برنامه‌های خود به شهروندان ثابت کنند حفظ محیط‌زیست برایشان واقعا مهم است تا به این شکل ‌آتشی که به جان محیط زیست افتاده دست‌کم اندکی فروکش کند.

مهدی‌ آیینی

پزعالی، زباله‌ خالی

635646823685917009 (1)رودخانه و دریاچه‌هایی که به‌جای آب در آنها زباله موج می‌زند؛ زمین سوخته و زخم خورده‌ای که از آن دود بلند می‌شود‌؛ جنگل و پارک‌هایی که به‌جای گل در آنها‌ کیسه و بطری‌های پلاستیکی به چشم می‌خورد، منابع آب و خاکی که باقیمانده مواد خوراکی و شیمیایی‌ تهدیدشان می‌کند؛‌ شاخ و برگ شکسته گل و درخت‌هایی که تازه جوانه زده‌اند و…

اینها برخی از تصویرهایی است که از دیروز به یادگار مانده، تصویرهایی که در نگاه اول ‌به سکانس‌هایی از فیلمی ترسناک یا مسیری که غول‌های قصه از آن عبور کرده‌اند بیشتر شبیه است تا جشن گرفتن روز طبیعت!

سال‌هاست که ردپای خیلی از انسان‌ها در طبیعت چیزی نیست جز تخریب و آلودگی. اتفاقی که به ظاهر بسیاری از آدم‌ها مخالف آن هستند، آدم‌هایی که از هر قشری در آنها پیدا می‌شود از خبرنگار و پزشک گرفته تا هنرمند و اهل سیاست.

حفظ محیط زیست برای خیلی‌ها شعاری جذاب است‌، شعاری که برخی مسئولان و شهروندان فریادش می‌زنند، اما هیچ وقت به آن عمل نمی‌کنند، زیرا آنها از حفظ محیط زیست تنها پزش را دوست دارند‌.

پز محیط زیستی بودن این روزها برای خیلی‌ها آب و نان دارد، خیلی‌ها که زیر این پوشش، کم‌کاری‌هایشان را جبران می‌کنند، خیلی‌ها هم در شبکه‌های مجازی لایک روی لایک می‌گذارند.

در مقابل تخریب هم با همین سرعت در محیط زیست به اشتراک گذاشته می‌شود. منابع طبیعی کشور با سنگ و سیمان تاخت زده می‌شود یا آفت و بیماری، سهم گونه‌های گیاهی و جانوری می‌شود تا تنوع زیستی کشورمان زودتر به خاطره بدل شود .

خیلی‌ها این روزها از هشتگ در طبیعت زباله نریزید استفاده می‌کنند یا از دیگران دعوت می‌کنند به پویش‌هایی مانند «نه به ریختن زباله در محیط زیست» بپیوندند. در این که این فعالیت‌ها برای شهروندان عادی، اتفاقی مثبت است هیچ شکی نیست، اما باید به برخی مدیران گوشزد کرد که فعالیت آنها نباید به چنین حرکاتی محدود شود، زیرا آنها برای فعالیت در شبکه‌های مجازی حقوق نمی‌گیرند بلکه به این دلیل به کار گمارده شده‌اند که با تصمیم‌های مناسب مانع از تخریب محیط زیست کشور شوند.

مهدی آیینی

نوروز، فرصت دوستی با طبیعت

هر روز حدود 6250 تن زباله در سه استان شمالی کشور تولید می‌شود، زباله‌هایی که محل دفنشان جایی نیست جز دامان سبز جنگل، نگران‌کننده‌تر این‌که در ایام تعطیلاتی مانند نوروز، میزان تولید زباله در این استان‌ها سه برابر شده و به حدود 18هزار تن در روز می‌رسد، بنابراین در تعطیلات دو هفته‌ای نوروز دست‌کم حدود 262 هزار تن زباله به جنگل‌های شمال هدیه می‌شود.

«جنگل جای زباله نیست» این توصیه بسیاری از کارشناسان و مسئولان سازمان جنگل‌ها و محیط زیست است که از مسافران نوروزی می‌خواهند آویزه گوششان کنند، مسافرانی که مقصدشان جنگل‌های هیرکانی در شمال کشور، زاگرس در غرب کشور یا حرا در جنوب است.

این که جنگل جای زباله نیست، جزو ابتدایی‌ترین مسائلی است که می‌توان به مسافران نوروزی توصیه کرد، اما دلیل این‌که چرا شهروندان این پیش پاافتاده‌ترین اصول گردشگری را رعایت نمی‌کنند، باید در محل دیگری جست‌وجو کرد.

وقتی مسئولان هر روز حدود 6250 تن زباله را به طور رسمی در مناطق جنگلی کشور دفن می‌کنند، نباید تعجب کرد تعدادی به ظاهر گردشگر زباله‌هایشان را در دل طبیعت رها کنند یا با روشن کردن آتش، تیشه به ریشه جنگل بزنند.

هرچند نمی‌توان این غفلت مسئولان را بهانه‌ای دانست برای توجیه رفتار ناپسند عده‌ای از گردشگران، اما تا زمانی که خود مسئولان برای حفظ جنگل‌های کشور گام‌های جدی برندارند و در عمل ثابت نکنند حفظ جنگل‌های شمال برای آنها اهمیت دارد، نمی‌توان امیدوار بود تلاش‌های فرهنگی برای حفظ منابع طبیعی کشور نتیجه مطلوبی داشته باشد.

جنگل یا گورستان زباله؟

حدود 460 هکتار از عرصه‌های جنگلی و مرتعی شمال کشور به عنوان محلی برای دفن زباله‌ها در نظر گرفته شده است.

