گزارشگران سبز خبر اینجا سبز می‌شود

گورخر آفریقایی درون جوی آبی افتاده است و به دلیل استرس زیاد قادر به حرکت نیست، کمی آن طرف‌تر مردی تقریبا تنومند با چیزی شبیه افسار که در دست دارد به حیوان ضربه می‌زند تا از جوی آب بیرون بیاید. فیلم کوتاه به این لحظات که می‌رسد، صدای شخصی شنیده می‌شود که از شکستن پای گورخر خبر می‌دهد، اما مرد تنومند که به نظر می‌رسد فرق بین گورخر و خر را نمی‌داند سعی می‌کند با همان ضربات گورخر را سربراه کند. این گوشه‌ای از ماجرای انتقال سه گورخر آفریقایی به باغ‌وحش صفادشت است که روز یکشنبه اتفاق افتاد و یک روز بعد یعنی دوشنبه با مرگ یکی از گورخرها ابعاد فاجعه‌بارتری به خود گرفت؛ اتفاقی که‌ زخم کهنه باغ‌وحش‌های غیر استاندارد را برای دوستداران محیط‌زیست تازه کرد.

حیات‌وحش در باغ‌وحش‌های غیر‌استاندارد کشور قربانی می‌شود، این را مرور خبرهای چند سال اخیر نیز تایید می‌کند؛ از جنجالی‌ترین آنها که مرگ شیرهای باغ‌وحش ارم در اثر شیوع مشمشه‌ گرفته تا مرگ زرافه و ببر در همین باغ‌وحش صفادشت که انتقال فاجعه‌بار گورخرها  و مرگ یکی از آنها‌‌ شرایط نامناسب‌ را دوباره سر زبان‌ها انداخته است.‌

مسؤولان باغ‌وحش نیز در اینستاگرام اعلام کرده‌اند شرایط نامناسب نگهداری در گمرک در این بین تاثیرگذار بوده است و حال دو گورخر دیگر نیز مناسب نیست. البته آنها با لحن نامناسبی نیز ‌به انتقادها پاسخ داده و نوشته‌اند هزینه خرید گورخرها را از جیب خود پرداخت کرده‌اند! نوشته‌ای که از آن می‌توان نتیجه گرفت، آنها تصور می‌کنند چون پول گورخرها را خودشان پرداخت کرده‌اند، می،توانند هر طور که خواستند با حیوانات رفتار کنند!

به این ترتیب سرنخ مرگ حیات‌وحش در باغ‌وحش‌های غیر‌استاندارد را که دنبال کنید به ضعف‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست و سودجویی قاچاقچیان حیات‌وحش می‌رسید. سازمان حفاظت محیط‌زیست همواره ادعا می‌کند که به مراکز نامناسب نگهداری از حیوانات اجازه فعالیت نمی‌‌دهد و ناظرانی دارد که شرایط باغ‌وحش‌ها را بررسی می‌کنند، اما اخباری که از گوشه و کنار کشور و مراکز غیر استاندارد نگهداری حیوانات به گوش می‌رسد از این ‌حکایت دارد که سازمان حفاظت محیط‌زیست در این خصوص به‌درستی عمل نمی‌کند یا به قول معروف گردانندگان این مراکز برای حرف مدیران این سازمان تره هم خرد نمی‌کنند. برای نمونه می‌توان به شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در باغ پرندگان قم اشاره کرد که زمستان گذشته سبب مرگ بسیاری از پرندگان این باغ شد. پس از رسانه‌ای شدن این ماجرا محیط‌زیست قم اعلام کرد‌ این مرکز مجوزهای لازم را از محیط‌زیست دریافت نکرده بود‌.

نبود نظارت از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست تنها دلیل آشفته بازار مراکز نگهداری از حیوانات در کشور نیست، زیرا به نظر می‌رسد این سازمان از دانش کافی برخوردار نیست و برای رفع این ضعف از کارشناسان نیز به‌درستی بهره نمی‌گیرد.