عباسعلی نوبخت، معاون امور جنگل‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری می‌گوید در شمال کشور حدود 51 منطقه وجود دارد که به محل دفن زباله‌ها اختصاص پیدا کرده است.

آن طور که او می‌گوید در این بین 39 منطقه از محل دفن زباله‌ها، عرصه جنگلی و 12 منطقه نیز عرصه مرتعی است‌‌.

این درحالی است که هر روز حدود 3150 تن زباله در مازندران، 2000 تن در گیلان و 1100 تن در گلستان تولید می‌شود و مسئولان تاکنون اقدامی بیش از دفن زباله‌ها در اراضی جنگلی و مرتعی انجام نداده‌اند.

رود شیرابه مرگ

زباله‌هایی که در دل طبیعت شمال دفن می‌شود، تنها تیشه به ریشه درختان، گیاهان و گونه‌های جانوری نمی‌زند، زیرا با نفوذ شیرابه زباله‌ها به آب‌های زیرزمینی، حیات انسان‌ها نیز به شکل مستقیم به خطر می‌افتد.

آن طور که معاون امور جنگل‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری می‌گوید، روزانه حدود 750 هزار لیتر شیرابه از زباله‌هایی که در طبیعت مازندران دفن می‌شود در اراضی جنگلی و مرتعی نفوذ کرده و باعث خشک شدن درختان می‌شود.

این درحالی است که هر لیتر شیرابه حدود 6000 لیتر از منابع آبی را آلوده می‌کند به همین دلیل با دفن زباله در جنگل، انسان یکی از بزرگ‌ترین فواید آن را که ذخیره آب‌های زیرزمینی است، نابود می‌کند. به شکل میانگین هر هکتار جنگل 1500 متر مکعب آب را در خود ذخیره می‌کند به همین خاطر می‌توان گفت هر سال حدود سه میلیارد و شش میلیون متر مکعب آب در جنگل‌های شمال کشور ذخیره می‌شود و دفن زباله در جنگل تمام این منابع آب را تهدید می‌کند؛ منابعی که می‌توان گفت حجمش بیش از سد کارون است‌.

جای درخت زباله می‌کارند

بخشی از حل نشدن مشکل دفن زباله‌ها در جنگل‌های شمال را باید پای مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها نوشت، زیرا مدیران این سازمان‌ها نیز آن‌طور که باید برای رفع این معضل تلاش نکرده‌اند.

دکتر هادی کیادلیری، رئیس دانشکده منابع طبیعی علوم و تحقیقات تهران و رئیس انجمن علمی جنگلبانی کشور نیز این مساله را تائید می‌کند و می‌افزاید: برخی از مدیران این سازمان‌ها نیز وقتی این مساله مطرح می‌شود، می‌گویند مسئولان مربوط گفته‌اند جای دیگری برای دفن زباله ندارند، اما وظیفه اصلی این مدیران حفظ محیط زیست کشور است، نه همراهی با تخریب جنگل.

این درحالی است که برخی مدیران تصور می‌کنند اگر زباله‌ها را در دل جنگل و محلی که جلوی چشم گردشگران نیست بریزند، کارشان را بدرستی انجام داده‌اند.

به همین دلیل این روزها اگر سری به جنگل‌های شمال و محل دفن زباله‌ها بزنید، متوجه خواهید شد که زباله‌های بیمارستانی و نخاله‌های ساختمانی زیادی در دل جنگل ریخته شده است.

مراقب جنگل بیمار باشید

نریختن زباله و روشن نکردن آتش، توصیه‌هایی تکراری، اما جدی است که همه گردشگران باید به آن توجه داشته باشند، ولی شیوع آفات در جنگل شرایط آن را شکننده‌تر کرده است به همین دلیل رئیس انجمن علمی جنگلبانی کشور به گردشگران توصیه می‌کند به دلیل شیوع آفاتی مانند شب پره شمشاد، شهروندان باید توجه داشته باشند که سبب انتشار این آفت در مناطق جنگلی نشوند برای این کار سازمان جنگل‌ها باید با نصب تابلوهای هشداردهنده به شهروندان آگاهی دهد که به درختان بیمار نزدیک نشوند، زیرا این آفت خیلی راحت از طریق رفت و آمد شهروندان شیوع پیدا می‌کند.

مساله دیگری که وی به آن اشاره می‌کند، روشن کردن آتش در مناطق جنگلی است، زیرا بسیاری از گردشگران تصور می‌کنند اگر درختچه‌ها را بشکنند یا از سرشاخه درختان برای روشن کردن آتش استفاده کنند، آسیب زیادی به جنگل نمی‌زنند، اما آنها باید بدانند درختچه‌هایی که شاید در نگاه شهروندان ارزش زیادی ندارند، تنها عامل تثبیت خاک منطقه هستند.

با توجه به شیوع آفات و بیماری در جنگل و حجم قابل توجه قاچاق چوب باید از گردشگران خواست هنگام ورود به مناطق جنگلی دست‌کم اصول اولیه گردشگری مسئولانه را رعایت کنند تا حیات منابع طبیعی کشور بیش از این به‌خطر نیفتد.

مهدی آیینی

درخت ها ایستاده می میرند

هوا‌‌ را می‌سازند، اما هیچ‌کس هوایشان را ندارد، زندگی را ارزانی می‌کنند، اما بهارشان خیلی زود به خزان ختم می‌شود. خبر قلع و قمع آنها داستان تلخی است که بیشتر سر زبان‌ها می‌افتد‌، چون نگهداری از درخت‌ها به اندازه نمایش درختکاری اهمیت ندارد. ‌
امروز 15 اسفند روز ملی درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی است، هفته‌ای که در آن‌ مدیران سازمان ‌و شخصیت‌های مختلف آستین‌هایشان را بالا می‌زنند، بیل به دست می‌گیرند و درخت می‌کارند تا بگویند به فکر محیط‌زیست هستند و برای درختان احترام قائلند، اما بیشتر آنهایی که در این هفته درخت می‌کارند به معنی واقعی برای محیط‌زیست دلشان نمی‌سوزد، چراکه اگر غیر از این بود، توجه به محیط‌زیست و منابع طبیعی به یک هفته نمادین محدود نمی‌شد.

حذف فیزیکی یک درخت

طرفدار محیط‌زیست بودن کار آسانی است، البته در مقام سخن. کم نیستند افرادی که ادعا می‌کنند طرفدار سینه چاک طبیعت هستند، اما وقتی پای عمل به میان می‌آید، حاضرند از درختان بگذرند تا جایشان آهن و سیمان بکارند.

قلع و قمع شدن باغ‌های کلانشهرها گواهی است براین ادعا، زیرا کم نیستند شهروندانی که از خشکاندن باغ‌هایی خبر می‌دهند که قرار است به جایشان ‌آسمانخراش‌ها قد بکشند.

حذف آسان درختان، نشانه‌ای است براین‌که برخی شهروندان و ‌مسئولان هنوز از اهمیت حفظ درختان با خبر نیستند، چراکه اگر غیر از این بود، مردم از شرایط نامناسب درختان شناخته شده‌ای مانند درختان خیابان ولیعصر پایتخت، گله نمی‌کردند. درخت‌ها در جنگل، پارک و معابر شهری آسان حذف می‌شوند، زیرا هر چند برای کاشت درخت فرهنگسازی می‌شود، اما برنامه‌ای مشخص با هدف حفظ درخت‌ها‌ تاکنون در کشور ارائه نشده است.

نگهداری مهم‌تر از کاشت

قرار است در هفته منابع طبیعی امسال حدود ده میلیون اصله درخت کاشته شود، این اتفاق مثبتی است که باید به آن افتخار کرد، اما نباید فراموش کرد که به‌جای هزینه برای کاشت درخت‌های جدید، اگر برای حفظ درختان قدیمی تلاش شود، شرایط محیط‌زیست کشور بهتر می‌شود. این مساله‌ای است که مورد تائید بسیاری از کارشناسان نیز هست.

محمدرضا مروی مهاجر، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: فرهنگسازی برای درختکاری‌ اقدام مثبتی است، اما مساله مهم این نیست که ما هر سال چقدر درخت می‌کاریم، ‌چراکه‌ حفظ و نگهداری از آنها مهم است به همین دلیل باید مردم را هنگام اجرای برنامه‌هایی مانند درختکاری تشویق کرد که ‌حساسیت‌شان روی نگهداری از درخت‌ها باشد‌.

آن‌طور که وی توضیح می‌دهد، مهم این است چه تعداد درخت در کشورمان زنده می‌ماند. مساله‌ای که استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران از آن انتقاد می‌کند، این است که با موضوع درختکاری نباید‌ به شکل تفننی و تبلیغاتی برخورد کرد.

مروی مهاجر ادامه می‌دهد:چنین برنامه‌هایی باید جنبه ماندگاری داشته باشد و هنگام اجرای آن نکات زیادی را رعایت کرد تا تلاش‌های مردمی نتایج مناسبی داشته باشد.

ریزه کاری‌های درختکاری ‌

توجه نکردن به درختکاری اصولی سبب می‌شود تلاش سازمان‌های مردم نهاد و شهروندانی که برای حفظ محیط‌زیست سنگ تمام می‌گذارند، نتایج مطلوبی نداشته باشد.زیرا بسیار پیش می‌آید که درختکاری بدون توجه به شرایط اقلیمی منطقه اتفاق می‌افتد و سبب ایجاد مشکلات تازه‌ای می‌شود.برای نمونه می‌توان به کاشت درختانی با مصرف آب زیاد در مناطق کم آب اشاره کرد. استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران می‌گوید: چون منابع آب کشور محدود است، باید برای توسعه فضای سبز از درخت‌هایی استفاده کرد که نیاز آبی کمتری دارند‌ به همین دلیل درخت‌های زینتی که آب بیشتری مصرف می‌کنند، نباید در برنامه‌های فرهنگسازی به کار برده شوند. ‌

علاوه بر این باید گونه‌ای از درخت‌ها را برای کاشت از سوی شهروندان انتخاب کرد که به نگهداری کمتری نیاز داشته و در برابر آفات نیز مقاوم باشد‌.

مروی مهاجر به ‌عنوان نمونه، درباره گونه‌های مناسب تهران می‌گوید:‌ چنار، داغداغان، پسته وحشی، بادام وحشی و اقاقیا برخی گونه‌های مناسب است. این درحالی است که مدتی پیش روی کاشته گونه درخت توت آمریکایی تاکید شد و چون سریع‌رشد کرد، مورد استقبال مسئولان شهری قرار گرفت، اما این گونه در چند سال اخیر به یکی از میزبان‌های اصلی مگس سفید بدل شده و دردسرهای جدی برای شهروندان ایجاد کرده است به همین دلیل موقع کاشت درخت باید به چنین نکاتی نیز دقت کرد‌.

مساله دیگری که استاد دانشگاه منابع طبیعی دانشگاه تهران به آن اشاره می‌کند، توجه به تنوع گونه‌ها در پارک هاست و به گفته او ‌مسئولان باید توجه داشته باشند که گونه‌های بومی متنوعی را از نظر نوع و ساختار در پارک‌ها بکارند تا به این وسیله محیط مناسبی برای شهروندان ایجاد کنند.