‌ برای نمونه می‌توان به ماجرای مرگ گورخرهای آسیایی اشاره کرد که سال ۹۷ دوستداران محیط‌زیست ایران را شوکه کرد، چراکه  در جریان عملیات زنده‌گیری ۱۰ ‌ گورخر از منطقه توران و انتقال آنها به پارک ملی کویر پنج گورخر تلف شدند. برخی کارشناسان معتقدند وقتی سازمان حفاظت محیط‌زیست  دربرابر گونه‌های درخطر انقراض کشور دست به چنین اقداماتی می‌زند نباید از مدیران این سازمان انتظار داشت که برای محافظت از گونه‌هایی که در باغ‌وحش‌های غیر‌استاندارد نگهداری می‌شوند سنگ‌تمام بگذارند.

شرایط گونه‌های جانوری در مراکز نگهداری غیر‌استاندارد این روزها ناگوارتر از گذشته است، زیرا در کنار نبود نظارت و سودجویی برخی مدیران این روزها کرونا نیز بهانه‌ای شده تا مسؤولان برخی از این مراکز بی‌توجهی به گونه‌های زندانی در باغ‌وحش‌ها را بیشتر کنند. آنها ادعا می‌کنند به دلیل فراگیری کرونا و ایجاد محدودیت‌ها درآمدشان کاهش یافته و قادر نیستند از پس هزینه‌های این مراکز برآیند.

در چنین شرایطی باید گفت بیشتر مراکز نگهداری از  حیوانات کشور به محلی برای سودجویی دلالان حیات وحش بدل شده است، دلالانی که گورخر با خر برایشان تفاوتی نمی‌کند و تنها به کسب سود بیشتر فکر می‌کنند. در خواب سازمان حفاظت محیط‌زیست و جولان این دلالان،‌ ‌باغ‌وحش‌های کشور‌ از نقش اصلی خود که ‌‌آموزش، پژوهش، سرگرمی و آشتی دادن مردم با حیات‌وحش‌ است فاصله بسیاری گرفته‌اند.

 

خبرهاي خوشي از باغ وحش هاي کشور به گوش نمي رسد؛ روزي بيماري در آنها طغيان مي کند و گونه هاي جانوري را به کام مرگ مي کشاند، روز ديگر ناآگاهي مسئولان باغ وحش دست به دست بازديدکنندگان غافل مي دهد، منجنيقي مي شود بزرگ و به سمت قفس حيوانات سنگ پرتاب مي کند تا فاجعه اي رقم بخورد.
در اين گير و دار اگر حادثه اي نيز اتفاق نيفتد، نامناسب بودن محل نگهداري و تغذيه گونه هاي جانوري به مرور زمان مرگ آنها را جلو مي اندازد تا در کشورمان همچنان از باغ وحش ها به عنوان اسارتگاه يا کشتارگاه حيات وحش ياد شود، اين در حالي است که باغ وحش ها ساخته مي شوند تا نيازهاي آموزشي، حفاظتي و تحقيقاتي دنياي امروز را برآورده کنند.
مراکز نگهداري از حيوانات را بايد جزيره هاي فراموش شده اي دانست که هرازگاهي به دليل وقوع خبرهاي ناگوار پايشان به روزنامه ها باز مي شود، اما آشفته بازار آنها پس از مدتي بين خبرهاي ريز و درشت ديگر از ياد مي رود.
فرقي نمي کند باغ پرندگان باشد يا چند قفس کوچک و کثيف که به آن عنوان باغ وحش داده اند، اين روزها در بيشتر مراکز نگهداري حيوانات توجه به حقوق حيوانات و اهميت حفظ و معرفي درست آنها به شهروندان کم اهميت ترين دغدغه برخي مسئولان است.
برخي کارشناسان معتقدند اين شرايط نامناسب سال هاست بر مراکز نگهداري حيوانات حاکم است، چراکه براي کمتر دولتي توجه به اين مهم در اولويت بوده است.
هوشنگ ضيايي، استاد دانشگاه و کارشناس حيات وحش در گفت وگو با جام جم تاکيد مي کند: در کشورمان به سر و سامان دادن به مراکز نگهداري از حيات وحش
اهميتي داده نمي شود.

    چرا باغ وحش مهم است؟ 
کارشناسان درباره اين که چرا دولتمردان بايد به مراکز نگهداري از حيات وحش اهميت بدهند، دلايل زيادي را مطرح مي کنند. براي نمونه آنها به نقش آموزشي باغ وحش ها اشاره مي کنند، زيرا چنانچه کودکان و نوجوانان از باغ وحش هاي استاندارد و مناسب بازديد کنند، ديد مناسبي از اهميت حفظ گونه هاي جانوري به دست مي آورند و در آينده براي حفظ محيط زيست و حيات وحش تلاش بيشتري خواهند کرد.
افزون بر اين مراکز نگهداري از حيات وحش چنانچه مطلوب باشند مي توانند بخشي از اوقات فراغت خانواده ها را نيز پوشش بدهند، زيرا در زندگي ماشيني امروز يکي از دغدغه هاي افراد استفاده از هر فرصتي براي پناه بردن به طبيعت است، بنابراين در چنين شرايطي باغ وحش ها مي توانند يکي از نياز هاي شهروندان را برطرف کنند.
علاوه بر چنين نيازهايي بايد به نقش نگهداري از گونه هاي نادر نيز اشاره کرد. ضيايي در اين باره توضيح مي دهد: امروز در دنيا از باغ وحش ها به عنوان محلي براي نگهداري از گونه هاي نادر و در خطر انقراض ياد مي کنند در واقع کارشناسان در اين مراکز تلاش مي کنند شرايط را براي زاد و ولد اين گونه ها فراهم کنند تا آنها را از خطر انقراض نجات دهند.
علاوه بر اين موارد کارشناسان از جنبه هاي تحقيقاتي مراکز نگهداري از حيات وحش نيز ياد کرده و مي گويند در باغ وحش ها مي توان اطلاعات مناسبي از گونه هاي جانوري به دست آورد از طول زمان بارداري بگيريد تا مسائل ژنتيکي.

    باغ وحش هاي کم سود و مطرود 
مراکز نگهداري از حيات وحش در کشورمان سوابق خوبي ندارند و بيشتر شهرونداني که تجربه بازديد از آنها را دارند مشتاق بازديد مجدد از آنها نيستند، البته در اين بين هستند باغ وحش هايي که تلاش مي کنند به شرايط مطلوب برسند، اما نامناسب بودن حمايت هاي دولت سبب مي شود آنها به اين هدف نرسند.
کارشناسان از سودآور نبودن باغ وحش ها به عنوان يکي از علل اصلي نامناسب بودن باغ وحش ها ياد مي کنند، زيرا اين مراکز آن طور که بايد نتوانسته اند بازديدکننده جذب کرده و از اين راه درآمد مناسبي به دست بياورند.
ضيايي در اين باره خاطرنشان مي کند: باغ وحش ها خيلي سودآور نيستند و مديران برخي از آنها با صراحت مي گويند اگر در زميني که آنها براي ايجاد باغ وحش هزينه کرده اند سوله بسازند و اجاره دهند درآمد بيشتري کسب خواهند کرد.
اين شرايط سبب شده آنها در پرداخت حقوق کارکنان و تهيه خوراک براي گونه هاي جانوري خود با مشکل روبه رو شوند.
بنابراين بيشتر مديران مراکز نگهداري از حيات وحش کشور ترجيح مي دهند به جاي استفاده از متخصصان اين حوزه از کارگران ساده بهره ببرند در نتيجه اين روزها افرادي که مسئول نگهداري از گونه هاي جانوري در باغ وحش ها هستند با دادن اطلاعات غلط به بازديدکنندگان سبب ترس و نفرت افراد نسبت به گونه هاي جانوري مي شوند.
اين در حالي است که در کشورهاي موفق در کنار به کارگيري افراد متخصص، از افراد دواطلب نيز استفاده مي شود تا به اين شکل از هزينه هاي نگهداري گونه هاي جانوري کاسته شود و بتوان شرايط باغ وحش ها را ارتقا داد.