بنابراین برای حفظ جنگل و فضاهای سبز شهری باید شرایطی ایجاد کرد که در آن شهروندان و مسئولان از اهمیت حفظ درختان اطلاع پیدا کنند و به بهانه اجرای طرح‌های توسعه مانند ساخت اتوبان یا انتقال خطوط لوله به قلع و قمع درختان دست نزنند، زیرا درختکاری هیچ وقت نمی‌تواند آسیبی را که حذف درختان به جامعه تحمیل می‌کند جبران کند.

 

مهدی آیینی

تبر نکشید، درختکاری پیشکش

635646823685917009 (1)از چند روز پیش تب و تاب درختکاری به فضای مجازی نیز کشیده شده و امروز که روز ملی درختکاری است به اوج خود رسیده. از چند روز مانده به شروع هفته منابع طبیعی چند کمپین هم فعال شده اند تا شهروندان را هرچه بیشتر به درختکاری تشویق کنند، تلاش هایی که از چند سال گذشته ‌تاکنون‌ اثرات مطلوبی نداشته است.

در این که تلاش برای حفظ محیط زیست کاملا مثبت است و سازمان های مردم‌نهاد برای حفظ طبیعت در حد وسعشان سنگ تمام می‌گذارند، هیچ شکی نیست.

اما ندانم‌کاری برخی مسئولان و مدیران شرایط را به جایی رسانده که دست آخر، شهروندان نتیجه مطلوب را نمی‌گیرند و از این همه تلاش برای حفظ طبیعت سرخورده می‌شوند.

دلیل اصلی ناکامی چنین تلاش‌هایی را که لابه‌لای تبلیغات برای حفظ طبیعت در فضای شهری و مجازی گم‌ شده، باید در باور اصلی برخی مدیران و مسئولانی جستجو کرد که در ظاهر دغدغه‌های زیست محیطی دارند، اما پای عمل که برسد برای هر باغی و درختی تبر می‌کشند.

چنین شرایطی سبب شده طرح‌های درختکاری عاری از کارشناسی باشد، زیرا در خوشبینانه‌ترین حالت درختان کاشته شده به امان خدا رها می‌شوند و پس از چند روز که تب درختکاری در تعطیلات سال نو گم شد از آنها بیش از چند شاخ و برگ خشکیده باقی نمی‌ماند. خام بودن چنین طرح‌هایی را از دردسرهایی که برای شهروندان در چند سال اخیر ایجاد شده نیز می‌توان فهمید؛ برای نمونه ارتش سفید بالک‌ها که چند سالی است در فصل‌های گرم سال تردد در شهر را برای شهروندان‌ دشوار می‌کنند نتیجه همین تصمیم‌های یکشبه است که بدون توجه به مسائلی مانند شرایط اقلیمی، منابع آب، نوع گونه و… به مرحله اجرا می‌رسد. به همین دلیل باید از مسئولان خواست ‌حفظ باغ و فضاهای سبز را در اولویت بگذارند؛ درختکاری پیشکش‌‌.

مهدی آیینی

معاینه فنی سفارش نمی خواهد

معاینه فنی، حدود 10درصد در کاهش آلودگی هوای کلانشهرها نقش دارد، اما آن طور که باید از سوی شهروندان و برخی مسئولان جدی گرفته نمی‌شود، زیرا نمایندگان مجلس هنوز قانون مربوط به سن خودروهایی را که باید معاینه فنی بگیرند، از پنج سال کاهش نداده‌اند و حدود 20 درصد رانندگانی که در تهران تردد می‌کنند، هنوز اراده‌ای برای گرفتن معاینه فنی ندارند. نواب حسینی‌منش، دبیر معاینه فنی کلانشهرهای کشور و مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در این گفت‌وگو از مشکلاتی که مردم هنگام مراجعه به مراکز معاینه فنی با آن رو‌به‌رو هستند، می‌گوید:
آخرین بار که شخصی از شما خواست برای گرفتن معاینه فنی‌اش سفارش کنید، کی بوده است؟

برای گرفتن معاینه فنی، هیچ‌وقت شخص خاصی را سفارش نمی‌کنیم، چون سیستم معاینه فنی در همه مراحل به صورت سیستماتیک عمل می‌کند و ابزار‌های دقیق ما، اطلاعاتی را که از خودرو‌ها به دست می‌آورد، به شکل مستقیم و آنلاین‌ در سامانه سیمفا (سامانه یکپارچه معاینه فنی) ثبت می‌کند .

یعنی دیگر با سفارش نمی‌توان معاینه فنی گرفت؟

در گذشته که سامانه سیمفا ایجاد نشده ‌بود، می‌شد ‌اغماض کرد، اما اکنون چنین امکانی وجود ندارد ‌‌.

بنابراین دیگر امکان خرید برچسب معاینه فنی بدون حضور در مراکز معاینه فنی وجود ندارد؟

اصلا امکان ندارد. چند روز پیش با شخصی برخورد داشتم که بدون مراجعه به مراکز معاینه فنی اقدام به گرفتن معاینه فنی کرده و برایش حدود 500هزار تومان جریمه صادر شده بود. او تصور می‌کرد اشتباهی رخ داده و دوربین‌ها به اشتباه جریمه‌اش کرده‌اند، اما وقتی مدارکش را بررسی کردیم، متوجه شدیم او بدون حضور در مراکز معاینه فنی گواهی تهیه کرده و سودجویان به او برچسب جعلی فروخته‌اند.

چرا مردم فکر می‌کنند برای گرفتن معاینه فنی به سفارش نیاز‌ دارند؟

الحمدلله در مدتی که در این پست مشغول هستم، بجز مسائلی که به خاطر طول صف‌های معاینه فنی است، سفارش دیگری به ما ندارند. یکی از شهردار‌های مناطق تهران خودش برای گرفتن معاینه فنی به یکی از مراکز ما مراجعه کرده بود و خودرویش به خاطر نامناسب بودن وضع آج لاستیک رد شده بود.

باورش سخت است که سفارش شهردارهای مناطق را نیز نمی‌کنید؟

بله، ایشان از آزمون اولیه رد شد و پس از رفع این ایراد توانست، برای خودروی خود معاینه فنی بگیرد.

به نظر می‌رسد، یکی از مشکلات اصلی مردم در مراجعه به شما همین صف‌های طولانی است. چرا برای رفع این معضل اقدامی نمی‌کنید؟

رفع این مشکل در دستورکار ماست. به همین خاطر فراخوان دادیم و از بخش خصوصی برای مشارکت دعوت کردیم‌، اما متاسفانه در این فراخوان فقط سه شرکت یا فرد داوطلب شدند. ‌ظرفیتی که مراکز معاینه فنی تهران دارد، پذیرش بیش از دو میلیون و 400هزار خودرو در دو شیفت است، ‌اما متاسفانه در برخی زمان‌ها تعداد مراجعان بیشتر می‌شود.

مثل زمانی که پلیس ورود به طرح زوج و فرد را مشروط به داشتن معاینه فنی کرد و گفت، متخلفان به وسیله دوربین جریمه خواهند شد.

درست است‌. مهر و آبان امسال با اجرای طرح کاهش آلودگی هوا تعداد خودرو‌هایی که به مراکز ما مراجعه کردند، خیلی افزایش یافت. میزان پذیرش روزانه ما در 40 خط معاینه فنی 8000 خودرو است، اما وقتی 12 هزار خودرو مراجعه می‌کنند، صف‌های طولانی ایجاد می‌شود.

دلیل این که بخش خصوصی تمایلی به همکاری با معاینه فنی ندارد، چیست؟

بزرگ‌‌ترین دلیل تمایل نداشتن بخش خصوصی در کلانشهری مانند تهران وسعت حداقل زمینی است که برای ایجاد مرکز معاینه فنی در قانون ذکر شده است. در قانون آمده اگر شخصی قصد دارد مرکز معاینه فنی ایجاد کند، باید هزار متر‌ زمین داشته باشد، اما قیمت چنین زمینی در شهری مانند تهران خیلی بالاست و از طرف دیگر درآمد زیادی ندارد‌.

میانگین انتظار برای گرفتن معاینه فنی چقدر است؟

کمتر از یک ساعت.

برخی مواقع شهروندان گله می‌کنند که ساعت‌ها معطل می‌شوند‌؟

دو پیک زمانی داریم؛ برای نمونه مهر و آبان امسال بیشترین مراجعه را داشتیم که به خاطر اجرای طرح کاهش آلودگی هوا بود.

آقای آذروش، دبیر پیشین معاینه فنی کلانشهرهای کشور گله داشت که مراکز معاینه فنی در شرف تعطیلی است، ‌چون کمتر به آنها مراجعه می‌شود. هنوز با این مشکل رو‌به‌رو هستید؟

وقتی من در مرکز معاینه فنی مشغول شدم، این مشکل وجود داشت‌،چون برخورد مناسبی با خودروهای فاقد معاینه فنی نمی‌شد و بضاعت پلیس محدود بود، اما وقتی طرح کاهش آلودگی هوا اجرا شد، این امکان فراهم آمد تا به وسیله دوربین‌های مکانیزه نیز بتوان خودرو‌های فاقد معاینه فنی را کنترل کرد‌.

با اجرای این طرح، تعداد مراجعان به مراکز معاینه فنی چقدر افزایش یافت؟

دی، بهمن و اسفند94 تعداد مراجعان نسبت به سال 93 حدود 80 درصد افزایش یافته بود و امسال نیز نسبت به سال گذشته، مراجعه‌ها 85 درصد افزایش پیدا کرده و حتی رکورد سنوات گذشته در سال 89 نیز شکست، ‌چراکه برای مردم هم روشن شده که باید به معاینه فنی اهمیت بیشتری بدهند. مهر امسال، میزان مراجعان ما حدود 400 درصد افزایش داشت و اتفاق ناگوارتر این که 70درصد این خودرو‌ها اولین بار بود که برای معاینه فنی مراجعه می‌کردند.

سختگیری پلیس باعث افزایش مراجعان شما شد یا فرهنگسازی نیز تاثیرگذار بود؟

اگر کمربند ایمنی در کشور جا افتاد، به خاطر اعمال جریمه و سختگیری پلیس بود. شاید در هفته‌های اول اجرای طرح کاهش آلودگی هوا مردم تصور می‌کردند این طرح اجرایی نشود، اما وقتی قبض‌های جریمه به دست آنها رسید، برای گرفتن معاینه فنی مراجعه کردند.

کدام خودرو‌ها بیشتر در آزمون معاینه فنی رد می‌شوند؟

خودروی پراید و ام‌وی‌ام 530، بیشترین آمار مردودی را نسبت به دیگر خودرو‌ها دارند. البته این آمار نسبت به مراجعان همین خودروها‌ست؛ مثلا اگر یکصد خودروی ام‌وی‌ام مراجعه می‌کند، حدود80 تایشان در آزمون رد می‌شود. از طرفی 70 درصد خودرو‌هایی که مردود می‌شوند، تولید داخل و دو دسته هستند؛ 25 درصد از کل خودرو‌ها پراید و بقیه به شرکت ایران خودرو مانند 405، سمند و 206 مربوط می‌شود.