    مجوز به باغ وحش مي رود
هرچند شرايط مراکز نگهداري از حيات وحش در کشور هنوز با شرايط ايده آل فاصله دارد، اما نمي توان منکر اين شد که در سال هاي اخير شرايط برخي مراکز نگهداري از حيوانات اندکي بهتر شده، زيرا از حدود 70 مرکز نگهداري از حيات وحشي که در کشور وجود دارد تا چند سال پيش مراکز انگشت شماري از سازمان حفاظت محيط زيست مجوزهاي لازم را گرفته بودند، اما آن طور که امير حسين داداشي، رئيس اداره ساماندهي و هماهنگي امور مناطق سازمان محيط زيست در گفت وگو با جام جم اظهار مي کند اکنون حدود 70درصد اين مراکز از محيط زيست مجوز گرفته اند.
در واقع اين مراکز بايد به دستورالعمل و ضوابطي که براي آنها در نظر گرفته شده عمل کنند تا بتوانند مجوز ها را به دست بياورند.
داداشي درباره شرايطي که مراکز نگهداري از حيات وحش بايد به آن توجه کنند، مي گويد: نحوه طراحي مرکز، فضاي سبز آن، راه هاي ارتباطي، ميزان آلودگي خاک و آب و نکات بهداشت برخي از شرايطي هستند که بايد مورد توجه قرار گيرند، زيرا اگر از سوي مسئولان مراکز نگهداري از حيات وحش رعايت نشود، مجوزي به آنها تعلق نخواهد گرفت.
در کشور ما مراکزي هستند که قبلاساخته شده و اين دستورالعمل ها را رعايت نکرده اند به همين سبب سازمان حفاظت محيط زيست آنها را براي گرفتن مجوز فراخوانده است.
به اين ترتيب سازمان حفاظت محيط زيست براي استانداردسازي مراکز نگهداري از حيات وحش تلاش مي کند و در صورتي که مرکزي نتوانست از عهده اجراي دستورالعمل هاي در نظر گرفته شده برآيد، تعطيل خواهد شد.
داداشي يادآور مي شود: مراکزي که به دليل استاندارد نبودن تعطيل مي شوند بايد گونه هاي جانوري شان را در اختيار ديگر مراکز بگذارند.
اين در حالي است که برخي کارشناسان معتقدند نظارت هاي صورت گرفته بر باغ وحش ها مناسب نيست به همين دليل گونه هاي جانوري در اين مراکز به دليل پيش پاافتاده ترين مسايل آسيب هاي جبران ناپذيري مي بينند. افزون بر اين آنها از برخي مراکز نگهداري حيات وحش به عنوان محلي براي قاچاق گونه هاي جانوري ياد مي کنند. به همين دليل به نظر مي رسد بازرسان سازمان حفاظت محيط زيست بايد نظارت بيشتري بر اين مراکز داشته باشند.

    غريبه با زيستگاه
کارشناسان ايرادهاي زيادي از مراکز نگهداري از حيات وحش کشور مي گيرند؛ از نامناسب بودن قفس ها گرفته تا آگاه نبودن کارکنان اين مراکز، اما آنچه کمتر در اين بين به آن توجه مي شود شبيه سازي محل نگهداري گونه هاي جانوري با زيستگاه هاي طبيعي آنها و حتي در نظر گرفتن فضاي کافي و مناسب با توجه به گونه جانوري است.
محمد کرمي، رئيس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست استان تهران در گفت وگو با جام جم يادآور مي شود: براي نگهداري از هر گونه جانوري بايد استاندارد هاي خاصي رعايت شود. براي نمونه با توجه به نوع گونه هنگام ساخت محل نگهداري از آن بايد نکات ويژه اي را در نظر گرفت.
به عنوان مثال در باغ هاي پرندگان بايد فضاي لازم براي پرواز يا آب تني گونه ها در نظر گرفته شود. علاوه بر اين کارشناسان معتقدند براي نگهداري از گربه ساني مانند ببر به محلي نياز است که 8 برابر بدن حيوان فضا داشته باشد تا امکان تحرک از گونه گرفته نشود، اين در حالي است که بايد محل نگهداري از اين گونه بايد از نور کافي نيز برخوردار باشد.
کرمي ادامه مي دهد: سازمان حفاظت محيط زيست به همراه دامپزشکي بر مراکز نگهداري از حيات وحش نظارت مي کنند. آن طور که رئيس اداره نظارت بر امور حيات وحش اداره کل حفاظت محيط زيست استان تهران مي گويد: در تهران حدود 15 مرکز نگهداري از حيات وحش وجود دارد و بازرسان محيط زيست هر هفته به اين مراکز رفته و از نحوه نگهداري گونه هاي جانوري در آن گزارش تهيه مي کنند.
با توجه به نظر کارشناسان و هشدارهايي که فعالان حقوق حيوانات درباره شرايط نگهداري از گونه هاي جانوري در مراکز نگهداري از حيات وحش مي دهند بايد از مسئولان خواست با حمايت بيشتر از اين مراکز زمينه را براي درآمدزايي بيشتر آنها فراهم کنند، علاوه براين مي توان با حمايت از بخش خصوصي و در نظر گرفتن تسهيلات خاص براي آنها مقدمات ساخت پارک هاي حيات وحش را نيز در کشور فراهم کرد تا به اين شکل به اهداف اصلي ساخت باغ وحش دست يافت.