در 11 ماه گذشته صاحبان چه تعداد خودرو برای گرفتن معاینه فنی اقدام کرده‌اند؟

در 11 ماهه امسال، ‌یک میلیون و 100هزار خودرو به مراکز معاینه فنی تهران مراجعه کرده‌اند، این درحالی است که سال گذشته، حدود 540 هزار خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده بودند. بنابراین می‌توان گفت این آمار حدود 85 درصد رشد کرده است.

به نظرتان مالکان چه تعداد خودرو برای گرفتن معاینه فنی مراجعه نمی‌کنند؟

تعداد خودرو‌های سبک و سنگین پایتخت حدود 3 میلیون و 800 هزار دستگاه برآورد می‌شود. در این میان حدود دو میلیون و 800 هزار خودرو مشمول معاینه فنی هستند و می‌توان گفت بیش از 80 درصد خودرو‌ها معاینه فنی دارند.

تعداد باقیمانده را چطور می‌توان مجاب کردکه معاینه فنی بگیرند؟

بیشتر مالکان این خودروها می‌دانند، اگر مراجعه کنند در آزمون‌ها رد می‌شوند و نمی‌توانند معاینه فنی بگیرند. از گذشته نیز مشخص بود که حدود 400 هزار خودروی فرسوده در تهران وجود دارد.

بیشترین علت مردودی خودروهایی که برای گرفتن معاینه فنی مراجعه می‌کنند، چیست؟

از هر صد خودرو به طور میانگین، 30خودرو در آزمون‌ها رد می‌شود. 40 درصد این رد شدن‌ها به دلیل آلایندگی خودرو است و بقیه به دلیل ایمنی خودرو؛ مثل تست ترمز، عیب ظاهری، کمک فنر و انحراف فرمان خودرو‌ها.

معاینه فنی چقدر در کاهش آلودگی هوا نقش دارد؟

‌ مطالعات دانشگاهی اثبات می‌کند معاینه فنی می‌تواند حدود 10درصد از میزان آلودگی هوای تهران کم کند. این درحالی است که میزان خودروهایی که به دلیل آلودگی هوا از آزمون‌ها رد می‌شوند، سالانه حدود7 درصد است، اما مهر 95 حدود 15 درصد خودرو‌ها به دلیل آلایندگی در آزمون‌ها رد شدند.

‌جریمه خودرو‌های بدون معاینه فنی از سوی دوربین‌های مکانیزه پلیس هنوز ادامه دارد‌؟

بله، هنوز ادامه دارد. جریمه خودرو‌ها 50هزار تومان است و هر 24 ساعت یکبار برای خودروهای بدون معاینه فنی اعمال می‌شود‌.

برنامه‌ای برای رایزنی با نمایندگان مجلس و اصلاح قانون معاینه فنی ندارید، چون به نظر می‌رسد پنج سال، زمان زیادی برای معافیت از گرفتن گواهی معاینه فنی است؟

براساس قانون، سن معافیت معاینه فنی خودرو‌ها پنج سال است،اما خودرویی که پنج سال از عمرش می‌گذرد، ایراد زیادی پیدا می‌کند؛ مانند خراب شدن کاتالیست و انحراف فرمان. به همین دلیل به مجلس پیشنهاد شده، قانون معافیت را اصلاح کند . خدا را شکر، خبرهای خوبی شنیده‌ایم و قرار است این اتفاق بیفتد.

با توجه به این که موتورسیکلت‌ها چند برابر خودرو‌ها آلایندگی ایجاد می‌کنند، بحث معاینه فنی‌شان چرا هنوز جدی گرفته نمی‌شود؟

درباره خودرو‌ها قابلیت رصد کردن وجود دارد، اما درباره موتور این شرایط وجود ندارد و به همین دلیل موتورسیکلت‌ها برخلاف این که بیشترین حجم آلایندگی را دارند، به مراکز ما مراجعه نمی‌کنند.

چه تعداد موتورسیکلت امسال به مراکز شما مراجعه کرده؟

تقریبا هیچ، چون حدود 200 هزار موتورسیکلت ‌به ده خط ویژه معاینه فنی تهران مراجعه کرده‌اند.

برآورد شما از تعداد موتورسیکلت‌های پایتخت چقدر است؟

در تهران 800 هزار موتور پلاک شده داریم، اما تعداد موتورهایی هم که از شهرهای اقماری به تهران می‌آیند کم نیست. پیش‌بینی ما وجود دو میلیون موتورسیکلت در تهران است.

برای سال آینده چه برنامه‌ای دارید؟

بحث نوبت‌دهی اینترنتی را می‌خواهیم قطعی کنیم،چراکه اکنون به صورت آزمایشی انجام می‌شود و قرار است از سال آینده اجرایی شود. به این ترتیب زمان انتظار شهروندان کمتر خواهد شد‌.

مهدی آیینی

تبر توسعه ناپایدار بر گردن جنگل

تبر طرح‌های عمرانی از آتش‌سوزی تیزتر است،چراکه در سال‌های گذشته بیشتر از آتش‌سوزی به جنگل‌های کشور خسارت زده و این اعتراف تلخی است که رئیس سازمان جنگل‌ها نیز مهر تائیدش را پای آن می‌زند.

هرچند او از ارائه آمار در این‌باره خودداری می‌کند اما براساس آمارهایی که جام‌جم به‌دست آورده، هر سال به‌طور میانگین بیش از حدود 17 هزار هکتار از اراضی جنگلی طعمه اجرای طرح‌های عمرانی می‌شوند، به عبارت دیگر هرسال بیش از دو میلیون و 500 هزار اصله درخت قربانی توسعه ناپایدار می‌شود.

جاده، معدن و سد تبر می‌شوند، پتک می‌شوند، بر سر جنگل فرود می‌آیند و درختان را یکی پس از دیگری از ریشه در می‌آورند تا از جنگل‌های سرسبز چیزی جز بیابان باقی نماند، زیرا توسعه ناپایدار همچنان گوی سبقت را از آتش‌سوزی‌های مهیب جنگل دزدیده و لقب قاتل سریالی‌ جنگل را به کسی نمی‌دهد.

طرح‌های عمرانی را باید بلای جان جنگل‌ها دانست، زیرا مثل خوره به جان جنگل افتاده‌اند تا از آن چیزی باقی نگذارند. یک روز سد می‌شوند، روز دیگر جاده و روز دیگر تبر. این حکایت تلخی است که تا زمانی که به پایان نرسد نمی‌توان به حفظ منابع طبیعی کشور امیدوار بود، زیرا بسیاری از نمایندگان مجلس و مدیران همچنان بر طبل توسعه ناپایدار می‌کوبند و تصور می‌کنند که می‌توان با کاشت درخت این مصیبت را جبران کرد.

درخت می‌کاریم جنگل می‌کشیم

قرار است 10 میلیون اصله درخت کاشته شود تا مرهمی باشد بر زخم‌های زمین، زخم‌هایی که به دست خود آنهایی که برای کاشت درخت شعار می‌دهند، ایجاد شده است.

اما اگر این آمار درختکاری چند برابر هم شود، نمی‌تواند جایگزین جنگل‌های از دست رفته باشد، زیرا جنگل اکوسیستمی است که طی هزاران سال ایجاد شده و درختکاری نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای آن باشد.

بنابراین وقتی هنوز طرح‌های عمرانی بیشتر از آتش‌سوزی به جنگل‌های کشور خسارت می‌زند نمی‌توان امید داشت که مراسم‌های نمادینی چون روز درختکاری و یا هفته منابع طبیعی اندکی این شرایط موجود را بهبود بخشد.

وقتی میزان تخریب‌هایی را که اجرای طرح‌های عمرانی به جنگل تحمیل می‌کند از خداکرم جلالی،رئیس سازمان جنگل‌ها می‌پرسیم، او ادعا می‌کند آمار دقیقی دراین‌باره ندارد و همین قدر می‌داند که اجرای طرح‌های عمرانی خسارت زیادی به جنگل‌ها می‌زند، آن‌قدر که از میزان آتش‌سوزی‌ها بیشتر است.

این در حالی است که براساس پاسخ اختصاصی سال گذشته مسعود منصور،‌ معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل‌ها به جام‌جم در 9 ماهه سال 94 طرح‌هایی سبب از بین رفتن حدود 17 هزار هکتار از اراضی جنگلی شد. نگران‌کننده‌تر این‌که تعداد درختان در هر هکتار از این اراضی ‌حدود150 اصله برآورد می‌شود، یعنی در خوشبینانه ترین حالت و به شکل میانگین هر سال بیش از دو میلیون و 550 هزار اصله درخت جنگلی به دلیل عملیات عمرانی سربریده می‌شود.

اما این همه واقعیت تلخ نیست،زیرا‌ خسارتی که طرح‌های عمرانی به محیط‌زیست کشور می‌زند خیلی بیشتر ‌‌و سالی 300 هزار هکتار نیز گزارش شده است. برای نمونه سال گذشته طرح‌های عمرانی مانند ایجاد دکل برق و خطوط لوله ‌حدود 195 هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی کشور را تخریب کرد. ‌ بنابراین تازمانی که اجرای طرح‌های توسعه ناپایدار در اولویت مسئولان و نمایندگان مجلس است، نمی‌توان به حفظ جنگل‌های کشور امیدوار بود، در واقع باید در چنین شرایطی از هفته منابع طبیعی که از یکشنبه آینده در کشورمان شروع می‌شود به عنوان هفته سوگواری برای منابع طبیعی یاد کرد،زیرا تمامی سازمان‌ها تمام سال به اشکال مختلف به قتل عام جنگل می‌پردازند و هفته پایانی سال از اهمیت حفظ منابع طبیعی دم می‌زنند.

کانگورو، ببر و یوزپلنگ زیر قیمت کوچه مرغی

635646823685917009 (1)

بیش از 20 میلیارد دلار در سال؛ این برآوردی از گردش مالی بازار سیاه قاچاق حیات وحش در جهان است؛ بازاری که به نظر می‌رسد بعد از قاچاق مواد مخدر، انسان و اسلحه پرسودترین بازار سیاه جهان باشد.تنوع زیستی مناسب کشورمان سبب شده حیات وحش ایران نیز سهم قابل توجهی در این بازار داشته باشد؛ از پرندگان شکاری گرفته تا یوزپلنگ و سمندر لرستانی را می‌توان در بساط قاچاقچیان حیات وحش‌ دید.

سمندر لرستانی در بازارهای جنوب شرق آسیا حدود 1000 دلار خرید و فروش می‌شود یا کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حاضرند برای برخی از پرندگان شکاری ایران ( بالابان و بحری) تا یک میلیارد تومان هم پرداخت کنند.