    طرح فراموش شده
ساخت پارک حيات وحش در پارک پرديسان را بايد يکي از طرح هاي فراموش شده دانست، چراکه براساس طرحي که سال 53 يا 54 مطرح شد قرار بود اين پارک به يکي از بزرگ ترين پارک هاي حيات وحش منطقه بدل شود.
هوشنگ ضيايي، نويسنده کتاب «پستانداران ايران» در اين باره توضيح مي دهد: قرار بود گونه هاي جانوري دراين پارک در محيط نيمه طبيعي خود باشند، به اين شکل که در شمال پارک پرديسان زيستگاه هيرکاني و جنگل هاي شمال با حيوانات خاص آن منطقه مانند مرال و شوکا شبيه سازي شود. در وسط پارک نيز محلي براي مناطق کويري با گونه هايي مانند گور ايراني و يوزپلنگ پيش بيني شده بود و در جنوب پارک نيز قرار بود آکواريومي بزرگ با گونه هاي جانوري خليج فارس ساخته شود، اما اين طرح چند سال است به فراموشي سپرده شده و شرايط به گونه اي است که براي حفظ اين پارک نيز تلاش هاي زيادي صورت گرفته زيرا تاکنون براي فروش اراضي اين پارک اقداماتي صورت گرفته است.

حادثه در باغ وحش
حادثه هاي زيادي تاکنون در مراکز نگهداري حيات وحش کشور رقم خورده است؛ حادثه هايي که در آن گونه هاي جانوري و بازديدکنندگان آسيب ديده اند. در اين گزارش به مرور برخي از آنها پرداختيم.

قتل گوزن باردار
فروردين 95، خبر مرگ گوزن زرد ايراني باردار در باغ وحش کاسيت خرم آباد خبرساز شد و برخي مسئولان بيماري تب برفکي و سنگ پراکني از سوي بازديدکنندگان را علت مرگ گوزن مطرح کردند.

قطع انگشت پا
مهر 93، سهل انگاري والديني که کودک خود را به محل نگهداري گورخرهاي باغ وحش ارم بيش از حد نزديک کرده بودند سبب شد يکي از گور ها پاي کودک را گاز گرفته و سبب قطع شدن انگشت پاي او شود،البته در اين حادثه نمي توان کم توجهي ماموران باغ وحش را نيز ناديده گرفت.

چشم شير مهم نيست
ارديبهشت 93، عفونت چشم يک قلاده شير در باغ وحش زابل آنقدر جدي گرفته نشد که در نهايت کارشناسان مجبور به تخليه چشم شير شدند. نبود اسلحه و گلوله بيهوشي نيز از علت هاي تاخير در درمان شير بود.

مرگ مارال فراري
دي 92، خبر مرگ مارالي که از باغ وحش درناي اروميه فرار کرده بود، بار ديگر شرايط نامناسب باغ وحش هاي کشور را مطرح کرد.

جدال مرگبار 2 شير
آبان 92، جدال دو شيري که در قفس نامناسب با فضاي محدود نگهداري مي شدند با مرگ يکي از آنها پايان يافت، نبود اسلحه و گلوله بيهوشي و توجه نکردن به فضاي محدود قفس سبب اين حادثه شد.

کشتار مشمشه
دي 89، شيوع بيماري مشمشه در باغ وحش ارم سبب مرگ يک قلاده ببر سيبري و 14 قلاده شير اين مجموعه شد.

 

مهدي آييني

ماجرا از این قرار است که مدتی قبل یکی از مارال هایی که در باغ وحش درنای ارومیه نگهداری می شد، شرایط این مرکز را تاب نیاورد و زمانی که فرصت فرار پیدا کرد، از آنجا بیرون زد، اما این گوزن به دلیل این که مدت ها بود در باغ وحش زندگی می کرد، خبر از شرایط وخیم بیرون از باغ وحش نداشت به همین دلیل خیلی طول نکشید که هدف گلوله اسلحه شکارچیان غیرمجاز قرار گرفت و کشته شد.