ارزش‌گذاری نشدن گونه‌های جانوری و نبود اراده‌ای برای حفظ حیات وحش در کشورمان سبب شده قاچاقچیان حیات وحش از حاشیه امنی برخوردار باشند و با خیال آسوده‌تری به قانون‌شکنی دست بزنند. برای نمونه یکی از اعضای سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در زمینه حقوق حیوانات به جام‌جم می‌گوید پرونده‌ای 300 صفحه‌ای را درباره قاچاق حیات وحش به سازمان حفاظت محیط‌زیست تحویل داده، اما این سازمان تاکنون بدرستی به این پرونده رسیدگی نکرده است.

به همین دلیل شاید تا دیروز بساط قاچاقچیان حیات وحش فقط در کوچه‌مرغی‌های خیابان مولوی پهن می‌شد، اما این روزها در گوشه و کنار هر شهری می‌توان سودجویانی را دید که به حیات وحش کشور چوب حراج می‌زنند.

نبود اراده‌ای مشخص برای مقابله با این تخلف سبب شده آنها‌ از فضای مجازی نیز کمک گرفته و مشتری‌های بیشتری برای خود دست و پا کنند.

بازار سیاه حیات وحش بیش از سودی که به جیب قاچاقچیان می‌ریزد به حیات‌وحش آسیب می‌رساند، زیرا تخمین زده می‌شود حدود 70 درصد از گونه‌های جانوری هنگام قاچاق جان خود را از دست می‌دهند یا رها شدن گونه‌های غیربومی در زیستگاه‌ها سبب از بین رفتن گونه‌های بومی می‌شود. سوم مارس (13 اسفند) در تقویم، روز جهانی حیات وحش نامگذاری شده؛ روزی که در آن سازمان‌های مردم‌نهاد تلاش می‌کنند دولت‌ها و شهروندان را نسبت به عواقب تجارت شوم حیات وحش آگاه کرده و یادآور شوند دنیای بدون حیات وحش جایی برای حیات انسان نخواهد داشت.

مهدی آیینی

داستان عجیب بز به دوش‌ها در برف

صحبت مرگ و زندگی بود، هر طور که می‌شد باید خودشان را به ارتفاعات اورامان تخت می‌رساندند، حدود یک متر برف باریده بود، اما ‌آنها تصمیم‌شان را گرفته بودند و ‌قدم‌هایشان را محکم بر می‌داشتند، فرصت زیادی نبود و هر لحظه امکان داشت اتفاقی تلخ رقم بخورد.
چند روز بود که اهالی اورامان تخت متوجه خطری که تهدیدش می‌کرد شده بودند، خیلی وقت بود که روی صخره‌ای بزرگ گیر افتاده بود، نه راه پیش داشت و نه راه پس. بارندگی‌های چند روز اخیر آنقدر زیاد بود که شرایط را برای زندگی دشوارتر از همیشه کرده بود.

حدود دو کیلومتر را پشت سر گذاشته بودند که پیدایش کردند، بی‌رمق روی صخره‌ای نشسته بود، چشمش که به آنها افتاد تنها کاری که از دستش برمی‌آمد، انجام داد کمی حرکت کرد و‌ به میان برف‌ها افتاد.

اینها شرح بخشی از عملیات نجات یک بزکوهی از سوی جوانان اورامان تخت است که عابد حسینی برای جام‌جم تعریف می‌کند.

او که عضو انجمن محیط زیستی «سبز چیا» است به همراه چند نفر دیگر از جوانان اورامان تخت شنبه گذشته چهار ساعت تلاش کردند تا یک بزکوهی را از خطر مرگ نجات دهند. آن طور که عابد می‌گوید: این بزکوهی به خاطر بارش شدید برف روی صخره‌ای با ارتفاع حدود شش متر گیر افتاده بود و اهالی اورامان تخت متوجه گیر افتادن این حیوان شده بودند.

افرادی مانند عابد می‌ترسیدند شکارچی‌های غیرقانونی نیز متوجه شرایط بزکوهی شوند و آن را شکار کنند؛ به همین خاطر خیلی زود عملیات نجات را شروع کردند.

او می‌گوید: پس از دو کیلومتر راهپیمایی در میان برف به نزدیکی حیوان رسیدیم، آنقدر گرسنه شده بود که توان فرار نداشت و تنها کاری که کرد این بود که به میان برف‌ها پرید.

به این شکل عابد و دوستانش بزکوهی را گرفتند و به خاطر این‌که حیوان از گرسنگی تلف نشود تنها کلوچه‌هایی را که همراهشان بود جلوی حیوان گرفتند و بزکوهی نیز شروع به خوردن آنها کرد.

عابد و دیگر جوانان اورامان تخت با هماهنگی با سازمان حفاظت محیط زیست بزکوهی را به پایین دست منتقل کردند تا پس از این‌که توان از دست رفته‌اش را به دست آورد دوباره در طبیعت رهایش کنند.

بالاخره دیروز عابد و دوستانش بزکوهی را در طبیعت رها و بار دیگر ثابت کردند که بومیان مناطق کوهستانی برای حفظ محیط زیست و حیات وحش سنگ تمام می‌گذارند. آنها بار دیگر خاطره مردانی مانند احمد عزیزی که بهمن 92 در روستای «دره‌کی» مریوان نهضت توبه شکارچیان و شکستن اسلحه را راه انداخت، زنده کردند. خبرساز شدن چنین اتفاقات مثبتی را باید مهر تاییدی بر تاثیرگذار بودن سازمان‌های مردم نهاد دانست؛ سازمان‌هایی که اگر بدرستی مدیریت و حمایت شوند، حکم آب را پیدا می‌کنند برای محیط زیستی که آتش‌ به جانش افتاده است‌.

 مهدی آیینی

بالا