به این شکل که روز گذشته ایسنا خبر داد، ماموران یگان حفاظت پارک ملی دریاچه ارومیه هنگام گشت زنی و کنترل سواحل دریاچه ارومیه در محدوده «توپراق قلعه» لاشه بی جان این گوزن را پیدا کردند.

البته این بار اول و آخری نیست که گونه های جانوری قربانی غیراستاندارد بودن 700 باغ وحش و مرکز نگهداری حیوانات کشور می شوند.

برای نمونه می توان به ماجرای شیرهای پارک ارم اشاره کرد که دستور مرگشان به دلیل مبتلا شدن به بیماری مشمشه صادر شد یا ماجرای شیر بد اقبال پارک بعثت دزفول را یادآور شد که قربانی فضای کوچک باغ وحش و نبود گلوله و دارت بیهوشی این مرکز شد البته باید به این موارد چند مرگ مشکوک و بیماری حیوانات را اضافه کرد که در باغ وحش ها اتفاق افتاد و هیچ وقت رسانه ای نشدند.

این درحالی است که متاسفانه خارج از باغ وحش ها نیز محیط امنی برای گونه های جانوری نیست، زیرا روزی نیست که کشتار آنها به دست شکارچی های غیرمجاز خبرساز نشود.

افزون براین تخریب، ساخت و ساز جاده و احداث معدن در زیستگاه های حیات وحش سبب شده تعداد زیادی از آنها هر سال در اثر تصادف با خودرو جانشان را از دست بدهند. به همین دلیل باید از مسئولان خواست برای حفظ اندک باقیمانده گونه های جانوری اراده بیشتری از خود نشان دهند یا دست کم با حمایت از بخش خصوصی و پرداخت وام های کم بهره راه را برای جایگزین شدن پارک های حیات وحش به جای باغ وحش های غیراستاندارد هموار کنند.

 

هرچند که خبرهای تائیدنشده ای از شایع شدن مگس میاز در این پارک مطرح شده و برخی ها می گویند یک قلاده شیر و خرس در این پارک بر اثر مگس میاز جان خود را از دست داده اند، اما مدیر سازمان پارک ها و فضای سبز شهرداری دزفول نظر دیگری دارد.

او در این باره به فارس می گوید: کشته شدن یک قلاده شیر به دلیل دعوای دو شیر با یکدیگر بوده است. با این که این مقام مسئول کشته شدن جانداران این باغ وحش را به دلیل مگس میاز تکذیب می کند، اما همین که شیری به دلیل درگیری با همنوع خود در باغ وحش کشته شده، بیانگر این حقیقت تلخ است که این مرکز نیز مانند 700 محل نگهداری حیوانات کشور از هیچ شرایط استانداردی برخوردار نیست زیرا اگر دست کم شیرهای نر را جدا از یکدیگر نگهداری می کردند، کار به اینجا نمی رسید یا اگر کارکنان باغ وحش به سلاح یا دارت بیهوشی دسترسی داشتند، این حادثه تلخ هرگز اتفاق نمی افتاد.

نکته اینجاست که بیشتر باغ وحش های کشور شرایط مناسبی نداشته و کارکنان آموزش ندیده آنها نیز امکانات لازم را در اختیار ندارند، به همین دلیل زنده ماندن اندک گونه های جانوری در کشور را باید به پای بخت و اقبال آنها گذاشت.

این در حالی است که در کشورهای موفق، باغ وحش های استاندارد محلی است برای آشتی دادن مردم و حیات وحش، ایجاد حس حيوان دوستي ، آموزش، تحقیق و کسب درآمد، اما شرایط نامناسب باغ وحش های کشور نه تنها رسیدن به هیچ کدام از این هدف ها را میسر نمی کند؛ بلکه بستری را فراهم کرده برای آسیب دیدن گونه های جانوری یا جریحه دار شدن احساس انسان ها. شرایط نامناسب باغ وحش ها می تواند سبب حوادث دیگری نیز شود.

به همین دلیل باید به مسئولان محیط زیست هشدار داد برای جلوگیری از قربانی شدن گونه های جانوری در باغ وحش های غیراستاندارد هنگام صدور مجوز برای باغ وحش ها حداقل های لازم را در نظر بگیرند و در کنار آموزش محیط بانان، برنامه ای را نیز برای آموزش کارکنان باغ وحش ها پیش بینی کنند.